BEKENDE FILMSTERREN
IN DE AAP GELOGEERD
Over 2000 jaar is het zo#
ook zonder
3 uur make-up
Alles wat een vrouw
mooier is dan een aap
(omgekeerds evolutie in 8 afleveringen]
Als wij Pierre Boulles science-fictionroman
„Planet of the apes" moeten geloven, zal onze
wereld over tweeduizend jaar worden geregeerd
door een maatschappij, waarin orang-oetangs de
heersers, chimpansees de ambtenaren en gorilla's
de krijgers zijn. Zij zijn gekleed en spreken
Engels. De mens is gedegradeerd en speelt de rol,
die de apen nu in onze samenleving vervullen.
Hij dient als studiemateriaal, wordt geobserveerd
en „men" tracht zijn gedrag wetenschappelijk te
verklaren. Toen de auteur van „De brug over de
Kwai" enige jaren geleden zijn „Apenplaneet"
schreef, dacht hij alleen aan een in science-fiction
geklede allegorie over zijn eigen tijd en de
wereldsituatie. Hij hoopte, dat de lezers de
wereld om hen heen zouden herkennen in het
gedrag der apen en dacht in de verste verte niet
aan een verfilming van zijn boek. Tot .zijn grote
verbazing kocht men echter al spoedig toch de
verfilmingsrechten van zijn roman.
„Apenplaneet"
stelt Hollywood
voor problemen
Boulles verbazing valt te verklaren
als men bedenkt, dat alle belangrijke
figuren ln „De apenplaneet" op één
na apen zijn en nog wel sprekende
apen. Het zou voor een verfilming
noodzakelijk zijn alle aperollen
orang-oetangs, chimpansees en gorilla's
door acteurs en actrices te laten
spelen en ze in hun behaarde gedaante
toch volledig aanvaardbaar te maken.
Hollywood staat echter voor niets
en de make-upexperts begonnen
onmiddellijk met het oplossen van het
grootste probleem: het maken van
apemaskers, die de mimiek van de
spelers niet geheel zou verbergen. Een
door een mens gespeelde aap heeft op
het doek altijd iets lachwekkends of
het nu een reuze-uitgave als „King
Kong" is, dan wel een partner voor
Laurel en Hardy als in „The
ehimp". Om een ongewild lacheffect
te voorkomen introduceerden de
scenarioschrljvena eerst de gorilla's
gewapend en te paard, jagend op
mensen. Wanneer de toeschouwer
eenmaal de angst voor deze
toekomstapen ls bijgebracht, zijn ze
niet zo grappig meer. Toch kan ook
dan nog een star apemttsker de
eenmaal opgeroepen angstaanjagende
illusie verstoren.
Apemasker
Meer dan een jaar werd het
make-upprocédé volledig geheim ge
houden, omdat men bang was. dat
een producent van goedkope films er
zijn voordeel mee zou doen, eerder
dan De Apenplaneet met een film
gereed zou zijn en zo het verrassings
effect weg zou nemen. Chemici, beeld
houwers, pruikenmakers en make-up-
aesignkunstenaars werden ingescha
keld om gezamenlijk de oplossing te
vinden. In het eerste stadium bleek
dat de meeste substanties de gezichten
van de acteurs verstijfden, zodat hun
gelaatstrekken noch beweeglijk noch
expressief konden worden genoemd;
de acteurs konden niet kauwen en
te voorzien was, dat zij wekenlang op
een vloeibaar dieet zouden moeten
leiven. Tenslotte ,werd een rubber-
formule gevonden, die gemengd met
chemicaliën en andere substanties een
materiaal opleverde, dat de acteur ln
staat stelde zijn gezicht te bewegen.
Voor de massascenes, waarin meer dan
tweehonderd apen optraden, moesten
z«veel make-upmensen worden aan
genomen dat andere produkties in
Hollywood lam werden gelegd.
