Commissaris Yan der Molen had bij Van Hall
met zjn vuisten op het bureau moeten slaan
Verkerf struikelde in beslissende stuk PROC.-GENERAAL, IN BEROEP
IgSSF—----
Amste'dams gemeentesecretaris tegen commissie:
Volledig
kortsluitiig
In sterk óordrenkt strijdperk
TEGEN VONNIS M. v. d. LUBBE
Failliete fabriek door
werknemers bezet
Volledige
rehabilitatie
Van der Lubbe
Shell touring paktetj9®7
DONDERDAG 18 MEI 1967
DE LEIDSE COURANT
burgemeester en de heer Van
dtr Molen opgetreden. Span
ningen waren er tussen hen niet,
ei was een volkomen kortslui-
ti»g. Een jaar of drie vier ge
leten ben ik naar het hoofdbu
reau gegaan om met de heer
Vin der Molen te praten om de
tVan een o -er we <1 ctversvtrhouding tussen beide heren te
DEN HAAti „HefKoppet fleren.£aar^k,aa?'d6 dp
Van HaU-Van der Min
her Van der Molen zich
o^r, dat een gesprek met de
burgemeester vaak moeilijk was,
d.t het vaak was alsof er een
grdijn tussen hen hing
an cr D burgemeester is geestelijken
196 (de dag roeiljjk benaderbaar
de beruchte fototatoonstel- l,h
llng-relletjes door deirovo's en
het. Van HaH-intervie met Mies
Bouwman) met de vist op het
greep elkaar niet", zef mr. •)-
C. van den Berg, geme<tesecre-
laris van Amsterdam "gens in
het omvangrijke rap&rt En
schede. „De heer Vai
had op 19
in de stad. had hij de hoofd
commissaris moeten wegsturen
Aldus mr. v .d. Berg, gemeente
secretaris van Amsterdam, te-
?-Enschede.
:t hem een paar keer over
d gebeurtenissen van 19 maart
166 (provorellen en tv.-inter-
v;w Van Hall-Mies Bouwman)
bureau van dè ï,te''v«n "h«U °P een gegeven
moeten «laan. 1)0, h at doet een rament heeft h|J gMegd. dat hij
marecliaussee-offlcit niet op
bureau van zijn che'.
dit onderwerp niet
nt mij wilde spreken.
Lordat de burgemeester zo
Mr. v. d. Berg, dór de burge- «inig belangstelling had voor
meester in diens verklaringen niet deskundig was in poli-
„een nieuwsgierig man" ge- P-aangelegenheden is de heer
iioemd vertelde d commissie- oogenboom (oud-politieman
Enschede op 15 dcember 1966: an Amsterdam en kabinetschef
„Voor de politie-iangelegenhe- an de burgemeester) een veel
den had de burgemeester niet elangrijker rol gaan spelen,
veel begrip. En nc? steeds na Sen burgemeester is een stra-
tien jaar zegt le burgemees- eeg, die zich niet moet be
ter niet deskundig te zijn in po-,Moeien met de uitvoering van
litie-aangelegenhelen. Hij had er^e politiezaken in de trant van
in die jaren toe) wel wat vanh°eveel er moeten worden inge-
kunnen lerenHet koppe"zet- Dat is een stukje beleid van
Van Hall-Van eer Molen be óe hoofdcommissaris. Mijns in
greep elkaar niet. Ik ben wc ziens is er door de burgemeester
eens als intermediair tussen d en- de heer Hoogenboom veel te
ver ingegrepen in het taktische
beleid van de hoofdcommissaris.
Ik heb me wel eens de vraag ge
steld of het juist was, dat een
oud-politieman kabinetschef van
de burgemeester is
De aanwezigheid van de hoofd
commissaris op de kamer van
de burgemeester (op 14 juni de
ochtend van het oproer voor De
Telegraaf) was naar mijn me
ning een blunder: de hoofdcom
missaris bleef wachten als een
marechaussee-officier, totdat hij
bevel kreeg om te gaan. Toen de
burgemeester wist van de onrust
Ernstig ondermijnd
In het rapport-Enschede stuit
men bij de getuigenverklaringen
herhaaldelijk op kortsluitingen
tussen de burgemeester en de
toenmalige hoofdcommissaris.
