ruimte in
LEM maandag de
wereld
vrede
ligt
op
zeebodem
UITGEBREIDE PROEVEN
MET MAANSLOEP
(Door onze ruimtevaartmedewerker G. J. Plukkel
Als eind 1969 de eerste Amerikaanse astro
nauten voet zullen zetten op de maan, doen
ze dat in de wetenschap dat hun expeditie is
voorbereid op een wijze die zijn weerga niet
heeft in de geschiedenis der ontdekkings
reizen. Stap voor stap, soms voetje voor
voetje, moet de mens de weg naar de maan
afleggen. De ene testvlucht na de andere,
met of zonder ruimtevaarders aan boord,
moet tot een goed einde worden gebracht,
alvorens men straks enig succes kan garan
deren aan de eerste maanpioniers.
Maandag aanstaande zal in het kader van het Apollo-
programma weer de lancering van zo'n proefvaartuig
plaatsvinden, de vijftiende belangrijke in een serie van
minstens twintig. Maar voor het eerst zal het nu hele
maal gaan om het meest vitale toestel dat bij de expe
ditie gebruikt moet worden, de maansloep, die de mens
zal neerzetten in de steenwoestijn, hier 380.000 kilometer
vandaan.
De raket, waarmee de Amerikanen naar de maan gaan,
is de domhoge Saturnus 5, die de hele 48 ton wegende
en uit drie delen bestaande Apollocabine makkelijk zover
kan brengen. Omdat dit keer alleen het bijna vijftien ton
zware maanlandingsvaartuig in een baan om de aarde
zal worden uitgeprobeerd, kan men nu volstaan met
een kleinere telg in de rakettenfamilie, de altijd nog
75 meter hoge Saturnus 1 b.
De ironie van het lot wil, dat deze zelfde raket oor
spronkelijk de eerste drie Apollo-astronauten in de
ruimte had moeten brengen, maar nu bijna een jaar ge
leden, op 27 januari 1967, kwamen Grissom, White en
Chaffee bij een felle brand om het leven, dezelfde brand,
die ook him capsule verwoestte.
Niet gestroomlijnd
Op het eerste gezicht ziet* het maanlandingsvaartuig, of
zoals de Amerikanen zeggen de Lunar Module, afgekort
LEM, er erg lomp uit. Het ruim zes meter hoge ge
vaarte heeft niet de stroomlijnvorm die we van andere
ruimtecabines gewend zijn en dat hoeft ook niet. Immers
het zal alleen maar opereren in de buitenaardse, lucht
ledige ruimte, want de maan heeft geen atmosfeer en
de LEM wordt niet mee terug genomen naar de aarde.
Bovendien zorgen bij de start een paar stroomlijnkappen
ZATERDAG 20 JANUARI 1908
VAARTUIG
MOET
STRAKS
ASTRONAUTEN
TERUGBRENGEN
ervoor dat het toestel beschermd wordt tegen te sterke
luchtkrachten.
Zoals bekend zal de hele Apollo, het bemanningsverblijf,
de machinekamer en dus de LEM het volgend jaar in
een baan om de maan worden geschoten. 'Tfaar stappen
dan twee van de drie ruimtevaarders over in de LEM
en na losgekoppeld te zijn van de rest van de Apollo
zullen ze met behulp van een remraket afdalen naar
het maanoppervlak. Deze remraket zit in het onderste ge
deelte van de LEM, waaraan ook de vier stevige landings
poten bevestigd zijn, die de klap van de landing moeten
kunnen opvangen (bij de proef van maandag zullen de
poten nog ontbreken).
Dit hele remraketgedeelte plus het landingsgestel zullen
op de maan achterblijven en ze dienen bij de start van
de LEM, terug naar het in de maanbaan wachtende
moederschip, als een soort lanceerplateau. De LEM heeft
dus nog een raket, de vertrekmotor in feite, want het
ligt nu eenmaal in de bedoeling de astronauten op de
maan te krijgen, maar ze moeten natuurlijk ook weer
kunnen terugkeren naar huis, zij het dan met een ge
halveerd vaartuig.
