ORANJETRIO SPOT MET ALLE BARRIÈRES
Sombere geluiden in Oslo, jubeltoon in Helsinki
Fred Anton Maier.. koning
van 't ijs in Noors festival
VOOR NEDERLANDSE MEISJES
3 X GOUD, 4 X ZILVER E N 4 X BRONS
Vol goede moed terug naar Davos
Jan Bols dè grote man
vóór Schenk en Verkerk
Noren ontnamen
iedere illusie
Titel kunstrijden
voor Hana Maskova
MAANDAG 29 JANUARI 1961
SPORTBIJLAGE VAN „DE LEIDSE COURANT'
(Van onze sportredacteur Herman van Bergem)
OSLO Nog nooit in zijn lange schaatsloopbaan had
Fred Anton Maier een belangrijke klassementswedstrijd
gewonnen. En nu dit, op 28-jarige leeftijd en vrijwel in
de nadagen van zijn carrière: Europees kampioen, een
wereldrecord op de 10 kilometer, ontvangst in de ko
op de schouders uit het Bisletstadion gedragen door
Magne Thomassen en Eduard Matusevitsj, een knallend
en sissend vuurwerk ter ere van de triomfator en een
publiek, dat uitzinnig van vreugde over de afloop van
een toernooi, dat de schaatsgeschiedenis zal ingaan als
„het Noorse festival", een orkaan van toejuichingen
1 ninklijke loge door koning Olaf en kroonprins Harald, steeds weer deed neerdalen van de tribunes.
Fred Anton Maier had volbracht waarop hU, zU" Jubilerende schaatsbond en zijn
naar revanche op Nederland hunkerende landgenoten zo intens hadden gehoopt.
Tussen de menigte, die zich verdrong voor de poort waardoor de nieuwe Europese
kampioen zou verdwijnen, stonden de leden van de Nederlandse ploeg: Kees Ver
kerk, de onttroonde Europese kampioen, Ard Schenk met weemoed terug
denkend aan zijn titel in 1966 die nu niet verder had kunnen reiken dan de
zesde plaats, en Jan Bols. de kleine bescheiden 23-jarige machine-bankwerker uit
Hoogeveen. H|j was de man die met zijn vijfde plaats in één jaar opklom tot
Nederlands sterkste schaatser.
De 29.000, die op beide dagen het sta
dion bomvol vulden, hadden in hem
na hun eigen grote mannen Maler en
Thomassen een nieuwe favoriet ont
dekt, van wie nu al wordt gezegd dat hij
de toekomstige wereldkampioen is. Uit
de rijder van wie men in zijn eerste gro
te toernooi een terugslag verwachtte, om
dat hij wellicht niet zou zijn opgewassen
tegen de spanning, de sfeer en de con
ditie tegen de favoriete Noren groeide
in twee dagen een koele berekende
sehaatsmatador. Vorig iaar zat hij niet
eens in de kernploeg, dit jaar plaatste hij
zich door sterk rijden ln het nationaal
kampioenschap. De atleet die het door
leden van de schaatsbond zo verfoeide
wielrennen beoefend en zich daarom
dient te plaatsen voor de kernploeg
was de grote openbaring in het kam
pioenschap dat werd veroverd door de
schaatser wiens training ook voor een
groot deel ls gefundeerd op wielrennen.
Bij al het verlies in dit toernooi was er
dus toch nog deze grote winst: Jan Bols.
Onder de grauwe lucht, die pareltjes wa
ter uitzweette waardoor "t ijs als schuur
papier werd, was zaterdag met de 500 m
al de afvalslag begonnen. Vijftien ritten,
gemarkeerd door in totaal 23 valse starts.
Daarbij vestigde de Rus Guljajav, om
niet verklaarde reden door coach Boris
Stenin ingezet voor de ingeschreven
Kerktsjenko, en de Fin Kosklnen met
vier valse starts een record. Slechts één
rit had een feilloze start, die van Jan
Bols tegen Guttnrmsen.
