Vijftig jaar Marine Luchtvaartdienst
I Van
Farman
i tot
Neptune
jen Wasp
Opsporen
en
redden
Duitse politie waakt
over Zuidkoreanen
Mysterieuze
verdwijningen
Met een A.B.N. Spaarbiljet 196772
groeit uw spaargeld
in bijna vier-driekwart jaar
vanf.lGQ.naarf.133.
Algemene Bank Nederland
CALIFORNIË STELT
EXECUTIES UIT
Guinee wijst
erlands
protest van
de hand
DONDERDAG 6 JULI 1967
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 5
i..u* J 'I
VALKENBURG Reeds vier jaren
nadat de gebroeders Wright er in
1903 in geslaagd waren voor het
eerst met een vliegtuig het luchtruim
in te gaan, werd door een van Neder
lands luchtvaartpioniers, de toen
malige luitenant ter zee lie klasse A.
Rambaldo, die bekendheid genoot als
ballonvaarder en een der oprichters
van de Kon. Ned. Ver. v. Luchtvaart,
de instelling bepleit van een marine
luchtvaartdienst. Het zou overigens
nog tot 1914 duren eer met de bouw
van het eerste marinevliegkamp, „de
Mok" op Texel werd begonnen en
het eerste vliegtuig voor de marine
werd aangekocht: een Farman F-22.
Het watervliegkamp Schellingwoude
bij Amsterdam volgde in 1916. Hier
werden de eerste in Amerika aange
kochte Glenn Martin watervliegtui
gen gemonteerd. Inmiddels waren
enkele marineofficieren, waaronder
de toenmalige luitenant ter zee llde
klasse K. W. F. M. Doorman, voor
het militair brevet opgeleid en kon
met de opbouw worden begonnen.
Dat alles was werk van vóór de of
ficiële instelling van de M.L.D. op 18
augustus 1917 bij beschikking van
de toenmalige minister van Marine.
Weldra bleek, dat ook in het uitge
strekte eilandenrijk Ned. Oost-lndië
grote behoefte aan marinevliegtui
gen bestond. Voorbereidingen wer
den hiertoe getroffen en 8 februari
1919 maakte een watervliegtuig van
de M.L.D. zijn eerste vlucht op het
inmiddels ingerichte vliegkamp
„Priok". Spoedig daarna werd be
gonnen aan de marinevliegbasis te
Soerabaja, welk kamp de naam kreeg
van „Morokrembangan", lange tijd
een van de best geoutilleerde vlieg-
bases van het Verre Oosten.
Tot aan het uitbreken van de Tweede
Wereldoorlog lag het zwaartepunt van
de marinevliegerij op het water. Dat
was een logische ontwikkeling, want
vrijwel alle plaatsen in Nederlands-
Indië waren met watervliegtuigen be
reikbaar, zonder dat daarvoor kostba
re vliegvelden behoefden te worden
aangelegd.
In Nederland vond de eerste opleiding
plaats op het vliegkamp „De Kooy"
bij Den Helder, echter op landvlieg-
tuigen, waarna de opleiding werd
voortgezet op watervliegtuigen van
,,De Mok". Het personeel werd na de
ze eerste opleiding overgeplaatst naar
Nederlands-Indië, waar de training
werd vervolgd op grote drijvervlieg
tuigen en vliegboten, onder meer de
bekende Dornier Wal en de later zo
beroemde Catalina.
Engeland
Op 14 mei 1940, enkele uren voor de
capitulatie, week een deel van het in
Nederland aanwezige MLD-personeel
met watervliegtuigen via Frankrijk uit
naar Engeland. Dat personeel werd in
juni 1940 in twee squadrons, de no's
320 en 321, ondergebracht. Wegens
geleden verliezen kon echter vanaf be
gin 1941 alléén squadron 320 in stand
worden gehouden, dat onder operatief
bevel van de R.A.F. verkenningen en
acties tegen de vijandelijke scheep
vaart uitvoerde.
In 1943 werd het squadron uitgerust
met Mitchel bommenwerpers en inge
deeld bij de tactische luchtmacht,
waarbij op uitgebreide schaal werd
deelgenomen aan talrijke bombarde
menten op Duitsland, Frankrijk en
Belfië. Het squadron heeft in de 2de
Wereldoorlog meer dan 13.000 uren
operatief gevlogen en een belangrijke
bijdrage geleverd tot de bevrijding
van Nederland. Zij het echter ten kos
te van zware verliezen aan personeel:
157 officieren en schepelingen zagen
u.._ r terug.
De Neptu
gestationeerd op Valkenburg.
