Gemengd
gehuwden
KIENEN IN
BAARLE-HERTOG
IRENEKWESTIE LEIDDE TOT DOOPERKENNING
....want daar mag
het
HOEYEN
GEEN
ZORGEN
KINDEREN
MEER
TE
ZIJN
DE LEIDSE CWRANT
Willibrord-
tetretaris
Roeleveld
t
BAARLE-HERTOG ,,'t Is vlug, hè Wat is 't vanavond toch
iedere keer vlug. Veel vlugger dan vorige week". De huismoeder,
die dit zegt, vindt, dat er telkens veel te vlug een ,,kien" valt.
Zij is, met haar man en haar twee kinderen uit Tilburg naar
Baarle-Hertog gekomen. Daar is zij een van de ongeveer 200
gasten, die op vrijdag- en zaterdagavonden de grote zaal bevol
ken van café Den Bonten Os in Baarle-Hertog, waar wordt
gekiend. Bedriegen de voortekenen niet men is nog pas
enkele weken bezig in Baarle dan zal het legertje van kien-
liefhebbers in de kortste keren een veelvoud bedragen van het
huidige aantal.
's-HERTOGENBOSCH Dezer dagen is in Rome
het handboek voor de oecumene verschenen. Het
betekent een grote stap vooruit. Wat tien jaar ge
leden nog onmogelijk scheen, wordt nu aanbevolen
als algemene praktijk. Voor Nederland echter blijft
het handboek in verschillende opzichten wat achter
bij de feiten. En dat hoeft niemand te verwonderen,
omdat ons land zich in de voorste gelederen van de
oecumenische beweging bevindt. Dit komt bijzonder
aan het licht in de aanpak van het probleem der
gemengde huwelijken. Onze kerkprovincie zoekt daar
in overleg met andere Kerken naar oplossingen, die
in het oecumenisch handboek nog niet worden aan
vaard of aanbevolen. Wij spraken hierover met de
heer C. Roeleveld, secretaris van de Willibrord-
vereniging. Hij vertelde ons in welke richting het
oecumenisch pastoraat, in 't bijzonder dat van de ge
mengde huwelijken, zich waarschijnlijk gaat ont
wikkelen.
„Gullie Ollanders
blijven toch
de Chinezen van
Europa"
De Nederlandse wet op de kansspelen
laat niet toe, dat men in een openbare
lokaliteit het overigens oer-Nederland-
se spel ..kienen" beoefent als daar een
inzet mee gemoeid is en er prijzen aan
te pas komen. Onze zuiderburen zijn
daar wat gemakkelijker in. Daar oor
deelt men het niet strafbaar, als 200
mensen (zoals in Baarle-Hertog) bijeen
komen om ëen avondje te kienen. En
gezegd dient te worden dat men in
Baarle de zaken uitstekend in de hand
heeft.
Per kaart waarmee dan de gehele
avond gekiend kan worden, bedraagt
de inzet twee gulden. De meeste deel-
zijn dus een hele avond zoet voor vier
of zes gulden. Zo'n avond duurt van
ongeveer acht uur tot ongeveer half
elf. op welk de tijdstip de hoofdprijs
eruit gaat.
Vlot achter elkaar worden twintig spel
len gespeeld, waarna even wordt ge
pauzeerd. Ook de tweede ronde van
zo'n avond (met steeds nog dezelfde
kaart) omvat een twintigtal spelen.
Nuttig
Spelleidei
prijzt
R. Boekstal uit
een grote voorra
gezorgd. Nuttige gebruikst
vooral, zoals strijkijzers, broodtro
mels, dekens, busrckken (deze bij ,.r
rijtje vol") en draagbare radio's, li
pen stof. levensmiddelenpakketten
serviezen (deze bij ..kien' op een vti
kaart
of
zijn moeten die deelnemers uit een
zwarte zak met genummerde pingpong
balletjes een balletje trekken: het hoog
ste nummer geeft dan recht op de
aangekondigde prijs, terwijl degenen
die afvallen een troostprijs krijgen.
In deze vorm derhalve een onschuldig
vermaak, vol spanning. Want het druk
ke geroezemoes in de zaal is op slag
verstomd, zodra de spelleider het eer
ste nummer heeft afgeroepen. De span-
BELGISCHE STAAT
PIKT EEN
GRAANTJE MEE
nlng stijgten komt pas tot ontla
ding als ergens in de zaal een hand
omhoog gaat en juichend ,,klen" weer
klinkt.
