Honden van Tricht hebben ramp voorvoeld
BURGEMEESTER HULPELOZE AUTORITEIT
PLUNDERAARS LEEGDEN
GELDKIST IN HET PUIN
Windhozen met kaliber
van tornado zeldzaam
Aggressieve criminaliteit neemt toe
met welvaart en gebruik van alcohol
Nieuwbouwwijk na 17 seconden tornado
Burenhulp
in Tricht
een begrip
■j' rJjBU
Moord en doodslag niet vaker dan vroeger
DINSDAG 27 JUNI 1967
DE LE1DSE COURANT
(Van een onzer verslaggevers
TRICHT Niemand in het Betuwedorp, dat door de apocalyptische windhoos van een bloeiende
gemeenschap werd veranderd in een vale vuilnisbelt, twijfelt aan dit vreemde feit. 's Morgens
wilden zij al niet eten en 's middags verdwenen ze, letterlijk met de staart tussen de benen, in
de boomgaarden. Ze zijn nog steeds niet terug, de honden van Tricht. Ze blijven zich verstoppen,
zacht jankend om de verschrikking van het visioen, dat hun profetische instinct op de morgen
van de ramp moet hebben bevangen.
Douaneambtenaar
meegesleurd
BREDA (A.N.P.). De Bredase
rechtbank heeft J. F. uit Hulst, tegen
wie veertien dagen geleden wegens
poging tot doodslag, subsidiair poging
tot 't toebrengen van zwaar lichamelijk
letsel, achttien maanden gevangenisstraf
was geëist, schuldig bevonden en
gestraft met zes maanden met aftrek.
F., die op 10 februari in Goirle, nadat
in zijn auto aan de grens rookbommen
waren ontdekt, er vandoor jyas gegaan,
had 'n douanier, die zijn auto vastgreep,
een aantal meters meegesleurd. De
douanier bleef ongedeerd, maar ont
kwam nauwelijks aan een fatale aan
raking met de ijzeren staander van de
grensboom. De verdachte beweerde niet
gemerkt te hebben, dat de douanier aan
zijn wagen hing.
De bewoners van wat eens huizen van
Tricht waren, zijn wel terug. Angst is
hun vreemd verdriet ook, althans het
soort verdriet, dat zich uit in handen-
gewring en gejammer. Zij zien met dro
ge ogen, hoe koningin Juliana haar witte
pumps opoffert aan een rondgang door
de onbeschrijfelijke janboel van puin,
stof, huisraad, ondergoed en afgebroken
takken, die de straten van hun dorp ge
worden zijn. Zij zeggen, terwijl hun ogen
de koningin en haar vertrouwensman
prof. Bcel volgen: ,,Het komt wel in
orde. De Hollanders geven ook hulp aan
het buitenland waarom zouden ze het
aiet doen aan ons?" De Hollanders...
Alsof het oergeweld van de windhoos
hen in die enkele seconden niet alleen
had weggezogen uit hun huizen, maar
ook uit de zekerheden van onze wel
vaartsstaat. Alsof ze in die enkele secon
den een ander ras waren geworden:
naakt, hulpeloos, hun enige bezit het ver
trouwen in Toean Besar, die zetelt in
Den Haag.
Geld ontbrak
Dat ontbreken van angst voor de toe
komst, terwijl velen toch alles verloren
hebben, doet de buitenstaander onw
lijk aan, maar men went snel aa
onwezenlijke, daar in Tricht. Stel u
honderdtwintig huizen zijn doorgeblazen
als eieren alles eruit, alles op straat,
in de bomen, in de lantaarnpalen tot in
Culemborg toe, tien kilometer verderop.
De complete, elke orde tartende chaos.
Maar op d$ stoep van het stadhuis klop
pen vrouwelijke helpsters van de B.B.
de matten, want de koningin komt op
bezoek.
Daar kijkt men in een rampdorp toch
wel even van op, nietwaar? Zoals men
opkijkt van het verhaal van metselaar
Dirk Verbeek, die materieel gespro
ken althans een van de zwaarst ge
troffenen is. Dat zijn gloednieuwe tv-
toestel verdwenen is, waarvoor hij zo
lang gespaard heeft, verbaast hem niet.
Al zijn huisraad is weg, dus wat wil je
Maar het geldkistje zit hem dwars. ,,Ik
heb het zojuist teruggevonden in de tuin
van mijn buurman", zegt hij, wijzend op
de rommelige mestvaalt naast ons, waar
van je je niet kunt voorstellen dat er
gisteren nog rozen stonden en een ker
seboompje. ,,Het was leeg. Dat wil zeg
gen: al het geld was eruit: driehonderd
gulden. Maar het bewijsbriefje
grafzerk van mijn schoonvader, dat zat
er nog in. Kun je daarbij? Nee, Dirk
Versteeg, daar kan niemand bij. Of je
zou moeten denken aan de drie plunde
raars, die volgens de geruchten zijn ge
arresteerd.
