PARTIZANEN
DER GEHEIME DIPLOMATIE
ZATERDAG 14 OKTOBER 19«T
LEUZE VAN RODE KRUIS:
.ALS HET MAAR HELPT..."
verslaggevers)
GENèVE Egypte kent officieel geen staat, die
Israël heet, en dus geen officiële Israëlische
krijgsgevangenen. Het handjevol joden, dat
tijdens het onfortuinlijke avontuur van de zes
daagse oorlog in Nassers handen viel, werd be
schouwd als rechteloze bandieten een gevaar
voor de natie. Toch is hun niet (een executie
methode waarin de Arabieren sterk zijn) zonder
aanziens des persoons of vorm van proces de
keel afgesneden, maar verkeren zij in goede ge
zondheid.
In Noord-Vietnam hetzelfde beeld.
Daar wordt de deelneming van Ame
rika aan de oorlog beschouwd als een
onwettige Inmenging in binnenlandse
zaken en gelden de piloten, die worden
neergehaald als misdadige moordenaars.
Toch leven zij nog zij het onder on
prettige omstandigheden in plaats
van voor het vuurpeleton gebracht te
zijn. In beide gevallen mag men van
een wonder spreken, gezien de harts
tochten, die de conflicten in het Mid
den-Oosten en Vietnam veroorzaakt
hebben en blijven beheersen.
Hoe is dit wonder gewrocht? Het ant
woord vindt men in een sanatorium
achtig, wit gepleisterd bouwwerk in
een riante buitenwijk van Genève. Het
is de hoofdzetel van het Internationale
Comité van het Rode Kruis, afgekort
beter iets hebben dan niets. Je leert
een boel in ons werk. Je leert, dat wij
westerlingen veel te ongeduldig zijn.''
„Er is kritiek geweest op uw handel
wijze in de zesdaagse oorlog in het
Midden-Oosten
Borsinger (haastig; met veel overtui
ging):
„Ja. ja. Dat is zo. We zün ervan be
schuldigd te vroeg te hard van stapel
te zfjn gegaan. De kwestie ligt als volgt.
In mei vonden we de situatie ernstig
genoeg om al was er dan nog geen
schot gelost vijf van onze jonge men
sen op vakantie te sturen naar Cairo,
Damascus. Tel Aviv, Beiroet en Am
man. Ze hadden de opdracht, daar dis
creet contact op te nemen met de
plaatselijke organisaties van het Rode
Een Rode-Kruishulp brengt een gewonde over een provisorisch herstelde brug
over de Jordaan. Beeld van de meest recente Rode-Kruisinspanning tijdens de
oorlog in het Midden-Oosten.
I.C.R.C. Meestal denkt men bij het
horen van deze naam aan dekens voor
Skolpje, bloedplasma voor de Slnqï en
eten voor India. Met name de viering
van het eeuwfeest van ons nationale
Bode Kruis dit jaa* lt£de het accent
op deze vitale vormen van charitas, Er
Is echter, achter de schermen, Veel
meer. Uitspraak van M. Borsinger, alge
meen secretaris van de I.C.R.C. te
Genève: „Wij zijn de partizanen van
de geheime diplomatie."
Geen standpunt
Hij is een man met de spreektrant van
een acteur (veel gebaren; berekende
mimiek) en de formuleringskracht van
een strafpleiter. Hij zegt: „Neem
Noord-Vietnam. Men verwijt ons, dat
wij daar nog niet op bezoek zijn ge
weest bij de krijgsgevangenen, terwijl
bijvoorbeeld de Amerikaanse quakers
zich wel die moeite hebben getroost. Ik
antwoord dan: de quakers hebben
tegenover de oorlog in Vietnam een be
paald standpunt ingenomen; vanuit dat
standpunt bekeken is hun bezoek juist.
Het is echter niet ónze taak om stand
punten in te nemen. Daar sluit je maar
deuren mee en wij willen juist deuren
openhouden. Wij zijn altijd aan het
confereren om deuren open te houden
op die manier eventueel binnen te
komen."
