REVOLUTIE
VAN EEN NACHT
Aurora
vertrekt
nog niet
K.Y.P.
Sovjet-Unie viert
revolutiefeest
GELUIDSHINDER IN
RAAD AMSTERDAM
OVER SCHIPHOL,
CREMER EN PROVO
NA HALF JAAR
VOORBEREIDING
Kerensky
probeerde
oorlog te lang
vol te houden
Kapper Mario
nog in arrest
Prof. Muntendam: bezuinigen op
gezondheidszorg niet geoorloofd
Beeldhouwer
Jacques Jutte
in opstand
DE LEIDSE COURANT
«J&i
PETROGRAD, 2 november 1917
Lenin had gesproken. De Amerikaanse
journalist John Reed was op een van
zijn dagelijkse zwerftochten door het
Smolnyinstituut, bijna omvergelopen
door 'n bolsjewiek, die uit de verga
derzaal van de partijleiders kwam ge
stormd. Reed kreeg de primeur van
zijn leven. ,,Lenln heeft het besluit ge
nomen," vertelde de bolsjewiek hem
„De zesde november is nog te vroeg.
De opstand moet de steun hebben van
geheel Rusland. En op 6 november zul
len alle gedelegeerden nog niet op het
Congres zijn aangekomen. Maar 8 no
vember zal weer te laat zijn. Dan zal
nl. het Congres georganiseerd zijn en
het is moeilijk voor een grote gevestig
de vergadering om snelle en definitie-
DAGBOEK VAN
DE REVOLUTIE
ve beslissingen te nemen. Het is op
de zevende dat wij tot de actie moeten
overgaan, de openingsdag van het Con-
Dit klonk wel een beetje anders dan
het telegram dat de ambassadeur van
de Verenigde Staten, David Fancis,
deze tweede november naar Washing
ton stuurde. Hij meldde hierin de in
druk te hebben gekregen dat de bols
jewieken niet tot demonstraties zou
den overgaan: ,,De publieke opinie
keert zich momenteel tegen hen, al
dus het telegram. Zo normaal zagen de
activiteiten van Lenins partijmannen
er voor de buitenwereld uit, in aan
merking genomen dat het lEind (A) in
oorlog was, en B) sinds maart in een
De kruiser „Aurora", bemand met
bolsjewistische matrozen. Op de dag
van de machtsgreep zou het schip de
Newa opvaren en zijn kanonnen richten
op het Winterpaleis, waar Kerenski
probeerde stand te houden.
nagenoeg permanente staat van
lutie verkeerde. Men was dus wel wat
gewend.
De burgers, zakenlieden, grondei
genaren, de meeste legerleiders er
overheidsfuctionarissen zagen in de
oproerige elementen onder de laagste
bevolkingsklassen slechts schreeuwers,
bluffers en betreurden alleen dat de
regering-Kerenski niet strenger optrad.
Slechts weinigen waren echt bang
een grote opstand, maar de meeste
niet-proletariërs konden niet begrijpen
wat er gaande was: het paste eer
dig niet in hun maatschappijbeeld.
De bevelen aan het adres van dege
nen, die in Rusland nooit anders had
den gedaan dan gehoorzamen solda
ten, arbeiders, boertjes ketsten nu
terug op een muur van onwil. Zo had
Kerenski vandaag bevel gegeven, dat
de kruiser „Aurora", die aan de mon
ding van de Newa voor anker lag, ma
noeuvres moest gaan houden in volle
zee. Dit schip, waarvan de beman
ning in zijn geheel pro-Sovjet .respec-
toevelijk pro-bolsjewistisch was, wilde
Kerenski weg hebben van Petrograd.
