PLOTSELING ZWARTE WALM UIT MUNITIEKIST
MUNITIE
LADEN
NOOIT MEER
NABIJ
FABRIEKEN
Mé
Gerookt
aan boord?
Pertinente
leugen!
Driedaags politiek debat
over werkloosheidscijfers
MINISTER
NAAR RAMP
Sylvia Dee
overleden
Kritiek
van prins
Bernhard
op Ned.
bedrijfs
leven
ij DINSDAG 13 JUNI 1967de t.BJTOKR COURANT PAGINA 5
(Van otuze corresponómtH
UTRECHT. Een bonk van een sergeant, in veldtenue
zoals men zich voorstelt op het exercitieterrein, de
linkerhand in verband en daaronder de helft van een scherf,
die in het middenhandsbeentje is gedrongen en die de
dokter er niet zo een-twee-drie kon uitwurmen. Zijn jongens
(„Ik krijg er elke maand zo'n honderd".) kennen hem als
de kameraad, die na het zwoegen met de veertig kilo zware
kisten bij hen komt zitten vlak buiten de veiligheidsgrens
voor een sigaretje. Sergeant eerste klas J. A. W. M.
Groeneveld (27) uit Breda, de laatste man aan boord.
„Laat de man, die gezegd heeft, dat er aan boord is gerookt,
maar hier komen. Dan zal ik hem recht in zijn gezicht
zeggen, dat hij liegt. Dat is een pertinente leugen". Dit is
zijn verhaal.
„Ik was belast met de alge
hele leiding bij het stuwen en
laden. Op een gegeven moment
is er brand ontstaan in een van
de kisten, waar al andere kis
ten bovenop stonden. U zult wel
zeggen, dat ik fantaseer, maar
het is zo waar als ik hier sta".
Ik pakte een blusapparaat, direct
toen een soldaat gilde: „Brand, ser
geant". Ik stond in het gangboord. Ik
rende naar beneden met die brandblus
ser, daar ontstond zwarte rook. Als je
daar een flinke haal van inzuigt ben je
nergens meer. Ik ridhtte de straal toch
op die kisten. Een granaat ontplofte. De
schipper reikte een tweede brandblusser
aan. Een soldaat reed weg in een jeep
(ADVERTENTIE)
sportief
vaderdaggeschenk
om de brandweer te halen. Dat had geen
zin, maar wat doe je in zo'n geval?
Twee soldaten stonden naast me en
spoten hun brandblusser leeg.
Veiligheidsmaatregelen? Ja, vang
netten tussen schip en wal om granaten
op te vangen als ze van de rolbaan gaan
en verder onze stelregel: niet gooien en
smijten, niks draaien. Er kan bijna niks
gebeuren. Verder stonden er borden aan
weerszijden van het schip. Ik heb nog
twee burger's weggejaagd, die bij het
laden kwamen kijken. Ik zei: „U kunt
zeker niet lezen". Ze gaven ronduit toe,
dat ze fout waren en gingen weer weg.
Maar goed, toen het blusapparaat leeg
was, zat er niks anders op dan 'm te
smeren- Ik sprong op de wal en rende
50 misschien 100 meter en viel boven
op een collega. U zult het niet geloven,
maar ik heb de klap niet gehoord. Ik
heb er totaal niks van gehoord.
Hoe lang ik daar gelegen heb, lk weet
het niet. Maar toen ik goed en wel bij
mijn positieven was, stonden de ambu
lances er al. Alle donders, wat waren
die er snel. Dat mag wel eventjes ge
zegd worden. Ik heb nooit gedacht, dat
ambulances, brandweer en politie er zo
snel konden zijn".
Tot zover het verhaal van sergeant
Groeneveld.
„Brisantgranaten voor de 155 mm
houwitser, voor de 4.2 inch mortieren,
de 11 cm mortieren, de 3 inch mortieren,
de 2 inch mortieren, anti-personeel
mijnen, 20 tons granaten, die door Cen-
turlontanks worden afgeschoten, grana
ten voor de 57 mm terugstootloze vuur
monden, 3,5 inch raketten, in de volks
mond beter bekend als „bazooka's",
brisantgranaten voor de 105 mm hou
witser en antl-tank-rookgranaten".
