Roofmoorden
Unieke Bogart
in te kleine rol
RADIO VANAVOND
SCHOENEN
C.H. U. praat verder
met K. V.P. en A.R.
Radicalen
bewonderd
door P.S.P.
NKV-VOORZITTER MERTENS:
Oproep tot sparen pas na verhoging consumptiepeil
DE LEIDSE COURANT
MAANDAG 18 DECEMBER 1967
AI» Achter het nieuws-hoofdredacteur
Herman Wlgbold zelf als presentator
optreedt betekent dat meestal dat er
óf een moeiiyke óf een heel principiële
uitspraak zal komen. Zaterdag kwam
de heer Wigbold In persona. H(j deed,
niet ten onrechte, verontwaardigd over
een links t.v.-komplot dat een Amster
dams ochtendblad ganselijk uit de duim
gezogen had. Dat was zUn goed recht,
al moest hU eigenlijk weten dat een
dergelijke verontwaardiging voor dal
^>lad alleen maar publiciteit, dus re
clame, betekent.
We geloven overigens niet in de deug
delijkheid van Wigbolds methode om
het kwaad met eigen wapenen te be
strijden. Vanuit vragen van de VVD'se
Haja over een onsmakelijk VPRO-
programma (zonder twijfel mede uit
politiek oogmerk gesteld) en het ant
woord van de KVP-bewindsvrouwe
daarop (dat moeilijk anders kon luiden)
concludeerde hij dat er een „t.v.-
offensief van rechts" gaande was. Dat
was van een onzinnigheid het Amster
damse ochtendblad waardig.
Overigens was dit t.v.-weekeinde zon
der veel kleur. Zaterdag bood dc
VARA met ..Dorus op schoot" en ,,Een
zekere Jozefien" goed tegenwicht t.a.v.
wat de VPRO op ,,I" bracht. Daar
zagen we stukjes van ..Uit en thuis"
dat een goed niveau leek te hebben,
maar niet specifiek op dc zaterdag
avond was afgestemd. „Jazz uit dc
States", óók b(j de VPRO( lijkt overi
gens een serie van belang (e kunnen
Gisteravond lag het óók niet gemak
kelijk. Dik twee uur operetteconcert
is zelfs met Stolz, Schramm en Schock
te veel van het goede. Behalve voor de
ferventen die zo'n a-telegeniek pro
gramma met plezier uitzitten. Wat de
NCRV als alternatief bood voor dit
AVRO-programma was ook niet om
voor thuis te blijven: Kent u mijn
vrouw? de serie die al eerder vol
maakt mislukt bleek: de quiz Twee
kamp, evenmin een succes; dan een
aflevering van de Europareeks die ge
plaatst op een doordeweekse avond
van ons een „voldoende" waardering
zou krijgen.
Vg.
ANGELS WITH DIRTY FACES"
Op 14 januari 1957 nu bijna elf jaar geleden overleed
na een langdurig ziekbed op bijna 58-jarige leeftijd Humphrey
Bogart, een der weinige filmacteurs, die ook na hun dood
hun vaste kring bewonderaars behielden en er zelfs onder de
Jeugd nog talloze bjjkreeg. Bogart was dan ook een unieke
figuur, zelfs voor Hollywoodse begrippen. Hoewel hU vaak
de avonturier speelde, die de misdaad pas bestreed als hij door
de omstandigheden daartoe gedwongen werd, bouwde hU
zijn reputatie op met gangsterrollen. Ook aan gene zUde van
de wet, was hU de individualist nimmer de brave jaknikker
van de gangsterbaas. In de meeste van de 81 films, waarin
hU tussen 19301956 optrad stierf hij een gewelddadige dood.
Tot zijn laatste ademtocht bleef hij koel en cynisch, nimmer
was hij sentimenteel In zijn laatste ogenblikken.
Helden verering
voor gangster
anno 1938
Zijn grote kans kwam in 1936 met zijn
twaalfde film Robert E. Sherwoods
„the petrified forest". Hoewel Char
ley Grapewin, Genevieve Tobin, Joe
Sawyer, maar vooral Leslie Howard
en Bette Davis formidabele vertolkin
gen gaven, bleven zij allen in de scha
duw van Bogart, die als de gangster
Duke Mantee Iedere scene stal waar
hij in optrad,
„The petrified forest" betekende voor
Bogart, dat hij een der meest ge
vraagde acteurs werd voor gangster-
rollen. Hollywood slokte hem hele
maal op, Broadway waar hij onder
meer ook als Duke Mantee triomfen
vierde, zag hem niet meer.
In de jaren 1937, 1938 en 1939 trad hij
in gemiddeld zeven films per jaar op.
