H
Moeder Courage
toneel
Lamme vrouw loopt
plotseling na 21
jaar hersteld weg
Natuurlijk
genezings
proces
Gekortwiekte Amsterdammer is
nu weer een ge-Fortanier-d man
Nederlandse Comedie worstelt met Brecht
BEREKENING BEWIJST; LINKS
VOORRANG BETER DAN RECHTS
WOENSDAG 13 DECEMBER 1967
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 5
Huisarts Peters:
(Van onze correspondent)
GELDROP „U moet er echt niets
bijzonders achter zoeken. Het is een
volkomen natuurlijk genezingsproces
geweest". Dal is het commentaar van
dokter J. Peters, dc huisarts van de 36-
jarige ongehuwde Annie van 't Hof uit
Geldrop, die vorige week vrijdag in het
Geldropse ziekenhuis onverwachts begon
te lopen, nadat ze 21 jaar wegens een
verlamming op bed gelegen had.
Volgens dokter Peters en de specia
list van het St.-Annaziekenhuis in Gel
drop, dr. P. Houben, is dat helemaal
niet het geval. De genezing is het ge
volg van de wilskracht en de hulp van
de patiënte om weer beter te worden
enerzijds en anderzijds van een moder
ne revalidaliebehandeling, die echter in
Nederland niets bijzonders is. In veel
ziekenhuizen wordt een dergelijke be
handeling toegepast. De dokters geven
wel toe, dat de genezing sneller is ge
komen dan ze verwacht hadden.
„Laten we eerst maar eens afwachten
hoe het verder gaat", aldus de huisarts.
„Het is in ieder geval geen volledige
genezing. Dat kan onmogelijk na zo'n
lange ziekte. Maar ik denk wel dat het
goed kan blijven gaan".
Nieuwe patriarch
Antiochie noemt
zich Maximos V
I
Voor. de vrouw zelf en voc
milieleden was de genezing een
verrassing, zo groot zelfs, dat
gen er meer achter gingen zoekep.
haar fa-
grot.® i als patriarch M;
Dmmi- pj.j heeft de
(ADVERTENTIE)
Snoep
verstandig
eet 'n appel
Toeristenverkeer
laatste 2 jaar
niet gegroeid
AMSTERDAM (ANP) „Met spijt en
zorg moet worden vastgesteld dat het In
komend vreemdelingenverkeer in ons
land de laatste twee jaar geen groei meer
vertoont en liet tekort op de toeristen-
balans steeds groter dreigt te worden.
De verdere ontwikkeling van het inter
nationale toerisme kan voor ons land
reële kansen bieden".
„Onze concurrentiepositie op de inter
nationale toeristenmarkt zal er echter
geenszins gemakkelijker op worden", al
dus de staatssecretaris van Economische
Zaken, drs. L. J. M. van Son, vanmiddag
in Amsterdam, waar hij een studie
bijeenkomst „internationaal toerisme
1970" inleidde .die was georganiseerd
door de gezamenlijke besturen van de
„Nederlandse Bond Hovecaf en de VVV
'Amsterdam
„Nu onze prijzen en ons klimaat geen
verkoopargumenten zijn, zullen wij ons
op andere kwaliteiten, specifiek voor ons
land, moeten toespitsen. Er zijn kwali
teiten genoeg: stadsscroon, natuur
schoon, evenementen, kunstwerken van
cultuur, nijverheid en waterstaat", aldus
de staatssecretaris.
ADVERTENTIE
Snoep
verstandig
eet 'n appel
m
Frankrijk en Italië
vezetten zich tegen
E.E.G.-regeling Israël
O O
BRUSSEL (ANP) Frankrijk en Ita
lië hebben zich gisteren in de Europese
ministerraad in Brussel niet uit willen
spreken voor een voorkeursregeling der
EEG voor Israël zij het om uiteenlopen
de redenen.
De Franse delegatie verklaarde, dal
men eerst dient na te gaan of een pre
ferentiële regeling voor Israël wel nodig
was na de Kennedyronde en de komen
de Unctad-conferentie in .New Delhi. In
goed ingelichte Europese kringen heeft
men echter de indruk, dat het Fran
se verzet een politieke achtergrond
heeft en is ingegeven door de huidige si
tuatie in het Midden-Oosten.
