Limburg
100 JAAR GELEDEN
HERTOGDOM AF
Amnestie politieke
gevangenen gevraagd
Kindermoord
Nederland draagt morgen tussen
11.00 en 13.00 uur eten aan voor India
Ir. LARDINOIS HEEFT
ZEER BINNENKORT
VEEL GELD NODIG
Vleesexport
weer op
gang brengen
NIEUW E.E.G.-AANBOD
IN KENNEDYRONDE
trnnfy
VRIJDAG 12 MEI 1967
DE LEIDSE CX)URANT
(Van een oneer verslaggevers)
Deze week wordt het feit herdacht
dat Limburg als normale provincie,
naast de tien andere bij Hollan<|
kwam. Limburg hield op hertogdom
te zijn en werd als laatst bijge
komen provincie, de elfde van ons
land. De korte historie van liet her
togdom Limburg was al geëindigd.
Zij duurde slechts van 1839 tot 1866.
Vanaf onze prilste jeugd worden we
allemaal op school geconfronteerd
met de landkaart van ons vaderland.
Dit spinvormige vaderland met zijn
rare uitsteeksels is ons zo vertrouwd
als het gezicht van onze eigen
moeder. Wij vinden er niets vreemds
aan. Dat is altijd zo geweest, denken
Wanneer iemand er ons op attent
maakt dat ons vaderland 'n zeer uit
zonderlijk model heeft, dan kijken wij
hem verbaasd aan, een beetje kwaad
zelfs, en zijn geneigd te vragen of hij
misschien eens naar zijn eigen model
wil kijken. Daarom zal menigeen ook
nu verrast opkijken en moet het echt
even laten doordringen als hij hoort
dat ons land honderd jaar geleden be
stond uit tien provincies en één her
togdom. Dat hertogdom was Lim
burg. Het Koninkrijk der Nederlan
den, *t rijk van koning Willem I is in
1830 uiteengevallen. In dat rijk vorm
de Limburg een behoorlijke provincie
met de hoofdstad Maastricht en de
steden Tongeren, Valkenburg, St.-
Truiden, Hasselt, Sittard, Maaseik,
Roermond, Weert en Venlo. Men ken
de toen nog het verschil tussen ste
den en dorpen. Wij beperken ons tot"
de opsomming der steden. Bij de
grensscheiding tussen Nederland en
het jonge België werd de provincie
Limburg in twee stukken gedeeld. Bij
België bleef 't gedeelte dat met Has
selt als hoofdstad de Belgische pro
vincie Limburg werd. De rest werd
aan Nederland toegewezen. Dit had
dus de Nederlandse provincie Lim
burg moeten worden, maar... er had
zich een eigenaardig geval voorge-
Ónze koningen Willem I, Willem II
en Willem III waren niet alleen ko
ning van Nederland. Zij waren ook
nog groothertog van Luxemburg. Bij
de grensscheiding en de overwinning
van België was een stuk van het
groothertogdom afgenomen en bij
België gevoegd, waar het de Bel
gische provincie Luxemburg werd
met de hoofdstad Arlon (Aarlen).
Daarom vroeg de koning in zijn kwa
liteit als groothertog van Luxemburg
schadeloosstelling.
Schadeloosstelling
Waar moest men die schadeloosstel
ling vandaan halen? Toen is iemand
op het lumineus idee gekomen, om
de koning de beschikking te geven
over het restant van de grote provin
cie Limburg. Daar kon de koning dan
mee doen wat hij wilde. Willem I
kon zelf beslissen. Hij had het zonder
meer aan Nederland kunnen toevoe-
Dit zou dan ook wel gebeurd zijn,
wanneer de Duitse Bond er niet ge
weest was. Deze Duitse Bond onder
leiding van Habsburg-Oostenrljk was
de voortzetting van het Heilige Ro
meinse Rijk. Luxemburg was lid van
de Duitse Bond. Men had 'n stuk van
Luxemburg afgenomen en aan België
gegeven. Daarom vond de Duit
se Bond het toch wel wenselijk dat
deze Bond schadeloos gesteld werd.
Er waren dus twee ..eisen", de ko
ning die betoogde dat hij recht had
op schadeloosstelling voor het aan
België gegeven brok van Luxemburg,
en de Duitse Bond die restitutie ver
langde voor een stuk verloren grond
gebied van een der bondsstaten.