De opsporings- en reddings
dienst <OSRD> in Nederland is
ontstaan als een uitvloeisel van
de Nederlandse aanvaarding van
t zgn. ICAO-verdrag. Na overleg
tussen d^ ministers van Verkeer
en Waterstaat. Oorlog en Ma
rine. werd in 1951 bepaald dat
de OSRD-organisatie in Neder
land door onderdelen van de
Koninklijke Marine zou worden
gevormd. Het doel van de orga
nisatie is hulp te verlenen aun
overlevenden bij luchtvaarton
gevallen binnen het Nederlands
v luchtinl ich t ingengebiedDanr-
naast wordt op verzoek hulp
verleend bij scheepvaart- en an
dere rampen
Het reddingscoördinatiecen
trum is gevestigd op het vlieg
kamp Valkenburg. Dit centrum
heeft de beschikking over vleu-
gelvliegtuigen. waarvoor bij
toerbeurt de squadrons 320. 2 en
4 worden aangewezen en heli
kopters van de squadrons 7 en 8.
Omdat verkenningen van het
zeeoppervlak tot de normale
taak van de MLD behoren en
het zoeken naar een snuiver of
periscoop In wezen niet ver
schilt van het zoeken naar een
rubberboot of drenkeling en het
hijsen van een zieke of gewon
de van een koopvaardijschip
weinig verschilt van het neer
zetten of ophalen van personeel
van een onderzeeboot of ander
marinevaartuig, is het duidelijk
dat de OSRD een logisch ver
lengstuk is van de normale taak
van de MLD,
Sedert kcrt heeft een nieuw
vliegtuigtype zijn iutrede ge
daan bij de Marine Luchtvaart
dienst. de Westland Wasp. Deze
vliegtuigen zijn ingedeeld bij
het in oktober 1966 opnieuw in
dienst gestelde vliegtuigsquadron
8G0.
Het huidige vliegkampsrliip, de Karei Doorn
was het veertienduizend ton metende escortevliegkampschip „Nairana"
de Britse marine, dat in /.*'J6 in bruikleen werd genomen. Dit schip i
omgedoopt in „Karei Doorman", maar werd in 19J8 vervangen, omdat
te klein was.
hun vaderland r
Het Verre Oosten
Na de onverhoedse aanval van Japan
op Pearl Harbour raakte Nederlands-
Indië direct betrokken bij de strijd in
het Verre Oosten. De vliegtuigen van
de MLD bleven tot het laatst hun ver-
kenningen en acties tegen de vijande-
lijke vloot uitvoeren. Bij het treffen
met de vijand vocht de MLD volgens
de beste marinetradities en vele
staaltjes van persoonlijke moed en
opofferingsgezindheid zijn uit die .tijd
bekend.
Na de bezetting van Nederlands-In-
dië door Japan slaagde een deel van
het MLD-personeel er in naar Ceylon
en Australië uit te wijken. Na korte
tijd werd dit personeel samengebracht
- in het opnieuw geformeerde squadron
321, dat met Catalinavliegboten en
amfibievliegtuigen werd gestatio-
neerd op de waterbasis China Bay
aan de noordoostkust van Ceylon. Bay
tachementen van dit squadron hebben
op onderzeeboten gejaagd en gealliir-
de convooien beschermd over de leng-
te en de breedte van de Indische Oce-
aan tot zelfs in de wateren rond Zuid-
Afrika en de zuidelijk Atlantische
In 1944 deden 4-morotige Liberator-
bommenwerpers hun intrede bij squa-
J dron 321Deze vliegtuigen opereerden
vanaf de Cocoseilanden en voerden
in de bevrijdingsfaze van de strijd in
het Verre Oosten bombardementen uit
op Japanse schepen en haven- en wal-
installaties op Sumatra. Dit squadron
heeft tussen 1942 en 1945 ruim 30.000
J uren gevlogen.
J Het vliegkampschip
J 14 Juni 1943 werd te Donnibristle in
Schotland het vliegtuigsquadron 860
opgericht, aanvankelijk voor de
Sr helft bemand met Nederlands perso-
neel en voor de andere helft met
Engelsen van de Royal Navy; spoe-
dig daarna echter geheel door Ne-
J derlanders. Het squadron, uitgerust
met Fairey Swordfishvliegtuigen.
opereerde in groepen van vier vanaf
twee koopvaardijschepen, die voor-
zien waren van een 400 voet lang
vliegdek, de zogenaamde Merchant
Aircraft Carriers. Met deze twee
schepen werd deelgenomen aan de
onderzeebootbescherming van totaal
36 scheepsconvooien op de Atlan
tische Oceaan, waaronder het groot
ste convooi. dat ooit werd samenge
steld, bestaande uit 165 schepen.