Het Italiaanse verzet tegen bevoorde
ling van Israël was van geheel andere
aard. De Italianen maken er bezwaar
tegen dat nog meei landen in het Mid-
dellandse-Zeegebied (die voornamelijk
hun concurrenten in de EEG zijn) wor
den bevoordeeld zonder dat de gemeen
schap een uitbreiding naar het noorden,
Groot-Brittannië, en Scandinavië, ver-
Bisschopsbenoeming
buiten Franco om?
MADRID (KNP) Een groep leken
van het bisdom Mcnorca op dc Spaan-
Be Balearen heeft het voordrachtsrechl
van Franco voor nieuwe bisschoppen
getart en Paus Paulus rechtstreeks 6
kandidaten voorgesteld als opvolger
van de overleden mgr. Pascual Mer-
roig.
In hun schrijven aan de Paus herin
neren de leken aan een passage uit de
liturgie der priesterwijding, waarin ge
zegd wordt, dat de priester in bepaalde
zeken naar het volk moet luisteren. Zij
menen dat dut ook van toepassing is op
de bisschopsbenoeming. Het is soor het
eerst dat Spaanse leken inspraak eisen
bij de benoeming van hun bisschop.
Over afschaffing van het recht van
het Spaanse staatshoofd bisschopskandi
daten aan de H. Stoel voor te dragen,
zou momenteel onderhandeld worden. Er
zijn al enige tijd verschillende bis
schopszetels onbezet na dood of aftre
den van de desbetreffende bisschoppen.
De Spaanse regering zou voorlopig voor
•d deze zetels nog kandidaten willen
toonwijzen.
os V van Antiochië.
Maximos aangeno-
zijn grote voorganger Maxi
mos IV Saigl» te eren. De installatie
zal plaatshebben in Damascus dus op
Syrisch grondgebied. Zulks in tegen
stelling tot de geruchten, dat Syrië de
nieuwe patriarch niet op zijn grondge
bied zou toelaten in verband met zijn
Israëlisch verleden.
Mgr. Hakim is Egyptenaar van ge
boorte. Hij werkte vele jaren als bis
schop onder de Arabieren in Israël. Hij
bouwde met steun van het Nederlands
Apostolaat der Hereniging een semina
rie te Nazareth en verschillende poli
klinieken. die onder leiding staan van
de Nederlandse arts Duivis uit Nijme-
Als patriarch Maximos V zal hij ver
antwoordelijk zijn voor ongeveer 400.000
melkieten, voornamelijk woonachtig in
het Midden-Oosten. Hoe de orthodoxie
over zijn aanstelling denkt is niet be
kend, met name niet of zij hem zo gun
stig gezind zal zijn als zijn grote voor
ganger. In het Midden-Oosten overheerst
de mening, dat hij zijn krachten voor
al zal wijden aan de totstandkoming
van een duurzame vrede in dit gebied.
De orthodoxen in Egypte schijnen
enigszins te zijn teleurgesteld over de
keuze van mgr. Hakim; zij hadden lie
ver de patriarchaal-vicaris voor Egyp
te Zoghby op die plaats gezien. Ook de
orthodoxen van Libanon en Syrië schij
nen er zo over te denken.
Nuntius Brazilië
in moeilijkheden
RIO DE JANEIRO (KNP) Dc
Braziliaanse regering stelt pogingen in
liet werk, om bij de II. Stoel het vertrek
van nuntius Baggio te bewerkstelligen,
omdat deze zich al tc solidair verklaart
met de progressieve bisschoppen van
Brazilië. Dit weet het Braziliaanse dag-
I blad Jornai de Brazil in Rio de Janeiro
te melden. Het blad schrijft, dal het be-
I richt „Praktisch door de voorlichtingsor-
ganen van de regering bevestigd is".
Volgens het blad is gebleken dat
nuntius bij de ongeregeldheden van
laatste maanden tussen legerautoriteiten
en kerkelijke gezagsdragers niet heeft
bijgedragen tot herstel van de rust".
Als de nuntius nu vertrekt kan de Bra
ziliaanse overheid in alle rust de orde
weer herstellen, aldus Jordan do Brasil.
Daaronder valt ook de overplaatsing van
'bepaalde bisschoppen, „wier activiteiten
geen bedreiging van de nationale vei
ligheid vormen". Het blad noemt geen
bisschoppen met name, maar de laatste
maanden zijn verschillende bisschoppen
in het nieuws geweest, die zich verzetten
tegen de sociale misstanden in het land.