.Geldt dat, ondanks de kritiek, toch ook
Vietnam?"
Borsinger (een beetje onwillig, zoals
mag verwachten van Iemand die
zijn werk op het terrein van de geheime
diplomatie weet te liggen); „Ja. Dat
geldt voor Vietnam ook. Wij zijn niet
persoonlijk aanwezig ln Noord-Vietnam
wij kunnen niet persoonlijk contro
leren, of ten aanzien van de krijgs
gevangenen gehandeld wordt krachtens
de Conventie van Genève en wij weten,
ze het slecht hebben, maar ze
léven en dat is te danken aan ons.
Buiten Vietnam staan wij in contact
met de autoriteiten ln het noorden en
dat is voor marxistische boeddhisten
want dat zijn ze toch heel zeld
zaam. Ze antwoorden op onze bood
schappen binnen vier wekendat
staat ginds ongeveer gelijk met per
kerende post. Onze 6logan is: je kunt
Kruis en de regeringen via diploma
tieke weg te laten weten, dat ze er
waren- We dachten: met de moderne
methode van oorlogvoering kunnen we
niet wachten tot het conflict is uitge
broken. want dan is het te laat. Dan
zijn bijvoorbeeld aUe vliegvelden weg
gebombardeerd, zodat we het strijdtoneel
niet eens kunnen bereiken.
Men kan natuurlijk zeggen: U hebt niet
diplomatiek gehandeld, want u bent op
de gebeurtenissen vooruitgelopen. Dan
antwoord ik: zeker, maar we wéren er
tenminste toen de oorlog op 5 juni uit
brak en binnen achtenveertig uur had
den we een DC-7 gecharterd. Nikosia air
bruggehoofd gekozen, nog eens twaalf
gedelegeerden aan de fronten gebracht
en tien ton aan plasma, geneesmidde
len en geconcentreerd voedsel naar de
kritieke plaatsen getransporteerd. Ik ver
zeker u: de Israëlische krijgsgevangenen
zouden niet meer in leven zijn, als wij
niet bijtijds aanwezig waren geweest
om erop toe te zien, dat de Derde Con
ventie van Genève, die de status der
krijgsgevangenen regelt, werd nageleefd
in de geest van de ratificerende naties."
„Wat hebt u sindsdien gedaan?"
„We hebben er nu vijfendertig gedele
geerden werken op verschillende pun
ten om de bescherming van de burger
bevolking te garanderen. We hanteren
daarbij de Vierde Conventie van
Genève. Terzijde: had die Vierde Con
ventie ln 1939 bestaan, dan hadden we
tijdens de tweede wereldoorlog hetzelfde
kunnen* doen en onzegbaar veel leed
kunnen voorkomen. Het was onze schuld
niet, dat hij niet bestond. Wij werkten
al sinds 1921 aan een internationale
overeenkomst die de burgerbevolking in
vijandige of bezette gebieden tegen de
gevolgen van oorlogen zx>u beschermen,
maar de Internationale Rode Kruis
Conferentie van 1936 aanvaardde ons
ontwerp niet en daama was het te laat.
Pas in 1949. toen de gruwelen van de
concentratiekampen in hun volle om
vang bekend waren geworden, kwam
de Vierde Conventie erdoor. Hi-J ls ge
ratificeerd door 119 naties en werkt nu
op volde kracht. Dank zij deze conven
tie kon de repatriëring van Jordaanse
burgers naar het door Israël bezette ge
bied geregeld worden Dank zij deze
conventie is briefwisseling mogelijk tus
sen familieleden in de bezette en on
bezette gebieden ons hoofdkwartier
ln Genève heeft sinds de zesdaagse oor
log de verzending van meer dan twee
honderdduizend brieven verzorgd en
kan er geld worden overgemaakt
Als gelijken
Ergens in dit interview laat Borsinger
zich de volgende zinsnede ontvallen:
„We hebben de brutaliteit om met rege
ringen als gelijken om te gaan. al heb
ben we in feite alleen maar in Zwitser
land Juridisch bestaansrecht."