In 1946 werd het 14.000 ton metende
escorte-vliegkampschip ..Nairana"
van de Britse marine in bruikleen
genomen. Dit schip, dat omgedoopt
werd in „Karei Doorman", werd in
1948 vervangen door een groter vlieg
kampschip. dat onder dezelfde naam
nog heden in dienst is.
Na de oorlog
Onmiddellijk na de capitulatie van
Duitsland werd in Nederland een be
gin gemaakt met de wederopbouw
van de luchtstrijdkrachten. M.L.D.-
personeel, dat in de oorlog gediend
had op de squadrons 320 en 321 en
daardoor veel ervaring met nieuw
materieel had opgedaan, speelde
daarbij, vooral in het begin, een be
langrijke rol.
Na de Japanse overgave moest in
nederlands-Indië niet minder be
langrijk werk worden verricht. Met
de overgebleven Catalina's en een
squadron Dakota's, die van de Ame
rikanen in Manilla waren overgeno
men, werden voedsel en medicamen
ten boven de interneringskampen ge-
dropped, geïnterneerden uit de kam
pen naar Australië gevoerd en van:
daar medische en andere artikelen
teruggebracht.
22 Maart 1949 werd in Nederland het
roemruchte squadron 320 weer in
dienst gesteld. Aanvankelijk uitge
rust met Harpoons en later met Nep
tunes, kreeg het als taak de bestrij
ding van onderzeeboten en het uit
voeren van maritieme verkenningen,
in Nederlands-Indië vond in 1950 de
wederoprichting plaats van squadron
321. dat na de soevereiniteitsover
dracht op de basis „Boroekoe" op
Biak werd gestationeerd en een be
langrijke rol heeft gespeeld tijdens
Soekarno's confrontatiepolitiek. Na
terugtrekking van het Nederlands be
stuur uit Nieuw-Guinea werd hel
squadron voor de derde maal uit
dienst gesteld.
De naoorlogse vernieuwing van de
M.L.D. werd in grote trekken ge
completeerd met de plaatsing van
Vliegtuigsquadron nr. 1 in de Neder
landse Antillen, februari 1950.
In 't bestek van dit artikel kan nood-!
zakelijkerwijs niet diep worden inge
gaan op vele andere activiteiten. Zo]
zijn niet genoemd de vele M.L.D.'ers.
die tijdens de oorlog bij de R.A.F.
of op Britse vliegkampschepen heb-
ben gediend. Onvermeld bleven ook
de riskante landingen, die watervlieg-
tuigen van de M.L.D. in Nederland
en Nederlands-Indië hebben uitge- J
voerd, terwijl ook voorbij moest wor-
den gegaan aan grootse vluchten, J
die de M.L.D. heeft uitgevoerd, on-
der meer de tocht van drie Dornier
Wals van Nederland naar Nederlands-
Indië in 1929 en de eerste non-stop- J
vluchten van Australië naar Ceylon J
en omgekeerd door Catalina's in 1942.
De MLD vandaag
Voor de uitvoering van zijn huidige
taak beschikt de MLD over zes opera-
tieve en drie ondei-steunende squa-
drons. Squadron 320 uitgerust met
Neptunes .is te Valkenburg gestatio-
neerd. De squadrons 4. 2 en 1 zijn uit-
genist met Trackervliegtuigen. Nr. 4
is normaal ingescheept op de Karei
Doorman, nr. 2 gestationeerd te Val-
kenburg en nr. i in de Nederlandse
Antillen. Voor de opsporingen en red-
dingen beschikt het laatste squadron
bovendien over twee Agusta Bellheli--
kopters. J
Squadron 8 bestaat uit Sikorsky on-
rlerzeebootbestrijdingshelikopters en is J
evenals squadron nr. 4 ingescheept op
de Karei Doorman. Squadron 5 is uit-
gerust met Beechcrafts, waarvan de
voornaamste taak de opleiding van
vliegers en boordtelegrafisten is. Een
opleidingsfunctie heeft óók squadron
9. dat de beschikking heeft over J
Fokker-S-11-vliegtuigen en Harvards.
Met de eerste worden vlieglessen ge- J
geven aan adelborsten, met de Har-
vards worden luchtdoelen gesleept
ten behoeve van de artillerie-opleidin-
gen van de Kon. Marine. Squadron 7
tenslotte heeft, een sterkte van vier
Agusta Bellhellkopters. die voor red-
dings- en opsporingsacties worden ge-
bruikt. Men herinnere zich o.m. de
zeer speotaculaire redding van op- J
varenden van de in de nacht van 18
op 19 maart van dit jaar gekapseisde
sleepboot „Vikingbank".