Goedheid
Maar dat verhaal gelooft toch niemand
in Tricht. Waarmee zich opnieuw zo
iets onwezenlijks voordoet. Ik bedoel: de
goedheid van de mensen in deze streek
onder deze omstandigheden. Het Rode
Kruis heeft alles gedaan om een aanbod
aanvaard te krygen voor hulp bijv
beeld In de vorm van provisorisch onder-
kf—
1.'
In de 17 seconden die de windhoos
rodig had om over Tricht tc trekken,
bleef een ravage over. De bewoners
bleef niet meer over dan ze aan het
lichaam droegen.
Windhozen, die het kaliber een groot temperatuurverschil slurf of trechter,
krygen van een tornado mo- nodig Is in de dampklng op hulzen en gebouw
gen niet alleen in ons land. 6 tot 10 kilometer hoogte
i het grootste deel van het aardoppervlak. Er moet In trekt.
1 juli 1927 tc Neede. 23 augus
tus 1950 op de Veluwe en
trechter daaroverheen 14 juli 1956 boven Friesland.
NU IS EEN RINCK-BRIL
(door de 5 RINCK-extra's)
VOORDELIGER DAN OOIT
dak en levensmiddelen. Het werd afge
wimpeld. Ze hebben een gezegde In de
Betuwe, hetzelfde als in Twente en ln
de Achterhoek. Het luidt: „Iedereen
heeft 12 buren: vier om hem te helpen
en acht om hem te begraven".
Ze doen alles onder elkaar, daar in
Tricht. Geen slachtoffer van de ramp,
dat niet van familieleden, vrienden of
kennissen onderdak heeft gekregen, kle
ren en geld. Men weet dat dit maanden
kan duren en men aanvaardt dit. Me
vrouw Wlerks, die by de ramp een
schoonzus en een nicht verloren heeft en
wier slagerszaak plat ligt, zegt het zo:
„Dat is heel gewoon bij ons in het dorp.
Als je vijfhonderd gulden vraagt, krijg
je ze meteen". Ze heeft zojuist met ko
ningin Juliana gepraat en daarbij even
gehuild, maar nu is ze weer zichzelf.
„Iedereen helpt je, hier in ons dorp",
herhaalt ze.
Tegenover dit beeld van gemeen
schapszin een even onwezenlijk contrast.
ontstaan van deze hozen is
niet zo maar te beantwoor
den. De heer A. Delver,
wetenschappeiyk medewerker
van het KNMI. wijdde cr een
boekje van byna 80 bladzydcn
aan, waarin alle theorieën in
de loop der jaren door buiten
en binnenlandse meteorologen
gegeven, worden vermeld. Het
Dit schynt tydens zware
buien wel vaker voor tc ko
men, maar onder bepaalde
omstandigheden schiet zo'n
wervel (slurf) ln een verticale
stand met de mogeiykhcid liet enke|^
doordat de luchtdruk zich
geweld
Daarby wordt het dak
crvels. huis opgetild alsof het een
lucifersdoosje betreft. Voor
werpen van enkele honderden
kilo's worden tientallen me
ters verderop teruggevonden.
Het is onvoorstelbaar welke
tuurkrachtcn daarby
exploede-cflect, Meestal trekt de baan juist
er een ibos of welland en
buiten perst, dan ls do schade heel wat ge
ringer dan. zoals zondag, wan
neer een camping of een
woonwyk wordt geraakt. Het
ls heel mooiiyk vooruit do
ontwikkeling van een wind
hoos te voorspellen. Het
KNMI deed dit zondagmorgen
toch. nadat zaterdiig boven
ispel
vele
biervoor gunstige factoren en
juist doordat cr zoveel facto
ren aanwezig moeten zyn.
komen zware windhozen vry
zelden voor.
aardoppervlak tc bereiken. In
de slurf ls de luchtdruk enkele
tientallen millimeters kwik-
druk lager dan er omheen met
als gevolg een enorme werve
ling, die een snelheid van
meer dan 200 km per uur kan
hebben.
seconden werkzaam Frankryk in ditzelfde buien-
Een paar factoren zyn, dat er Door de zeer lage druk in de
zyn. Gemiddeld krygl
land wel 15 a 20 wlndhi
in een jaar. maar de me
zyn zwak ontwikkeld. Zware
hozen die het tornado-
kaliber bereikten waren, be
halve die van zondag, ook die
van de Borculornmp (1925)
met drie doden, de hoos van
gebied ook al windhozen
rn ren waargenomen. De prak-
ite tyk heeft al wel geleerd dat
re de atmosferische omstandig
heden dan dlkwyis de eerste
24 a 36 uur gunstig biyvcn
voor deze ontwikkeling van
hozen, zoals zondag dun ook
ls gebleken.