De make-upafdeling, onder leiding
van John Chambers (zijn officiële
betiteling is „Creative Make-up
Designer"), moest een geloofwaardige
chimpansee-, gorilla- en orang-oetang-
make-up ontwerpen, die tenminste
veertien uur lang door de acteurs zou
gunnen worden gedragen. Er werd net
o lang geëxperimenteerd totdat John
Chambers en zijn team een schuim
rubber hadden gevonden, dat, zelfs
wanneer het als een masker wordt
gedragen, de huid eronder gelegenheid
tot ademen gaf. Vervolgens werd een
make-upverf gevonden waarmee het
schuimrubber kon worden bedekt
zonder dat de poriën afgesloten
werden. Een gom werd ontwikkeld,
waarmee de schuimrubberstukken,
maskers, alleen wangen, kinnen, wenk
brauwen, lippen of oren, op de huid
konden worden geplakt zonder dat er
irritatie ontstond. Men is tot de ont
dekking gekomen, dat deze uit
vindingen ook buiten de filmindustrie
hun nut zullen hebben, als een soort
instant plastische chirurgie: wanneer
iemand zijn neus niet bevalt, kan hij
een valse opzetten, of wanneer door
een ongeval of door ziekte een wang
is beschadigd, kan het gezicht met
schuimrubberstukken een normaal aan
schijn krijgen. In totaal kostte de
make-up voor „De Apenplaneet" een
miljoen dollar.
Het was ook de taak van John
Chambers erin te slagen menselijke en
ape-expressies te combineren, zodat
men een aap ziet maar toch in de uit
drukking van zijn gezicht een denkend
wezep kan herkennen. Aangezien er
geen blauwogige apen zijn, moesten
b(jna alle acteurs contactlenzen dra
gen; voor iedere acteur werden drie
paar lenzen besteld, en aangezien één
paar gekleurde contactlenzen op dui
zend gulden kwam, stond er op het
budget een bedrag van 70.000 gulden.
In het begin kostte het opbrengen van
de make-up zes uur, hetgeen bijna on
mogelijk was omdat het zou betekenen
dat de acteurs om drie uur 'a nachts
reeds zouden moeten worden opge
maakt teneinde om negen uur bij da
opnamen gereed te zijn. Met veel oefe
ning werd de tijd teruggebracht tot
drie k vier uur, terwijl 't afschminken
een uur kostte. Volgens vakbond
voorschriften hadden de acteurs recht
op hun lunchuur, maar zij moesten
met eetstokjes hun eten naar binnen
zien te krijgen, door rietjes drinken en
roken met behulp van extra-lange
sigarettehouders. Het eigen gezicht
van de acteur zat ergens diep onder
het apemasker verborgen. Bij de ac
trice Kim Hunter zat de neus halver
wege de bovenlip van de chimpansee-
make-up en haar mond lag bijna vijf
oentimeter achter de apelippen. Na de
eerste dagen van onbeholpen eten
kregen de acteurs een spiegeltje zodat
zij konden zien waar zij hun lunch
moesten stoppen.
Wanneer Kim Hunter haar rol moest
uitleggen aan een bezoeker van de set
van „De Apenplaneet" begon zij„Ik
ben een chimpansee en ik ben ver
loofd met een chimpansee". Het be
tekende dat zij verliefd was en haar
verloofde, gespeeld door Roddy Mc-
Dowall, moest kussen. Kim Hunter
bracht bezoeken aan de dierentuin van
Los Angeles om te zien hoe apen zich
bewogen en hoe zij kusten. «Apen
kussen ongeveer zoals mensen, maar
niet helemaal", was haar bevinding.
„Apen bijten wat op de lippen en raken
elkaar aan. Het is eigenlijk erg aan-
De door de apen gevangen astronaut Charlton Heston geconfronteerd met dr. Zaius (Maurice Evans), leider da
apengemeenschap in „De apenplaneet".
ACTEURS
HEBBEN
SPIEGELTJE
NODIG
OM TE
ETEN
doenlijk". In werkelijkheid kwam het
erop neer, dat de schuimrubber lippen
van Kim Hunter de schuimrubber
lippen van Roddy McDowall aan
raakten.
