Bezoek aan de kust 20 gekelderd
NEDERLAND IN TOERISTENJAAR 1967
ALS GROTE VERLIEZER GEDOODVERFD
PAUS
CLAUS
.BOÜDEWIJN H. IN
BOOT ZOU NAAM
I SCHOOL SCHADEN"
ZEVERAARS EN
ZWARTKIJKERS
HEBBEN HUN ZIN
GEKREGEN:
Gemiddelde
Vaderland
betaalt tol
voor eigen
laksheid
leeftijd van
patiënten
hoger dan
afg esproken
DINSDAG 25 JULI 1967
DE LEIDSE COURANT
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG De zeveraars en zwart
kijkers hebben eindelijk hun zin: Ne
derland is uitgerekend in het zonover
goten internationale toeristenjaar 1967
hard op weg om de grote verliezer te
worden. De machtige stroom Reine
Luft-happers uit Duitsland is opge
droogd tot een kabbelende beek; de
Engelsen, door Wilson op financieel
dieet gezet, geven hun vijftig pond lie
ver uit aan eigen fletse keukengehei
men. En de Amerikanen, de onverdro
ten kauwgumkauwende cowboys in
civiel en de overvloedig geëmancipeer
de, in kwetterend groepsverband voort
ijlende vrouwenbonden, hebben thuis
voldoende objecten voor hun verzame
ling zwart-witfoto's: Newark, Alabama.
To hell with the niggers.
Directeur Zeeuwse zeilseliool:
(Van onze correspondent)
„De zaak is me verkeerd voorgeschoteld. Als ze mij van het hegin af aan
verteld hadden, dat Boudesvijn H. erbij was geweest, was ik niet op het
verzoek van de Van der Hoevenkliniek ingegaan. Nu kwam Ik het vorige
week woensdag pas te weten. Voor mij hoefde het toen niet meer met die
publiciteit eromheen. Dat schaadde de naam van de school".
-j i moeilijkheden zal maken over de beta-
Het
Noordzeekust staan de luxehotels van half tot
driekwart leeg. Het peluwtje van mollig mos en
het kussentje van varen kan men opeens aan de
straatstenen niet meer kwijt; de blonde duinen,
na jaren weer eens conform het trotse lied
schitterend in de zonnegloed, zijn de muurbloemen
van de zee, voorzover Rijkswaterstaat er geen
duinpan van gemaakt heeft.
Het bakstenen Bouwespaleis in Zandvoort, trots
visitekaartje van een ex-kaasboer uit Edam,
Zwólsmans eigen, mild krakende Kurhaus in
Scheveningen en de grijze, luxebunker Huis ter
Duin in Noordwijk, waar in gelukzaliger tijden
de koningskinderen op het privé-strand de kuilen
groeven, waar hun vaders later reddeloos in
zouden vallen, preken hun geneugten voor lege
banken, lege zalen. Voor het eerst sinds 19^5 zit
de dood op fluweel in de Nederlandse vakantiepot.
Bergafwaarts
De statistieken wijzen het uit: tot 1963 brachten
de honderdduizenden buitenlanders meer geld
naar onze schatkist dan wij Nederlanders over
onze krap bemeten grenzen verbrasten. Daarna
ging het snel bergafwaarts: ln 1965 gaven we al
120 miljoen meer uit dan we aan het toerisme
verdienden, een jaar later was die kloof verder
verbreed tot een bedrag van 325 miljoen en
deskundigen verwachten, dat dit jaar de financiële. de Zwitsers, die ook cds
klap nog enige miljoenen guldens doffer zal
klinken.
Wat zijn de oorzaken van deze desastreuze
ontwikkeling De eerste kwaaie pier, die genoemd
wordt, is het klimaat in de lage landen, dat ln de
afgelopen jaren de watergruwel tot nationaal
gerecht heeft verheven. In grijze hotellounges
werd eindeloos patience gespeeld, in verpieterde
zomerhuisjes sloegen verbitterde vaders hun
dreinend kroost. De Bilt ontpopte zich als een
draadloze schrikgodin, die de depressies feilloos
naar alle beschikbare vakantieoorden dirigeerde.