Jan Bols, de naam die steeds weer zou
opduiken temidden van het enorme ge
weld dat de Noren en Rus Matusevitsj
ontketenden. Achter de nieuwe Duitse
man Gerhard Zimmermann, bezetten zij
de eerste plaatsen op de 500 m en alleen
de erkend sterke sprinter Ard Schenk kon
zich als vierde tussen hen wringen. De
Nederlanders handhaafden zich op een
behoorlijke wijze met Verkerk als laatste
van het vijftal op de elfde plaats. Dat
waren nog geenszins ruïneuze plaatsin
gen, maar er had zich al iets geopen
baard: de vechtlust ontbrak, er werd te
zeer plichtmatig gereden alsof men er
zich al bij had neergelegd dat het ere-
platform ditmaal niet door een Neder
lander nou worden betreden. Maar geaden
de weinig Inspirerende partners waren
de Nederalnders hard gegaan, althans ge
meten naar hetgeen zij gemiddeld pres
teren op de sprint. Rijders als de Pool
Szandala (tegen Jorritsma). de Frans
man Thepenier (tegen Schenk) en de
Brit Blewitt (tegen Verkerk) horen in
een dergelijk toernooi niet thuis. Zij be
hoorden tot de figuranten die moeten
worden toegelaten omdat de reglementen
nu eenmaal twee man per land toestaan,
maar ze zijn stuk voor stuk een sta in de
weg die er alleen toe leidt dat een tegen
stander tegen de klok moet rijden.
Toen al tekende zich de grote vorm
van Jan Bols af. In de dertiende rit
wist hij, in de vooralsnog sfeerloze
duels, waarbij de toejuichingen alleen
opwelden als er een Noor in de baan
verscheen, tegen Guttormsen een knappe
43.3 op te knokken op een moment dat
de vrij zwakke wind nagenoeg was gaan
liggen bij een temperatuur van precies
nul graden. Wéér was het lot de Neder
landers niet gunstig gezind op de 5000
meter. Verkerk tegen Perrenoud, Schenk
tegen de Brit Tipper die alleen een ster
ke sprinter is en Nottet tegen Thepenier.
Op deze afstand stormden de Noren on-
JAN BOLS
beste 10.000 meter ooit door
Nederlander g erede
(Van een speciale verslaggever)
HELSINKI Met drie Nederlandse schaatsmcisjes
gistermiddag op het erepodium van het behoorlijk
koude en besneeuwde Pirkkolascbaatsstadlon in de
Finse hoofdstad die meisjes waren dan Stlen Kai
ser (in het centrum), geflankeerd door Ans Schut en
Carry Geyssen is het wel zonneklaar dat de we-
reldstrjjd in Finland een enorme desillusie is gewor
den voor de Russische rijdsters. De Nederlandse over
macht in Helsinki, waar de inwoners zaterdagavond,
toen bij windstilte de thermometer een temperatuur
van dertien graden onder nul aangaf, over milde
weersomstandigheden spraken, is uitermate groot ge
weest. Er is geen houden aan geweest. Stien Kaiser,
opnieuw wereldkampioen, moest haar creronde vroeg
tijdig beëindigen Zü kon er echter niet over uit, dat
de tegenstand niet zwaarder is geweest. „Titova is op
de drie kilometer zwaar tegengevallen", zei ze. Daar
na vroeg de wereldkampioene zich af wat zfj sou
doen: dc grote lauwerkrans meenemen naar Amster
dam of genoegen nemen het het zilverblauwe lint al
leen. „Ik denk dat ik de krans maar hier laat"
overwoog de schaatsroem van Delft „Het lint neem
ik dan maar ais bewijs mee".
Gelegenheid om eens echt rust te nemen krijgen de
meisjes en hun coach, een dolgelukkige Piet Zwanen
burg (54), niet. Vanmorgen is de ploeg naar Amster
dam gevlogen. Op Schiphol zouden de meisjes de
olympische kleding in ontvangst nemen. Daarna ging
het verder met de vliegmachine naar Zürich. Van
avond zou de ploeg in het trainingsoord Davos
terug zijn. Pas kort voor het begin van de olympische
schaatswedstrijden voor dames vrijdag 9 februari
wordt als eerste afstand de 500 meter gereden reist
Zwanenburg met zijn pupillen naar Grenoble.
Hoe sterk oranje de titelstrijd op het afgelegen Pirk-
kolapiste, waar een handjevol Nederlandse supporters
doende waren om qua stemgeluid een geslaagde greep
naar de macht te doen, wel was, wijst de verdeling
van de medailles uit. Van de vijftien plakken verover
de het kwintet var\ caoch Zwanenburg erelf,
drie gouden, vier zilveren en vier bronzen. Rusland,
twee jaar geleden nog oppermachtig, dankte aan
Loedmilla Titova dat tenminste twee gouden medail
les naar Rusland gaan. De donkere Diana Holum
bracht de Verenigde Staten het zilver op de sprint.
