„GEEN CENT BEDROG, IK STOOK NOOTJES TWEE"
Maatschappelijk werk
richt zich niet alleen tot
sociaal zwakkeren
DE LETOSB COURANT
Vuurspuwer
Westenberg
„Met een beetje
handigheid
lijk je net een
vlammenwerper"
Ingeklemd tussen de steile wand
en de grauwe rups spuwen de
vazallen van Jozef Koenraad
Westenberg hun vuur. Helgele
vlammen van drie, vier meter
hangen aan hun gebarsten lippen
als banieren in een stijve bries.
Twee, drie seconden waaien gril
lige schaduwen langs de houten
fagade, dan schiet de gloed weer
in hun gelooide kelen en kringelt
alleen nog wat rook rondom de
mondhoeken.
Jozef Koenraad zelf eet niet mee. Goed,
als het moet, als één van de losse
spuwers zijn kermisspul in de steek
laat, giet hij de gezuiverde petro
leum ook in zijn keelgat. Dat is
geen probleem. Lucifertje erbij en
spugen maar. „Prachtig mooi",
zegt hij dromerig, „als je er een beetje
handigheid ln hebt, lyk je net eèn
vlammenwerper. Dan kun je het ge
meentehuis in brand steken. Ik word
er alleen zo schor van".
Hij staat op de smalle parade vóór zijn
tent en staart naar de honderden hoof
den; vanaf zijn plaats lijkt het net een
plein, dat slordig is geplaveid met klin
kers. „Dames en heren, zojuist heeft u
een klein staaltje kunnen zien van de
kundigheden van onze artiesten. Zij gaan
nu naar binnen om reden dat de voor
stelling zodra een aanvang neemt. Nog
eenmaal vertoont miss Ida zich aan
knapperig stokbrood grijpt.
het publiek. Zij kan alleen haar hand
laten zien om reden dat zij uit Zuid-
Afrika komt en van nature schuw is.
U zult merken, dat wij met haar Maleis
spreken. Nu zult u zeggen: „In Zuid-
Afrika wordt toch geen Maleis gespro
ken?" Zeer juist, maar wjj gebruiken
deze taal ook alleen om reden dat er
velen m Nederland zijn, die het Maleis
machtig zijn. En de directie vond deze
taal het meest geschikt om reden dat
velen nu kunnen verstaan, wat op het
toneel gezegd wordt".
Wildeman
[hij schenkt de menigte een stralende
I veldheersblik. De direotie, waar hij zo
even over sprak, wordt uitsluitend ge
vormd door hemzelf. Hij heeft de Afri
kaanse show zes jaar geleden overge
nomen van zijn vader, die nu zelf aan
de overkant met een hoeplaspel zijn
leeftocht bij elkaar schreeuwt. „Het is
een traditie", legt hij uit, „onze familie
tig jaar. Grootvader is er in feite mee
begonnen. Toen heette het nog de Wil
deman. Hij liet wat kannibalen uit het
oerwoud komen en goot ze vol met
petroleum. Hij stond er mee op mark
ten, want kermissen zoals nu kenden
ze nog niet.
Het moet een geweldige tijd geweest
zijn. Er werd gereisd in een ouwe
beugelwagen en als ze gingen eten
schoven ze twee sinaasappelkisten aan
elkaar. Ik geloof, dat er op een
gegeven moment vier families van die
tent moesten leven. Dertien, veertien
man, maar dat kon allemaal. De
vetkringen stonden niet op hun buik,
maar lol hadden ze wel. Vader vertelt
het nog wel eens. Onderweg stopten
ze en dan gingen ze met zijn allen
vissen. Dat kon in die tijd, omdat de
kermis geen keiharde bissenis was.
Mijn opa sloeg drie palen in de grond
en deed er een dekzeil overheen. Dat
zijn tent. Pacht werd er niet
betaald en als je 's avonds parade
maakte, hoefde hij niet bang te zijn
voor de televisie. Nou sta je in Zutphen
en hoef je niet eens open te doen, als
Feijenoord tegen Real Madrid speelt.