En de Nederlanders zelf kwamen bij vriend en
vyand, bij landgenoot en buitenlander, niet
uitgepraat over de barre weersomstandigheden,
waaronder ze gedoemd zijn te leven. Aan de
boorden van de blauwe Adria vertelden ze hun
sterke verhalen over buitjes, die een week lang
duren, over bliksem en donder, die het krap
bemeten plezier van de kleine luiden vergalden.
In Spanje spraken ze vergoelijkend over de
torren en vliegen, die ze in hun Paella hadden
gevonden (Ja, wat'wil Je nou, Kobus? Dertig
graden ln de schaduw en dan ook nog mekkeren
over een beestje in je soep. Kom, kom.) en
ondertussen lazen ze verlekkerd in hun
nagestuurde lijfblad, dat de brandweer weer zes
keer was uitgerukt om ondergelopen kelders ln
hun woonplaats leeg te pompen.
Zo vergalde ons volk langzaam maar zeker het
onthutsend plezier, dat buitenlanders generaties
het prachtig, als 'n Duitse journalist, aangestoken
door de nationale worm van zelfbeklag, in
achtentwintig kranten tussen Bremen en Bazel
schreef, dat Nederland aan de doorsnee toerist
niks te bieden had. En we sloegen ons op de dflen
van verkneutering als in diezelfde reportage
gemeld werd, dat de haat tegen de Duitsers nog
steeds van vader op zoon wordt overgedragen.
(Nou reken erop, wat verbeeldt die rotmof zich
wel? Sie haben mijn Fahrrad gejat. Zo, die zit.).
Aldus verzuimden wij een voorbeeld te nemen aan
berg opkijken tegen
hun bar en boos klimaat. Rond het
Vierwoudstedenmeer kan het dagen lang met
kubieke meters tegelijk regenen, maar geen
Zwitser zul je erover horen. Hij houdt die natte
ellende binnens/iuia en deelt ondertussen kwistig
folders ui(, waarop 'n zeldzame gelegenheidsfoto
t-an een zonovergoten Alpenwereld is afgedrukt.
Ga eens met een Zwitser in één van zijn peperdure
bergtreinen naar een top, vanwaar men volgens
de rijk geïllustreerde folder ln één klap de
Matterhorn, de Wetterhorn, de Eiger en de
Jungfrau tot zich kan nemen. Tien tegen één, dat
u na een tocht van drie kwartier verzeild raakt in
een grijze mistbank, die zelfs het idillische
berghotel nog aan het gezicht onttrekt Vraagt
men de Zwitser hiervoor tekst en uitleg, dan zal
hij de humorloze schouders ophalen en mompelen,
dat het gisteren geweldig weer was. En morgen,
morgen wird es auch bestlmmt besser.
Zo verkoopt de Zwitser zijn depressies, zUn Ge-
witter en zUn vele Schauers met de olijke ver
bazing van de buitenman, die er zelf ook niks
van begrijpt. En de Nederlander, die elk jaar met
meer afgevaardigden naar Zwitserland gaat, kijkt
vanuit zUn chalet naar de regen, denkt: „Ik heb
schijnbaar pech gehad. Het is hier immers altUd
En dat ls net het kleine nuanceverschil: de
Nederlander in Zwitserland praat de geduldige
lang in ons land hebben gevonden. Wij vonden folders na en zegt: „Morgen wordt het beter", de
Zwitser (en de Fransman, de Engelsman, de
Duitser), die in Nederland is, denkt: „Het is nou
wel drie weken achter elkaar mooi weer, maar
dat kan nooit zo blijven. Dat is een fatale
vergissing".