Beperking aantal
eerstejaars med.
fac. Rotterdam
ROTTERDAM (A.N.P.I. Het be
stuur van de medische faculteit in Rot
terdam heeft in verband met het feit
dat de faculteit nog in opbouw is, na
goedkeuring van de minister van Onder
wijs en Wetenschappen, besloten het
aantal in te schrijven eerstejaarsstuden
ten voor het college 1967-'68 te beperken
tot 160. Voor het collegejaar 1966-'67
gold deze beperking ook al.
KNVL-teams
naar België
en Joego-Slavië
I DEN HAAG (ANP) De aldeling pa-
i achutespringen van de Koninklijke Ne
derlandse Vereniging Voor Luchtvaart 1
heeft ingeschreven voor deelneming aan
internationale kampioenschappen para
chutespringen in België en in Joego-
Slavië, Naar Spa (30 juli tot 6 augustus) j
gaan de heren A. G. van Beers, D. j
i Difks, H. Kok. J. H. A. M. Mom en G.
A. T. Pellens, naar Portoroz (Joego-
I Slavië) van 20 tot 28 augustus: mej. M
I Wuisman en de heren A. G. van Beers,
D. Dirks, A. C. G. Dijkers, C. A. T.
Pellens en E. T. H. Wijnands. Bij de I
wedstrijden moeten vrijevalsprongen i
van verschillende hoogten worden ge- j
daan, gsvolgd door een prsclstelanding
Burgemeester Ebert
(O.-Berlijn) afgetreden
OOST-BERLIJN (Reuter) De 73-ja-
rige Friedrich Ebert is afgetreden ais
burgemeester van Oost-Berlijn. Tot
zijn opvolger is benoemd de 53-jarige
Herbert Fechner, die tot nu toe burge
meester van het vlak bij Berlijn gelegen
Köpenick was. Ebert, die sonds 1948 bur
gemeester van Oost-Berlijn is geweest
en lid is van het politiebureau van de
Oostduitse communistische partij is af
getreden in verband met zijn leeftijd en
gezondheidstoestand.
BONN (AI P) Westduitse politie
mannen controleren sinds woensdag In
Bonn de Identiteit vun alle personen,
d'e de Zuidkorcaansc ambassade bin
nengaan of verlaten, dit om te verhin
deren dat VTuldkOreunen wortlen ont
voerd of in het ambassadegebouw op
gesloten.
Uit welingelichte bron is vernomen
dat een Zuidkoreaanse student zich
woensdag bij de politie heeft gemeld
met het verhaal dat hij telefonisch op
de ambassade was ontboden en dut
men hem vandaar onder dwang in een
diplomatenauto naar het vliegveld van
Düsseldorf had gebracht, waar hij wist
te ontsnappen voor men de kans kreeg
hem in een toestel met bestemming
Seoel te zetten.
De Westduitsc Rundfunk in Keulen
heeft meegedeeld dat de Zuidkoreaan
se componist Isnng Yoen, die voor deze
omroep werkte, is verdwenen.
Een woordvoerder vun de Zuidko
reaanse ambassade heeft verklaard dat
zestien Zuid-Koreanen, die uit West-
land zijn verdwenen, vrijwillig naur
hun vaderland zijn teruggekeerd. Onder
hen bevindt zich een kind. Zij zouden
door de Zuidkoreaanse inlichtingen
dienst op de hoogte zijn gesteld van het
feit. dot tegen hen een onderzoek be
treffende schending van de staatsveillg-
ADVERTENTIE)
Dit betekent een samengestelde interest van
6H°lo per jaar.
Deelneming aan het Premie Spaarplan betekent eon
extra premie van f 20.-. Dan Is het rendement i
inruim 9
Folders en Inlichtingen bij at onze kantoren.
held was geopend, en zich bereid heb
ben verklaard de beschuldigingen te be
antwoorden, aldus de woordvoerder.
De Westduitse regering heeft de Zuid
koreaanse ambassadeur in scherpe be
woordingen gelast alle mogelijke Inlich
tingen over de zaak te verschaffen, ter
wijl tevens een politieonderzoek wordt
ingesteld. De Westduitse regering staat
op het standpunt dat op haar grondge
bied alleen de Westduitse politieautori
teiten bevoegd zijn tot het nemen van
politiemaatregelen.
Katwijkse kotter
Helena tijdens
bergen gezonken
Jent)
Respijt voor
59 ter dood
veroordeelden
SAN FRANCISCO (AP) Op last
van de federale rechter Robert Peck-
ham zijn in California alle executies
tot 3 augustus opgeschort. Op die dag
zal hij pogen te verklaren, dat de dood
straf in Californlë krachtens de huidi
ge wetten van deze staat ongrondwet
tig la.