Proeven
De onbemande LEM 1 zal maandag in een baan om de
aarde tussen de 172 en 222 kilometer worden gebracht
Ongeveer viereneenhalf uur na de lancering zal ge
durende 36 seconden de regelbare remraket worden be
proefd, eerst op tien procent van zijn kracht en gelei
delijk oplopend tot bijna 91 procent. Ruim een half uur
later wordt de proef herhaald, nu echter met meerdere
variaties, net alsof werkelijk een maanlanding wordt uit
gevoerd en gedurende meer dan twaalf minuten.
De volgende zeven uren zullen nog besteed worden aan
het uitproberen van allerlei hulpapparatuur, zoals de
brandstofafvoer, het elektriciteitssysteem enz. Voor dit
alles heeft men op de plaats van de astronauten twee
vluchtcontrolecomputers gebouwd, die elektronisch de
zelfde handelingen kunnen verrichten als de mens- De
LEM zal na beëindiging van de test nog twee Jaar om
de aarde blijven draaien om tenslotte in de dampkring
te verbranden.
De proef, die bekend staat onder de naam Apollo 3, is
de eerste in een reeks van zes, die voor dit jaar op het
programma staat. Een tweede LEM zal de komende zo
mer de ruimte ingaan. Enkele weken later moet de eer
ste Apollobemanning, Schirra, Eisele en Cunningham
tien tot twaalf dagen baantjes om de aarde draalen.
Voorts worden in 1968 nog drie reuzen in de Saturnus 5-
serie gelanceerd waarvan de laatste tegen het einde van
het jaar bemand zal worden door McDivltt, Scott en
Schweickart
(Van een onzer redacteuren)
De wereldbevolking groeit sneller
dan de beschikbare hoeveelheid
voedsel. Miljoenen mensen lijden
aan ondervoeding. Een man van
75 kilo heeft per dag 2500 calo
rieën nodig, een vrouw van 56 kilo
2100. Bij zware arbeid heeft de
man zelfs 4000 cal. nodig en de
vrouw 3000. Helaas, slechts 38
van de wereldbevolking krijgt
per dag 2300 tot 3200 calorieën,
42 krijgt er maar 2000 tot
2300 en 20 moet met minder
dan 2000 zien te leven.
De ei wit voorziening van de mensheid
is nog slechter. Een mens behoort per
dag ongeveer 25 gram eiwitten te ont
vangen. In Peru echter bedraagt het
gemiddelde dagelijkse ransoen maar
14 gram, in Pakistan en Egypte 11
gram, in China en India 6 gram, en
in Kongo slechts 5 gram.. In India
sterft 40 procent van de kinderen
voordat zij vijf jaar zijn geworden.
Van de 100 kinderen overleven in
Duitsland 974 hun eerste jaar, in Boli
via 770, in West-Afrika 650 en ln enke
le steden van Brazilië 550.
Duidelijk is dat de wetenschap alles
op alles dient te zetten om de voedsel
voorziening voor de toekomst aanzien
lijk te verbeteren. In de V. S. bestaan
plannen voor besprekingen, om bin
nen het kader van internationale sa
menwerking de wereldzeëen dienst
baar te maken aan voedselvoorziening.
Oceanografie
De wetenschap van het oceaanonder-
zoek, de „oceanografie" zal in dit ka
der belast worden met een heel pro
gram van tot dusver onbekende óp-
drachten:
1. Exploitatie van de voedselreserves
der zee ter bestrijding van de hongers-
2. Het probleem van de vervulling en
erosie van de stranden, baaien en in
hammen.
3. Onderzoek naar de invloed van de
oceaan op het weer en het klimaat,
tot verbetering van de weersvoorspel
ling en van de regenval op het land.
4. De winning van mineralen uit de
zeebodem en uit de zee.
5. Het probleem van internationale
samenwerking inzake alles wat een
vreedzaam gebruik der wereldzeëen
betreft.