Meestal als de rechterhand van de
een of andere gangsterkoning, een
functie, die meestal voor Edward G.
Robinson of James Cagneij was weg
gelegd.
In later jaren kwam daar verande
ring in. Films als „Across the Paci
fic", „The Maltese falcon" of „The
big sleep" toonden Bogart als de een
zame, alleen op zichzelf vertrouwen
de avonturier of hij nu marine-offi
cier, dan wel detective was.
1951 betekende voor hem het hoogte
punt van zijn carrière, toen hij een
Oscar kreeg voor zijn rol in John Hus
tons „The African queen", maar ve
len zullen hem zich het best herinne
ren als de melancholieke caféhouder
in Michael Curtiz' „Cassablanca" of de
ruige goudzoeker in „Treasure of the
Sierra Madre" uit die periode.
In de uit 1938 daterende film „Angels
with dirty faces" van Michael Curtiz
maandagavond over het tweede net
op ons scherm speelt Bogart eigen
lijk maar een ondergeschikte rol. Hij
is de gangster-advocaat, die naar
de mening van vele kijkers veel te
snel uit de weg geruimd wordt door
gangster James Cagney. Deze zal
echter aan het slot voor zijn wanda
den moeten boeten op de elektrische
„Angels with dirty faces" is, al heb
ben we hier met een gangsterfilm te
doen, eigenlijk een voorloper van
„Boys town" en een soort vervolg op
„Dead end", met een van de beste
gangsterrollen van Bogart.
Twee mannen in dezelfde achterbuurt
opgegroeid komen later lijnrecht te
genover elkaar te staan. Het zijn de
priester Connolly (Pat O'Brien), die
zich over de opgeschoten jeugd van
zijn vroegere wijk ontfermt en de
gangster Sullivan (James Cagney) die
hun held is en een verderfelijke in
vloed op hen uitoefent. Connolly's
verzoek aan de ter dood veroordeelde
Sullivan is tenslotte, niet waardig de
dood tegemoet te treden, maar als
een lafaard zijn laatste gang naar de
elektrische stoel te maken. Een laat
ste daad, die de heldenverering van
de opgeschoten jeugd ernstige schade
zou aandoen
Radioprogramma
23.55-24.00 Nieuw
inkbeeld. 23.30 Zoeken r
1 Rhythm and blues hop. i
radiokroniek. 19.40 Lichte muziek. 19.45 Lich
te muziek. 19,55 Lichte muziek. 20.00 Ope-
ding. 18.45 Sport.
22.00-22.15 Nieuw
foonmuziek. VPRO: 7.55 D
AVR°:h 8 00 Nieuws. 8.10
1 Mededelingen t.b.v. land-^en"tuinbouw!
Overheidsvoorlichting: Uitzending voor
piano: klassieke
mde woord. 7.15 Ste-
rammofoonmuzlek. 7.30
ïalitelten. 7.45 Stereo:
(gr.). 8.00 Nieuws. 8.10 NCRV-
lied. 8.13 Gewijde i
radio. 10.00 Theologische etherleergang. 10.35
Stereo: Planorecital (opn): klassieke mu
ziek. 11.00 Nieuws. 11.02 Voor de zieken.
KRO: 12.00 Van twaalf tot twee: gevarieerd
programma. (12.23 Voor de landbouwers:
12.27 Mededelingen voor land- en tuinbouw;
12.30 Nieuws; 12.40 Actualiteiten). 14.05
Schoolradio. 14.30 Pizzicato: muzikaal mid
dag magazine. (16.00-16.02 Nieuws). 17.00
Overheidsvoorlichting. Kerstmis ln de Ne-
Antillen. Spreker: Henk Dennert.
STER
I Reclameuitzendingen
om 19.03. 19.56 en 20.16
NTS
18 55 uur
Pipo de clown
19.00 uur:
Nieuws in het kort
CVK/IKOR
19.07 uur:
Kenmerk,
actualiteitenrubriek
VARA
19.32 uur:
Geheimagent 86.
t.v.-serie (kleuren
televisie)
NTS
Per seconde wijzer, quiz
21.30 uur:
De Forsyte Saga.
Tweede journaal
22 25 uur:
Sluiting
NEDERLAND II
STER
1 Reclameuitzendlngcn
om 20.16 en 22.20 uur)
NTS
18.55 uur:
Pipo de clown
Nieuws ln het kort
KRO
19.03 uur:
Hollywood Palace.
amusementsprogr.