Pinteke
Tijdens het spel blijft de nijvere dirn-
Wlj staan op het punt, een flinke stap
vooruit te doen door de wederzijdse
doop-erkenning van de Katholieke en
dé Nederlands Hervormde Kerk. Je
weet, dat daarvoor na de Irene-kwes-
tie een gespreksgroep is opgericht,
waarin katholieke en reformatorische
deskundigen zitting kregen. De bespre
kingen in deze groep hebben op bijna
alle punten tot overeenstemming ge-
en het aldus verkregen akkoord
nu al ongeveer een jaar ter behan
deling bij synode en episcopaat. Wij
wachten met smart op publikatie er
van maar tot nog toe is dat wachten
vergeefs. Ik vind dat heel erg jam
mer. Ik zou dat grote goede nieuws
graag zo gauw mogelijk gepubliceerd
willen zien.
Neen, helaas niet. Het enige wat ik
weet is dat de zaak door de synode is
behandeld, dat zij vorig najaar in de
bisschoppenvergadering is geweest en
dat er daar nog enkele vraagtekens
werden gezet, op ondergeschikte pun
ten. Hoe het verder gegaan is weet ik
niet.
Wat houdt het akkoord in grote lijnen
in?
Dat de Hoorns-Katholieke Kerk en de
Nederlandse Hervormde Kerk weder
zijds eikaars doopsel erkennen. Voor
het zover was moesten verschillende
zaken worden opgehelderd. Van katho
lieke zijde wilde men weten, wat de
Nederlands Hervormde Kerkonder
..besprenkeling met water" verstaat,
een vorm die in sommige protestantse
kerken wordt toegepast, en of zij het
uitdrukkelijk uitspreken van het geloof
in het geheim van de drieëenheid in
het doopformulier absoluut noodzake
lijk vindt. Van protestantse zijde vroeg
men opheldering omtrent de nooddoop
van kinderen, vooral wanneer de ou
ders niet-katholiek zijn, en omtrent het
gemeenschapskarakter van de doopbe-
diening. Op al deze punten werd in gro
te lijnen een overeenkomst bereikt.
De protestantse deelnemers aan het
gesprek hebben duidelijk kunnen ma
ken, dat in hun kerken een echte af
wassing plaatsheeft en dat er het echte
geloof wordt beleden in het geheim
van de drieëenheid De katholieke ge
sprekspartners hebben aangetoond, dat
de familie, die doorgaans bij de doop
aanwezig is, het karakter van een ech
te huisgemeente heeft, dat de nooddoop
niet door een privépersoon wordt toe
gediend maar door een gevolmachtig
de van de Kerk en dat deze doop door
de latere aanvulling van de bijkomen
de riten binnen de kring van de chris
telijke gemeente wordt getrokken. Bei
de partijen hebben met eikaars ver
klaringen genoegen genomen. In het
vervolg zal er bij overgang van de ene
Kerk naar de andere dus bijna nooit
meer overgedoopt worden. Mocht dit
'n een enkel geval toch nog nodig zijn.
dan zal men aan de desbetreffende
Soms wordt het gemengde huwelijk
door priester en dominee samen
ingezegend. Het is een oplossing, die
1» bepaalde gevallen wel voldoet. Maar
•en echte oplossing zal toch verder en
dieper moeten grijpen.
Pleidooi
voor
open
communie
Kerk de argumenten, waarom men
meent dit te moeten doen, schriftelijk
overleggen.
Wordt er dan op het ogenblik nop veel
van belde Kerken de doop als haar ei
gen bezit kan claimen. Het is als men
het zo mag uitdrukken ons gemeen
schappelijk bezit. Met ander woor
den: wij erkennen dat de doop inlijft
bij Christus en zijn gemeente, niet bij
deze of die Kerk. Wie, waar dan ook.
de doop ontvangen heeft, is daardoor
gemeentelid geworden.
Heeft dit nog consequenties voor de be
lofte. die bij een gemengd huwelijk
moet worden afgelegd, de belofte na
melijk, dat de kinderen katholiek ge
doopt zullen worden?
Mij dunkt van wel. In deze visie kan
men niet meer spreken van een ..ka
tholieke" doop als enig waarachtige
doop. Die is in bijna alle christelijke
Kerken van Nederland te vinden.
Niet t
eral?
Dat verschilt van bisdom tot bisdom.
In 1959 bedroeg het aantal gevallen
waarin werd overgedoopt in Gronin
gen 57 procent, in Rotterdam 87 procent
en in Breda 91 procent: ln veruit de
meeste gevallen werd dus overgedoopt.