Onder meer in de verklaring
van mr. Gelinck, de procureur-
generaal te Amsterdam, die zegt
,,We wisten wel hoe de verhou
ding tussen de burgemeester en
de hoofdcommissaris was". En
de verklaring van verschillende
Amsterdamse politie-officieren
Al eerder was het gezag van
de politie ernstig ondermijnd
door het steeds wisselend be
leid van de burgemeester en de
justitie, waarmee de hoofdcom
missaris veel te lang akkoord
bleef gaan", aldus hoofdinspec
teur Wit. En mr. J. F. Hart
suiker, de bekende Amsterdamse
officier van justitie zegt tegen
over de commissie-Enschede:
„Mijns inziens is het contact
lussen de burgemeester en het
hoofd van het arrondissements
parket beslist onvoldoende
Mr. Hartsuiker vertelde de com
missie hoe de burgemeester, na
dat hoofdinspecteur Koppejan de
provo's op een dag naar de
grens van Amsterdam gevoerd
had, in Den Haag ter verant
woording geroepen werd door de
Rapport f 18.- per exemplaar
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG UV er belangstelling voor hce/t, kun het gisteren
verschenen eerste interimrapport run tie commissie-Enschetle over
het gebeurde in Amsterdam op 1.1 en 1', juni 1966 bij de Staats
drukkerij kopen. Men moet dan wel bereid zijn er achttien gulden
voor neer te tellen.
Er zijn in totaal 1650 exemplaren vervaardigd. Hiervan zijn er 650
bestemd voor de Kamerleden, ambtelijke personen en instanties
en de pers. De overige duizend exemplaren zijn voor de. „losse
verkoop" beschikbaar. Het rapport bevat meer dan vijfhonderd
pagina's tekst, voornamelijk bestaande uit drieënvijftig bijlagen,
omvattende processen-verbaul, getuigenverklaringen, correspon
dentie en toelichtingen. Ook bevat het boekwerk een aantal foto's
van televisieopnamen en de weergave van televisie-interviews met
toeschouwers en deelnemers aan de roerige gebeurtenissen van
toenmalige ministers Samkalden
en Smallenbroek. Daarbij had
minister Samkalden de burge
meester nu en dan nogal cynisch
bij diens verweer onderbroken.
Belachelijk
Tijdens deze bijeenkomst hadden
ministers en burgemeester afge
sproken, dat er meer contact
zou zijn tussen de burgemeester
en de officier van justitie over
belangrijke politie-aangelegen-
heden. 's Avonds belde de heer
Van Hall mij op, dat dit wel
afgesproken was. maar dat hij
het een belachelijke zaak vond
en er niets voor voeldeDe
lieer Van Hall zei rnjj verder dat
hij hoogst verontwaardigd was
over de manier, waarop men
hem 'smiddags (in Den Haag)
had behandeld en dat hij er op
die manier geen zin meer in
had. Ik liet het maar een beetje
over mij heengaan, het gesprek
ging uiteindelijk als een nacht
kaars uit. Kennelijk had de
heer Van Hall alleen behoefte
gehad om eens zijn hart tegen
iemand te luchtenaldus
mr. Hartsuiker, de Amsterdam
se officier van justitie, tegen
over de commissie-Enschede.
In Montereau bij Parijs i
Nederland pas op 27 mei
hengelaars, die een deeg je uitivcrpen in het kader van
vistor mum. De vissers waren allemaal terdege uitgeru»
materiaal. Er werd dan ook. zo 1 oil het verhaalveel get
kan ook het befaamde Latijn zijn
Doodstraf wordt 8 jaar tuchthuis
Struise
Alkmaarse
passeert
schaatscrac
in de finij
(Van een onzer slaggevers
ROTTERDAM ->nder een ge
stadige neerslag vvaderlands ge
distilleerd is de voddige schaats
kampioen Kees ^erk gistermid
dag in het Rott€*ms6 Hiltonhotel
glimlachend en irli3k onbewogen
ten onder gegkilometer
vreter van Pi/shoek, nog wat
rillerig van de dende duik, waar
mee hij enkele Êen geleden tussen
twee pilsjes d een kind van de
verdrinkingsd' redde, was met
een halve pUvoorsProng °P zÜn
struisp rivale-' Alkmaarse serveer
ster Molenaa"* de demifinale van
het Nationa Schenktoernooi 1967
tevoorschijn'komenToen hij ech
ter voor deatste krachtmeting in
de startblcen verscheen, begon
gelijk het donder in zijn schoon
gewassen zen-
Verkerk.0 tevoren bekend had. dat
deze sterk00*101150116 test hem zwaar"
der op de*** la« dan wereldkam
pioenschap de schaats, vergat zijn
viltjes e^ruikelde daarenboven In het
zicht vfde jurytafel.- Op die manier
versoeei hij de titel „oppergildeschen-
ker Vofi'die hij na 10 jaar kelnersprak
tijk a0en kroon °P zijn wisselvallig
horecefk had willen plaatsen.