19.52 uur:
Langs een omweg na;
Kerstmis, Informatie
NTS
20.00 uur:
De verloofden, t.v.-spel
20.45 uur:
Jongens met smerige
gezichten, film
NTS
Tweede joumaal
22.30 uur:
Sluiting
NRU
20.05—22.00 uur:
Scala international,
magazine
23.20—23 55 uur:
Radiorama. magazine
HILVERSUM II
NCRV
20 45—22.15 uur:
Weihnachtsoratorium
Radionieuwsdienst:
HILVERSUM I:
7.00, 8.00, 11.00, 13.00,
16.00, 18.00. 19.30. 22.30.
23.55
HILVERSUM II:
7.00, 7.30, 8.00, 8.30. 12.30
18.30. 22.30. 23.55
HILVERSUM III:
Elk heel uur vanaf 9.00
Nieuws. 10.02 Kllnk-Klaar:
Geen Ja. geen nee. (11.00 Nieuws) 12.0
jjn programma fj|
VERONICA (192)
1.00 Kookpunt: Hulsvr
Dinsdagmiddag-speciaal o.a. Hits a gogo.
BRUSSEL (Ned. (324 m) 12.00 Nieuws.
12.03 Lichte muziek. 12.40 Weerbericht, me
dedelingen, programma-overzicht en SOS-be-
bericht en beursberichten. 13.20
15?30 Lichte muziek.' 16?Óo3 Nieuvs^en^eurs-
berichten. 16.09 Programma voor oudere
(Vervolg var de voorpagina
had hij van een collega gehoord, dat
daar wel wat te halen viel.
Zowel hij als zijn zeer uitgebreide
kennissenkring werden toen door de
recherche aan een uitvoerig verhoor on
derworpen, maar alle onderzoeken lie
pen op dood spoor.
Het signalement, dat door kinderen
werd opgegeven, klopte in totaal niet
met hpt postuur en de kleding van de
dader. De ten onrechte verdachte 52-
Jarlge magazijnbediende, die deze zomer
drie weken in verband met de moord op
Donse is vastgehduden, werd zondag
door de officier van justitie, mr. v. d.
Berg persoonlijk op dc hoogte gesteld,
dat de dader was gevonden.
De beloning van 3000 gulden, die de
politie had uitgeloofd voor degene, die
aanwijzingen kon geven, hoeft door de
bekentenis van de dader niet te worden
uitbetaald.
Voordat de moord op Donse werd
gepleegd is „ouwe Nol" met Van Z. nog
poolshoogte gaan nemen. Op de dag van
de moord Is Van Z. in de ochtenduren
bij de oude man in de winkel geweest,
waar hij trachtte hen enige boekwerk
jes te verkopen. Toen hem dit niet luk
te en het te gevaarlijk was om zijn slag
toen al te slaan, is de dader 's middags
teruggekomen en vond met een ver
trouwelijk praatje zijn slachtoffer be
reid hem het huis te laten zien Met
een stuk loden pijp, die hij in een krant
gewikkeld bij zich droeg, sloeg hij ten
slotte de man neer en ging er met al
het papiergeld vandoor.
Enige linnen zakjes met muntgeld liet
hij daarbij staan, omdat hij met de
scooter was. Zijn bebloede handschoe
nen heeft de moordenaar later ergens in
het water jegooid.
Nogal overstuur van zijn eerste moord
kwam hij in het pension van „oude Nol"
die hem weer een beetje op verhaal
bracht met koffie en cognac. Deze stop
te hem 4500 gulden in de zak en stuur
de hem toen weg, voordat andere pen
siongasten thuis zouden komen. Hoe
groot het bedrag is geweest, dat hij heeft
ontvreemd, weet de dader niet precies.
„Oude Nol" telde het geld. De 75-
jarlge misdadiger zwijgt echter in alle
talen en wil tegenover de recherche
niets toegeven. Hem zal echter uitlok
king tot moord ten laste worden gelegd.
Een misdrijf, waarop een maximum van
12 jaar staat.
Voor de chef van de recherche, hoofd
inspecteur T. J. de Vries en het hoofd
van de justitiële dienst, commissaris
Trip, was er na de bekentenis van Van
Z. genoeg aanleiding om ook andere
moordzaken nog eens na te trekken. De
rijkspolitie, die onder leiding van
districtscommandant mr. J. W. Buiten
dijk, belast is met het onderzoek in de
moordzaak R. de Bruin te Heeswljk,
werd gevraagd assistentie te verlenen.
Toen Van Z. het vuur zeer na aan de
schenen werd gelegd, bekende hij ook
deze „voorlopig" laatste moord. Het
wordt niet uitgesloten geacht, dat ook
de onlangs gepleegde moord op de 87-
jarlge alleenwonende G. van Piggelen te
Eist (U.). door hem is gepleegd. Deze
werd op 1 april vermoord gevonden door
zijn knecht.