Ook al een troostprijs voor een rijdster, die vorig jaar
in Deventer verrassend derde werd in het eindklasse
ment. Het resterende brons was voor de Finse Kaja
Mustonen. In de slotrace van het toernooi zorgde de
blonde krachtrijdster eindelijk voor sfeer rond de
baan. In haar rit waarin Sigrid Sunby niet de minste
tegenstand kon bieden, verbeterde ze het Finse record
de enige recordverbetering van het toernooi op
de 3.000 meter. Ze beroofde Lidia Skoblikova tevens
juist van de bronzen medaille. De kleine 28-jarige
rijdster uit Moskou, tijdens de Olympische Spelen van
Innsbruck (1964) goed voor de vier gouden medailles,
heeft zich in Helsinki niet met eremetaal kunnen ver
rijken. Een illussie armer ging ze, in het zicht van de
winterspelen van Grenoble naar man en kinderen.
Een bedreiging
De Nederlandse overmacht in de Finse hoofdstad is
uitermate groot geweest Dat oranje, schaatstechnisch
gesproken, „op punten zou verliezen" was na de eer
ste dag eigeniijk al uitgesloten. De superieure wijze
alleen al, waarop de cijfers wezen het tevoren al
uit Ans Schut en Stien Kaiser hun drie kilometer
zouden gaan rijden liet daarover geen twijfel. Het te
verwachten bescheiden verlies op de duizend meter
was daardoor nauwelijks van belang. Het enige ge
vaar dat dreigde was dat Loedmilla Titova door het
winnen van drie van de vier afstanden reglementair
titelhoudster zou worden. De Russische kampioene
was inderdaad oppermachtig op de 500 meter. Maar
hoezeer heeft zij gepoogd in de daarna volgende 1500
meter beneden het schema van Stien Kaiser te blij
ven. Na 700 meter had de Russin een achterstand van
Telegram van de koningin
DEN HAAG Koningin Juliana heeft zondag
een telegram naar Helsinki gestuurd om de drie
Nederlandse schaatsenrUdsters Stien Kaiser,
Ans Schut en Carry Geyssen, die in de strfjd
om het wereldkampioenschap op de eerste,
tweede en derde plaats eindigden, geluk te
wensen. Ook van de Ned. Sport Federatie
kwam een gelukstelegram, alsmede van de mej.
dr. M. A. M. Klompé, minister van Cultuur,
Rccrctatie en Maatschappelijk Werk.
Stlen Kaiser kreeg persoonlijk nog een telegram
van de minister: „HartelUk gelukgewenst met
prolongatie wereldtitel stop Nederland bewon
dert U stop".
Vreugde in Delft, t
zuster behaalde
slechts één enkele seconde. Zij had, noodgedwongen,
haar krachten ongelijk verdeeld. Toen de bel voor de
laatste ronde klonk was het verschil verdubbeld en
alle gevaar geweken. Op de finish bedroeg de achter
stand op de Nederlandse kampioene meer dan vier
seconden.
Sterks Ans Schut
En wat dan nog te zeggen van die ongelooflijke pres
taties van de Nederlandse meisjes, waarvan de een
nog mooier was dan de andere? Van die schitterende
drieduizend meter, waarop Ans Schut aantoonde, dat
zij momenteel de sterkste rijdster op de lange afstan
den ls. Het donkerblonde meisje uit Apeldoorn deed
een geslaagde aanval op de 5.08.7, wuardoor Stien
Kaiser bij sneeuwval haar tweede wereldtitel had vei
lig gesteld
Na 1800 meter lag ze een seconde onder de tUd van
de wereldkampioene, na 2200 meter was de voor
sprong verdubbeld en bU het ingaan van de laatste
ronde bedroeg de marge zelfs vier seconden. Met een
t(jd van 5.04.8 stelde zl) duidelijk haar kandidatuur
voor het goud van Grenoble. Dez zege op de drie kilo
meter maakte, dat de Apcldoornse, na drie afstanden
nog achtste In de algemene rangschikking, tweede
werd in het eindklassement.