jjjb zwaar pech gehad", zei hij na
7i.'' jgkeer uit het sterk doordrenkte
strijk, „dit is al de tweede keer dat
de i< me net voor mijn neus wordt weg-
ee In 1964 werd ik ook tweede en
da(ing op dezelfde manier Thuis pak
i)c borrelfles met mijn ogen dicht en
dfl hoef ik ook nooit te kijken, waar de
en jonge staan. Hier werk je in een
^mde omgeving en aan een vreemde
J. Ik houd het nu maar op driemaal
^eepsrecht, want eens zal ik toch moe-
winnen. Dat wil ik nu toevallig. Je
rustig weten, dat ik er al jaren een
van maak om een goed pilsje te
lappen en een fijn glas jenever in te
/schenken. Als de klanten bij ons thuis
'van hun biertje staan te genieten, dan
'geniet ik mee, dan voel Ik me op mijn
manier gelukkig.
Ik weet overigens, dat kastelein een
rotvak is. maar toch hou ik ervan. Je
bent altijd de slaaf van je klanten en
voor een ongelukkige knaak moet je op
de knieën, maar als je er van jongsafaan
in zit, dan ga je toch van dat sfeertje
houden. Schaatsen is natuurlijk ook fijn.
maar dat gaat op een gegeven moment
weer over. Dan ben je te oud en dan
komen er nieuwe gezichten op de baan.
Tegen die tijd moet ik binnen zijn. een
eigen zaak hebben, waar ik me prettig
voel
Ik ben zelf niet vies van een borrel, en
«Is ik vrij ben, dan wil ik 'm nog wel
eens raken. Geesink heeft me geleerd dat
tm borrel de beste ontspanning is en hij
ADVERTENTIE
Nietigverklaring
vonnis geëist
BERLIJN (DPA) Meer dan 33 jaar
na dc terechtstelling van Marinus van
der Lubbe als aanstichter van de brand
in het RUksdaggebouw heeft een gerechts
hof in West-Bcrlijn de straf veranderd
in acht jaar tuchthuisstraf. Tot de ver
andering van het vonnis werd op 21 april
van dit jaar besloten op een niet voor
het publick toegankelijke zitting. De uit
spraak 1 wvrrt eerst gisteren bekend ge-
Een in Amsterdam wonende stiefbroer
van Van der Lubbe had in november
1965 verzocht het vonnis geheel onge
daan te maken, welke els in december
1966 gesteund werd door de procureur-
Kees .Verkerk doet uiterlijk onbe
wogen en onder het speurend oog
van de jury een gooi naar de titel
op het schenktoernooi. Helaas, de
viltjes speelden de schaatscrack
parten en een vrouw ging met
de titel strijken.
(ADVERTENTIE)
Conflict in La Louvière.
Zwakke plek in
economisch
't mooiste
examencadeau
heeft gelijk. Thuis drink ik nooit sterke
drank, alleen koffie, 15. 16 koppen per
dag. Maar als ik uit ga. dan heb ik liever
een jong klaartje of een paar glazen pils.
Dat spoelt de hele boel weer schoon. Ik
heb een nerveus, gejaagd leven en echt
ontspannen voel Ik me zelden. Als je me
op zaterdag in de zaak ziet werken, dan
begrijp je niet hoe ik het volhou. Met
mijn linkerhand schenk ik dan een bor
rel in, met mijn rechterhand tap ik een
pilsje en dan vragen ze ook nog om een
handtekening. „Steek Je ballpoint maar
in mijn bek" zeg ik dan, „dan zal ik
effen tekenen"
Nadat Verkerk uit handen van jury
voorzitter Slootman zijn tweede prijs had
gekregen, trok hij sans rancune aan het
hoofd van een buscolonne naar Putters-
hoek. waar hij in de vertrouwde om
geving van het veerhuis als excellente
gastheer fungeerde van de '24 finalisten
en de bizar uitgedoste opperhoofden van
het Gilde van het Gouden Glaasje. Deze
keer vergat hij de viltjes niet en bleef
hij ook in het beslissende rechte stuk
overeind.
Helaashij zal tot het voorjaar
moeten wachten, voordat hij op
nieuw een gooi kan doen naar de
gouden prijs, die de vaderlandse
drankkoningen als franje aan hun
tapkast hebben gehangen.
zieke streek
(Van onze correspondentl
BRUSSEL Ruim drie honderd ai
beiders en bedienden houden sinds dins- j
dag de metaalfabrlek „lidnes Anglo-
Germain" In La Louvière ten zuiden van
Brussel bezet. Dag en nacht, staan en
liggen ze binnen de vergrendelde hekken
van de fabriek uit protest tegen de voor
genomen sluiting. Aan de ingang wap
pert een zwarte vlag. Voor de hekken
staan vrouwen en kinderen en na slui
tingstijd van de fabrieken uit de omge
ving, d- collega-arbeiders, die zich soli
dair voelen met de „bezettende, macht".