President Da Costa e Silva heeft in een
boodschap aan het volk verklaard, dat
er geen conflict bestaat tussen regering
en Kerk. Dergelijke berichten worden
door onrustzaaiers verspreid. Het bericht
van Jornai do Brasil wordt ook ontkend
door het Braziliaanse ministerie van
Buitenlandse Zaken en door het Vati-
Universitair nieuws
LEIDEN Aan de rijksuniversiteit i
Leiden slaagden voor doet. Engelse taal-
(Van een onzer verslate/evers
AMSTERDAM De meest op
zienbarende methode om het
begrotingstekort van de hoofd
stad te verminderen, kwam vo
rige week van de directeur van
hel Gewestelijk Arbeidsbureau,
die aankondigde, dat werk
schuwe Mokummers niet langer
in aanmerking komen voor een
uitkering. Volgens hem gaat het
om een groep van zo'n zeshon
derd, voornamelijk jonge., Am-
antwoording meer te nemen
voor deze groep, die bij zijn lo-
ketambtenaren als de „vetklul-
boek etaan en steekt dat
1 zich reddeloos te laten trim- kapper Pasquale: ,.Nog e
sterdammers, die de hoofdzaken niet onder zijn ambtelijke stoe-
bestaan losjes op de
schedel gedrapeerd hebben en
voor de rest grootvaders lompen
verkiezen hoven het nette pak.
banken.
De Amsterdammer P. Schouten
uil de Nierkerkstraat heeft des
heren Fortaniers' banbliksem;
niet willen afwachten
zich dezer dagen ijlings
Zijn ruim twintig centi
meter lange haarslierten, in ja
renlange versterving
i tenslotte bleef
zulke klanten en ik begin
bloelende handel ln haar-
kregen. stukjes". Tot burgermans-pro-
aati ge- porties tevuggebrachU* Schouten
'i' in de gelooft overigens niet. dat door
kappersstoel ee:
heeft achter
Zei Schouten
net blokhoofd zijn
de vetste ba-
heb gemerkt, dat de lieren
werkgevers daar ook makkelijk
over vallen. Toch denk ik er
niet aan om hem weg te laten
halen. Dat ding zit er en dal
blijft er"
Intussen heeft liet Gewestelijk
Arbeidsbureau in Rotterdam het
Amsterdamse voorbeeld gevolgd.
Volgons liet GAB is in Rotter
dam de laatste lijd bij de uit
voering van de beniiddellngs-
taak van het bureau gebleken,
dat een tamelijk jjiroot aantal
personen bij hun inschrijving
als iilet-werkwillig beschouwd
moeten worden en daardoor
l opscheppen zullen niet als reële werkzoekenden
kapperssalon
de Italiaan droef: ..Ik krijg toch de indruk
Boodschap Paus
aan kard. Léger
VATICAANSTAD (KNP) Gisteren
heeft Paus Paulus aan de Canadese kar
dinaal Legér bij diens ufscheid van zijn
aartsbisdom Montreal een brief ge-
stuurd, waarin bij zijn grote bewonde- j
ring uitspreekt voor het feit dat de kar-
dinaal In een melaatsenkolonie guat wer-j
ken. „Wij voelen ons van harte gedwon- i
gen in een persoonlijke boodschap uit te
spreken, hoe ontroerd wij zijn
wij meeleven met uw zware en nobe
le beslissing".
llij dankt de scheidende kardinaal
voor zijn werk als aartsbisscop, als kar
dinaal, als concilievader en tenslotte
voor zijn werk in de eerste bisschoppen
synode. In het bijzonder prijst hij de
kardinaal, dat hij als aartsbisschop van
Montreal de geest van openheid, en van
bereidheid in de Kerk van Canada heeft
gebracht. Verdei- schrijft de Paus ln
zeer persoonlijke stijl: „Omdat jij in ant
woord op een roep van boven naar het
voorbeeld van onze Heer en Meester
besloten hebt arm niet de armen, ziek
met de zieken en zwak met de zwakken
te worden, voelen wij ons nog nauwer
verbonden met jou en met al diegenen,
die de liefste kinderen zijn van de he
melse Vader en de .bevoorreche leden
der heilige Kerk, de zieken, de onterf
den, de ongelukkigen, ln een woord: al
degenen, die in de menselijke samen
leving op bijzondere wijze begrip, hulp
en bijstand nodig hebben".