Toeristen-oase
Er worden nog andere redenen genoemd, waarom
Nederland als „toeristenoase" niet meer „IN" is.
Men spreekt over de snelle prijsstijgingen,
waardoor Nederland zijn faam als goedkoopte-
elland heeft verloren. Daar zit wat ln het
prijsindexcijfer steeg van 100 ln 1960 tot 128 in
1966 maar vergelijkende onderzoeken hebben
uitgewezen, dat de prijzen ln het buitenland
gedurende diezelfde periode nog sneller zijn
gestegen. Het gevolg ls, dat Nederland voor
West-Dultsland (nog altijd het grootste toeristen
reservoir voor de lage landen) het op één na
goedkoopste vakantieland ln Europa ls en alleen
Spanje als concurrent heeft.
De* pijn is alleen, dat de buitenlander voor zijn
geld steeds minder service krijgt. Die bal gehakt
ligt wel voor hem klaar, maar de ober, die hem
brengt, walgt zo duidelijk van zijn eigen dienst-
Aldus de heer K. L. Voorbach. direc
teur van de Eerste Zeeuwse Zellschool
„De Viking" te Wolfaartadtjk. De heer
Voorbach heeft het zeilkamp, dat Bou-
dewQn H. en nog zeven andere patiën
ten van de Van der Hoevenkliniek te
Utrecht deze week op de Zeeuwse stro
men zouden houden, te elfder ure ge
heel afgelast. Aanvankelijk was met
enkele leiders van de kliniek overeen
gekomen, dat het kamp enige tyd zou
worden uitgesteld totdat de publiciteit
rondom de behandeling van Boude-
wijn H. wat zou *ljn geluwd. De heer
Voorbach bedacht zich eind vorige week
echter. Achteraf vond hij, dat hij van
de zijde van de jcllniek geen juiste voor
stelling van zaken had gekregen.
„Toen het kamp enkele maanden ge
leden werd besproken, kreeg Ik de In
druk, dat het om jongens ging, die wat
moeilijk opvoedbaar zijn. Dat vind lk
helemaal niet erg. Die pakken we hier
wel aan. Er la discipline genoeg. Ik had
op veel Jongere mensen gerekend. De
gemiddelde leeftijd van de jongelui, die
onze cursus volgen, ls 17 Jaar. De groep
van de kliniek had een gemiddelde leef
tijd van 28 Jaar. De oudste was 32.
Boudewijn H. was met zijn 23 Jaar de
jongste".
De groep van de Van der Hoeven
kliniek zou overigens de gehele week
op het water gëlbeven zijn. De groep
zou de zeilvakantie van de eerste tot
de laatste minuut hebben doorgebracht
op de tot zeilschip omgebouwde motor
trawler „Jacob Dirk" van de Vlaar-
dinger J. van 't Hoff. De heren Van 't
Hoff en Voorbach werken 's zomers
samen. Op de „Jacob Dirk" la plaats
voor tien cursisten. De heer Voorbach
had de groep van de kliniek uitgebreid
met twee andere liefhebbers voor een
zeilvakantie. Een van hen kon tijdig
worden gewaarschuwd, dat het feest
niet doorging. De ander hoorde gister
ochtend pas van de afgelasting. HIJ kon
ln een andere groep worden onderge
bracht.
Jammer
De heer Van 't Hoff, die de vrijge
komen tijd gistermiddag benutte met
i onderhoudswerkzaamheden aan de „Ja-
cob Dirk", zei het Jammer te vinden
dat de heer Voorbach de relatie met de
Van der Hoevenkliniek brussk heeft
I verbroken. Hij achtte het niet ultgeslo-
j ten, dat de directie van de kliniek
Het vertrouwde beeld op een stralende somerdag in Bchevsningen: lege stoelen, lege terrassen, gapende obers. Zuster Anna, riet gij nog niets komenT
Het staat er ferm: uitsluitend voor hotelgasten,
maar als ze niet komen, is het hek van de
toeristendam.
verlening, dat Je wel een enorme trek moet
hebben om van de bal te kunnen genieten. De
A.N.V.V., dat anachronistisch rijksconvent van
gewezen beroepsofficieren, prijst ondertussen
luidruchtig onze molens aan, maar als de buiten
lander erheen gaat, zjjn de wieken met stomheid
geslagen en beschikt het plaatselijk restaurant
alleen over broodjes verlepte kaas en een ver
maledijde uitsmijter ham of ros.