Famlieleden en onbekenden brengen
volledige maaltijden en sigaretten. De
middenstand van La Louvière heeft ge
vraagd waarmee ze het best kan helpen.
Een sociale organisatie liet veldbedden
brengen.
slachtoffer te worden van het slechte be
leid dat door de directie is gevoerd. Te
meer niet omdat er in hun streek geen
I enkele kans op ander werk is. Tijdens de
laatste zes jaar werden in en rond La
Louvière wel 1500 nieuwe arbeidersplaat
j sen gecreëerd, maar tegelijkertijd steeg
het aantal werklozen met 20.000.
J De bezetters zijn niet van plan hun
actie te slaken. Tegen zes uur avonds
I keren de werknemers jonger dan 18
ouder aan 60 jaar naar huis terug. De
I rest blijft binnen de poorten slapen. „Ze
I zullen met buldozers moeten komen, om
ons hier uit te krijgen", zeggen de werk
nemers die zich in de sympathie van de
gehele streek mogen verheugèri.
A'damse raad
solidair met
wethouders
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De Amsterdamse
gemeenteraad heetf bü monde van de
diverse fractievoorzitters zich in de gis
termiddag gehouden zitting vrijwel urn -
nlem geschaard achter het optreden van
de wethouders bfl de gang van zaken rond
het ontslag van burgemeester mr G.
van Hall.
Nadat loco-burgemeester wethouder P.
Koets die het eerste gedeelte van de ver
gadering voorzat, een uitgebreid exposé
had gegeven van het doen en laten van
de wethouders, bleek dat vrijwel de ge
hele raad het daarmee eens was
Een uitzondering vormden de heer
Verlaan 'Boerenpartij) en het provo
raadslid Luud Schlromelpenninck. De
heer Verlaan stelde namelijk dat de
demonstratie van solidariteit, zoals die
door de wethouders is gegeven, op zich
zelf ertoe kan bijdragen dat het gezag in
Amsterdam nog verder wordt ondermijnd.
Hij waarschuwde de wethouders zich niet
te loten meeslepen in het politieke spel
van de P vd A. ../-en partij die meer dan
alle andere betrokken is bij dit onslag"
Luud Schimmelpenninck was van
mening dat de wethouders veel eerder bij
de heer Van Hall op ontslag hadden moe
ten aandringen. Over de as. discussie
over het rapport-Enschedé ln de Amster
damse raad merkte hij op: „Wie nu nog
het rapport-Enschedé nodig heeft om te
kunnen oordelen. 1« blind".
generaal bij het Westberlijns gerechtshof.
Hans Günther.
Güntfaer trachtte geen heropening van
het proces te krijgen, maar slechts een
nietigverklaring waarbij een schuldig-
of onschuldigverklaring ln het midden
zou worden gelaten -- op grond van de
uit 1951 daterende wet op herstel van
onder het natlonaal-sociallsme bedreven
onrecht, en het feit dat Van dor Lubbe
ter dood veroordeeld was krachtens een
wet, die de dag na de Rijksdagbrand was
aangenomen. Hot met terugwerkende
kracht toepassen van een strafmaat 16
zijn inziens ongrondwettig.
Günther is inmiddels in beroep gegaan
tegen de uitspraak, wat behandeld zal
wqrden door de strafkamer van het ge
rechtshof.
De conclusie van liet Beriynse ge
rechtshof is dat Van der Lubbe zonder
enige twijfel schuldig was aan het ln ge
vaar brengen van mensenlevens door
brandstichting en poging tot brandstich
ting. De tonnen „hoogverraad" en „op
roer". die het Leipziger hooggerechtshof
in 1933 tegen Van der Lubbe had gebruikt
en het doodvonnis werden echter door
het Berlijnse hof tot een „politieke uit
spraak" bestempeld.
De uitspraak zul ongetwijfeld weer
Koninklijk paar
ontvangen in
gastvrij Ottawa
OTTAWA (ANP) Op d, tweede dnï
van hun staatsbezoek aan Canada z(jn j
koningin Juliana en prins Bern hard op j
het stadhuis van Ottawa ontvangen. Bur- j
gemeester Donald Reid overhandigde de
koningin een zilveren sigarettenkoker'
met Inscriptie, waarna het gezelschap j
naar Dow» Lake, een meertje In Ottawa,
vertrok om de opening van het jaarttjkse j
tulpenfestival bij te wonen.