In totaal wachten op het ogenblik in j
California 59 mannen op de voltrekking
van hun doodvonnis. Daarvan zouden
vijf geëxecuteerd moeten worden voor
■uguslus. De campagne tegen de dood
straf wordt geleid door een groep advo
caten en gefinancierd door het verdedi
gersfonds van de National Association
of Colored People (nationale vereniging
van kleurlingen).
Deze vereniging is in het bijzonder
gebelgd over het feit. dat er geen nor
men zijn voor een jury ter bepaling
van de strafmaat voor diegenen, die
zich wegens moord hebben te verant
woorden. Bovendien wordt de Californi-
sche wet betwist, omdat een gevangene
eerst dan een advocaat kan krijgen, in
dien hij daartoe een verzoekschrift in
dient. Tenslotte acht de vereniging de
doodstraf wreed en onmenselijk.
Door een soortgelijke petitie ia
onlangs in Florida de voltrekking van
51 doodvonnissen opgeschort. De fede
rale rechtbank in die staat is verzocht
da doodstraf onwettig te verklaren. De
aaak te nog in behandeling.
DAKAR (AFP) Radio-Conukry
heeft het Nederlands protest tegen de
arrestatie van KLM-pereoneel In Guinée
van «Ie hand gewezen.
De arrestatie houdt verband met de
vaathoudlng van de Qulnese VN-
delegatle ln Ivoorkust, nadat het KLM-
toestel dat de delegatie vervoerde, had
moeten uitwijken naar Abidjan. De re
gering van president Sekou Touré stolt
de Nederlandse regering medeverant
woordelijk voor de aanhouding van de
delegatie.
PETTEN Een poging om de maan
dag bij de Ilondbosae zeewering ge
strande kotter KW 164 Helen» hij hoog
water te bergen, is gistermiddag op een
mislukking uitgelopen. I>e bergers van
Wijsmuller uit Mmulden, konden niet
voorkomen, duf enkele tientallen meters
uit de kust de kotter zware slagzij
maakte en voor de ogen van honderden
belangstellenden op de eerste zandbank
voor de kust bij Petten ronk.
De runners aan boord van de Helena
zijn in veiligheid gesteld. Na twvc dagen
vergeefs wachten konden de runners gis
teren vier pompen aan boord brengen.
Men slaagde er toen ln de boot praktisch
los te krijgen. Met matrassen zijn de
scheuren toen dlchtgestopt en gistermid
dag tegvn één uur begon het grote
karwei Met een tros, die aan de sleep-
hoot „Titan" was bevestigd, werd de
kotter- van de strekdam getrokken. Al
dadelijk bleek, dat er lets mis was. De
„Helena" maakte sterk slagzij. Vierhon
derd meter moest het schip langs de
pieren worden getrokken, voor men tus
sen twee zandbanken door open zeo kon
bereiken. Op het moment dat de eerste
zandbank werd bereikt, mnakte het
sohlp zoveel water, dat het meteen zonk.
MLD-personeel
kreeg familie
op bezoek
DEN HAAG (ANP) Voorafgaande
aan dc officiële viering vun het vljftlg-
Jurlge bestaan van de Marine Lucht
vaartdienst vandaag op het marine
vliegkamp Valkenburg, Is gisteren op
de kampen de Kooy en Valkenburg
„open huis" gehouden. Daar hebben ve-
Op Valkenburg was ccn flinke belang
stelling voor de op het platform opge
stelde typen vliegtuigen en helikopters,
voor de spelende kapel, voor do stalle
tjes met lees-, drink- cn etenswaar, voor
de tentoonstelling die in een der hangars
was ingericht en voor het voorvliegen
van en het demonstreren met verschei
dene vliegtuig- en hellkoptertypen. Ook
de nieuwste aanwinst. de Westland
„Wasp" ontbrak niet op dit appél. In de
morgenuren hadden zes „Neptunes" en
vijftien „Trackers" e«-n rondvlucht bo
ven Noord- cn Zuid-Holland en de pro
vincie Utrecht gemaakt.
Dood door zuurstofgebrek De 33-
Jarige Maastrichtenaar K. van G. is
dinsdagnacht ten gevolge van zuurstof
gebrek om het leven gekomen. De man
wilde zich na laat te zijn thuisgekomen
wassen in de keuken. Door langdurig
gebruik van de geiser ontstond zuur
stofgebrek in het kleine keukentje. De
man raakte bewusteloos en overleed.