Geen parel
De verbazing op de gezichten van toeristen-
koningen, hoteliers en caféhouders is dan ook
volledig misplaatst. Als nu wordt vastgesteld,
dat in de afgelopen vier weken (de vakantletljd
bij uitstek56.000 toeristen minder ln onze
Noordzeehotels hebben overnacht, dan kan men
zich alleen maar afvragen, waarom het er niet
meer zijn. De Noordzee toch al geen parel van
huis uit is vervuild, de stranden zijn vuilnis
bakken geworden voor de dagjesmensen, de hotels
teren op oude roem en hebben tot nog toe ver
zuimd te investeren in noodzakelijke ver
nieuwingen: er ls in Nederland zegge en schrijve
één verwarmd zout waterbad (bU het Rembrandt-
hotel in Noordwijk), er ia geen casino, er is geen
attractieve boulevard langs de kust, er zijn weinig
restaurants, waar men na negen uur 's avonds
nog een fatsoenlijke maaltyd kan krijgen.
Spanningen
Voor eigen laksheid en pessimisme betaalt Neder
land nu het harde gelag. De V.V.V.-Zuid-Holland
spreekt van een catastrofe: directeur P. de Regt
van de provinciale Zeeuwse V.V.V. is bang. dat
de toeneming van de toeristenindustrie ln Zeeland
eruit Is („De kapitaalkrachtige Duitsers, waar
wU het van moeten hebben", zegt hU, „zullen
meer en meer naar zonniger streken trekken".);
directeur J. Hugenholtz van de Zandvoortse
V.V.V. heeft berekend, dat het bezoek aan
badplaats vijftien tot twintig procent minder is
geworden; directeur Dekker van de Noordwljkse
V.V.V. geeft toe ..Het blijft angstwekkend stil.
vooral ln de particuliere sector". De honderden
Noord- en Katw(jkera, die zich bij het botten van
de twijgen In hun kippenhokken terugtrokken
daar de gouden toeriateneleren te rapen, zitten
voor het eerst slnda Jaren weer by eigen haard.
„Het komt door de spanningen ln de wereld",
klaagt men. „het komt door Israël, door
Vietnam. Het komt door het weer. Het komt door
de prijsstijgingen".
Iedereen geeft de schuld aan iedereen, ledereen
jankt aan de klaagmuur over z(jn steeds groter
wordende verliezen.
En ondertussen wordt er niets gedaan om
Nederland weer zijn plaats in de voorste
gelederen van het moderne toerisme terug te
(Vervolg ran de voorpagina)
t was stralend weer toen het pause
lijke vliegtuig landde. De temperatuur
bedroeg 31 «raden. Geheel onver
wacht was ook patriarch Athenagoras
ar het vliegveld gekomen om de Paus
begroeten. Vele honderden mensen
stonden op de daken van de gebouwen
rond het vliegveld om een glimp van de
Paus op te vangen.
De Paus was om ongeveer 7 uur met
een Pan-American-Boeing 707 de clipper
Salnt-Paul, van het vliegveld Flumiclno
bij Rome vertrokken. Hij werd verge
zeld door de kurdlnnlen Tlsserant, Cl-
cognanl en dell'Acqua alsmede door
mgr. Brini van de congregatie voor de
Oosterse Kerken, mgr. Casaroli van het
staatssecretariaat en mgr. WUlebrands
van het secretariaat voor de eenheid.