De gezagvoerder kreeg van de matro
zen echter te horen: we gaan niet weg
vóór 7 november
Moskou vol met
hoge gasten
MOSKOU (DPA-Reuter) Ter gele
genheid van de 50e verjaardag van d«
Oktoberrevolutie is gisteren in Moskou
op het beroemde Manjezjplein een eer
ste steen gelegd van een monument
dat in 1970, op de honderdste verjaardag
van Lenins geboortedag, moet worden
onthuld. Het Manjezjplein, waar eens
de tsaren hnn paarden oefenden, werd
tegelijk omgedoopt in „Plein van d«
50ste verjaardag van de Oktoberrevo
lutie". Het ligt naast het Rode Pl^in en
loopt langs de noordelijke muur van
(Vervolg t
e voorpagina
schoenen. In het algemeen worden
trouwens de burgers te weinig be
trokken in zaken, die hen rechtstreeks
raden. Er is behoefte aan grotere
eigen verantwoordelijkheid niet
voor enkelen, maar voor allen.
De wereldvrede is het nemen van
risico's waard. Onvoorwaardelijk stop
zetten bombardementen op Noord-
Vietnam. Het Atlantisch bondgenoot
schap dienstbaar maken aan de ont
spanning met als einddoel: bezuini
ging op de defensie en tenslotte
ontwapening.
Staatsrechtelijke hervormingen, waar
door een kabinet niet meer kan wor
den vervangen buiten de kiezers om
„Dit soort gedachten leven niet alleen
bij de radicalen. Veel andere KVP'ers
zouden willen meewerken aan een con
creet, vooruitstrevend program. Het
program is niet genoeg. Het gaat erom,
dat het wordt uitgevoerd", aldus het
pamflet, waarmee de KVP-radicalen zich
vandaag tot een groot aantal kiezers ge
richt hebben.
Wat volgens de KVP-radicalen voor
uitstrevende politiek is, hebben zij in
„tien geboden" vastgelegd.
Plicht tot persoonlijke inzet: iedereen
is verantwoordelijk voor de gang van
Belastingverlaging behoort geen voor
rang te hebben, zolang er nog ver
schrikkelijk veel te doen valt voor de
zwaksten en er nog zoveel moet ge
beuren om in ons dichtbevolkte land
te kunnen leven.
Arme landen moeten geholpen wor
den. Niet met een aalmoes. Zij moeten
rechten krijgen, zoals de verdrukten
in de westelijke landen in de laatste
eeuw rechten hebben gekregen: door
mee te beslissen. Ais het nuttig is
voor de arme landen en goed voor de
toenadering tussen de volkeren, moe
ten dienstplichtingen kunnen kiezen
tussen de strijdkrachten of werk in
de ontwikkelingslanden.
Al is er minder nood dan vroeger:
ook binnen Nederland zijn de ver
schillen ln kansen, inkomens en ver
mogens nog altijd te groot.
Nederland moet duidelijker stelling
nemen tegen dictatoren en voor hun
slachtoffers.
Voorrang voor de woningbouw (ook
krotopruiming) en de werkgelegen
heid.
De eigendom is een belangrijk goed,
maar geen heilig goed, dat altijd on
aantastbaar is.
Het meespreken van de werknemers
in hun bedrijf staat nog in da kinder-
het Kremlin. Men heeft er een
uitzicht op het Kremlin en op de hoofd
straat van Moskou, de Gorkistraat.
De dag voor het officiële begin var
de viering waren nog duizenden werk
lieden bezig met de laatste hand te leg
gen aan de versieringen in de stad. De
voornaamste Sovjet-Russische leiders
repten zich van vliegvelden naar spoor
wegstations om gasten uit andere lan
den te ontvangen. Uit Zuid-Slavië kwam
president Tlto aan met een Zuidslavi-
sche delegatie, uit Bulgarije partij- en
regeringsleider Todor Zjivkov, uit
Tsjecho-Slowakije president en partij
leider Novotny, uit Polen partijleider
Gomoelka, en uit Roemenië partijleider
Ceausesoe. De Mongoolse volksrepubliek
vaardigde partij- en regeringsleider Tse-
denbal af.
Dinsdag had partijleider Brezjnev al
de Noordvietnamese partijleider Le
Duan verwelkomd, terwijl de delegaties
uit Oostenrijk, Ceylon, de VS, Chili, Co
lumbia, de Dominicaanse Republiek,
Mexico en Libanon door lagere functio
narissen werden ontvangen. Ook uit
niet-communistische landen worden nog
prominente gasten veracht: premier In
dira Gandhi van India, president Kekko
nen van Finland en president Al Sallal
van Jemen.