Dit is de opsomming van kapitein
Van Lieshout van de 566ste munitie-
renovatiecompagnie, toen hij trachtte te
analyseren, waaruit de 45 ton lading
NIET ALLEEN REGIONALE PROBLEMEN
Op veel vragen
nog geen
antwoorden
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De moeilijkheden in
de textielindustrie, in de Zuidllmburgse
mijnstreek. In de bouwsector, voor Jonge
ambachtslieden en voor tal van andere
bedrijven komen drie dagen lang ter
sprake in de Tweede Kamer. Doet het
kabinet-De Jong voldoende om de werk
gelegenheid op gang te houden? Is er
genoeg samenwerking tussen overheid
en bedrijfsleven? Gaat het de verkeerde
kant op met de pas geslaagden van de
Igaere en uitgebreid technische scholen?
Wordt het niet hoog tijd, dat regering
en parlement een nieuwe visie geven
op de industrialisatie In Nederland?
Waar blijft het recht van onverwachts
ontslagen werknemers? Moet er geen
raad voor de werkgelegenheid komen?
Vragen, waarmee de Tweede Kamer
zich in de komende drie dagen tot het
kabinet zal richten. Men verwacht, dat
er verschillende moties zullen komen.
Men verwacht ook, dat de regering dui
delijke uitspraken doet over zeer actuele
zaken, zoals de bescherming van de
werimemers, de medezeggenschap, de
herziening van het ondernemers- en on
dernemingsrecht. Maar vooral ook over
de noodzaak voor oudere en jeugdige
werknemers de toekomst veilig te stellen.
Dit enorme pakket van sociaal-econo
mische vraagstukken houdt kabin en
parlement al geruime tijd bezig. De
laatste regeringen zijn gr'omen met
steunmaatregelen voor de mijnstreek van
Zuid-Limburg, voor de scheepsbouw, voor
de katoen-, rayon- en garenindustrie.
Deze maatregelen komen dinsdag, woens
dag en donderdag eveneens in discussie,
Dezelf :e maatregelen blijken namelijk
ook noodzakelijk te worden voor bij
voorbeeld de wolindustrie, waarover bin
nenkort een uitgebreid rapport van de
commissie-Goldschmidt venvacht wordt.
Nederland heeft de laatste vijftien jaar
ln hoog tempo geïndustrialiseerd. De be
faamde Industrialisatienota van de toen
zeer jonge minister van Economische
Zaken professor dr. J. R. M. van den
Brink, veroorzaakte in de vijftiger Jaren
een soort industriële revolutie in Neder
land. In hoog tempo werden bedrijven
opgericht, andere bedrijven breidden zich
uit, overal werden lagere technische
scholen gebouwd, want de industrie zou
Nederland een nieuwe toekomst geven.
Men kon echter nog geen rekening hou
den met wat later de Europese Econo
mische Gemeenschap zou worden: een
groot economisch lichaam van aea lan
den, waarin leder land voor zich ervoor
moest zorgen, dat het op de Europese
en de wareldmailrt kon blijven concur
reren. Daarnaast groeide de overeen
stemming. dat ook de zogenaamde ont
wikkelingsgebieden gelijke kansen moes
ten krijgen in deze nieuwe wereld
De Tweede Kamer zal dai maar ten
dele bevestigend op kunnen antwoorden.
Bedrijven met te weinig kapitaal, met
een te kleine kijk op de toekomst, met
te geringe mogelijkheden zich aan te
passen en dikwijls ook met de onwil
samen te werken met andere gelijk
soortige bedrijven hebben niet alle, maar
wel veel economische problemen los
gewoeld. met als direct gevolg sociale
moeilijkheden voor duizenden werkne
mers en toekomstige werkkrachten. Dit
geldt overigens ook voor de overheid,
voor werkgevers- en werknemersorgani
saties. die uit angst voor een werk
loosheidspaniek. uit zorg voor het behoud
van leden of wat ook te voorzichtig
zijn geweest.
Medio vorig Jaar nog lieten verschil
lende vooraanstaande figuren uit het
flnancleel-economisch-sociaal leven na
drukkelijk weten, dat men zich geen
zorgen behoefde te maken en dat ver
schillende gebeurtenissen op de arbeids
markt allc-i maar gunstig werkten op
de overspanning van deze arbeidsmarkt.
Nog geen Jaar later moet het parlement
constateren, dat een politiek debat van
drie dagen ln feite nog onvoldoende ie
om de sociaal-economische situatie ln
Nederland to kunnen ontwarrm, tea*
staan te kunnen verbetoren.
aan boord van het Utrechtse rampschip
moet hebben bestaan. De projectielen
waren in betrekkelijk kleine metalen
kisten verpakt tussen lagen strokarton
om de schokken te dempen. Deksels en
bodems waren geperforeerd met kleine
vierkante gaten, waardoor het zeewater
naar binnen zou kunnen stromen als de
afgekeurde munitie op de Noordzee
overboord zou worden gezet. Een groep
van elf dienstplichtige soldaten was gis
termiddag om half één na de schaft
opnieuw begonnen met het verstouwen
van de lading, die uit het fort Rhijnau-
wen bij Bunnik afkomstig was. Via een
rolbaan verdwenen de kisten in het ruim
waar zes jongens stonden te stapelen
onder toezicht van de sergeant, die zich
in het gangboord had geposteerd.