De laatste heeft een grote rol gespeeld
in de voorbereiding van de ontmoeting
tussen Paus en patriarch. Het hoge ge
zelschap werd uitgeleide gedaan door
kerkelijke en wereldlijke autoriteiten.
Om 12 uur legde de Paus zijn eerste
officiële bezoek af. Dit gold president
Sunay en vond plaats in diens villa Sale
Koskunde. Over de Inhoud van de be
sprekingen is niets bekend geworden.
Volgens de Osservatore Romano moet
aan dit gesprek grote betekenis worden
gehecht in verband met de gespannen
situatie ln het Nabije Oosten. Waor-
schljnlijk heeft de Paus de Turkse presi
dent om diens medewerking gevraagd om
te komen tot een vredelievende oplos
sing van de problemen, die er tussen
Israël en de Arabische landen liggen,
en tot de Instelling vsn een Internatio
naal beheer over de heilige plaatsen ln
Jerusalem. Mogelijk is ook de positie
van patriarch Athenagoras ter sprake
gekomen, die sinds het conflict tussen
Turkije en Griekenland over Cyprus
door de Turkse regering san allerlei be
perkende maatregelen is onderworpen.
Tijdens de rondrit door de stad In de
namiddag kon de Paus nog Iets waarne
men van de aardbevingen, die de laat
ste dagen ln Turkije hebben plaatsge
vonden. Deskundigen verwachten, dat
in de komende dagen nog meer aardbe
vingen zich zullen voordoen.
Deze reis ls de vijfde die Paus Pau-
lus maakt. Eerder reisde hij naar Jeru
salem, Bombay, New-York en Fatlma.
Het is voor de eerste maal in twaalf
eeuwen dat een Paus Iatanboel bezoekt.
ling van het cursusgeld. Er was over
eengekomen, dnt de kliniek de 1400 gul
den voor het zeilkamp van deze week
toch zou beulen.
De „Jacob Dirk" was gereserveerd
voor de kliniek en aangezien de beslis
sing over het uitstel van het kamp vo
rige week woensdag paa werd geno
men. was het niet meer mogelijk om
tijdig een nieuwe bemanning voor de
..Jacob Dirk" te vinden. Ook de heer
Van t Hoff heeft in de huidige omstan
digheden geen zin om met Boudewfln H.
een week het water op te gaan. „Ik
vind er niets aan om een hele week de
pers achter me aan te hebben", aldus
de heer Van 't Hoff.
De roodgebaarde Vloar dinger weet
voorts nog te vertellen, dat de patiën
ten de zeilvakantie van hun zelfver
diende vakantiegeld betaald zouden
hebben. HU zegt ook, dat de zeven an
dere patiënten zich volledig solidair
hebben verklaard met BoudewUn H.
Toen sU van de moeilijkheden rondom
zeilvakantie vernamen, soa hnn
standpunt volgens de heer Van "t Hoff
geweest: „Ala BoudewUn H. niet
mee mag. dan gaan wy ook niet".
Ziekenhuis
De directeur van de Van der Hoeven
kliniek wilde niet zeggen of er al nteu-
vakantleplannen voor de acht pa
tiënten zijn gemaakt. De directeur liet
helemaal niets los. „WU »Un een zieken
huis. vergeet u dat niet. Wij geven geen
Inlichtingen over de behandeling en het
doen en laten van onze patiënten. Voor
niet, omdat de hele zaak duide
lijk op een punt ls toegeepltat".
Vervolg van de voorpagina
Maar vandaag waa prins Claus voor
de wandelaars en dat was aan r-ljn hou
ding duidelijk t« merken. Tientallen ma
len klonk het „goodenmorgen" uit *U"
mond en opgewekt en volledig ontspan
nen werden do eerste kilometers afge
legd. Het aanvnngsteenpo was vrjj hoog
en zodoende kregen de langslapers on
der de deelnemers vandaag niet de ge
legenheid om het pratende goedlachse
viertal In te halen.