Volle liefde
Ik heb eerst een goktent gehad. D'r
zijn goktenten, die twaalf-, dertien
duizend gulden aan pacht moeten op
brengen. Een gouden handel is het,
maar ik ging er 's avonds bij voorbaat
al met zó'n baard heen. Ik wil een hoop
spektakel, ik houd van het ouderwetse
kykweric. Als ik 's avonds in volle glo
rie voor mijn tent sta en ik zie al die
gezichten, dan mag het voor mij veertig
jaar duren. Ik laat het publiek wat
zien. D'r is er niet één, die zijn gulden
betaalt zonder te weten, wat er binnen
gaat gebeuren. Ik vertel geen leugens,
ik heb een reputatie op te houden. Als
ik zeg, dat miss Ida een gloeiende staaf
ijzer van één meter lengte en vier duim
breed met blote handen zal ombuigen,
dan gebeurt het ook. Kom je daarna
naar bulten en vertel je me, dat er
niks aan was dan denk ik alleen: „Dat
moet jij weten, maar ik heb je alles
Die vrouw doet de onmogelijkste din
gen. Soms denk ik wei eens: „Ik zou 'r
uit elkaar willen halen om te zien, hoe
het er van binnen uitziet. Ze legt een
stuk gloeiend yzer op haar tong, ze
danst op een staaf, die een kwartier ln
het vuur heeft gelegen. En dat zes,
zeven keer op een avond. Het enige,
wat je ziet zijn een paar barstjes in
d'r voetzolen. En soms een paar brand-
strepen. Natuurlijk, als ik wil, dan kan
ik in elke voorstelling tien, twaalf
mensen onderuit laten gaan. Het is
een klein kunstje om voor een vlees-
lucht te zorgen. Zo'n negerin merkt er
niet eens wat van, want ze doet alles
ln trance.
Geen cent bedrog
Als ik voor studenten optreed, word ik
meestal gejend. Die mensen hebben
gestudeerd en denken, dat het allemaal
nep is. wat er in mijn tent gebeurt.
Dan loof ik honderd gulden uit aan
ieder, die de gloeiende staaf een minuut
kan vasthouden. Dat l*an 'h rustig
doen om reden dat niemand het vol
houdt. Ik stook met nootjes twee. dat
kan iedereen controleren. Er zit geen
cent bedrog by.
Als ik zomers die pot achter de tent
neerzet en vuur maak, vragen ze wel
eens: „Waar is dat nou voort", want
ze kunnen zich niet voorstellendot ik
het koud heb. Dan zeg ik: „Dat is om
paling te roken". Je moet in dit vak
nou eenmaal altijd je woordje klaar
hebben, je moet de mensen kunnen
boeien. Ik sta tussen dertig, veertig
andere attracties in en kom daar maar
eens bovenuit. Als ik 's nachts in mijn
bed lig, slaat de muziek nog door
mijn kop. Dat huilt aan één stuk
Flauwekul
Als je op de kermis geboren bent, zo
als ik, weet je niet beter. Ik stond als
jongen van vijftien, zestien jaar al bij
vader in de sporttent. Judo, boksen,
karate. Ik was Jopie van der Berg. de
gevreesde worstelaar. Ik had zes, ze
ven lessen gehad. Ik heb er nog lasl
van. Pijn in mijn hoofd, moe in mijn
benen. Ik ben bij veertig doktoren ge
weest cm reden dat ik niy niet goed
voelde. Ik had een klap op mijn ge
zicht gehad en later zeiden ze in het
academisch ziekenhuis in Groningen,
dat het schot in mijn neus gebroken
Als miss Diana het been heft voor haar pittige walsje op het kokendhete ijzer,
kan de aandachtige toeschouwer vaststellen, dat de huidskleur van de wonderdamc
ter hoogte van de dij van gitzwart plotseling overgaat ln sneeuwwit. „Geen bedrog",
herhaalt Westenberg met klem. Het zal dus wel weer een typisch Zuidafrikaans
randgeval zijn.
brandende fakkel verdwijnt moeiteloos ln het keelgat: de
r miss Diana. Eet ■nsMüt.