De moord te Heeswijk pleegde hij ook
op initiatief van „ouwe Nol". Nog voor
31 mei de datum van de moord op
Donse zijn zij samen op de scooter
van Van Z. poolshoogte gaan nemen ln
Heeswljk. „Oude Nol" heeft daar de weg
nog gevraagd naar de boerderij „Wel
gelegen". Op 12 augustus reed Van Z.
in zijn auto, een Rover, bouwjaar 1955,
naar de boerderij van de landbouwer en
parkeerde zijn wagen op het erf met de
koplampen naar de weg.
Maandenlang heeft de rijkspolitie ge
speurd naar een oude Mercedes, die door
een getuige (automonteur) als zodanig
op de bewuste avond was gezien op het
erf. Ook hier bleek weer, dat de be
schrijving niet klopte. Zo had deze
wagen geen vrijstaande koplampen,
maar waren deze ln de spatborden van
de wagen verzonken.
Na het aanbellen deed De Bruin niet
de deur open, maar liep achterom om te
kijken wie het was. Van Z., die een foto
toestel om zijn riek had hangen, deed
zich toen voor als Journalist, die een
verhaal wilde maken over het landbou
wersleven. Hij had zelfs een sigaar ge
kocht om de wat als wantrouwig be
kend staande man vriendelijk te stem
men. AI pratend belandden zij in de
boerderij, waar Van Z. de moord pleeg
de. Na de man bewusteloos te hebben
geslagen, sneed hij deze de keel door.
Bij „oude Nol" aangekomen, kreeg
Van Z. de Tieift, zijnde 1400 gulden, van
de bult. Het gouden horloge mocht hij
voor de bedrijfsonkosten houden.
(ADVERTENTIE)
BREESTRAAT 165-167- LEIDEN'
Toneelprijs voor
Hugo Claus
(Van o
t correspondent)
MAASTRICHT „Men spreekt we!
eens van vogels van diverse pluimage in
de volière van de Nederlandse literatuur.
De auteur Hugo Claus is echter in geen
enkel kooitje te vangen. HU moet vogel
vrij kunnen zijn. Hy Is nu eenmaal Hugo
Claus".
Met deze woorden reikte de heer H. J.
Mlohael. hoofd afdeling Toneel en Lette
ren van het ministerie van C.R.M., in de
Stadsschouwburg te Maastricht zaterdag
de tweede Edmond Hustix Toneelprijs
voor Nederlandstalige auteurs 1000,-)
uit aan de Vlaamse auteur Hugo Claus.
De prijsuitreiking was tevens het be
gin van een eretoneelvoorstelllng door
de Nieuwe Komedie van de voorstelling
van Claus' stuk „Mama, kijk zonder han.
den" en htt slot van een lange discussie
middag. die Vlaamse en Noordnederland-
se schrijvers hadden gewijd aan de moge
lijkheden en moeilijkheden rond het tot
opvoering brengen van oorspronkelijk
Nederlandstalige dramatische produkties.
Do discussie werd afgerond met een mo
tie, waarin o.m. gesteld wordt dat de
gesubsidieerde gezelschappen moeten
worden aangemoedigd om jaarlijks
nieuw Nederlands werk te brengen,
waarbij extra-subsidie voor iedere Neder
landse première een gerechtvaardigde
stimulans zou kunnen vormen.
Buchelius- en
F rederiksprijzen
ENSCHEDE (ANP) Zaterdag heeft
de Vereniging van Nederlandse Kunst
historici tijdens haar Jaarvergadering te
Enschede prijzen voor kunsthistorische
verhandelingen uitgereikt en wel twee
maal de Bucheliusprijs, die wordt ver
leend voor werk van documentair karak
ter, en dit jaar voor het eerst de mr. J.
W. Frederiksprijs, Ingesteld voor publi-
katles op het gebied van de decoratieve
kunst. De Carel van Manderprijs werd
dit jaar niet uitgereikt.
De Bucheliusprijs was voor de heren
B. J. A. Renckens en drs. J. L. Locher;
tpevrouw Th. M. Duyvene de Wit-KUnk-
'hamer kreeg de Frederiksprijs.
De heer B. J. A. Renckens, wetenschap
pelijk ambtenaar bij het Rijksbureau
voor Kunsthistorische Documentatie in
Den Haag, ls sedert 1935 aan die instel
ling verbonden. Zijn werkzaamheden be
troffen vooral de documentatie van onze
17de-eeuwse schilderkunst.