Oude Engerlnk,
- Bij k b. Is dr. F. J. M. F<
Inleiding tot de rechtswetenschap aan
;ldse Universiteit. Dr. Feldbrugge, in
;r-p laats ver vanger bil de arrondli
Enkele sterke
scènes naast
zwakheden
Hel is allemaal niet gering.
Nederlandse Comedie aan heelt laten I scene. Nu
rukken voor de voorstelling van „Moe-| ling
der Courage en Haar Kinderen",
stuk van Brecht, dat in elf taferelen
I stelling, die bij de
mière een gemengde indruk achterliet, j
Verminkt was vooral het decor van Wil-
fried Minks (de man die vorig jaar zo'n
sterke indruk maakte met zijn ontwerp j
voor „Voorjaarsontwaken" bij de Haag- j
se Com.). Het voordoek (dat tot de helft j
van de toneelhoogle reikt) was oorspron-
j kelijk aan de bovenzijde weer afgeslo-
ten met een railssysteem waarin pane-1
len konden schruiven, die de loeschou-
i wer 'ninleiding te lezen gaven over elke
er voor de hele voorstel-
vast paneel, zodat de no
dige gegevens ontbraken. Brecht begon
stuk in Duitsland, vlak voor de twee-1
Relndert dc Leeuw
W Hf ried Minks
Mar Ja Hribrukeri
Uidde Maas
v. Alcmaer
en verder; Henk Rigters, Wlm de
Haas. Lo v. Hensbergen. Pierre Myln,
Jan Bundling, Dick Swldde. Jullen
Sehoenaerts. Elsje Scherjon. Wlm v. el.
Brink, Nell Koppen en vele anderen
nlsche verwezenlijking. Wilfried Minks
mocht kennelijk geen draaitoneel maken
(zoals gebruikelijk voor dit stuk). Er
j kwam dus 'n centraal op 't toneel gestel-
de huifwagen, die in elke scene op een
of andere manier een functie heeft. Ver-
j der waren er aardige oplossingen ver-
l zonnen, maar het changeren kostte on-
I mogelijk veel tijd, zodat telkens weer
de sfeer helemaal verbroken werd. De
ze technische tekortkoming valt mede
onder verantwoordelijkheid van de re
gie. Verder Is de belichting (t.l.-buizen)
wel aardig, maar of het allemaal zo
noodzakelijk is
Tenslotte is de arbeid van Theun Lam-
mertse en Han Bentz van den Berg ken-
nclijk wat moeilijk geweest, getuige de
j aak scenisch zwakke oplossingen, als
enzovoorts. Alles bij-
het
Mogelijkheden voor de regisseur
voorstelling zo weinig visie spreekt.
lAUV ERTENT1E)
Snoep
verstandig
eet 'n appel
m
geschiedenis van een marketentster in de wereldoorlog; t werd voor 't eerst
de dertigjarige oorlog uitbeeld. Twee gepubliceerd in het Engels (1941) en
regisseurs, een vrij uitgebreid orkest! voor het eerst (na de oorlog) in Zürich
onder leiding van Reinbrrt de Leeuw, gespeeld. Het is duidelijk dat Brecht
een Duitse decorateur, een sterbezetting zijn stuk schreef met een politiek doel;
en wat al niet. Het stuk van Brecht ver- j verontwaardiging wekken bij zijn toe
dient die aandacht ten volle, vooral om- schouwers over die mensen, die op alle
dal het in Nederland kennelijk een wat mogelijke manieren van de oorlog pro-
gevreesd stuk is. Indertijd ging het in Meren, er geld aan verdienen en daar-
zijn eerste reeks van voorstellingen met j ^'oor over lijken gaan, als het nodig Is.