Sinds het concilie is hierin een spec
taculaire verandering gekomen. Voor
Groningen zakte het cijfer in 1964 tot
4 procent, voor Rotterdam tot 35 pro
cent en voor Breda tot 30 procent. In
tussen zullen die percentages nog wel
lager zijn geworden. Er wordt dus veel
minder overgedoopt dan vroeger en in
twijfelgevallen wordt door de meeste
bisdommen het advies van de Willi-
brordvereniging gevraagd. Zodra het
bovenvermelde akkoord is gepubliceerd
zal overdoop een grote zeldzaamheid
gaan worden.
Neen, er zijn een paar twijfelgeval
len. Bijvoorbeeld de doop in de vrij
zinnige Zwingligroep binnen de Neder
lands Hervormde Kerk. Daar zal men
geval voor geval moeten bekijken,
met name of in de gemeente, waar
het doopsel werd toegediend, wel het
„Wel ben ik blij. dat er ln ..Baol-
weer wat te doen is", zegt zij eerlijk.
Anderen delen haar mening. Want een
paar honderd man meer ln het dorp,
geelt toch altijd wal vertier, is het oor
deel van de middenstand, die deze
kieners graag ziet komen. Het zijn rus
tige mensen, sommigen uit Breda en
Tilburg, enderen van de omliggende
campings, die eens een vrijdag- «f
zaterdagavond anders dan anders wil
len besteden.
Intussen pikt ook de Belgische staat
nog een klein graantje mee uit deze
ruif. die voornamelijk door Nederlan
ders wordt gevuld. De ambtenaar van
de staatsbelasting heel de avond
present om de kaarten die worden ver
kocht te registreren heeft tot taak
5.5 procent van de opbrengst voor de
staat te innen. De gemeentesecretaris
van Baarle-Hertog ziet erop toe, dat
naast de staat ook Baarle-Hertog zijn
deel krijgt, namelijk twee procent van
de bruto-ontvangsten. ..Dat l« bij het
huidige aantal van ongeveer 500 kaar
ten (duizend gulden) echt nog geen
vetpot", zegt de secretaris.
Goed doel
,.Mre het Is óók nog geen VjÉpol loor
ons", geeft spelleider HoeRstal tor.
:rld bij.
Ik mik doelbei
ted do«
nsrn, so'n 1200 kaar-
inen we het geld tooi
ichikbaar stellen.
Want dit is een prettige bijeenkomst:
dank zij hun spel hebben de mensen
die hier komen er bijvoorbeeld al voor
gezorgd, dat wij een invalidenwagen
tje beschikbaar konden stellen voor de
Bredase Invaliden Sportbond. En is er
weer wat winst, dan zijn we. geloof
me beslist, weer van plan voor een of
ander liefdadig doel wat af te staan".
Bij dat allen hoor Je de mennen den
ken. dat het toch een wonderlijke si
tuatie Is, dat Nederlanders de Belgi
sche staatskas in Baarle-Hertog komen
spekken, al Is het dan op een heel wat
andere manier dan ln voorbije Jaren
met de roulette.
Mai
Gullie. Ollanders. blijft I
Het drukke geroezemoes in de taal is op slag verstomd, zodra ds spelleider het eerste nummer heeft afgeroepen. t
echte geloof
beleden. Pas
komen vast
doop kunnen
a de drieëenheid wordt
wanneer dit voldoende is
staan, zullen wij de
erkennen. Maar nog-
Wat betekent dit v
r de
Het zal voortaan bij ee
welijk dus voldoende zi
ders beloven het kind
Officieel eist de Katholieke Kerk nog
uitzonderings- altijd, dat de katholieke partij be
looft, zijn best te doen om aan alle
kinderen een katholieke opvoeding te
gemengd hu- geven; de niet-katholieke partij hoeft
n. dat de ou- alleen maar toe te zeggen, dat zij de
e dopen. En katholieke partner niet zal hinderen
ln zijn geloofsleven en bij zijn Inbreng
in de opvoeding. In de praktijk wordt
deze formule ruim geïnterpreteerd,
ook door Rome, wanneer daar om een
of andere reden dispensatie wordt ge
vraagd. Minimaal stelt de Kerk zich
tevreden met een situatie, waarbij op
het ogenblik van trouwen de deur
wordt opengehouden voor een katho
lieke opvoeding van de kinderen; pas
wanneer deze bij voorbaat wordt uit
gesloten zal de Kerk haar toestem
ming weigeren.
katholieke
Wat verstaat
opvoeding?