Officieel zou het feest vanmiddag
beginnen met de onthulling van een Le-
ninmonument in het Kremlin. Morgen
en zaterdag komen het centrale comité
van de Sovjet-Russische communistische
partij, de opperste Sovjets aande Sov
jet-Unie en de Sovjetrepubliek en bui
tenlandse partijafvaardigingen in het
Kremlin bijeen. Het hoogtepunt volgt
dinsdag met een militaire parade op
het Rode Plein. Miljoenen zullen deze
gebeurtenis via de televisie kunnen vol
gen; met behulp van communicatie
kunstmanen kan zij tot in de uiterste
hoeken van het land worden ontvangen.
Leningrad heeft op die dag een bij
zondere attractie, om 21.45 uur zal de
legendarische pantserkruiser „Aurora"
evenals 50 jaar geleden een kanonschot
lossen. Het schip is daardoor speciaal
in de Newa voor anker gegaan. Des
tijds was dit schot het teken voor de be
storming van het Winterpaleis. Het com
mando wordt nu evenals toen gegeven
door Alexander Belushev.
Onderzoek naar
ziekteverzuim
(Van e
r verslaggevers)
DEN HAAG Het Nederlands Insti
tuut voor preventieve geneeskunde gaat
een onderzoek instellen naar de oorza
ken van het stijgend ziekteverzuim. Het
instituut heeft daartoe een opdracht
ontvangen van staatssecretaris Krulsin-
ga van sociale zaken en volksgezond
heid.
Het instituut zal in het kader van dit
onderzoek een analyse maken van de
verschillen in fequentie en duur van het
ziekteverzuim tussen werknemers ouder
en jonger dan 35 jaar. Men verwacht
dat de gegevens van dit onderzoek in
1970 beschikbaar komen.
Door dra. U. Weaseling)
Tussen de „gewone" revolutie van
1 maart en de ongewone, de commu-
1 nistische revolutie van oktober, lag
een half jaar, waarin het voorspel te
vinden is tot de „tien dagen die de
wereld deden wankelen". Wil men
begrijpen hoe in Rusland de eerste
communistische revolutie ter wereld
kon plaatsvinden, dan, het is duide
lijk, moet de sleutel tot dit raadsel in
dat halve jaar gezocht worden.
Hoe slaagden de bolsjewieken erin
om in oktober de macht over te nemen,
of, anders gezegd, waarom slaagde de
nieuwe regering er niet in haar gezag
te vestigen? Om deze vraag te beant
woorden moeten we kijken naar de po
litieke verhoudingen die na maart ont
staan waren en naar de problemen
waarvoor de regering te staan kwam.
Het verwarrende van de situatie na de
maartrevolutie was, dat er eigenlijk
twee regeringen waren: de officiële
burgerlijke regering van Lvov er
onofficiële tegenregering: de Sovjet. De
regering van Lvov steunde voorn
lijk op de conservatieve oktobristen (die
tevreden waren met het oktobermani-
fest van 1905) en op de liberale kadet-
ten zo genoemd naar de initialen var
hun officiële naam, Konstitutionele De
mocraten. Hun doel was de vestiging
van een parlementaire regering en het
voortzetten (èn winnen) van de oorlog.