Prins Claua heeft zich goed op dene
vierdaagse voorbereid en dot merkte o.a.
een aantal persfotografen tijdens de eer
ste 20 kilometer. HU waa hen te snel af.
Een der persbureaus had namelijk een
werkplan vastgesteld, waardoor ti<*n
kilometer lang een persfotograaf achter
de prins zou meelopen om zodoende
altUd het plaatje van de dag te hebben.
De fotograaf, die echter vanmorgen
als eer3te van start ging, moest al na
zee kilometer afhaken. HU kon het tem
po niet volgen. Zijn collega, die tien
kilometer na de start klaar stond om
de taak over te nemen, kwam nog geen
drie kilometer ver. De fotograaf trapte
namelUk de zool van zUn schoen los en
met zo'n „klepperende" schoenzool waa
het onmogelUk om het stugge tempo van
prins Claus en zijn metgezellen te vol
gen.
Maar of het wandelen voor de prins
zo'n genoegen zei biyven, valt nog te be
zien. Want vlok voor. achter en naast
hem zUn constant deelnemers, fotografen
en journalisten te vinden. Op de lange
dUken, die vandaag ln de route waren
opgenomen, waa het don ook op kilo
meters afstand al te zien, waar de prins
zich bevond.
Waarom la prins Claus fHIW()k onder
de deelnemers van Nymegvn? „Wande
len 1* een gezonde bezigheid, zeker ln
deze tijd nu Iedereen zoveel haast heeft",
was zijn reactie. Nog niet zo lang ge
leden Ih by de prins het plan opgekomen
om In NUmefen te gaan wandelen. „Hel
gebeurde felteiyk na afloop van de Kosa-
mars. waar Ik een medaille voor mUn
zoon kreeg". Van dat moment af I*
prins Claus In training gegaan en voor
hU vanmorgen vertrok had liU er reeds
zo'n 600 kilometers opzitten.
Op de eerste dag van de NUmeeg.se
vierdaagse ls het nooit te zeggen of een
deelnemei de finish haalt. Maar, zoals
het in wandelkringen heet, de prins heeft
de cadans van een volleerd lange af
standloper.
„Ik loop nu al zo'n 25 kilometer ach
ter de prins en lk verbaas me er nog
steeds over met welk een souplesse hU
de kilometers aflegt", zei de 34-Jarlge
Rinua Dekker uit NUmegen. „De con
ditie van de prins moet geweldig zUn. HU
heeft net even gestopt, maar heeft
meteen weer de cadans te pakken, zo-
dra hij het asfalt onder zUn voeten voelt.
Die man kan wel drie vierdaagse achter
elkaar lopsn". vertelde Rlnus Dekker.
Dat de woorden van deze vlerdaagse-
loper niet ongegrond waren, werd vlak
voor Eist bewezen, waar Prins Claus
door de duizenden langs de weg enthou
siast werd begroet, terwyi Rlnus Dekker
kort daarvoor een Rode Krulspoet was
btnnengestrompeld: hU had last van
kramp gekregen.
En dan te bekenden, dat prins Claua
voor de eerste maal de vierdaagse loopt
en Rlnus Dekker dH Jaar zUn zesde tocht
rond NUmegen tracht te volbrengen.
Jongens stalen
kratten bier
GRONINGEN (ANP) Acht Jon
gens uit Groningen, variërend In de
leeftijd van zestien tot twintig Jasr, zijn
gisteravond laat na een achtervolging
door enkele surveillancewagens ln Gro
ningen gearresteerd wegens diefstal vsn
kratten bier van een bestelauto. De
acht Jongens, allen goede bekenden vsn
de politie, hadden reeds een krat bier
opgedronken ln het open veld, toen tij
door de politiewagens werden omsln-