Zo'n sporttent is wel voor tachtig pro
cent flauwekul. We stonden op het
Vreeburg ln Utrecht met Johnson, die
het vrije Amerikaanse worstelen voor
zijn rekening nam. Daarbij mag je niet
aan de haren van je tegenstander trek
ken, maar Johnson deed het toch. Zo
genaamd dan. Hjj aaide de ander eerst
over r.jjn kop en begon dan opeens te
rukken. Als je niet beter wist. zou Je
zweren, dat hy het met wortel en al d'r
Moet je op zo'n moment het publiek
horen. „Vuilak", „hufter". Hij krijgt
van alles naar zijn hoofd geslingerd. Ik
heb het meegemaakt dat een vrouw
met haar paraplu op hem in begon te
beuken. Dat ds geweldig. Een sporttent
doet het altijd en ik geef graag 6000
gulden, als ik volgend jaar niet de
catch-as catch-can op de Haagse ker
mis mag staan. Om reden dal elke
mens van sensatie houdt.
Op een avond zie ik Anton Geeaink de
tent binnenkomen. Je kent hem. Al ga
je er met een bulldozer tegenaan, dan
krijg je hem nog niet omver. Een ver
schrikkelijk mens. Johnson komt in de
ring en begint met het gewone werk.
Klapple hier klappie daar. Gelijk be
gint Geesmk hem te treiteren. Zo van:
,,Je moet niet aaien, maar slaan". John
son draait zich op een gegeven mo
ment oir. en schreeuwt: „Kom eens in
de ring als je durft". Na afloop zeg ik:
„Weet je wie dat was, Johnson? Dat
was de wereldkampioen judo". Hij liep
gelijk de tent uit en ik heb hem de hele
avond niet meer gezien.
Ik sta in IJmuiden met mijn
Afrikaanse show en ik wil net pa rude
T, vijf knullen
makem Komen er
spuwen. Goed, ze doen het voor de
gein, maar ik kan het net niet hebben,
dat iemand bij mijn tent staat te
spuwen. Om reden dat liet mijn brood
is. Ik heb zc gezegd, dat liet gevaar
voor olievergiftiging niet denkbeeldig
■was, want ik heb zelf ook gespuivd
en ik weet, dat het geen lollig
smaakje is.
Zelf spuwen
Als je zo'n tent als de mijne hebt, moet
je alles kunnen. Je werkt met soute
neurs, met Inbrekers en uitbrekers en
het is een tref. Vaak heb je een goed
stel, maar dJr zitten ook etterbuilen
tussen, die het bloed onder je nagels
wegpesten. Dan zeg ik: „Donder maar
op" en ga ik zelf spuwen.
Ik heb waarschijnlijk een beter leven
dan Bernhard en Juliaantje. Morgen
ochtend stap ik om vier uur in mijn
wagen en ga Ik naar Zeeland. Vissen.
Ik ben gek op vissen. Ik hoor de vo
gels fiuiten. ik snuif de luoht op.
Boterhammetje, een flesje bier.
Dan ben ik die hele zenuwenker-
mis vergeten "i
STAATSSECRETARIS VAN DE POEL:
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG. „Het maatschappelijk
werk maakt een groeiproces door. Als
Ja in een niemandsland begint, kun
ja alles aanpakken. Naarmate je ver
der gaat, komt er een tijd dat je orde
moet gaan scheppen. In die faze ver
keren we thans. We bekijken hoe we
vereenvoudiging en doelmatigheid in
de subsIdieregeUngen kunnen aan
brengen. hoe we kunnen komen tot
een zo goed mogelijke organisatie van
de sociale dienstverlening. Tot hoe
ver moeten we gaan niet subsidiëren?
Zijn er andere mogelijkheden voor
financiering bijvoorbeeld fondswer
ving? De vraag is trouwens: moet je
alle diensten wel gratis aanbieden?"
Aan het woord is mr. H. J. van de
Poel. staatssecretaris van Cultuur.
Recreatie en Maatschappelijk Werk.
Plaats van het gesprek: zijn hooggele
gen werkkamer ln liet nieuwe minis
teriegebouw ln Rijswijk. Met de over
plaatsing van het ministerie naar Rijs
wijk mocht dan niet de Randstad wor
den ontlast in ieder geval wel het
overvolle Haagse regeringscentrum.