Aan de overkant van de Utrechtse
Kernhaven zaten enkele vissers, onder
wie het overleden slachtoffer Verbeek.
Anderen waren C C. Tomassen (plaat
werker uit Utrecht) en diens zwager.
De beide laatsten beweerden pertinent,
dat zij de soldaten hadden zien roken en
dat er bepaald niet zachtzinnig met de
munitiekisten was omgesprongen.
Tijdens de persconferentie gisteravond
beijverden de militaire autoriteiten zich
om deze uitlatingen te weerleggen. Zij
achtten het weliswaar niet helemaal
uitgesloten, dat een onvoorzichtig weg
geworpen sigaret die dan toevallig
door één van de gaatjes in het deksel
van een kist of de kartonnen emballage
van de munitie zou moeten zijn terecht
gekomen de oorzaak van de brand
is geweeet, maar zij meenden dat dit
uiterst onwaarschijnlijk was. Even on
waarschijnlijk als de mogelijkheid van
sabotage, die door de commissie van
onderzoek onder leiding van generaal
Segers nauwkeurig zal worden nage
gaan.
Gisteren la men begonnen om aan de
hand van het ladingsschema vast te
stellen, waarmee die bewuste kist in het
voorschip (die niet meer overboord ge
werkt kon worden omdat hij in een hoek
stond ingeklemd tussen andere kisten
van 40 kilo per stuk) geladen is ge
weest. Majoor Van der Veen even-
f ADVERTENTIE
Op deze passerende auto kwam een
hoeveelheid granaten terecht. De
chauffeur (links' overleefde het.
eens van de munltlerenovatiecompagnle
vond het ook uiterst onwaarschijn
lijk. dat de brand door wrijving of
schokken was ontstaan. „Je kunt die
granaten bi] wijze van spreken door
zuigen", deelde hij mee.
Over de oorzaak van de ramp, waar
bij het achterschip zes meter hoog uit
het water werd opgetild en een tiental
meters op de kant werd gesmakt, ter
wijl andere grote en kleine stukken nog
veel verder door de lucht sulsden, kon
gisteren nog geen van de militaire
autoriteiten zich uitspreken. Vast staat,
dat de militairen er zelf zonder verwon
dingen zijn afgekomen, doordat zij zich
binnen een straal van 50 meter van de
explosiehaard bevonden. De granaten en
wrakstukken zijn ln een grote boog over
hen heen gevlogen.
Vereist de juiste toedracht een nauw
gezet onderzoek schipper R. van de
Koolj (51) van het kruitschip, meende
HU 18 EEN RINCK-BRIL
(door do 5 RINCK-extra's)
voordeliger dan ooit
BOTERMARKT 1 LEIDEN
TEL. 01710-25036
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Minister Den Toom van
Defensie en staatssecretaris Haex van
de Landmacht hebben zich gisteren In
Utrecht persoonlijk op de hoogte gesteld
van de gebeurtenissen. De staatssecreta
ris Haex vertrok onmiddellijk nadat de
ontploffing van het kruitschip In Den
Haag bekend geworden was. naar
de rampplaats. De minister bracht
's avonds een bezoek aan Utrecht.
Zij lieten zich op de hoogte stellen van
de toestand der slachtoffers en van de
omstandigheden waaronder de dodelijk
getroffenen zijn omgekomen. Zij getuig
den hun deelneming aan de nabestaan
den. De sociale dienst van het ministe
rie van Defensie had toen reeds opdracht
gekregen zich ln verbinding te stellen
met de nabestaanden van de slachtoffers
c-n met de gewonden en hun familiele
den. Bovendien werd de juridische af
deling van het ministerie terstond belast
met het zo snel mogelijk opstellen van
schaderapporten.
NEW-YORK (RtrSylvia Dee,
schrijfster van populaire liedjes als „Too
young" en „Laroo Faroo 1111 gloero" is
gisteren overleden. Ze was 52 jaar. Syl
via Dee maakte ook de muziek voor de
Broadway musical „Barefoot boy with
oheek" en schreef enkele boeken.
dat het zelfs onmogelijk zou zijn om de
nauwkeurige oorzaak nog ooit te achter
halen ook de juridische aansprake
lijkheid vormt een object van intensieve
studie. De Utrechtse wethouder, mr. A.
lx»oten, waagde zich gisteren zelfs nog
niet eens aan een schatting van de
schade.