Het ei van Columbus was: maak van
't restant-Limburg 'n zelfstandig her
togdom, laat de koning daarvan her
tog worden, en als hertog van Lim
burg lid worden van die Duitse Bond,
waarvan hij als groothertog van Lu
xemburg toch al lid was.
Ingewikkeld
Het gevolg van deze vondst was een
ingewikkelde situatie. De verhouding
met Luxemburg was eenvoudiger.
Dat was 'n personele unie, 'n band
die uit niets anders bestaat dan de
persoon van de soeverein. Onze ko
ningen waren groothertog van Lu
xemburg en koning van Nederland.
Voor de rest hadden Nederland en
Luxemburg niets met elkaar te ma
ken. Elk had zijn eigen grondwet,
zijn eigen regering. Maar met Limburg
lag dat ander*. Limburg was Neder-
ADVERTENTIE)
lands grondgebied, werd bestuurd als
een Nederlandse provincie. Maar toch
was het ook nog een Duits land als
hertogdom.
Het jaar 1848
Het is bebrijpelijk dat nu en dan ini
tiatief genomen werd om aan die in
gewikkelde situatie met Limburg 'n
einde te maken. In 't revolutiejaar
Strubbelingen bij
grensscheiding
over Nederlands
elfde provincie
1848 ontstond in de Duitse landen een
reorganisatieplan. Men wilde een
hechtere bondsstaat in 't leven roe
pen..., deugdelijker dan de Duitse
Bond. Tegelijk moesten dan ook mo
derne ideeën uitgevoerd worden, par
lementaire regeringen met verant
woordelijke ministers. De hele zaak
was nogal aarzelend opgezet.
De Duitse vorsten durfden officieel
niet goed mee te doen. Zo vonden
buiten de vorsten om, maar toch oog
luikend toegestaan verkiezingen
plaats en zonden alle Duitse staten en
staatjes afgevaardigden naar Frank
fort, waar dit reorganiserend parle
ment bij elkaar kwam.
Liever Duits
Enkele Limburgse afgevaardigden
kwamen daar met 't voorstel om dat
hertogdom Limburg nu maar hele
maal van Nederland te scheiden en
volledig tot Duits Bondsgebied te ver
klaren, zelfs ingelijfd bij de staat
Pruisen, waar het hele Rijnland al
bij was, maar niet iedereen was het
daar mee eens. Het machtige Maas
tricht moest er helemaal niets van
hebben. Alleen Sittard en Heerlen
hadden bijval betoond aan dit voor
stel. Het Frankforter Parlement
kromp weldra in tot een rompparle-
m«nt en viel toen helemaal uiteen.
Alles werd op de oude voet hersteld,
ook de ingewikkelde situatie met
dat hertogdom Limburg.
Zonderling
Het was uiteindelijk geheel buiten de
wil van wie-dan-ook dat aan die zon
derlinge situatie van dat hertogdom
Limburg honderd jaar geleden een
einde kwam. De Duitse Bond werd in
1866 opgeheven, en daarmee verviel
vanzelfsprekend elke band met deze
Duitse Bond. Min of meer automa
tisch werd Limburg toen 'n gewone
provincie van Nederland. De Duitse
Bond werd ontbonden bij de vrede
van Praag tussen Pruisen en Oosten
rijk op 22 augustus 1866. Dit feit
bracht Limburg helemaal in de
schoot van de Nederlands estaat.
De bekrachtiging van dit feit dat Lim
burg niet meer tot de Duitse Bond be
hoorde, gebeurde op 11 mei 1867 bij
een traktaat van Londen. De grote
mogendheden vonden het (achteraf)
dus goed, dat Limburg nu als gewo
ne provincie bij Nederland kwam (of
bleef). Het is deze gebeurtenis die de
langste provincie van Nederland nu
herdenkt.
Bezoek Paus aan Fatima
Ontmoeting met
Salazar
LISSABON (AP) De vrouwen en
families van politieke gevangenen in
Portugal hebben een beroep gedaan op
de minister van .Justitie om het bezoek
van Paus Paulus VI morgen aan Fatima
aan te grijpen voor een algehele am
nestie. Een petitie, ondertekend door een
aantal vrouwen werd aan het ministe
rie van Justitie afgegeven en verspreid
onder de buitenlandse correspondenten
in Portugal.