Aaf Bouber in de hoofdrol en het werd yQ iemanij ]B marketentster Moeder
meer dan tijd dat de Nederlandse Co- j (jourage, door Brecht ontworpen als een
medie zijn voorstelling van „Moeder ;ifstolende icneeltiguuidie het voor-
Courage", die reeds jaren lang was aan- werp zou moeten ,ijn van alle haat en
gekondigd, uitbracht. afschuw tegen de oorlog. Biecht zelf is
i de eerste geweest, die heeft ingezien,
Twee maanden geleden gebeurde dat dat dit niet helemaal is gelukt. Bij elke Theun Lammertse) hebben mogelijk knap Spt.|
in Amsterdam, gisteravond probeerde voorstelling blijkt het publiek om een ut v.oor d'e/c' problemen sluitende antwoor-| Marlies van
de voorstelling een plaats te vinden op andere reden toch sympathie op te val- den gevonden. Men vindl ze echter niet i voor t)e pan/
het toneel van de Koninklijke Schouw- len voor het monster Moeder Courage,) duidelijk terug in hun voorstelling en1 ,\n|{ van der
burg, wat door het verschil in afmetin-j dat zelfs haar kinderen offert voor haar I men krijgt L't- indruk dal het de regis- j fjen Berg die het gocc
gen van beide theaters niet al te ge- geldbuidel. In bepaalde opzichten is 1 seurs heeft ontbroken aan een juiste enkele fraaie kleine
makkelijk verliep, liet Haagse publiek i Brechts stuk daardoor enigszins mislukt; werkwijze en aan mogelijkheden om hun; van j,0 van Henaberg;
werd daardoor geconfronteerd met een wat de dramatische kracht van „Moe-1 visie in de praktijk te realiseren. In hun getypeerde leger
lichtelijk verminkte versie van een voor-' der Courage" aangaat, kan men dit stuk voorstelling zijn daardoor
dat i
t de-
Voortreffelijke scenes
Dat neemt niet weg, dut er enkele
voortreffelijke scenes zijn waar te •ne
men, die bijzonder veel goed maken.
Moeder Courage voor iemand? Voor'de pauze is de scene waarin Cou-
publlek tegenover haar rage haar huifkar wil verkopen aar. de
staan, sympathiek ol antipathiek? Ie hoer Yvel
zij slachtoffer of schuldige? De twee re- (het lijkt r
(Ifan Bentz van den Berg
omdat zij te lang marchan- j
■hitterend hoogtepunt, door I
n Ank van der Moei cn j
Alcmaer. Verder zijn het I
;cs vooral de scenes van
Man Bentz van
Er
n als
rder.
Simulatieonderzoek
van verkeer
UTRECHT, (A.N.P.). HO effect van
links voorrang blijkt gunstiger te zijn
dan rechts voorrang. Dit is het voorlo
pig resultaat van een simulatieonderzoek
op verkeersgebied, waarbij men tot een
uitspraak wil komen over de voor- en
nadelen van het rechts of links voor
rang geven op kruisingen van gelijk
soortige wegen. De studie zal nog ruim
twee jaar in beslag nemen.
Het elektronisch rekencentrum in
Utrecht begon met deze studie anderhalf
jaar geleden. Drie deskundigen zijn hier
bij ingeschakeld, namelijk de heren C.
A. C. Görts, medewerker van het
Utrechts rekencentrum. A J. van Hee- I De betrouwbaarheid van het antwoord
ken, werkzaam bij hel rekencentrum neemt toe met de lengte van de gesi-
de katholieke hogeschool in Tilburg, j muteerde periode. Een bezwaar is echter j liet gebied
en de geestelijke vader van links
rang, pater Krekelberg uit Delft.
Enkele jaren geleden heeft het simu
latiesysteem algemeen bekendheid ge
kregen. Hoewel veel problemen op de
analytische wijze worden aangepakt,
blijken grotere en meer gecompliceerde
problemen evenwel een andere aanpak
nodig te hebben. Simuleren met daarbij
het onontbeerlijke gebruik van een com
puter blijkt deze problematiek wel aan
te kunnen.
Om een bepaald ondex^zoek te simu
leren gaat men uit van een begintoe
stand en laat dan de gesimuleerde tijd
voortgaan, terwijl men ondertussen alle
voorkomende gebeurtenissen behandelt
schillende
sterke momenten, maai daarenle- de pauze volgt een reeks knappe
gen is er vaak een te onduidelijke struc- scenes run Ank run der Moer en Hub I
tuur en vormgeving van de voorstelling.) de Lange (de kok) mei uU hoogtepunt
zodat het geheel toch een te vage indruk hef tafereel waarin beiden het lied run
achterlaat. de Wijze Salomon zingen. (Bob de Lan-
ge, met een prachtige stem, bleek wat
De problemen van de regisseur waren 'iel zingen betreft de sier van de voor-]
vele. Allereerst de rolverdeling. We heb- stelling). De dramatische structuur (ner-l
ven in ons land momenteel geen aclri- menging van persoonlijke en a/pemeen
ce, die Moeder Courage ideaal kan be- i menselijke tragiek), die ook in de scene
zeiten. Ank van der Moer speelt de rol van de verkobp van de kar lerug te vin-
en daarmee hadden de regisseurs al den is, houd de regie daar kennelijk veel
twee moeilijkheden. Een technisch (op, houvast, '/.u-akker dun men ziclt had ge-
lijd.