Toeristen, die elkaar verdringen op de
smalle wegen van de Betuwe en die
hardhandig door de yilngs opgeworpen
politiekcrdons proberen te breken om
zich maai zo snel mogeiyk aan de ellen
de van Tricht te kunnen vergapen.
Ouders, die in de puinhoop graaien om
de foto van hun geëmigreerd kind terug
te vinden naast vertegenwoordigers van
zaken, die ruiken, dat er straks geld te
verdienen valt in het rampdorp dat
alles bestond gisteren ln de Betuwe naast
Hulpeloos
ekening van de schade? Burge
meester Sanders ongetwijfeld de
meest hulpeloze autoriteit op dit mo
ment in Nederland zwijgt erover, niet
j uit- onwil, maar omdat liet bedrag op
geen miljoen na te becijferen is. De
schuifelende ry van slachtoffers, die op
liet gemeentehuis hun verliezen op for
mulieren mogen waarmaken, Is nog pas
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Het aantal gevallen van „moord cn
doodslag" in Nederland blyft zeer constant. Het
aantal gevallen van zware mishandeling neemt even
wel sterk toe. deels als gevolg van toenemende wel
vaart en deels door een stijgend drankgebruik. Ook
„dood of zwaar lichamelijk letsel door schuld" komt
steeds meer voor. Hiervoor ls liet verkeer vooral
aansprakelijk. Een schrale troost hierby is. dat het
jantul gevallen van dood door schuld nog groter had
kunnen zyn: het houdt namelijk geen gelijke tred
met de uitbreiding van het verkeer.
Dit alles kan men vinden in een publikatie van liet
Centraal Bureau voor de Statistiek ..Ernstige mis
drijven tegen lijf en leden". Het C.B.S. moest zioli in
zijn overzicht beperken tot de delicten, die tot een
veroordeling leidden. Niet in de beschouwing werden
dus betrokken de onontdekte gevallen (b.v. een gil
moord), de gevallen waarin de dader niet kon wor
den opgespoord en de delicten (b.v. verkeersdelictent
waarbij de dader zelf ook slachtoffer werd. Ander
zijds is het ook weer zo. dat het ophelderingspercen
tage hoog is: bij de delicten tegen het leven meer
dan 95 tegenover een gemiddelde van ruim 60.
Dit bi aanmerking nemende blijkt, dat het aantal
gevallen van moord en doodslag in de jaren dertig
zich steeds rond de 32 per jaar bewoog, daarna in de
oorlogsjaren tot de helft ineenkromp, maar zich
daarna opnieuw op het vooroorlogse niveau her
stelde. Het C.B.S. ven-ast dit niet: veelal worden
ernstige psychische defecten en zeer abnormale le
vensomstandigheden als oorzaken vermeld en dit zou
de vrij constante lijn kunnen verklaren.
Het aantal gevallen van zware mishandeling bleef
voor de oorlog beneden de honderd pet jaar. daalde
tijdens de oorlogsjaren eveneens en steeg daarna
geleidelijk tot een niveau van bijna 250 gevallen per
jaar-. Men kan Hieruit afleiden, dat tijdens de oorlogs
jaren de veten werden vergeten (en dat men zeer
bang was voor de bezettingsmacht) en dat de crimi
nologen wel eens gelijk zouden kunnen hebben als
zij beweren, dat de aggressieve criminaliteit in perio
den van welvaart toeneemt.
Verkeersmisdrijven
„Dood of zwaar lichamelijk letsel door schuld" kwam
omstreeks 1930 nog minder dan 300 keer pen- jaar
voor, omstreeks 1940 zat men echter als op een peil
van ruim 400 en thans wordt een aantal van 700 per
jaar al ruim overschreden. Deze snelle toeneming
moet hoofdzakelijk worden toegeschreven aan ver
keersmisdrijven: in enkele jaren komt zij geheel
voor rekening van het verkeer. Het is dun ook zo.
dat het- aandeel van een verkeersdelict op het totaal
aantal gevallen-van dood of zwaar lichamelijk letsel
door schuld gestegen is van 70 pet in 1953 tot 91 pet
in 1965. De toeneming van het vekeersdeliot bleef
echter achter bij de stijging van de verkeersintensiteit
op de rijkswegen: de verkeersintensiteit nam van
1955 tot 1965 toe met. 144 pet, de veroordelingen
wegens de aan de orde zijnde verkeersdelicten met
77 pot.