Het Vaticaan onthulde gisteren dat
PROEF P.T.T.
Eenmaal post in
Haags district
Met ingang van dinsdag 30 mei zal in
een postdistriet van Den Haag bij wijze
van proef nog slechts eenmaal per dag
post worden bezorgd. Overwegingen van
kostenbesparing en personeelstekort
spelen de belangrijkste rol In het onder
zoek naai de mogelijkheden van wijzi
ging van de postbestelling. De duur van
de proef, die sinds maart in enigszins
andere vorm ook in Beverwijk gaande is,
zal afhangen van de resultaten en erva
ringen en van de reacties van het pu
bliek. Op een persconferentie ten kantore
van de PTT werd gistermiddag toege
licht, dat ca 70 pet van de kosten van
de postdienst personeelskosten zijn. Door
de eenmalige bezorging wordt 12 pet be
spaard. Voor geheel Den Haag zou dit
betekenen dat het personeelstekort voor
de eenmalige bestelling van 150 man met
70 wordt verminderd.
NEUSS A.F.P.). Op nog geen
honderd meter van hun ouderlijk huis te
Neuss Is gisteren het stoffelijk overschot
gevonden van de vierjarige Silvia
Clausnltzer en haar even oude vriendje
Dieter Koenen. Het meisje was gewurgd
en opgehangen, de jongen was klaar
blijkelijk met meseteken om het leven
gebracht, aldus de politie.
Paus Paulus na zijn bedevaart naar
Fatimo een onderhoud zal hebben met
de Portugese premier Antonio de Oli-
veira Salazar. Dit bljjkt uit het pro
gramma dat gisteren bekend werd ge
maakt. In heel Portugal zullen morgen
de kerkklokken luiden als Paus Paulus
in het land aankomt om in Fatima te
bidden voor de vrede. Bij aankomst van
zijn vliegtuig op de luchtmachtbasis
Monte Real zal de Paus verwelkomd
worden door president Americo Tomaz
van Portugal en leden van de Portugese
regering. Paus Paulus zal dan langzaam
rijden naar de kerk van het pelgrims
oord op 40 km afstand van de lucht
machtbasis. In Fatima zelf worden die
dag een miljoen pelgrims verwacht. Na
de H. Mis zal de Paus honderden zieken
zegenen en, zo wordt aangenomen, in
het Portugees een toespraak houden
waarin hij weer zal aandringen op de
noodzaak tot vrede in de wereld te
komen. Na die rede zal hij zich een paar
uur terugtrekken in speciaal voor hem
ingerichte kamers. Rond vijf uur 's mid
dags gaat h(j terug naar Monte Real om
vandaar naar Rome le vliegen.
DEN HAAG De stichting „Eten voor India" vestigt morgen
haar hoofdkwartier in het stadhuis van Amsterdam. Daar
komen in de loop van de dag alle resultaten binnen, die
's morgens tussen 11.00 en 13.00 uur in het gehele land be
reikt zijn. Men verwacht evenveel als vorig jaar: 26 miljoen
gulden. Men hoopt echter op nog iets meer. Via Brandpunt
van de K.R.O. is al 700.000 gulden binnen. Via „Achter het
Nieuws" van de VARA zijn tal van giro-overschrijvingen
onderweg.
Kerkklokken
luiden aetie in
De bliksemactie „Eten voor India"
wordt morgen tussen 11.00 en 11.10
uur in het land letterlijk ingeluid
door de kerkklokken. Althans men
heeft het de geestelijkheid van de
kerkgenootschappen gevraagd en
kardinaal Alfrink en de protestantse
kerkelijke overheden hebben dit ver
zoek cn de verdere medewerking
ondersteund.