Vandaag zal in een bijeenkomst met
de Kamer van Koophandel en de lndua-
trlevereniging Lage Welde getracht
worden om wat klaarheid in de mate
riële chaos te soheppen. De wethouder
meende, dat nagenoeg geen van de ge
dupeerde industrieën voor schade, ver
oorzaakt door een ontploffend kruit
schip, is verzekerd. Hij vond ook dut de
gemeente Utrecht niet aansprakelijk
gesteld kan worden, omdat de gemeente
geen doorslaggevende stem in het kapit
tel heeft als het erom gaat waar de
kruitschepen moeten afmeren. HIJ achtte
het zelfs onmogelijk voor Utrecht om
te verhinderen, dat in de toekomst weer
in de Kernhaven geladen zal worden, als
het ministerie van Defensie hierop staat.
De officieren van de munitierenovatie-
compagnie bezwoeren iedereen, die het
maar horen wilde, dat zij geen sahip
meer zullen laden of lossen voordat de
Utrechtse ramp uitvoerig is bestudeerd.
ZIJ achten het volstrekt ondenkbaar, dat
nog ooit een munitieschip in de Kern
haven zal afmeren.
I DEN HAAG (ANP) Prins Bernhard
heeft .de sestlg Jaar geleden door konln-
ging Emma geopende en thans geheel
I vernieuwd* bibliotheek van de econ»-
Ingebrulkgesteld.
Bij deze gelegenheid hield de minister
van Economische Zaken, mr. L. de
Block, een toespraak, waarin hij met na
druk stelde, dot de overheid als centra
le doelstelling van haar economisch be
leid de bevordering van de economische
groei zl*t, een ander woord voor de toe
neming van de welvaart die wij, gezien
over een aantal Jaren, willen bereiken.
Prins Bernhard beantwoordde de toe
spraak van minister de Block met een
kort wederwoord. Na to hebben gocon-
stateerd, dat de economlsohe voorlich
tingsdienst een btj uitstek geschikt ap
paraat Is voor do bevordering van de
Nederlandse export, iel do prins op «Dn
volo missles naar het buitenland altijd
het gevoel to hebben gehad, dat het
doorsnee middelgrote bedrijfsleven on
voldoende aandacht aan de follow up
besteedt. Dit apparaat sou nog meer
kunnen worden gebruikt Voor verkennen
de reizen op kleine schaul. Kritisch stel
de de prins zich op ten aanzien van de
grote missie meer dan 50 leden
van de centrale kamer voor handelsbe
vordering naar Indonesië. Misschien zou
*t beter zijn geweest eerst 'n paar men
sen uit t* zenden om het land te ver
kennen, aldus de prins.
geleden, zo vervolgde de
comité opgericht
ter bevordering van de export naar Ne
derland. De directeur van dit comité is
nu in Nederland. HIJ had gehoopt dat
hier nu eindelijk een dergelijk comtté
zou zijn opgericht maar dat was niet
gebeurd. Verder vroeg hij zich af.
waarom er nog geen Nederland-
waarom er nog geen Nederlandse
bank In Mexico gevestigd ls. Als men
ln Nederland zegt. dat buitenlandss
banken niet ln Mexico mogen werken,
hoe komt het dan dot ln dit land een
twintigtal buitenlandse bankondernemin
gen gevestigd ls, aldus deze Mexicaan
se functionaris.
De prins zei er begrip voor te hebben,
dat de regering niet ui te veel unilate
rale steun aan het bedrijfsleven kan Ro
ven voor vestigingen ln het buitenland.
Hij sprak de hoop uit, dat met de in
stelling van een verzekeringsstelsel voor
investeringen ln de ontwikkelingslanden,
dat bij de wereldbank op stapel staat,
de Investeringen zullen toenemen.
De prins stelde de bibliotheek vervoU
gens in gebruik door ann de balie waar
de boeken worden uitgeleend een bon ln
te vullen voor het lenen van het boek
Toonneel der steden van de vereenlgh-
de Nederlanden met hare beschrijvin
gen van Joan Blaeu. Tenslotte maakte
hij een rondgang door de bibliotheek.
Bij een Geneefse verzamelaar zijn zon
dag drie schilderijen, een Modigliant,
een Dufy en een Rouault gestolen.
De totale waarde bedrsagt meer dan
een kwart miljoen gulden. Van de
dieven ontbreekt elk spoor.
trein op de spoordtyk.