Drs. J. L. Locher studeerde kunst
geschiedenis aan de rijksuniversiteit te
Lelden. Na zijn doctoraal examen (ln
1965) werd hij aangesteld bij het Haaese
Gemeentemuseum als conservator van het
prentenkabinet. In deze functie heeft hij
reeds enige tentoonstellingen georgani
seerd op 't gebied van de moderne kunst-
Een uitvoerig onderzoek omtrent het werk
en streven van de moderne graficus An
ton Heyboer resulteerde in een tentoon
stelling en de daarbij behorende catalo
gus met een oriënterende Inleiding.
Mevr. Duyvene de Wlt-KUnkhamer,
conservatrice van de Zilverafdeling van
het Rijksmuseum, verkreeg de prijs voor
haar gehele oeuvre, dat nauw samenhangt
met haar ruim 20-1arige werkzaamheid
aan het Rijksmuseum.
(Van o
e parlementaire redactie)
Lla Timmermans, dochter van Felix
Timmermans, is gekozen tot voorzit
ster van de Scriptores Cafihollci, de
vereniging van katholieke schrijvers in
België. Het ia de eerste maal dat een
vrouw het voorzitterschap van deze
vereniging bekleedt.
UTRECHT Met honderden oranje
vlaggetjes werd zaterdagmiddag in de
Mcrwedehal van de Jaarbeurs enthou
siast gezwaaid op de buitengewone alge-
geme vergadering van de Christelijk-
Historische Unie. dat gezwaai met de
oranje vlaggetjes bevestigde, dat een re
solutie van het hoofdbestuur met over
grote meerderheid werd aangenomen.
Slechts zes van de meer dan 1700 aan
wezigen waren tegen. In de resolutie
spreekt de CHU zich uit voor het vast
houden van partijvorming op de grond
slag van het evangelie. Vernieuwing van
de partijpolitieke verhoudingen is ge
wenst. De CHU wil daarin met name
in verband met de duidelijkheid haar
actief aandeel leveren.
De resolutie draagt het dagelijks be
stuur op om met de delegaties van de
Anti-Revolutionairen en de KVP te stre
ven naai* een samenwerkingsverband
met deze partijen op basis van een ge
meenschappelijke beginselverklaring, ge
volgd door een gemeenschappelijk pro
gram voor een vooruitstrevend beleid,
gericht op de vooruitgang van de maat
schappij in al haar geledingen.
Voordat deze resolutie werd aangeno
men, was het dagelijks bestuur in be
raad gegaan. De oorspronkelijk voorge
stelde resolutie luidde namelijk anders.
Hierin werd wel gesproken van samen
werking tussen de drie christelijke par
tijen, maar er werd niet gerept van een
„vooruitstrevend beleid".
De Christen-Radicalen kregen ook bij
de CHU geen been aan de grond. Toen
dat het geval was, trokken zij een motie
in, waarin zij, hadden, gesteld, dat de
CHU een vooruitstrevend politiek pro
gram diende te hebben. De radicalen
vorrpden overigens niet de eijige stro
ming binnen de CHU. Ter tafel lag een
resolutie van anti-radicalen, die de
ijzeren oud-generaal Calmeyer in hun
gelederen hadden. Ook deze resolutie,
waarin de wensen van de radicalen wer
den afgewezen, werd ingetrokken, zodat
het in het Oranjegezinde gezelschap ten
slotte allemaal pais en vree was.
De Pacifistisch-Socialistische Partij is
bereid tot iedere samenwerking als de
ze samenwerking de doelstellingen van
de eigen partij dient. Dat was een van
de conclusies, die de voorzitter van de
PSP, drs. H. Wiebenga, zaterdag trok
aan het slot van de buitengewone alge
mene vergadering, waarop de politieke
lijn van de PSP werd besproken. Een
twintigtal stellingen was gewijd aan het
buitenlandse beleid, de economische de
mocratie, de partijformatie en het ge
weld in de wereld.
Voorzitter Wiebenga constateerde in
zijn slotrede, dat met de val van het ka-
binet-Cals een nieuwe politieke periode
was ingeluid. De activiteit van de chris
ten-radicalen noemde hij „de doodsklok
voor de confessionele partijen met hun
hybridisch karakter". Met waardering
zal de actie van de christen-radicalen
worden gevolgd. Het gesprek met deze
radicalen zal niet worden geschuwd,
maar gedacht moet worden dat de oude
KVP'ers met hun lijmproces nog mach
tig zijn.
Eis 5.000 tegen
verkopers van
middel voor
kalvermesten
ROTTERDAM (.ANP) Drie direc
teuren en een procuratiehouder van drie
in Rotterdam gevestigde farmaceutische
groothandels hebben gisteren voor het
kantongerecht in Rotterdam terecht
moeten staan wegens het op grofe
schaal verkopen van het hormoonpre
paraat stilboestrol aan veehandelaren.
