1 HANDEL IN FABRIEKEN TOT IN HET BARRE HART VAN SIBERIE Nederlands bureau vooraan bij moordende concurrentieslag (kant en klaar thuisbezorgd] „Jongens van CE. niet te groot om gewone klus aan te pakken'' AMSTERDAM De radionieuwsdienst van het ANP vond het dezer dagen de moeite waard om na de onderhandelingen over Vietnam, maar vóór het neer storten van een Amerikaans marinevliegtuig in Spanje om te roepen: „Het Nederlandse ingenieursbureau Continental Engineering heeft van een Turks bedrijf opdracht gekregen om een kunstmestfabriek te ont werpen en te leveren. Hiermee is een bedrag gemoeid van 9 miljoen gulden." Op hetzelfde moment wreef ir. G. Neuhausler zich de handen warm van triomfale It. G. Neuhausler is de grondlegger van het ingenieursbureau, dat zeven jaar geleden met 80 man personeel startte als afdelinkje van de Verenig de Machinefabrieken Stork/Werk- spoor, en dat nu een N.V. op ste vige, eigen benen 600 man in dienst heeft, waarbij 48 academisch gevorm- den om 116 h.t.s.'ere. In zijn werkka mer domineren niet de blauwdrukken en staketsels, waarmee men zijn vak associeert, maar het soort planten, die men aantreft in de huiskamers der gesitueerden en in de lounges van de betere hotels. Een wereldkaart aan de muur meldt middels speldeknoppen, waar C.E. zoals het bureau zichzelf efficiënt afkort en passant een fa briek of een installatie heeft achterge laten, Het lijkt een beetje, of er een vlieg met uitbundige stoelgang over heen heeft gewandeld. Twee van die Begin van de bouw (fundaties) van één van de twee caprolactamfabrieken, die Continental Engineering op het ogenblik in Rusland bouwt. Op de foto het begin het complex in Grodno, een plaatsje dicht bij de Pools-Russische grens. stapjes één vlak bij de Russisch- Poolse grens, één In 't barre hart van Siberië stellen caprolactamfabrie ken voor, hoor C. E. ontworpen, gele verd en gebouwd k ralson van een slor dige 200 miljoen gulden. Ir. G. Neuhausler, wiens conversatie slechts met moeizame aanlopen over de horde van zijn bescheidenheid heen- wipt, ontkent het bestaan niet van deze mastodonten, die van zijn man nen per stuk een geraamte hebben ge kregen van 28.000 kubieke meter be ton, een huid van 3700 kubieke meter isolatie, een darmkanaal van 300 kilo meter pijp met 11.000 afsluiters, een hartslag van 500 pompen, een zenuw stelsel van 200 kilometer kabel en een brein van 6500 instrumenten. „Maar", zegt hij, ongerust balancerend op de rand van een stoel, die voor hetzelfde geld heel gemakkelijk kan zitten, „denk nou niet, dat wij het hier hoog in de bol hebben. Wij voeren ook tien tallen kleine opdrachten uit als tech nisch bureau voor de hele Nederlandse Industrie. Wij hebben in Groningen een kantoor voor het hele kleine werk tekenwerk voor een of twee man. Wij zijn bescheiden. Wij denken eerder in tonnen dan in bedragen van 100 mil joen. Wij hebben natuurlijk een enorme know-how opgebouwd. Maar uit dat reservoir van ervaring, van kennis ver kopen we graag ook bij mondjesmaat. Niemand mag gaan denken: o, die jon gens van Continental Engineering zijn veel te groot geworden om in Neder land een gewone klus aan te pakken." Dan nog staan daar in Grodno en Ke merovo die twee caprolactamfabrieken in aanbouw, die er na 1970 voor zul len zorgen, dat de Russische dames niet langer smokkelnylons hoeven te dragen, maar gewone, om de hoek gekocht, net als hier. Die er, algemeen gesproken voor zorgen, dat de Russen straks per jaar 100.000 ton caprolactam hebben, waaruit ze het zogenaamde nylon 6 kunnen maken voor dameskleding, on- derkleding, tenten, autobanken, kabels, touw, visnetten, films, huishoudelijke artikelen, reddingsvlotten, tandraderen en medische instrumenten. 