Neptijden
Er waren zoals gezegd veel grootse momenten
voor Nederland. Tijdens dit „weekeinde van Piet
Zwanenburg", die moeite had zijn ontroering te ver
bergen toen op de besneeuwde piste iedere Nederlan
der iedere andere Nederlander feliciteerde en wat UI
tussen sneeuw en ij» in de vrieskou het Wilhelmus
klonk. Door de veelheid van feiten zou men geneigd
zijn aan de prestaties van Elly van de Brom vrij snel
voorbij te gaan Haar tiende plaats in he eindklasse
ment spreekt minder tot de verbeelding. Toch is het
een prestatie van formaat van de 18-jarige scholiere
uit Amsterdam. Haar bronzen medaille op de sprint
alleen al rechtvaardigde haar uitzending.
Daarbij komt nog, dat zij waarschUnlUk op de duizend
meter door de tljdwaarnemers is benadeeld. „Er is op
de 1000 meter geknoeid met de tijd van Elly", zei
Hcnny Roos, als ISU-bestuurslid door de internatio
nale federatie afgevaardigd naar de plaats waar zijn
landgenotes zulke triomfen boekten.
..Ik ben er niet achter kunnen komen, wat er precies
gebeurd ls. Daardoor kon lk er dus niets meer aan
doen. Maar ik ben er wel vrijwel zeker van, dat haar
een seconde tekort is gedaan. Dat scheelt haar een
half punt."
Elly maakte er beslist geen drama van. „Wat? ZUn het
neptijden?", zei ze quasi verontwaardigd in de kleed
kamer, terwijl jeugdige Finnen bedelde om haar hand
tekening, „dan hadden WUly en ik toch vierde en
vijfde moeten worden
stuitbaar naar voren. Wereldrecordhou
der Fred Anton Maier had geen steun
de Fin Lauonen. maar onder
onbeschrijflijk geloei, gebrul en gejuich
;n wijze zoals het in lang vervlogen
tijd in een Romeinse arena moet hebben
geklonken reed hij naar 7.41.7, ruim
voor zijn landgenoot Thomassen die in
een hels tweegevecht was gewikkeld met
Maier en dank zij zijn veel sterkere
sprint na twee afstanden nog de eerste
plaats bezet hield met 0.010 voorsprong.
Nilsson zoek!
Een andere favoriet, de Rus Matuse
vitsj handhaafde zich achter de verras
send teruggekomen Zweed Jonny Nils
son, die op de tweede dag verstek liet
gaan wegens ziekte.
De Nederlanders vielen terug, vooral
Peter Nottet, die als vastgezog»
het U» ging of wat er voor moest
doorgaan en tegen het eind zelfs
den van 41 en 42 seconden draalde.
Echter nog lang niet zo slecht als de
Rus Guljajev, die op 9.02.2 uitkwam
zich de woede op de hals haalde
publiek toen Guttoxmaeu
moest om hem te passeren en op een ron
de te zetten. Dat was trouwens de schrale
troost voor de Nederlanders, die figu
ranten ontmoetten en op een ronde zet
ten. Toen al, na die 5000 nieter was het
duidelijk dat de rol van de mannen In
het oranje op hoog niveau was ultge-
Op wéér Jan Bols na. die tegen de
Noor Stiansen de achtste rit reed. En dat
was 't eerste pure duel. De sterk tegen
vallende Stiansen kon zich zowaar aan
Bols optrekken, die met een fraaie 8.01.9
debeste Nederlander was. De stand na
de eerste dag bood een troosteloze aan
blik met op de eerste 4 plaatsen Maler.
Thomassen, Matusevitsj en Zlmmer-
n, dan Schenk, Bols en Verkerk; als
dertiende Nottet en als 17de een totaal
ontredderde Jorritsma.
Hij zou de laatste 16 niet halen,
dat Nederland ook dat succes van vorig
jaar alle vijf bij de laatste 16 niet
kon continueren.
Zon kwam kijken
De zon aan de strakblauwe hemel ver
leidde de speaker in he artadion een glo
rieuze tweede dag te voorspellen. HIJ
kreeg gelijk, wat de Noren betreft. Het
ijs lag erbij als een spiegel, er was
geen wind en het was 3 graden boven
nul toen de 1500 meter begon. In de
eerste rit stormde Jan Bols naar 2.07.2
en na 1500 meter zou hij ook op deze
afstand de besta Nederlander sjju, De
mededeling dat Nilsson het wegens ziek
te liet afweten ontlokte het publiek een
sohrll gefluit, want hU had Maier als
partner. De Noor moest dus alleen over
de baan en kwam op 2.06.7 uit, minder
dan Matusevitsj met 2.04.5 en gelijk
me Thomassen, zodat het verschil van
0.010 bleef.