Om het contact met de arbeiders niet
geheel te verliezen had men echter ook
reeds een socialist in het kabinet opge
nomen in de persoon van de minister
van Juatitie, Alexander Krenski, later
premier en de werkelijke leider van de
regering. Hiernaast of hiertegenover had
men dan de Sovjet, die op zijn beurt
weer verdeeld was in een aantal socialis
tische groepen en partijen. De voor
naamste hiervan waren de revolutionai-
socialisten, die niet revolutionair wa-
i en de sociaal-democraten die niet
allen democraten waren. Hiertoe be
hoorden immers ook de aanhangers van
Lenin en Trotzki, die zich „meerder
heidspartij" noemden, bolsjewiki, en
die meestal in de minderheid waren. De
situatie was waarlijk enigszins verwar-
Het voornaamste, ja het allesbeheer
sende probleem waarvoor iedere rege
ring te staan kwam, was het probleem
oorlog of vrede. Dat er vrede
moest komen, daarover was iedereen
het wel eens, het ging er echter maar
om, wat voor soort vrede. De visie van
de bolsjewiki, van Lenin vooral, was
duidelijk genoeg. De macht aan de Sov
jets, de grond aan de boeren, brood
voor de hongerigen en onmiddellijke
vrede, zo luidde zijn niet mis te "versta-
me program, Kerenski, die in mei pre
mier was geworden, dacht hier echter
anders over. Ook hij wilde wel vrede,
geen vrede tot elke prijs en dus
geen eenzijdige vrede zonder de bond
genoten en geen gebiedsafstand. Voor
lopig moest de oorlog dan ook worden
voortgezet. Het is begrijpelijk, dat hij
hierbij de westerse mogendheden ach
ter zich vond, die er alles aan gelegen
Ruslajid in de strijd te houden. Het
streven was echter tot mislukking ge
doemd. De eenvoudige waarheid was
ADVERTENTIEJ
dat Rusland tot oorlogvoeren niet meer
in staat was.
Premier Kerenski had inmiddels veel
van zijn gezag verloren. Een staats
greep van de reactionaire generaal
Kornilov in september wist hij nog net
te boven te komen, maar de voorberei
dingen voor een nieuwe werden toen al
gemaakt. De oktoberrevolutie was name
lijk in tegenstelling tot de voorgaande
geen spontane volksopstand, maar een
goed voorbereide, geplande en uitge
voerde greep naar de macht. Petrograd
dat voor de derde maal het toneel van
de revolutie zou zijn was aan de voor
avond daarvan letterlijk in twee kam
pen verdeeld. Aan de ene kant had men
de regering, die zetelde in het vroegere
winterpaleis van de tsaar aan de ande
kant de Sovjet, die was onderge
bracht in een voormalige meisjesschool,
het Smolni, die langzamerhand een cen
trum van de bolsjewieken was ge
worden. Hiertussen lang de St.-Pieter-
Paulvesting, die van groot belang
j, omdat zich daar t wapenarsenaal
bevond. Trotzki had 't garnizoen
de vesting aan zijn zijde weten te krij
gen. Op de rivier de Newa tenslotte be
vond zich de kruiser Aurora, wat
de bemanning niet meer aan de rege
ring gehoorzaamde. Zo lagen de kaar
ten op 6 november.
De revolutie begint in de daaropvol
gende nacht en een dag later is ze al
bijna voorbij. Het meest opvallen-
an de hele revolutie is namelijk de
snelheid waarmee ze zich voltrekt, in
stilte en praktisch zonder bloedvergie
ten. Dit keer geen massa's van hon
derdduizenden, geen vuurgevechten
fusillades, geen zingende menigten,
een snel en efficiënt uitgevoerde
staatsgreep, die steunt op de sympathie
het leger en de bezetting van stra
tegische punten. Op de avond van
vember, de eerste dag van de revolutie,
komt er alleen nog verzet van de rege
ring-Kerenski, dia zich in het Winter
paleis tracht staande te houden. Het
aantal troepen waarover zij beschikt
(waaronder ook een vrouwenbataljon)
is echter te gering en als da Aurora
zijn kanonnen op het gebouw richt,
geeft ook hier de bezetting zich
De revolutie is voorbij. „Nu", zegt Le
nin da volgende avond, „zullen
i een socia-
Dit alles ls nu vijftig jaar geleden en
de vraag dringt zich op wat er is te
rechtgekomen van dat eenvoudige en
aantrekkelijke program van vrede,
grond, brood en macht. Wie de afgelo
pen halve eeuw van Ruslands geschie
denis overziet, ontdekt de sporen van
mislukking en van succes: oorlog en
vrede, welvaart en hongersnood. De
grond is aan de gemeenschap gebracht,
maar niet zonder verbitterde strijd en
het verlies van miljoenen mensenle
vens. De macht berüst bij de Sovjet,
maar een democratische staat is de
Sovjet-Unie (nog) niet geworden. Het
leven schijnt wat vrijer te worden,
maar de dooi ls pas laat gekomen, na
jaren van terreur en dictatuur. De Rus
sische geschiedenis is natuurlijk niet an-
Lenin en zijn voornaamste mede
werkers na de revolutie, wandelend
over het Rode Plein in Moskou.
ders dan alle geschiedenis: een afwissr-
ling van licht en schaduw, waarvan de
balans nog niet is op te maken. Wat
heeft het dan voor zin er toch bijzonde
re aandacht aan ta wijden, waarom te
rugzien in plaats van vooruit te zien?