40 ton aan tekeningen heeft Continental Enginee ring ervoor gemaakt en naar Rusland verscheept. 400 technici hebben aan het ontwerp gewerkt, 50 specialisten heb ben gezorgd voor de aanschaffing, in spectie en verscheping van de mate rialen en 100 ervaren technici zijn in Rusland gestationeerd om toezicht te houden op de bouw. Met minder kon het allemaal niet, want zo stipu leerde het contract, dat na wodka- zwangere nachten van onderhandelen tot stand kwam: een trots unicum voor Nederland de caprolactamfa brieken moesten een zogenaamd turn key project zijn. Ir. G. Neuhausler: „Sleuteltje om draaien en het werkt, begrijpt u? Net als bij een auto. Voordat een auto bij de dealer staat, heeft zich een ingewik keld proces afgespeeld de fabricage, de administratie, het transport maar aan de klant gaat dat allemaal voorbij. Die stapt in, draait het sleuteltje om, zegt dankjewel en rijdt weg. Zo werkt Continental Engineering ook. Wij ont werpen niet alleen fabrieken, maar wij zetten ze kant en klaar neer op de aan gewezen plaats". ÏW1 pret. Nog maar kort geleden was hem in Boelgarije een groot project door de vingers geglipt, regelrecht in de fuik van een Belgisch-Frans-Amerikaanse com binatie. En ook in Turkije had men hem het schroei ende concurrentievuur na aan de schenen gelegd. Maar déze opdracht was tenslotte toch, de tegen stroom trotserend, glorieus de Amsterdamse Lutma- straat binnen komen zwemmen, waar Continental Engineering in een bruin-houten gebouw zijn com merciële netten boet. Ir. Neuhausler: „Ik zal u een verhaal vertellen. Het is eigenlijk allemaal be gonnen, toen we in 1960 als Werkspoor ik was daar onderdirecteur op dracht kregen, om vier ureumfabrie- ken in Rusland te bouwen. Ze moesten een capaciteit hebben van 500 ton kunstmest per dag. Dat was toen enorm groot. We durfden h©t bijna niet aan. We durfden ze niet met een en kele produktiestroom van 500 ton te maken. We hebben ze met twee pro- duktiestromen van elk 250 ton ge maakt. Maar vandaagVandaag is een ureumfabriek met een capaci teit van 1000 ton in één produktie stroom al heel gebruikelijk. Als de Russen vandaag een nieuwe ureum fabriek willen hebben, zullen ze terug moeten komen. Een ander aspect is het volgende. Het bouwen van een fa briek is een vak apart. Het vraagt een enorme know-how, technisch én orga nisatorisch. Door je neus te steken ln wat wij doen, leer je het niet. Je hebt een legertje mensen nodig. Daar pra ten we zelf iedere dag nog over over het organisatieschema van een ingenieursbureau. Je werkt niet met materialen en machines; je werkt met mensen, met intellect." Vraag: U bent het enige bureau in Nederland van dit wereldformaat. V zegtdut de concurrentie met de Amerikanen, met de Duitsers, met de Fransen, met de Belgen, die boven dien nog vaak combinaties vormen, moordend is. Vanwaar uw internatio nale succes f Was het bij voorbeeld moeilijk, om die opdracht van 200 mil joen in Rusland te krijgen Ir. Neuhausler: „Over die Russische opdracht hebben we drie jaar gedaan, voordat we hem binnen hadden. Ik heb de indruk, dat we hem uiteindelijk ge kregen hebben, omdat we als enigen beschikten over de licentie van de Staatsmijnen in Limburg voor het pro cédé om caprolactam te vervaardigen. Daar waren de Russen tuk op. Of wij alle licenties van de Staatsmijnen krij gen? Was het maar waar! De Staats mijnen willen zoveel mogelijk ijzers ln het vuur hebben. Dan zitten ze er nooit >5 Bouw van een ureumfabriek voor Mekog-Albatros door Continental Engineering. De fabriek staat in het Botlekgcbled (op de achtergrond de Nieuwe Waterweg) en werd vorig jaar als onderdeel van een groter chemisch complex op 6 Juli door