Enige duizenden Nederland** immi
granten bejubelden het koninklijk j>aar.
De koningin onthulde een bronzen pla
quette bij de grote tulpenperken. die jaar
lijks aan de rand van het meertje worden
aangelegd. Elk Jaar schenkt de koningin
duizenden tulpen uit dankbuurheld voor
de gastvrijheid, die dc stad Ottawa haar
gedurende de oorlog bood. Het bezoek aan
Ottawa werd besloten met een lunch, die
de Canadese premier Pearson aanbood
Hierna vertrok het koninklijk paar naar
Montreal om daar 's avonds een gala
concert van het Concertgebouworkest, on
der leiding van Bernard Halt! nk, bij te
aanleiding zijn tot vele discussies. In feite
heeft de rechter de theorie overgenomen
die de Duitse amateur-historicus FriU
Tobias Jaren geleden ontvouwde. Tobias,
die alle overlevenden ondervroeg, was
van oordcel dat Van der Lubbe op eigen
getegenheid is opgetreden om de wereld
het gevaar van het natlonaal-sociallsme
onder ogen te brengen
Anderen dachten dat Van der Lubbe
een stroman voor de nazie was. Frans
Halder. de gewezen Duitse chef-staf, ver
klaarde na de oorlog dut hl) Hermann
Goring, destijds president van de Rijk - -
dag. persoonlijk heeft horen opsnijden
dat hij de brand gesticht had.
Mr. B. STOMPS
(Van een onzer verslaggever»)
HAARLEM „Een enrom verheu
gende ontwikkeling voor zover ik het
aan de hand van de kranten kan beoor
delen. Binnenkort hoop Ik de tekot van
hof vonnis in huis te heldtcn, maar uit
allen heb ik de indruk dut het openbaar
ministerie op een bijzonder positieve
manier aan het werk ge weent t« In de
zaak Marinu» van dr Lubbe."
Dat zei on* mr. Stomp* uit Haarlem,
die in het najaar namen* de broer vun
Marinus. de heer Johannes van dei
Lubbe in Amsterdam, nog een stapje
verder wil gaan: een volledige rehabi
litatie van Van der Lubbe.
De Berlijnse procureur-generaal dr. v.
Günther bemoeit zich bij de reviate al
leen met de formele kant van de zaak
nl. de procesvoering. Mr. Stomp* zal nog
gaan procederen over het materiële ge
deelte: de jchuldvroag en de feitelijke
toedracht van de Rijksdagbrand.
„Verheugend", aldua mr. Stomp*. „I*
het ook, dat de procureur-generaal zich
niet wil neerleggen bij de 8 Jaar tucht
huisstraf en in hoger beroep het vonnis
nietig wil laten verklaren. Hij neemt ons
in feite een enorme hoop werk uit de
handen. Want is het vonnis eenmaal nie
tig verklaard, dan kunnen wij met een
schone lei beginnen en dat 1» heel wat
makkelijker werked ln een gecompli
ceerde zaak als deze."
Het Is voor mr. Stomp* overigens on
begrijpelijk en Ietwat wonderlijk, dat
het vonnis van het Berlijnse hof van 21
april pas gisteren openbaar gemaakt Is
(ADVERTENTIE)
De Usines Anglo-Germain verkeert
reeds in liquidatie en zal, als er geen ge- j
hoor wordt gegeven aan het protest van I
de werknemers, morgen gesloten worden.
Tot op die dag worden de lonen uitbe
taald door de regering. Daarvoor moest
een paar weken geleden een overheids
subsidie van 12 miljoen francs gegeven i
worden. De fabriek Is volledig failliet. De
orderportefeuille is nog wel goed gevuld, j
maar er is geen cent meer om het mate- j
riaal, dat voor uitvoering van de orders i
nodig s te kopen. De moeilijkheden da-
teren niet van gisteren. Al tien jaren
heeft de fabriek - die voornamelijk rok I
lend spoorwegmaterieel fabriceert een
zwakke plek ln de economisch nieke
streek rond La Louvière.
De werknemer* van de fabriek z(jn de I
beloften waarmee ze jarenlang zoet ge- j
houden zijn beu. Ze ei*en nu, dat de re- i
gering de fabriek overneemt en er ge
rechtelijk beslag op legt. Zij wensen niet
i so hebben ze de regering laten wetec, bet
grSSf
Alstublieft, opnieuw een een gr*»