Het beste antwoord hierop Is waar
schijnlijk te vinden in de woorden die
een tijdgenoot en waarnemer reeds ln
1918 schreef: „De wijse waarop China
en India tot de nieuwe wereldbescha
ving sullen toetreden, zal rrotendeels
worden bepaald door wat er geschiedt
en sal geschieden in Rusland De waar
heid hiervan sal weinigen vijftig jaar la
ten ontgaan.
(slot)
AMSTERDAM (A.N.P.). De 27-jarige
Amsterdamse dameskapper Marlo Th. W.,
die verdacht van bedriegeHJke bank
breuk maandagmiddag werd gearres
teerd. bl(Jft nog ses dagen In voorarrest
Hij zou in 1965, nadat zijn kapsalon
failliet was verklaard, kostbare appara
tuur aan de boedel hebben onttrokken
en voorts, met het faillissement in het
vooruitzicht, buitensporige uitgaven heb
ben gedaan. Hij voorkwam een arres
tatie door naar Spanje te vertrekken,
hij twee jaar bleef.
Financiële grens
nog niet in zicht
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM „Nimmer sullen wü
mogen besuinigen op die toepassingen
van de wetenschap, waardoor het leven
kan worden behouden, siekte voorkomen,
gesondheld hersteld en vitaliteit bevor
derd, hoe hoog de kosten, hoe Intensief
de hiertoe benodigde mankracht ook mo
gen z(Jn". Aldus prof. dr. P. Muntendam
in s(jn rede, waarmee hij vanmorgen ln
Amsterdam het congres voor openbare
gesondheidsregeling opende.
Prof. Muntendam stelde, dat het recht
op gezondheidszorg een sociaal grond
recht ls. Doch slechts uit de Juiste ver
vulling van plichten vloeit de aanspraak
op rechten voort Deze mogen slechts
worden gesteld, als de ter beschikking
gestelde middelen verantwoord worden
gebruikt. Zo rijst de vraag, aldus prof.
Muntendam, of de organisatie van het
uitvoeringsapparaat der maatschappe
lijke gezondheidszorg' doelmatig is en
een optimaal effect waarborgt.
Dr. Dolman (hoofd financiële zaken van
het departement van Economische Za
ken), stelde, dat wetenschappelijke en
technische ontwikkeling de kosten van
dé gezondheidszorg zullen doen stijgen.
De financiële grens is nog lang niet ln
zicht Zijn er patiënten geweest, die ten
koste van tonnen gelds per jaar zinvol
hadden kunnen blijven leven, maar die
door hun arts ongeneeslijk werden ver
klaard, omdat die arts de kosten te hoog
vond?, zo vroeg dr. Dolman. Zo Ja, dan
moet er nodig een nieuwe commissie ko
men om exacte maatstaven te formule
ren. Want de wetenschap staal pas ln de
kinderschoenen. Straks kan het leven
niet alleen worden verlengd, maar ook
worden uitgesteld door slijtageprocessen
aanzienlijk te vertragen. Wie zal van ge
val tot geval oordelen over de noodzaak,
respectievelijk de wenselijkheid daar
van? Pietersens portemonnee of de over
heid?, zo vroeg dr. Dolman.