Een belangrijk deel van dit verkochte
preparaat is gebruikt voor het inspuiten
van mestkalveren om daarmee het
groeiproces van deze dieren te bevor-
Juridisch hadden de vier Rotterdam
mers zich volgens de officier van justi
tie mr. H. R. G. Feber, schuldig ge
maakt aan overtreding van de wet op
de anti-biotica. De officier eiste in deze
zaken een geldboete van 5000 gulden on
voorwaardelijk en een voorwaardelijke
hechtenis van twee maanden tegen de
45-jarige directeur F. W., een geldboete
van 5000 gulden onvoorwaardelijk te
gen de 45-jarige directeur M. van der
H., een onvoorwaardelijke geldboete van
1000 gulden tegen de 34-jarige procura
tiehouder W. L. M. en een geldboete van
500 gulden, waarvan 250 gulden voor
waardelijk tegen de 37-jarige directeur
H. van den E.
De behandeling van de zaken nam
een kleine vijf uur in beslag. Uitvoeirg
kwam een rapport ter sprake, dat de
farmacoloog prof. E. van Genderen op
stelde op verzoek van de rechter-com-
missaris. Hierin staat onder meer, dat
het eten van kalfsvlees, dat kort tevo
ren ingespoten is geweest met een hor
moonpreparaat psychologische effecten
teweeg kan brengen bij kinderen.
De drie groothandels hadden in ruim
twee jaar tijd 10.000 flacons van het
preparaat met een groothandelswaarde
van 200.000 gulden verkocht.
Staatsprijs 1967
voor beeldhouwer
Wessel Couzijn
(Van
verslaggevers)'
RIJSWIJK Minister dr. M. Klomp A
heeft zaterdag in haar ministerie te
RijswUk de Staatsprijs voor Beeldende
Kunst en Architectuur 1967 uitgereikt
aan de beeldhouwer Wessel Couzijn.
Het Juryrapport, waarin deze Amster
damse kunstenaar voor bekroning werd
voorgedragen zegt over hem en zijn
werk: „Zijn thematiek wordt beheerst
door dood, angst, woede, hartstocht, deer
nis, opvlucht en terugval, natuurbeleving
en gemeenschapsgevoelens. In een moei
zaam bevochten, maar op onontkoombare
en logische wijze gegroeid oeuvre, heeft
Couzijn steeds klaarder een vorm ge
vonden voor zijn Ideeën en levens
beschouwing.
Zo kunnen wij bij Couzijn thans reeds
een oeuvre overzien dat in de ontwikke
ling van de naoorlogse beeldhouwkunst
met klare consequentie de weg naar ver
nieuwing heeft gewezen en voor velen
een maatstaf voor kwaliteit ls geworden,
terwijl zijn werk daarnaast ook in het
buitenland ruime erkenning heeft ge
vonden".
Minister Klompé moest in haar toe
spraak eerst enige misverstanden recht
zetten. In sommige publikaties was na
melijk vermeld dat Wessel Couzijn de
Staatsprijs voor de tweede maal zou ont
vangen. „Er is geen andere Staatsprijs
dah deze", zei de minister, „hét ls oh9"
niet geheel duidelijk geworden hoe dit
gerucht is ontstaan".
De minister doelend op de vele be
kroningen die Wessel Couzijn al ten deel
zijn gevallen zei dat de toekenning van
de Staatsprijs de schijn zou kunnen heb
ben van „consecratie van een reeds lang
gevestigde roem". Zij ontkende dit echter
en zag er eerder een hulde ln aan „wat
gebeurd en gedaan ls, maar evenzeer lof
aan een habitus van creatieve Integriteit,
die nog steeds geldig is en ook geldig zal
blijven".
Couzijns verhouding tot zijn werk
karakteriserend zei de bewindsvrouwe
„Ik zou kunnen zeggen dat u zich aan en
ln uw werk geeft for better of for
worse met huid en haar. In elk van uw
werken legt u zich de onbarmhartige
taak op om zowel uzelf als de beeldhouw
kunst opnieuw te bewijzen".
Nadat de minister Wessel Couzijn prijs
en oorkonde had overgereikt, overhandig
de zij hem ook nog een aan hem gewijde
monografie, die ter gelegenheid van dit
feestelijk gebeuren is verschenen.
In Museum Fodor, Keizersgracht 609 te
Amsterdam, wordt van 22 december
t/m 4 februari een tentoonstelling- ge
houden van gemeenteaankopen-1967
onder de titel „Amsterdam koopt
Kunsthandel Ina Broerse, Nieuwe Spie
gelstraat 57 Amsterdam, exposeert
tot 6 januari tekeningen, aquarellen
en schilderijen van Rob Polak.