Staatssecretaris Van de Poel houdt
zich onder meer bezig met de maat
schappelijke voorzieningen, de open
luchtrecreatie en de natuur- en land
schapsbescherming. Hij heeft een lang
durige bestuurservaring ln het maat
schappelijk werk. En als hoofddirec
teur van het Algemeen Burgerlijk Pen
sioenfonds een van de grootste be-
leggei-s van ons land stond doelma
tig beheer van grote bedragen ln zijn
hoekje geschreven.
Behalve met het beleid op het terrein
van de maatschappelijke dienstverle
ning. de bejaardenzorg, sociale revali
datie en het gezinswerk. de vrije tijds
besteding en de natuur- en land
schapsbescherming een aardige hut
spot zo bij elkaar zal hij zich op
het departement ln het bijzonder met
de stroomlijning van de subsidieverle
ning. met een perfectionering van de
organisatorische aanpak bezighouden.
Dit tweede deel van zijn taak ..prikt
ais een breinaald door het hele depar
tement heen", zoals hij het zelf uit
drukt. ..Ik ben gelukkig met mijn taken
hier. de grenzen van dit departement
liggen ruim. dat maakt 't zo boelend".
Voor iedereen
Mr. Van de Poel kan een grapje over
het vage en soms mysterieuze vakjar
gon v:m ..maatschappelijk werk"
waar de mens altijd centraal wordt ge
steld wel hebben, al zal hij er wel
tegen waken zelf in het onduidelijke
jargon te vervallen. Hij ziet een duide
lijke groei ln het maatschappelijk
werk. Vroeger werkte het meer op
deelterreinen van dc samenleving, pak
te het bepaalde deeltaken aan, nu gaat
hot. meer het hele gebied van het men
selijk samenleven bestrijken. De
staatssecretaris wil beslist af van het
Idee. als zou maatschappelijk werk al-
Ipen maar voor sociale sloebers of
financieel zwakkeren zijn. Het Is Iets
noodzakelijks dat Iedereen op een ge
geven moment nodig kan hebben.
Geld is een groot probleem bij de uit
voering van het maatschappelijk werk.
Maar. zegt de staatssecretaris, de vraag
Is: wat heeft men er voor over? Van
groot belang Is dat het besef voor de
noodzaak van het werk groeit. Als men
overtuigd is van de noodzaak. lossen
de financiële problemen zich wel op.
Hoe de ontwikkeling ln do nabije toe
komst zal zijn. vindt mr. Van de Poel
heel moeilijk te overzien. ..Het is net
als In de mist. Je kunt maar een klein
stukje vooruit kijken. Maar met alle
voorzichtigheid heb ik een zeker opti
misme over de verdere ontwikkeling
Door dc automatisering komen in de
toekomst steeds meer arbeidskrachten
vrij voor de dienstverlenende sector
Het maatschappelijk werk als
sociale dienstverlening zal daar een
deel van opvangen".
„De algemene bijstandswet heeft in het
begin tot klachten aanleiding gegeven
over dc sterk verschillende interpreta
ties in dc verschillende gemeenten Van
Mr. H. J. van de Poel (KVP)
is 52 Jaar. Hij la geboren tn
Middelburg. Na zijn middel
bare opleiding in Den Haag
was hy van 1934 tot 1955 in
dienat van de gemeente Den
Haag. o.a. by de gemeentelijke
arbeidsbeurs en als hoofd van
de afdeling sociale zaken van
de gemeentesecretarie. In 1947
deed hy het doctoraal examen
rechten aan de katholieke uni
versiteit in Nymegen.
De heer Van de Poel werd tn
1955 secretaris, later lid van
de Pensioenraad, tevens secre
taris en plv. lid van do Bui
tengewone Pensioenraad. Per
1 januari 1965 werd hij be
noemd tot hoofddirecteur van
het Algemeen Burgeriyk Pen
sioenfonds, tevens voorzitter
van de Buitengewone Pen
sioenraad.