het programmeren benodigde preluiie-prob/eem.- Ank van der Moer was de grote
het nodig is alle toe te werkt nu eenmaal niet uls het de stomme dochter Kutrien (boetend ge
vegels vooraf logisch te formu- dier, dat Moeder Courage volgens de j speeld door Marja Habraken) wordt
leren en te toetsen op alle denkbare ideeën van Brecht moet zijn. Ank van
consequenties. der Moer speelt haar rol op een vaak
De verkeerssimulatle 1« de eerste weergaloze wijze, maar zij blijft vaak
studie op het gebied van simulatie van iets te verfijnd, haar spel is gentian-
het elektronische rekencentrum. Men ceerd en beval veel psychologiserende
heeft doelbewust het verkeer gekozen, elementen, zaken die voor deze Brecht-
omdat dit enerzijds in het middelpunt rol schadelijk zijn. De technische moei-
van de belangstelling staat en men an- hjkheid: Ank van der Moer zingt slecht
derzijds op simpele wijze met het on- I en in haar rol zitten nogal wat liederen,
derzoek kan beginnen. Het rekencen- die wel een enigszins geschoolde stem
trum wil tijdens dit onderzoek ook veel vragen. Deze twee problemen werden
ervaring met simulatie opdoen, zodat door de regie rdet opgelost.
volgende studies in een sneller tempo
kunnen worden afgewerkt. I Verder kampte de regie met de eoe-
iieergeschoten. De scenische vormgeving
deed aan het fraaie spel ook van Wim
van den Brink en Nell Koppen) nogal
wat afbreuk.
Het talrijke publiek in de Koninklijke
Schouwburg was kennelijk met grote
interesse voor Brecht en voor deze voor
stelling op „Moeder Courage" afgeko
men. De waardering die men kon op
brengen voor het spel, maakte van deze
voortelling voor velen een boeiende to
neelavond.
JAN VERSTAPPEN
ACTUEEL
(Door Jan Verstappen)
Het Theaterjaarbock la verschenen. In
schouwburgen en de meeste boekhan
dels is deze voor de toneelliefhebber
onmisbare uitgave te verkrijgen. On
misbaar vanwege de 44 bladzijden
waarop vaak prachtige foto's te vin
den zli" van de voorstellingen in het
seizoen 1966/ (17. Onmisbaar ook van
wege de eerste 43 bladzijden, die een
uitstekende documentatie verschaffen
over alle voorstellingen, die te zien zijn
geweest, de rolverdelingen, de verdere
lijsten van medewerkenden, regisseurs
16 is liet overzicht van de door de
verschillende gezelschappen vervulde
speelbeurten. Enkele uitschieters (naar
beneden): „Dallas", een stuk over de
mootd op Kennedy, clul Ensemble
kreeg, werd slechts zes keer gespeeld;
„Di- Idioot" bij de Nederlandse Come
die kreeg maar 16 voorstellingen; „De
Wacht bij het Bofors Kanon" bij En
semble even weinig. De minst gespeel
de voorstelling van de Haagse Come
die (afgezien van het Werkgroeppro
gramma): „Tussen Paard en Stier"
(18x). De meestgespeelde„Lied in de
Schemering" (77 maal). Gemiddeld
speeldp de H.C. elk stuk zo'n veertig
De twee topvoorstelllngcn komen van
Proloog en Centrum. Proloog, de jeug
dige groep uit Eindhoven bracht 129
keer „De Schelmenstreken van Sca-
pln" en Centrum speelde „Al'een op
Vrijdag" 122 maal. Bij de Ned. Com. Is
,Wie i« bang voor Virginia Woolf?' de
finitief van 't repertoire afgevoerd,
alles bijeen werd het 272 maal ge
bracht. Wie uil het bovenstaande de
indruk mocht krijgen, dat Ensemble
er slecht ia afgekomen: „.Ie Kunt het
Toch niet Meenemen" werd op twee
voorstellingen na 100 maal gespeeld in
het vorig seizoen.