De Rus heeft de illusie mogen koes
teren dat hU een kansje op de eerste
plaats maakte, want hU reed de snelste
tijd en kwam daardoor na drie afstan
den op de eerste plaats, voor de belde
Noren. Verkerk had ook op zijn sterke
afstand met 2.08.2 zijn positie niet kun
nen verbeteren, ook al omdat hij net
moest rijden toen de wind aanwakkerde.
Er was er echter één die tot het
laatst groots bleef rijden. Jan BoIb. Die
ook op die gedenkwaardige tien kilometer
de beste Nederlander was. Men wist het
in het stadion toen al: de titel zou voor
een Noor zijn, want Matusevitsj zou
nooit die zeer geringe voorsprong kunnen
behouden tegen lange afstandfenomenen
als Maier en Thomassen.
Maar daar was In de eerste rit Per
Willy Guttormsen, die in een tot het
kookpunt gebracht stadion Ard Schenk,
die nota bene een persoonlijk record reed
met 15.49.8 eenvoudig Het staan. Steedi
nadrukkelijker klonk de stem door de
microfoon die de rondetijden bekend
maakte, En met de armen breed uitge
strekt reed Guttormsen uit. Met 15.25.9
had hy het weraldreccord van Maler met
verbeterd. Ook dat nog In dit
toch al complete Noorse achaalsfestlval.
reed de tweede rit tegen Matu
sevitsj, de rit waarin de Kus zijn eeirste
plaats kwijtraakte. De haviksneus als
de boeg van een slank jacht vooruit ge
stoken snelde Maier naar ronden van
86 en 87 seconden, bleef lil| onder de HJd
van Guttormsen en kwam hU op een ge
weldig record van 15.20.S uit.
Met stJn 15.43.6 was Matusevitsj ver
drongen, maar hU kwam wel voor Tho-
maasen die aan zijn 15.33.5 niet genoeg
had om tweede te worden. Thomassen,
die in de vierde rit zijn meester moest
erkennen In Jan Bols (15.31.4) wederom
de beste Nederlander, die ln het eind
klassement eveneens Ard Schenk terug
drong en achter Maler, Matusevitsj, Tho
massen en de zeer verrassende Gerhard
Zimmermann als vijfde eindigde.
Een grandioze prestatie van
Bols, Nederlands nieuwe sterke
man. In zijn eerste grote gevecht
op topniveau. Maar die prestatie
ging op dat moment ten onder in
de uitzinnige vreugde van de
Noren, die hun Maier bewier-
rookten en niet ophielden hun
krijgslied te zingen: „Seieren en
var", wat zoveel betekent als „Wij
hebben overwonnen".
VAESTERAA8 Gabrlellc Seyfert is
baar Europees kampioenschap kunstrU-
den saterdag in de Zweedse plaats Vses-
terass kwijtgeraakt san de Tsjechische
kunstrUdster Hana Maskova.
De Tsjechische, die na dc verplichte
figuren een voorsprong van 43 punten op
dc Oostduitse Gabrlelle Seyfert had, ver
loor ln haar Kür een gedeelte van haar
voorsprong op de Oostduitse, die voor
het vrije rijden het hoogst werd geno
teerd. De oud-Europese kampioene ver
drong daardoor dc Oostenrijkse Beatrix
Schuba van de tweede plaats.
Dc eindstand ia: 1. Hana Maskova
(Tsj-SI) plaatscijfcr 10-2215,9 punten; 2.
I Gabrielle Seyfert (O-Dld) 21-2174,9; 3.
'Beatrix Schuba (Oost) 27-2143,2; 4 Szu-
zsa Almassy (Hong) 33-2116,7; 5. Sally
Ann Stapleford (G-B) 52-2043,8; 8. Elena
Tsjegelova (Rusl) 53-2045,8.
Onse landgenote Anneke Heydt (Den
Haag) eindigde in dit Europees kam
pioenschap op de twintigste plaats. Haar
puntentotaal was 1641.3.