Dat vind ik een heel moeilijke vraag:
omdat de zaak momenteel volop in
beweging ls. Laat ik volstaan met te
zeggen, in welke richting het antwoord
zich geleidelijk ontwikkelt en mijns in
ziens ook moet ontwikkelen. De ouders
in een gemengd huwelijk moeten het
hun kinderen mogelijk maken, in con
tact te komen met de belevingswereld
van beide Kerken. Geen eenrichtings
verkeer dus in de opvoeding, maar ge
lijke kansen 'voor beide richtingen
Concreet wil dit zeggen: de kinderen
ke. dan weer naar een protestantse
dienst. En m de opvoeding thuis zich
concentreren op het erfgoed, dat bei
de Kerken gemeenschappelijk hebben.
Daarmee kan men tot een zekere leef-
Strekt ii dit advies ook uit tot deel
name aan beide eucharistierierinpen?
Hierover bestaat ln oecumenische krin
gen nogal wat verschil van mening.
Het is de vraag van de „open commu
nie" in het gemengde huwelijk, die
niet alleen en zelfs niet in de eerste
plaats de kinderen raakt maar veeleer
de ouders. Als het vraagstuk voor
hen zou kunnen worden opgelost, dan
zouden de kinderen met die oplossing
mee kunnen gaan.
Er zijn oecumenicl die voor gemengd-
gehuwden een gast-lidmaatschap be
pleiten, althans wanneer zij in hun ge
zamenlijke religieuze beleving naar
dit gast-lidmaatschap zijn toegegroeid.
Als het overtuigde christenen betreft,
zal de vraag naar het deelnemen aan
eikaars vieringen vroeg of laat opdui
ken. Vergeet niet, dat hun huwelijk
reeds een sacramentele gemeenschap
is. die, als zij echt beleefd wordt, m«-t
steeds groter kracht gaat dringen in
de richting van een sacramentele com
munie. Deze behoefte doet zich reeds
gevoelen bij de sluiting van het huwe
lijk. wanneer deze plaats heeft tijdens
de Heilige Mis. Waarom mogen we
nu niet allebei te communie gaan. zul
len bruid en bruidegom zich onwille
keurig afvragen. En hoe meer ze in
hun later leven naar elkaar toegroei
en. hoe dringender deze vraag ral
worden Persoonlijk meen fk te moe
ten zeggen, dat wij. wanneer deze
vraag op ons afkomt, geen neen mogen
zeggen. Maar sommigen zijn het daar
in niet met mij eens. ook de samen
stellers van het oecumenische hand
boek niet. Zij vinden, dat gemengd
gehuwden de pijn van de gescheiden
heid als een kruis moeten dragen. Zij
noemen dit de ascese van de christe
lijke verdeeldheid.
ter bij zijn oplossing ztjn gebracht.
Op voorwaarde tenminste, dut er aen
echt oecumenisch pastoraat voor ge
mengd gehuwden ontstaat. De Kerken
kunnen op dit moment geen algemene
permissie geven tot open communie
van alle gemengd gehuwden en hun
kinderen. Wel kunnen zij de beslissing
voor concrete gevallen in handen leg-
gen van de echtgenoten zelf, nadat de
ze in overleg zijn getreden met de
pastores van beide Kerken. Dat zou
dunkt mij Ideaal zijn: een persoonlijke
begeleiding naar «en persoonlijk be
sluit. Maar het is eerder gezegd dan
gedaan. Want het oecumenisch pas
toraat staat nog helemaal in de kinder
schoenen. Toch moeten we op dit punt
doorzetten. Want hoe langer we blij-
ven aarzelen, hoe minder wij waar
maken, dat wij christenen een „blij
de boodschap" voor deze wereld heb
ben. Moeten de Kerken niet geweldig
blij zijn dat na alle verboden dia ze
uitgesproken hebben de mensen blij
ven aandringen, om te mogen delen in
de genade en zegen, die de Kerk hun
aanzegt? Waarom moet het hier nog
langer bij vrome wensen blijven? Nu
we ons als gescheiden christenen ge
zamenlijk afvragen, waarom zovelen
de Kerken verlaten hebben, mag dn
vraag naar de open communie geen
kwestie meer zijn.
In dat geval worden de gemengd ge
huwden zo iets als de voorhoede tion
de oecumenische beweging.
Inderdaad. Daar heb je een basis die
je bij anderen niet tcgekomt. En
waarop je verder kunt bouwen. Daar
om is 't zo belangrijk dat aan d« ge
mengd gehuwden een bijzonder zorg
wordt besteed. Bij 'n goede begeleiding
kunnen ln hun midden kernen ontstaan
heid, die wij allen eena hopen te be
reiken. Van zorgenkinderen zouden
zij wel eena de meest belevende kin
deren kunnen worden.
DR ALFRED VAN DE WEIJER