Legt men de soortgelijke lijst uit het
Thealerjaarboek 15 hiernaast, dan komt
men tot enkele aardige vergelijkin
gen. Ensemble speelde in het seizoen
1066- 67 in totaal 39 voorstellingen min
der dan in seizoen 1965-'6Ö. De Nieuwe
Komedie/Arena speelde maar liefst 103
voorstellingen minder, twee seizoenen
geleden nog 384 voorstellingen, het af
gelopen tijdvak 281. Ook Studio zakte
iels, maar nog geen 40 voorstellingen.
De overige gezelschappen hadden alle
ongeveer gelijke aantallen, of zij speel
den iels meer. De achteruitgang van
vooral De Nieuwe Komedie geeft toch
wel te denken.
Ook pas verschenen; een aflevering
van het tijdschrift „Het Toneel/Tea-
Irual". De vierde van de jaargang 1967.
Inhoud o.a.: Een artikel van Albert van
Dalsurn over Willy Haak. die onlangs
70 werd: een stuk van Ben Stroman
over de toneelvoorstellingen ln het af
gelopen Holland Festival, waarvan da
titel veelzeggend luidt: „Het Holland
Festival en zijn bijna ongenode gasti
Het Toneel". Verder Is er aandacht be
steed aan het vernieuwende werk van
Planchon (alweer!) en van GrotowsM
(alweer!). Henk Schacr durft hel aan In
dit blad, waarin met de regelmaat van
de klok aandacht besteed wordt aan
steeds dezelfde (r)evolutles die het
toneel moeten vernieuwen, een pleidooi
te houden voor Vondel. Dat is aardig
van hem, het Is alleen maar jammer,
dat hij een vrij zwak stuk schrijft, vol
citaten van mensen, van wie de auto
riteit bU lange na niet vaststaat.
Dolf Verspoor brengt aan het slot van
deze aflevering nog wat leven in do
brouwerij met een alleraardigst num
mertje afkraken onder de titel „Pro
metheus Leverworst". Hij gaat daar
in te keer tegen de regie van Erik
Vos van de Aischylostrugedie hl het
Holland Festival. Verspoor deelt o.a.
mee: „Zijn koor van golven verzoop
zichtbaar in eigen zweet onder do
waanzinnige, medisch ontoelaatbare
kledij, van top tot teen letterlijk „zu-
genaht", bij kamertemperatuur al ver
stikkend. Daar stond dus Prometheus,
nakend frank en vrij. ongestoord ge
vaarlijk te leven en te tronen boven
hel leed van 15 stuk* hermetisch ver
pakte gevederde vriendinnetjes waar
van er bij herhaling een moest wor
den weggedragen". Verder vallen er
termen als „pretentieus nonnenkoor,
waarin men begon le snakken naar een
Soeur Sourire" (over de muziek);
„machteloze Cecil de Mille-machtsver-
toon" (over de regie). Slotzin van Ver
spoor: „In afwachting van de revanche:
Zeg maar Zwan en léés „Prometheus".
Geboeider". Ook Stroman heeft overi
gens vrij ernstige kritiek op dezelfde
voorstelling in zijn artikel over het
Holland Festivaltoneel.
Deze aflevering van liet Toneel opent
met de publikatle van liet „Rapport
van de Commissie Toneel-Televisie",
waarin o.a. zitting hadden: Joris Diels,
Kees van lersel, David Koning en 11.
Scliaafsma. De commissie heeft alle
aspecten van de problematiek bestu
deerd. die de komst van het t.v.-me
dium voor de toneelspeler* betekent.
Een volgende maal daarover meer.
Tot slot: de langverwachte teach-in
over het Haagse toneelleven staat voor
de deur. Zaterdaginiddeg 16 december
a s. In Diligentia gaat het gebeuren, on
der aanvoering van mr. Maarten Vro
lijk. ongeveer 11 uur 's avonds, na de
avondvoorstelling van de Haagse Co
medie, zodat niemand een excuus kan
hebben om weg te blijven. Deze teach-
in wordt dan tevens de afsluiting voor
het toneelweekend „Toneel Nu", dat op
15 en 16 december wordt georganiseei d
door het Nederlands Toneelverbond en
de N.A.T.U. Men kan zich daar nog
steeds voor inschrijven.