Dit vraagt om een nadere uitleg. Dat de
Rode-Kruisorganisaties, zoals wij die in
Nederland kennen en die over de hele
wereld 130 miljoen leden tellen, ont
sproten zijn aan de bewogenheid van
de Geneefse bankier Henri Dunant is
bekend. Hij raakte in 1859 tijdens een
reis door Italië bij toeval verzeild in
Solferlno. waar Oostenrijkers. Fransen
en Italianen tienduizenden gewonden
op het slagveld hadden achtergelaten
en trok zich hun lot aan. Het werd een
sneeuwbal van charitas, waarover hier
verder niets gezegd hoeft te worden. Het
Internationale Comité van het Rode
Kruis echter is een ander verhaal. Het
bestuur bestaat uit vijfentwintig Zwit
serse staatsburgers. Andere nationali
teiten worden niet toegelaten. Dit kleine
lichaam nu wil niet alleen de funda
mentele principes van het internatio
nale Rode Kruis bevoogden en de na
leving van de vier conventies van
Geneve controlerea maar bovendien
meewerken aan de verbetering van de
Internationale humanitaire wetgeving.
Met welk recht? Waarom juist Zwitser
land? Borsinger duikt ter explicatie in
de geschiedenis. Hij zegt:
..Het I.C.R.C. bestaat niet uitsluitend uit
Zwitserse burgers omdat wij vinden, dat
wij beter zijn dan de rest van de mens
heid. maar omdat de laatste eeuw ge
bleken is, hoe nuttig en nodig een neu
trale, objectieve Instantie kan zijn. Nu
is het toevallig zo. dat wij drie eeuwen
ervaring hebben met neutraliteit, omdat
de grote mogendheden, die het Verdrag
van Utrecht sloten, het verstandig von
den elkaar de grote Europese doorgan
gen ln noord-zuid- en oost-westrich-
tlng te garanderen. Het Verdrag van
Wenen uit 1815 bekrachtigde de neutra-
"IlteftkgeHafcfite van Zwitserland. Dunk zij
deze gang van zaken hebben wij meer
ervaring opgedaan met politieke neutra
liteit dan bijvoorbeeld een land als Zwe
den- Wij rekenen het daarom tot onze
historische plicht, om andere landen te
helpen, die het slachtoffer zijn gewor
den van de internationale politiek".
„Hoe doet u dat?"
„Men zou kunnen stellet* dat het niet
onze taak is de Internationale krijgs
wetten te regelen slechts het lijdon
van de oorlog te verzachten. Toch zijn
we ermee bezig. De Haagse Conventie,
die de oorlogsvoering te land en ter zee
regelt, is sinds 1907 niet vernieuwd De
hele luchtoorlog komt dus in de krijgs
wetten nog niet voor. Wij zoeken nu
naar middelen om de bevolking te be
schermen tegen ongelimiteerde aan
vallen op bewoonde gebieden uit de lucht
en met destructieve wapenen. We wil
len een achterstand van zestig Jaar weg
werken.
Burgeroorlogen
Voorts werken we aan het ontwerp voor
een Vijfde Conventie van Genève Die
zal zich bezighouden met dc regeling
van conflicten, die geen Internationaal
karakter hebben. We vinden zo'n con
ventie nodig, omdat bijvoorbeeld d e
jure Vietnam een burgeroorlog ls. I>e
bestaande conventies zijn uit menselijk
oogpunt bezien onvoldoende, want het
ligt in de lijn denk aan Afrika, aan
Zuld-Ameriku dat burgeroorlogen ln
de toekomst In aantal zullen toenemen.