STAATSGREEP
IN DAHOMEY
COTONOU (DPA-AFP-Reuter) In
de Westafrikaanse republiek Dahomey
heeft een groep Jonge officieren een
staatsgreep uitgevoerd en de president,
generaal Christophe Soglo, afgezet. Er
is een revolutionair militair comité inge
steld en radio-Cotonou heeft de vorming
binnen 24 uur van een voorlopige rege
ring aangekondigd.
Deze zal zich met de lopende zaken be
zig houden en er zal een grondwetscom
missie ln het leven worden geroepen.
Als een nieuw grondwet ls opgesteld zal
deze aan een referendum worden onder
worpen en zal het volk op democratische
en vrije wijze zijn overheid kiezen. Daar
na zal het leger naar de barakken terug
keren, aldus bekendmakingen. Het nieu
we bewind zal alle Internationale ver
plichtingen eerbiedigen. Leden van de
staatsgreep zijn de majoor» Kerekoe en
Koeande.
Te veel gekerm
over kosten van
soc. verzekering
(Van onze parlementaire redactie)
UTRECHT Tijdens zijn openingsre
de voor de NKV-verbondsvergadering
heeft voorzitter P. J. J. Mertens van
morgen gezegd, dat men van werkne
mers alleen maar spaarzin ten behoeve
van investeringen mag verlangen, als
de huidige reële bestedingsmogelijkhe
den niet worden aangetast. Het zal zo
moeten gaan, dat van een deel van dc
mogelijke consumptiestijging word alge-
staan ten bate van dc investeringen. De
heer Mertens zei voorts, dat er te veel
word gekermd over de kosten der soci
ale verzekeringen. Hij aanvaardt wel
een zoeken naar wegen om verdere
voorzieningen te bekostigen, maar ver
klaarde zich in dit verband tegenstander
van het intrekken van de kinderbijslag
voor het eersU kind.
De heer Mertens begon zijn openings
rede met te wijzen op het onbehagen,
dat men tegenwoordig op nagenoeg elk
gebied aantreft. Dit gevoel van onbeha
gen moet een waarschuwingsteken zijn,
waaraan men niet voorbij mag gaan.
Het zou onverstandig zijn, het onbeha
gen niet serieus te nemen en te trachten
het te onderdrukken door maatregelen,
die niet Ingaan op de oorzaken van het
onbehagen maar alleen de uitingsvor
men betreffen.
De NKV-voorzitter constateerde voorts,
dat een aantal economische grootheden
een wat beter uitzicht bieden. De pro-
duktie trekt bijvoorbeeld wat aan. Maar
de ontwikkeling van het consumptieni
veau blijft zorgwekkend, met name als
gevolg van huurverhoging en stijging
van de indirecte belastingen.
De werkloosheid blijft volgens de heer
Mertens een zorgenkind. De regering
heeft al wel een serie maatregelen ge
nomen. maar het NKV meent toch.
„dat het tot dusver gevoerde beleid de
ernst van de structurele aspecten van
de werkloosheid onderschat of op zijn
minst poogt met te geringe middelen
daaraan iets te doen".
Gelukkig bestaat de indruk, dat we
over het dieptepunt van de conjuncture
le neergang heen zijn, maar we hebben
geleerd, hoe kwetsbaar bepaalde gebie
den en bedrijfstakken zijn, aldus de heer
Mertens, die dan ook een beroep op de
regering deed niets na te laten wat de
structuele positie van deze regio's (met
name het Noorden en Brabant) en sec
toren te verbeteren. Ook het beleid rond
de Limburgse problematiek blijft de on
verdeelde belangstelling van het NKV
houden.
Investeringen
Kan de vakbeweging aan werkloos
heidsbestrijding weinig rechtstreeks
doen, sU kan wel meehelpen aan het
scheppen van de voorwaarden voor de
opvoering van de Investeringen die weer
nieuwe arbeidsplaatsen scheppen. De
heer Mertens erkende de noodsaak tot
opvoering van de Investering. Bedrijfs
investeringen kunnen op verschillende
manieren worden gefinancierd. Vergro
ting van de winsten der ondernemers
door mlnam&lisering van de loonsver
hogingen ls er één van, beperking van
dc consumptieve bestedingen een ande-
De heer Mertens erkende de positie
ve waarde van winstvergroting, maar
dan zou de winst te eenzijdig bij de ka
pitaalverschaffers terecht komen en de
vermogensverhouding verder worden
scheefgetrokken, zeker als dit geschiedt
door drastische beperking van de loon
stijging. De vakbeweging zoekt een weg
zonder deze onaanvaardbare consequen
tie, door aan het sparen in het beste
dingspatroon een hogere prioriteit te ge
ven. „Het lijkt ons echter psychologisch
moeilijk verkoopbaar de nationale
spaarbehoefte te propageren bij degenen,
die hun reële inkomen nauwelijks of niet
gehandhaafd zien". Men kan volgens de
heer Mertens redelijkerwijs slechts een
beroep doen op een zodanig deel van het
loon, dat de huidige reële bestedingsmo
gelijkheden Intact blijven.