Mr. dr. H. Leenen (secretaris-generaal
van het Wit-Gel# Kruis), stelde, dat doel
matigheid niet is eèn zo groot mogelijke
matigheid in het nastreven van het doel,
maar een optimale opstelling om dat doel
zo goed mogelijk te bereiken. De over
heid zegt zijns inziens te gemakkelijk
dat er geen geld is. Volgens mr Leenen
leert de ervaring, dat aan de doelmatig
heid van het werk van het overheids
apparaat ln de gezondheidszorg wel een
en ander ontbreekt. Een doorlichting
dat apparaat lijkt hem noodzakelijk. Vol
gens mr. Leenen moet ook aan het ont
breken van een goed geoutilleerd weten
schappelijk apparaat veel feilen in onze
gezondheidszorg worden toegeschreven.
Mensenleven Is geld
De geneesheer-directeur van het dia-
conessenhuis Bronovo in Den Haag, dr.
P. A. de Groot, zei dat grote behoefte
bestaat aan een groot landelijk zieken
huisresearchinstituut. Wat de kosten
stijging in de ziekenhuiswereld betreft,
zei hij, dat hier niet alleen een econo
misch probleem ligt, maar ook een emo
tioneel etisch vraagstuk. Gesteld wordt
wel, dat het recht van de patiënt op
medische hulp niet ls het recht torenhoge
kosten te maken. Zo rijst de vraag, hoe
is een mensenleven in geld uit te druk
ken, aldus dr. De Groot. De overheid zal
moeten uitmaken wat ons land over heeft
en kan uitgeven aan gezondheidszorg.
(Van onze correspondent)
AMSTERDAM Driewerf ramo<
gistermiddag in de altijd zo tamme
Amsterdamse gemeenteraad. Het be
trof, in volgorde van geluidssterkte,
rel rond het herboren provo, dat zich
thans „Comité Explosief Amsterdi
noemt, het onthouden van een 4000 gul
den grote literatuurprijs aan Jan Cre-
mer, en tenslotte de nieuwe bulder
bsan van 8chiphol. De rel, meteen ni
het berin van de vergadering, leidde
tot lichamelijk geweld, zoals dst <>r
het Prinsenhof sinds ambtenarenheuge
nis niet Is voorgekomen.
Toen burgemeester Samkalden aar
punt drie van de agenda wilde beginnen
(de ingekomen stukken), sprong op de
publieke tribune uit eeri groep
lige provo's de bekende beeldhouwer
Jacques Jutte (38) omhoog
schreeuwde: „Actualiteit, actualiteit U
zou over het gebouw van de Vrije Ge
meente praten. Daar hebben wij voor
gevochten". Hij doelde op het Incident
van afgelopen zondag, waarbij 300 Jon
gelui, die het voor de jeugdcreatlvitelt
bestemde pand wederrechtelijk waren
binnengedrongen, door de politie met
harde hand werden verwijderd. Jutte,
die reeds herhaaldelijk bij relletjes be
trokken is geweest en daarvoor ver
schillende malen is gestraft, werd door
een (nog) kalme Samkalden gemaand
zich aan de regels te houden en geen
commentaar op de vergadering te le
veren. Even later schreeuwde hij ech
ter weer: „Actualiteit, actualiteit"
Samkalden (nu rood) herhaalde zijn
waarschuwing, waarop Jutte, met de
armen zwaaiend, oversprong naar dé
•mbtenarentribune en glide: „De ge
meenteraad is van ons". Samkalden
schorste onmiddellijk de vergadering
en gelaste de beeldhouwer het Prinsen
hof te verlaten. Hoewel hij hieraan ge
volg gaf, werd hij toch hardhandig
beetgenomen door enkele toegeschoten
rechercheurs. Er volgde ven korte
vechtpartij, waarin zich ook andere
provo's mengden en waarbij Jutte luid
keels schreeuwde: „Ik sta onder be
scherming van de gemeenteraad, niet
vechten, Samkalden. Help. U bent hier
het gezag. Wethouder Polak, ïielp".
Pas toen Samkalden daarna weiger
de met een provo te discussiëren, die
hel voor de beeldhouwer opnam, en
dreigde de hele tribune te zullen laten
ontruimen, als de rust niet weerkeerde,
was het incident gesloten. De provo's
bleven echter de hele vergadering lang,
sissend en propjes-schietend onrustig.