Niet alleen de make-up, ook de kleding
van de apen leverde de nodige pro
blemen op evenals de gebruiks
voorwerpen en het ontwerpen van een
apenstad.
Men vraagt zich ln Hollywood zelfs af
of „Apenplaneet" de mode zal beïn
vloeden, zoals „Bonnie and Clyde" het
heeft gedaan. En de vraag is dus:
zullen vrouwen zich gaan kleden als
apen. meer speciaal als chimpansees
en orang-oetangs» De man, die ver-
antwoordelijk ls voor de apenkleding,
die Kim Hunter, Roddy McDow<,
James Whitmore en Maurice Bvans
dragen ln „De Apenplaneet", ls Mor
ton Haack. H|J ging uit van het feit,
dat de apengemeenschap, zoals die ln
..Planet of the apes" is te zien. tota
litair is, hetgeen voor hem betekende,
dat z|j zich tamel(jk conservatief
zouden kleden. De jas die Kim Hunter,
ln de rol van een chimpansee-arts,
gespecialiseerd ln het observeren en
uitleggen van menselijk gedrag,
draagt, komt tot haar knieën; z|j
draagt kousen die aan de voet, als
een handschoen, plaats geven aan de
Voor aap staan
De rolbezetting leverde het volgende
probleem. Voor de enige „menselijke"
hoofdrol, die van de astronaut, vond
men Charlton Heston meteen enthou
siast, maar de aperollen waren minder
in trek. Er waren niet veel acteurs en
actrices te vinden, die bereid waren
zich iedere dag aan een langdurige en
vermoeiende „transformatie" te onder
werpen, met als resultaat dat men hen
op het doek niet eens zou herkennen.
In 1933 had Paramount al eens een
geweldig debacle beleefd, toen t Lewis
Carrolls „Allee ln wonderland" ver
filmde. Een rolbezetting van louter
sterren uit die t|jd met Gary Cooper,
Cary Grant, Charlea Ruggles, Richard
Arlen, Jack Oakle en Edna May Oliver
aan het hoofd ging „onherkenbaar"
verborgen achter bizarre maskers en
met alleen hun stern als acteermlddel
voelde geen van de sterren zich bij
sonder gelukkig. Norman Tanroga
regis Het bovendien weinig a&n de
verbeelding over.
Tenslotte vond men toch enkele tóp-
namen uit film- en toneelwereld be
reid zich in een apehuid ts steken
Kim Hunter, Oscarwinnares voor ds
beste vrouwelijke b|jrol In Tennessee
Williams' „A etreetar named Desire",
bleek bereid de rol van <lr. Zira op
zich te nemen, vrouwelijk en vast
beraden, maar in al haar gebaren aap
en geen mens. Roddy MacDowell, met
zijn negenendertig jaar eigenlijk een
veteraan omdat hij op z|jn twaalfde al
debuteerde In John Fords verfilming
van Richard Llewellyns «How green
was my valley", nam de rol van Cor
nelius op zich, maar de sesensestig»-
jarigt Shakespeareacteur Maurice
Evans had meer overreding nodig eer
hij erin toestemde dr. Zalus ts spelen,
de wijze orang-oetang, leider van de
apengemeenschap, die de mensen als
een bedreiging ziet, omdat z|j hun
eigen beschaving vernietigden.
De regie van deze vereenvoudigde
versie van Boulles roman de kern
bleef behouden met alle schokeffecten,
die de auteur vooral tegen hst slot had
bedacht was In handen van
Franklin J. Schaffner. die z|jn t.v.-
carrière opgaf om onder meer mot
Charlton Heston reeds „The war lord"
te maken. Als producent treedt Arthur
P. Jacobs op. die onder meer ds
Shirley McLalnekomedle „Te rijk om
los te lopen" en de musical „Da
Dollttle" op z|jn naam heeft staan
OTTO MILO
Nu nog wat apehaar
Bakkebaarden zijn in ds mode.
ls het nou nog niet gebeurd?
Even de lippen nog wat aanzetten en klaar is aap.