Na gesproken te hebben over het nieu
we loonpolitieke systeem zei de heer Me-
tens dat de medezeggenschap zich in 'n
kritieke faze van ontwikkeling bevindt.
Een werkelijk zinvolle medezeggenschap
wordt evenwel niet alleen verkregen
door het creëren van allerlei rechten, de
werknemers moeten ook de kennis en de
mentaliteit verwerven om van de rech
ten een verantwoord gebruik te maken.
De heer Mertens zei vervolgens, wel eens
de Indruk te hebben, dat over de kosten
ontwikkeling in de sociale verzekering
wat paniekerig wordt geschreven en ge
sproken. De diverse wetten zijn op demo
cratische wijze tot stand gekomen en er
zal toch geen weldenkende Nederlan
der zijn, die de sociale verzekeringen
overbodig vindt? Aan het beleid is men
tot dusver niet failliet gegaan, integen
deel tegelijk met de invoering ervan kon
een reële welvaartsverbetering worden
doorgevoerd.
,,Er zijn meer redenen om ons over
onze kostelijke sociale verzekeringen te
verheugen, dan over de kostbaarheid van
diezelfde verzekeringen te kermen. Van
de sociale verzekeringen gaat een dui
delijk stabiliserend effect uit op de con
junctuur. Zowel voor de positie van de
ondernemingen als voor het behoud van
de werkgelegenheid is dit van essentieel
belang. In het verleden heeft het ontbre
ken van een behoorlijk loonvervangend
inkomen, bijvoorbeeld bij werkloosheid
van enige omvang, de dalende tendens
van de conjunctuur steeds versterkt".
Kinderbijslag
Ook gaat van een stelsel van sociale
zekerheid een maatschappelijke vrede
uit. Dit alles neemt niet weg. dat kos-
tenbesef noodzakelijk is. Verbeteringen
ln de sociale zekerheid moeten uit de
economische ruimte worden betaald.
„Of wij deze ruimte moeten scheppen
door reeds bestaande voorzieningen ge
heel of gedeeltelijk af te bouwen, is
voor mij vooralsnog een grote vraag.
De afschaffing van de kinderbijslag voor
het eerste kina spreekt ons in dit op
zicht in het geheel niet aan".
Sprekende over onderwijszaken zei de
heer Mertens onder meer, dat er tijdens
het gehele opleidingsproces een goed sa
menspel moet zijn tussen school- en be
drijfsleven. Dit samenspel is tot dusver
volgens de NKV-voorzitter bedroevend.
Hij constateerde voorts, dat er relatief
zeer weinig kinderen uit arbeidersgezin
nen universitair onderwijs volgen, om
dat het te duur is. „Met een selectie van
degenen, die zich als student aanmelden
gaan we akkoord, maar het is fout, dat
de huidige selectie weinig naar de maat
staf van de meeste geschiktheid ge
schiedt en nog voor het grootste gedeel
te gaat via het inkomen van de ouders".
Tenslotte besteedde de heer Mertens
aandacht aan de ontwikkelingen in de
EEG. Hij hekelde de ondemocratische
gang van zaken in de gemeenschap,
waar niemand anders dan de ministers
iets te zeggen heeft, ook het Europese
parlement niet. Het bevreemdde hem
voorts, dat de verdragen van Rome be
palen, dat de gemeenschap openstaat
voor alle democratische Europese sta
ten, terwijl de praktijk is, dat men de
dictatuurstaat Griekenland als geasso
cieerd lid handhaaft, dat men de dicta-
tuurstaten Spanje en Portugal wil aan
trekken, maar het volop democratische
Verenigd Koninkrijk buiten de deur wil
houden. Men kan dit laatste terecht toe
schrijven aan het Franse staatshoofd,
maar diens politiek wordt dan toch
maar mogelijk gemaakt door te zwak
tegenspel van de overige vijf regerin
gen. „Zullen de vijf nu blijk geven aan
het eind te zijn van hun incasseringsver
mogen? Zullen zij eindelijk ophouden
Frankrijk enerzijds te laten profiteren
van de offers, die zij brengen terwille
van de EEG en als loon daarvoor de
ene vernedering na de andere te slik
ken?" zo vroeg de heer Mertens zich al