prins Bernhard geopend. naast, wie van de concurrerende bu reaus de opdracht ook krijgt. Maar met het caprolactam zaten we goed. Ik heb de indruk, al weet je het nooit zeker, dat de Russen daarom de keus op ons hebben laten vallen". Vraag: „Toch zijn de caprolactamfa- geen meevaller i Ir. Neuhausler (aarzelt; wil er liever omheen; besluit uiteindelijk tot een ge deeltelijke verklaring): „Dat is wel zo. Daar zijn persberichten over geweest, al wil lk niet zeggen, dat ze allemaal juist waren. KUk: caprolactamfabrie ken zijn gevaarlijk. Er kunnen zich explosies voordoen. Daar zijn de Rus sen als de dood voor. Ze kwamen met hele reeksen veiligheidsvoorschriften. De afmetingen van de gebouwen, maar ook de afstand tussen de pijpen alles was aan normen gebonden. Daar hebben we ons op verkeken. Dat was nog nooit vertoond. We kregen vijftig boekdelen met normen toegestuurd. Allemaal in Russische hiëroglyfen. We hebben ze domweg aan vertalers moe ten geven. We kregen ze in willekeu rige volgorde terug, want vertalers zien natuurlijk niet de organisatorisch- technlsche lijn. Dat heeft vertragingen gegeven. En de voorschriften ter voor koming van lucht- en waterverontrei nigingDaar zijn de Russen uiter mate streng mee. Het afvalwater moet net zolang gezuivefd worden, tot het kristalhelder ls, We hebben voor de aardigheid een Russisch flesje mine- Glgantlsch transport van een tur,bine (gewicht 23 ton), bestemd voor het door Continental Engineering in de Iraanse woestijn by het dorpje Gurreh gebouwde Pompstation. De Lockheed L 200 Starlifter, het grootste vrachtvliegtuig ter wereld, werd Ingeschakeld voor een transport naar het grootste pompstation ter wereld raalwater geanalyseerd. Daar vonden we stoffen in, die in ons afvalwater niet voor mogen komen. Maar we heb ben het op kunnen lossen, We hebben een waterzuiveringsinstallatie meege leverd. Daar kunnen we elders weer ons voordeel mee doen. Een tegenval ler? Je kunt het ook als een diepte investering zien, een Investering, niet In machines of gebouwen, maar ln know-how". Vraag: „Nu weer die kunstmestfabriek in Turkije van 9 miljoen. Daarvoor eeti fabriek ran 50 miljoen in Saoedi- Arabië om zout water zoet te maken. Een pompstation in Zuid-Afrika. Hoe raakt ze kwijt f" Ir. Neuhausler: „Als je een fabriek wilt leveren, ontmoet je de volgende pro blemen: a. Je moet erg goed werk leveren. Een goed chemisch proces en een eer ste klas fabriek. Ook de ontwikkelings landen zijn niet gek. Ze nemen Inter nationale adviseurs in de arm. Je kunt ,nlet zeggen: In dat zwarte Afrika le veren we maar wat. Bij die Turkse transactie bijvoorbeeld heeft het be kende Deense bureau Topö de klant geadviseerd en Saoedi-Arablë had In dertijd een Amerikaans Ingenieurs bureau als raadgever. b. Je moet krediet geven, bankier tje spelen. Als je een fabriek van 100 miljoen verkoopt, moet je er wel voor 85 percent krediet bij geven met een aflostermijn van vijf tot tien Jaar. c. Je moet zoveel mogelijk van de apparatuur en de instrumenten In het land zelf laten maken. d. Je moet bovendien vaak (vooral bij Oostbloklanden) een compensatie aanvaarden voor Je krediet ln de vorm van een tegentransactle. Gelukkig niet voor 100 percent, maar wel voor zo veel mogelijk. Nederland levert een fabriek en moet voor zoveel miljoen aan potten Jam terugnemen. In die trant. Ontwikkelingshulp? Ja, zo zou je het kunnen noemen. Wat wij leve ren, ls het beste van het beste en we brengen bovendien geld In het laatje. Het is moeilijk onderhandelen, want de concurrenten hakken ook met het bijl tje en wie het hardst timmert die krijgt het." P. SNOK Kt N

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1968 | | pagina 9