Hy vervulde verscheidene be
stuursfuncties op het terrein
van het maatschappelijk werk
en de volksgezondheid, o.a. was
hij voorzitter van de Sociale
Raad Den Haag, bestuurslid
van het Interparochieel Chari
tatief Centrum en het lande-
lijk Sociaal-Charitatief Oen-
In 1963 werd mr. Van de Poel
voorzitter van dc werkgroep
plaatseiyk maatschappelijk
contact, die de minister van
Maatsehappeiyk Werk advlea
uitbracht over de opzet van
een subsidieregeling voor en
de opzet van maatschappelijks
contactorganen.
Staatssecretaris mr. H. J. r. d. Poel
maatschappelijk werk kost geld
maar is broodnodig
meet af aan 1* ervan uitgegaan, dat
de uitvoering van deze wet bij de ge
meenten thuishoort, omdat de bij
standsverlening afgestemd moet zijn
op individuele gevallen. De vraag moet
steeds zijn: wie heeft die bystand no
dig? Dat kan in Den Haag met worden
bekeken. Daarom zou lk niet weten
hoe men de bijstandswet centralistisch
zou kunnen uitvoeren. Van mi) moet
men niet verwachten dat lk dc uitvoe
ring aan de gemeenten zou willen ont
futselen".
-De non»an.vqor jU Ah Weering wonkm
nader bekeken. Besprekingen zyn
gaande. In die nonnen kunnen wel
verbeteringen worden aangebracht. Uit
een oogpunt van rechtsgeiykheld acht
Sociale
dienstverlening
zal in
betekenis
toenemen
mr. Van de Poel verschillende inter
pretaties niet gelukkig. „Normen zijn
abstracte gevallen, zc ont-slaan de
sociale diensten niet om rekening te
houden met de omstandigheden ln een
bepaald geval. De wet ls net een vang
net. dat. alle vissen kan opvangen.
Maar de sociale dienst moet leder
visje van geval tot geval bekijken".
Er wordt naar gestreefd om het lndl -
viduele by de uitvoering nog meer tot
zyn recht te laten komen. Voorts zal
de beroepsprocedure worden versneld
In die beroepsprocedure zal Iemand
steun van een deskundige bijvoor
beeld van een vakbond of van een
Instelling voor maatschappelijk werk
kunnen inroepen.
Staatssecretaris Van de Poel vindt dat
sociale raadslieden, zoal* die o m. In
Den Haag werken, heel nuttig werk
doen. /.Ij zijn sociale wegwijzers In de
maatsehap|ielUke doolhol. /I) doen veel
meer dan m:iat«4'hap|x-ltjk werk Het
Is de persoonlijke mening van de heer
Van de I'oel dat de sociale raadslie
den niet moeten ressorteren onder de
gemeentelijke sociale diensten, maar
een geheel zelfstandige plaats moeten
hebben.
Vrijetijdsbesteding
Een ander onderwerp de vrijetijds
besteding. Dat wordt een steeds be
langr ijker zaak. zegt mr Van de
Poel Wc zijn niet khuir met alleen
maar voorzieningen uan te brengen
Op het terrein van de openlucht
recreatie wordt al Jang een actief be
leid gevoerd Belangrijke projecten --
onder andere Midden-Delfland wor
den ln de nabije toekomst uitgevoerd.
„We weten weinig over dc recreatie
behoeften Studie, nuur de toekom
stige behoeften zijn nodig. Het is ech
ter heel moeilijk lung vooruit te zien
Een commissie zal een diepgaand
onderzoek Instellen naar de toekom
stige behoeften op het terrein van de
vrijetijdsbesteding Juist dc behoeften
ln en rondom de grote steden moeten
worden bekeken Ik heb de Indruk
dat een veelheid van voorzieningen
..voor elck wat wils" nodig is.
Het ls duidelijk dut de kosten enorm
hoog sUn Het gunt om een belang
rijke zaak. maar we moeten nu een
maal de plannen tegen elkaar af
wegen Ook al willen we met het rode
potlood geen posten wegschrappen, het
blauwe potlood om er posten bij te
plaateen, ls er niet In de verbetering
van de Infrastructuur staat de open
luchtreereatle in leder geval hoog ge
noteerd," aldus de staatssecretaris