„Wat zal er gebeuren, als een Jury
volgend Jaar de Amsterdamse prijs
voor de beeldhouwkunst aan Jacquet
Jutte wil toekennen?", werd er ge
mord. „Die zal hij dan ook wel niet
krijgen".
Dit naar aanleiding van de affaire
Jan Cremer. waarover de gemeente
raad op dat moment debatteerde. In
meerderheid bleken de leden het niet
eens met het standpunt van burge
meester en wethouders, dat de gerucht
makende auteur de prlja niet moeat
krijgen, omdat een lid van de driekop
pige Jury er in een mlnderhekdsrapport
tegen was geweest. Ook het besluit van
B. en W. om hun adviseur In deze sa-
ken (de Amsterdamse kunstraad) te
vragen, een nieuwe Jury samen te stel
len. ontmoette kritiek. Wethouder Po
lak (kunstzaken) bleef echter op zijn
standpunt staan: geen prlja voor boze
Jan. HIJ meende, dat B. en W. daar
mee helemaal niet het verboden toe
gang van de kunstbeoordellng hadden
overtreden. „We hebben uitsluitend het
meerderheids- en minderheidsrapport
van de Jury gelezen", atelde hl J.
„Daarbij zijn wij gestoten op een es
sentiële zaak zonder precedent in de
afgelopen 20 Jaar.
Wij werden als het ware geconfron
teerd met een vraagstuk, waarbij de
aard van de prlja ln het geding kwam
en wel dit: behoort het werk van een
auteur tot de literatuur of niet? Zo nee,
dan kan hij ook niet in aanmerking ko
men. De enige principiële mogelijk
heid voor ons om aan een literair con
flict te ontkomen was toen te besluiten
de prijs niet toe te kennen en de kunst-
raad te vragen om advies over oen
nieuwe jury. Wij kunnen het ons als
overheid niet permitteren betrokken te
raken bij een artistiek# controveree.
Stel, dat we het meerderheidsrapport
hadden gevolgd, dan was de kans groot
geweest, dat we in deze zelfde zaal te
horen hadden gekregen: hoe komt u er
bij deze prijs toe te kennen aan deze
auteur? Dat is ontwaarding van de
prijs". Ondertussen circuleerde onder
de raadsleden het nieuws, dat de Am
sterdamse kunstraad geweigerd heeft 'n
nieuwe Jury voor te dragen. Daarmee
staan burgemeester en wethouders voor
een moeilijke keus. Ofwel ze moeten
Jan Cremer alsnog bekronen, ofwel de
prijs, waarnaar zoveel romanciers met
platte beurzen hunkeren, blijft t
in de brandkast.
(ADVÈRÏEXflÈ)
Tenslotte de geluidshinder van
Schiphols nieuwe bulderbaan. HIJ ral,
het tegensputteren van de Amsterdam
se raad ten spijt, op 16 november onge
twijfeld ln gebruik worden genomen,
daarmee minstens eenderde deel van
de nieuwe tuinstad Buitenveldert met
ernstige overlast opschepend, zodat du
discussies over de planologische
schuldvraag veel geschreeuw tegen een
omgekeerde evenredige hoeveelheid
wol opleverde. Waar de onrust van do
raadsleden de toekomst na 1970 gold
geschat aantal vliegtuigbewegingen vsn
van 83.000 per Janr waarschijnlijk te
laag, bovendien veel grotere en zwaar
dere machines) had het debat toch wel
B. en W. hadden ln hun betreffen
de nota van 20 oktober geconcludeerd,
dat de juiste hindernormen voor vlieg
tuigen zo snel mogelijk wetenschappe
lijk moeten worden vastgesteld en dat
ïemen van beperkende maatregelen
met kracht nagestreefd dient te wor-
Maar de raad wilde meer concrete
geluiden horen, zoal* het Instellen van
klachtenbureau voor de hele ag
glomeratie, het verrichten van gehel-
metingen achter de rug van de
luchthaven om, een grotere nationale
samenwerking bij de bestrijding van
dit probleem, het verlengen van een be
paalde baan en selfs het aanleggen van
veel nieuwe banen. Alleen over de koe
ten van deze laatste Ingrepen aweeg