Ook bij dergelijke interne conflicten
moet het Rode Kruis zijn beschermen
de. helpende, lenigende werk kunnen
doen zonder welke partij dan ook te
hoeven kiezen Maar het wordt een las
tige zaak. die Vijfde Conventie....
Als li ziet. dat het tot 1949 heeft ge
duurd, 28 jaar alles bij elkaar, voordat
we de Vierde Conventie erdoor kregen
En dat kwam nog alleen maar, omdat
1949. met juist de nachtmerrie van de
tweede wereldoorlog achter de rug, een
Dit artikel geeft
antwoord op de vraag,
waarom het Rode
Kruis nog niet in
Noord-Vietnam is en
te vroeg in het
Midden-Oosten was.
Waarom er in Jemen
krijgsgevangenen
zijn in plaats van
Lijken en waarom het
kleine Zwitserland
meent de grote
mogendheden de
menselijke wet te
kunnen voorschrijven.
Het roept ook
vragen op. Waarom
komen in de
internationale
krijgswetten de
luchtoorlog en de
ongelimiteerde
aanval vanuit de
lucht met destructieve
wapens op burgers
niet voor?
Waarom is er geen
internationaal
geregelde
hulpverlening bij
burgeroorlogen?
Dank zij het feit, dat
het Internationale
Comité van het Rode
Kruis in Genève
gaat overhellen tot de
gedachte, dat het
zegel van stilzwijgen
zoal niet verbroken
dan toch Iets
losser gehanteerd
moet worden, was
onze speciale
verslaggever ln staat,
het bijgaand artikel
te schrijven.
relatief hoopvol moment was Dat geldt
voor dit ogenblik zeker niet. Gezien de
stemming ln de Verenigde Naties
een goed beeld van de wereldsituatie
ls dit niet het geschikte klimaat om
met een Vijfde Conventie te komen. Als
we te hard tegen de schenen schoppen,
wordt ons huidige werk misschien on
mogelijk gemaakt. En da» is op zich al
belangrijk genoeg. Neem Jemen. Vroeger
sneed men daar de overwonnen tegen
stander meteen de keel af. Momenteel
zijn er springlevende krijgsgevangenen.
Nogmaals: iets is beter dan niets".
Als het maar helpt
Een uiterst flexibele organisatie het
I.C.R.C. in Genève, dat onder meer ook
de opsporing van vermiste militairen en
burgers tot taak rekent en daartoe
een archief van 23 miljoen kaarten heeft
opgezet, waar 240 mensen dagelijks bezig
zijn met de duizenden aanvrugen van
wanhopige gezinnen. Een goed voor
beeld Is het Jaar 1956 De staf werd
teruggebracht tot 125 omdat het con
flict ln Korea ten einde was. Drie weken
later kwam midden ln de nacht een
noodkreet uit Hongarije, waar de beken
de bloedige opstand was uitgebroken en
een paar dagen later volgde de even be
kende, even bloedige Suezcrlsls. Onmid
dellijk had het IC.R.C. weer 700 man op
de been- Algemeen secretaris Borsingen
„We moeten enorm kunnen improvise
ren. We weten nooit, wuar het volgends
conflict zal uitbreken."
HU praat over oorlogen met een berus-
tiiiK. alsof het over een elcktrtcitelts-
storlng gaat. Het is onvermijdelijk, maar
overkoombaar. Deze houding wordt ver
klaarbaar, als men weet, dut z|)n men
sen de afgelopen twee jaar 175 maal
moesten uitrukken naar brandhaarden
op het wereldtoneel. HU rekent erop en
buigt zich ernaar Maar to flezlbel als
de orgunisaUe It, zo onbuigzaam Is de
geest die haar voortdrijft. Begrippen al»
nationaliteit, ras. klasse, religie en poli
tiek bestaan voor haar niet. Het enige,
wat telt. Is zonder discriminatie de IU-
dende mens de hand te bieden, waar
dan ook. Als partizaan In de geheime
diplomatie desnoods. Als het maar
helpt