Bij de beoordeling van de aantallen geweldsmisdrij
ven mag men overigens niet uit het oog verliezen,
dat ook de bevolking aanzienlijk is uitgebreid. Ab
solute cijfers zijn derhalve nog niet dezelfde als
relatieve Betrekt men de geweldsmisdrijven
het inwonertal dan blijkt dat de ontwikkeling van
de goweldoriminaliteit minder groot is geweest, met
uitzondering van de gevallen van «ware rotebandeétog.
Onder invloed
Opvallend is. dat een naar verhouding groot aantal
wegens ernstige misdrijven tegen lijf en leden ver
oordeelden het misdrijf beging onder invloed van
alcohol, vooral in vergelijking met de overeenkom
stige gegevens voor het totaal aantal wegens mis
drijven veroordeelden. In 1955 werden 21.555 personen
veroordeeld wegens een misdrijf, waarvan alle ge-
gegevens bekend waren.
Hiervan pleegden ei' 2495 12 procent het
delict onder invloed. In 1964 waren deze aantallen
reep. 21.131 en 4309 (2d pet). In 1955 werden van
het genoemde totaal 119 personen veroordeeld wegens
moord, doodslag en zware mishandeling, waarvan
43 (36 pet) onder invloed liet delict pleegden. In
1964 waren deze getallen resp. 246 en 131 (53 pet).
Het percentage van degenen, die het misdrijf onder
invloed hebben gepleegd, beweegt zich de laatste
jaren dus ln stijgende lijn. Deze ontwikkeling komt
overeen met- de (toeneming van het gemiddeld ge-
Kfflulk van alcoholhoudende dranken per hoofd der
bevolking.
Stelt men naast de delioten de statistiek van de
veroordelingen, dan komt men tot de ontdekking
dat moord en doodslag na de oorlog zwaarder werd
gestraft dan ervoor, maar dat er daarna behou
dens een afneming vam het percentage der gevange
nisstraffen van 3 jaar en langer geen grote ver
schillen ln de zwaarte dei- straffen meer voorkomt.
Wat betreft de bestraffing van zware mishandeling
anet men «en tendens tot mildere bestraffing, maar
verkeersmiadrijven hebben een strengere bestraffing
juist gevormd.
Het verhaal van Cor Visser kan mis
schien een kleine Indruk geven. Hij be
zat een meubelfabriek aan de Nieuw-
steeg gisteren nog. Toen kwam de
windhoos. Die tilde e^rst de grote boom
gaard van zijn overbuur op en kwakte
de stammen vervolgens tegen de voor
gevel van de fabriek aan. „Ik reken nou
I niet de kosten van die boomgaard", zegt
Cor Visser nuchter. „Ik heb het alleen
over mijn eigen bedrijf. Ik zweer u. dat
ik het gisteren niet voor een half mil
joen verkocht zou hebben. Nu is het weg.
Geen steen staat meer op de andere. En
de verzekering betaalt dit niet, als lk
het goed begrijp".
Zijn arm beschrijft een wijde boog over
het landschap om hem heen, dat er uit
ziet, alsof er een horde plunderende,
niets ontziende barbaren overheen ge
trokken was, „Laat Ik het niet over me
zelf hebben", zegt hij. „Daar links was
gisteren een kippenfokkerij. U ziet wel
aan de veren, die overal liggen, wat er
van geworden ls En rechts die puin
hoop, daar woonde Van Leeuween
chauffeur bij Van Gend en Loos. Zijn
hele leven heeft hij gesjouwd om het
huisje af te betalen, om zonder schuld
te zijn. Nu is hij alles kwijt. Dat vind ik
veel erger".
Sappelaars
Meubelfabrikant Visser heeft geiyk:
het ergst zijn de sappelaars en de dag
loners eraan toe, die in één klap have
en goed verloren. En er wonen veel sap
pelaars en dagloners ln Tricht. Bouw
vakkers ook, die zich verheugden op het
evenement van de jaarlijkse vakantie.
Het gezin Hak vooral, dat twee jaar ge
leden zyn kostwinner verloor, toen va
der met zijn hoofd onder een cirkelzaag
kwam, en waarin nu twee nieuwe doden
zyn moeder en een dochter. En de
arme Marokkaan Ben Hamad!, wiens
vela voornaman niemand hier kon uit
spreken en die in zijn warme vaderland
vijf kinderen achterliet om als gastar
beider in Nederland een meer menswaar
dig bestaan op te bouwen. HIJ eindigde
het, dubbel gevouwen rond de top van
een lantaarnpaal, ln Tricht.