De Amerikanen beseffen zeer goed
dat al deze plannen enkel kunnen sla
gen als er een internationale samen
werking ontstaat. Het moet mogeliik
zijn om alle naties tot medewerking
te brengen. De Amerikanen, als voor
treffelijke organisatoren, hebben zich
in hun program als richtlijn gesteld
om vijfmaal meer aan voedingsstof
fen uit de zeëen te winnen.
Een van de technische voorwaarde
voor succesvol oceanisch onderzoek is
een perfecte navigatie. Amerika wil
daarom voor heel de wereld de navi-
gatieproblemen voor de civiele zeevaart
oplossen, met name door .gebruik te
maken van gegevens versterkt door
satellieten. Voor de wereldvrede moet
er een onmetelijk communicatienet ge
spannen worden vanuit de verst be
reikbare uithoeken van het heelal tot
in de diepste diepten der wereldzeën.
Deze maand zal er een zeer con
creet begin gemaakt worden met het
exploratieschema der Verenigde Sta
ten: aan de oostkust van Noord-Ame
rika zal men beginnen met een onder
zoek naar mineralen op de bodem dei-
zee. Men zal de oceaanbodem aan de
kusten van Florida, Georgia en Zuid-
Carolina onderzoeken. Deze „vloer" is
als het ware bestraat met talloze man-
gaanknollen, die vaak bovendien nik
kel, ijzer, kobalt en koper in diverse
hoeveelheden bevatten.
Men wil heel dit stuk „vloer", ruim
tweehonderd kilometer uit de kust,
onderzoeken. De diepte van het veld
is ruim duizend meter. Het diepzee
vaartuig „Discoverer" zal met zijn
dreggen deze knollen verzamelen en
boven water brengen. Men wist al
ruim een eeuw van het bestaan van
dit „knollenveld", maar eerst de mo
derne techniek was in staat de zaak
grondig te onderzoeken. Een chemicus
heeft eens de oceaan een „reusachti
ge chemische fabriek", genoemd. Met
recht, want op onmetelijke diepten
worden voortdurend nieuwe stoffen ge
schapen. De diepten der zee zijn schat
kamers met miljoenen tonnen goud.
zilver, diamanten, kortom met alle
kostbare en zeldzame stoffen. De olie
industrie begint reeds op bescheiden
schaal aan diepzeeboringen, maar
men is nog lang niet toe aan diepten
van enkele duizenden meters.
Voedsel
Zeewier bevat kostbare voedingstof
fen, maar het wordt slechts op enkele
plaatsen ter wereld gewonnen. En de
visvangst kan men betere methoden
vijfmaal vergroot worden zonder dat
de visstand geschaad wordt, (momen
teel wordt er jaarlijks 45 miljoen ton
vis gevangen.)
Heel het planten- en dierenrijk van
de oceaanen moet nog grondig bestu
deerd worden met het oog op de voed
selvoorziening.
Ook de geneeskunde heeft de grootste
belangstelling voor de levende en do
de schatten van de wereldzeeën. Phar-
macologen van de Amerikaanse mari
ne hebben nog maar een eerste begin
gemaakt met hun ondersoek, maar nu
reeds weten zij dat zij van bepaalde
planten stoffen kunnen winnen die
pijnstillend werken, de groei van tu
mors tegengaan, het hart kunnen sti
muleren en virussen kunnen bestrijden.
Technici van de marine bestuderen
thans de mogelijkheid om onderzeese
verblijven te bouwen, waar men kan
leven in glazen bollen over overkoepel
de verblijven verankerd op de zeebo
dem. Die woningen zullen dienen voor
hen die werken aan de kweek van al
lerlei diepzeeplanten en dieren, die
voor de mensheid van nut zijn.
Zo zal zich een diepzeelandbouw- en
veeteelt kunnen ontwikkelen. Hopelijk
zullen de Amerikanen erin slagen voor
dit onderzeese vredesprogram, dat een
heel nieuw tijdperk voor de mensheid
kan inluiden de med' werking van jIIc
naties te verkrijgen.