Men weet het intussen wel: India
lijdt verschrikkelijk door hongers
nood en verschillende epidemische
ziekten. Vooral de deelstaat Bihar
wordt zwaar getroffen. Dertig mil
joen mensen dreigen daar aan de
hongersdood ten onder te gaan. De
regering van India zelf doet eraan,
wat zij kan. Allerlei hulporganisaties
in de wereld spannen zich in om de
ellende te verzachten. Vrijwilligers
trekken naar de geteisterde gebieden
of zijn er al. Missionarissen en zen
delingen in India proberen met voor
bijzien van eigen lichamelijke ge
zondheid te doen wat mogelijk ie
De stichting ..Eten voor India"
waarin verschillende religieuze
en maatschappelijke hulpverlenings
organisaties zitting hebben wil
via het Nederlandse volk het hare
bijdragen in de onmenselijke nood in
dit gigantisch Aziatisch land. Pink
sterzaterdag tussen 11.00 en 13.00 u.
staan daarvoor kerken, gemeente
huizen en andere openbare gebouwen
open voor iedere Nederlander, die
financieel het zijne wil doen in de
strijd tegen hongersnood en ziekten.
De NTS geeft reportages vanuit ver
schillende steden en studio Bellevue
In Amsterdam zorgt voor* de grote
visuele omlijsting en aansporingen.
De radio laat aanbevelingen horen en
in het bekende KRO-pro gramma
Djinn geeft men er reportages van.
Ei- is bijzonder veel medewerking,
ondanks de missie- en zendingscollec
ten, die met Pinksteren in de kerken
gehouden worden. Ondanks ook het
feit, dat binnenkort grote aandacht
besteed dient te worden aan acties
van het Nederlands Rode Kruis. Het
valt allemaal samen, maar de misère
In de wereld laat zich nu eenmaal
niet aan vaste schema's van collecten
en aan data van hulpverlening bin-
En wat dan nog: wij met onze sala
rissen, onze vakantieuitkeringen,
onze gratificaties, onze rijkbegroeide
land- en tuinbouwgebieden, onze hoe
veelheden fruit, melk, vlees, weelde
artikelen... We dringen er toch niet
voor niets op aan, dat er veel meer
gedaan moet worden voor en aan de
ontwikkelingslanden
Morgen tussen 11.00 en 13.00 uur
kunnen we daarvoor al een eerste
forse stap zetten. Met Pinksteren
voor de missie en zending een tweede,
over enige weken voor het Neder
lands Rode Kruis nog maar een derde
stap... In Bihar weten meer dan 30
miljoen mensen nu al, dat ze nog
maar een paar stappen van de dood
verwijderd zijn. De pauselijke
encycliek „Populorum Progreesio"
spreekt niet voor niets van het
wereldgeweten, dat voor dit alles ver
antwoordelijk is.
Morgen om 11.00 luiden de Neder
landse klokken over een land. dat er
als een onmetelijke tuin bij ligt. Stap
op het nieuwe Schiphol in een vlieg
tuig en een dag later ligt de wereld
De hard gebakken leembodem Ijkt slechts voor een houweel bij het koi
achtig zoeken naar water. Bij duizenden dorpen worden putten gegrave
het water zakt al dieper
Pinkstermaandag stuurt het Neder
lands.- Rode Krui* 2.000 blikken baby
voeding en 40 ton melkpoeder naar
India". Dan weten we ook. wat wij
morgen tussen 11.00 en 13.00 (thuis
in de pinksterweelde of op reis naar
ontt weekendverblijf^ gedaan hebben.
(ADVERTENTIE)
(Van
respondent
UTRECHT Minister Ir. B. Lardi-
nois van Landbouw heeft gisteren in een
spreekbeurt voor de vee-artsenijkundige
dienst verklaard, dat de overheid alles
in het werk zal stellen om de door
kwesties van mond- en klauwzeer en hor-
moneninjectics verstoorde export weer
op gang te brengen. De minister zei
niet te aarzelen om exportvcrgocdingen
beschikbaar te stellen voor uitvoer naar
derde landen, die ons vlees wel toela
ten. Over de vraag van de financiering
hiervan Het hij zich niet uit
Wel reageerde hij prompt tijdens een
spreekbeurt op dezelfde dag voor de
coöp. centrale Raiffeisenbank. toen de
voorzitter van de raad van toezicht, mr.
R. J. van Beekhoff, de medewerking
van de bank toezegde voor eventuele fi
nancieringsplannen van de overheid. Mi
nister Lardinois zei toen, dat op die aan
bieding wel eens eerder een beroep zou
kunnen worden gedaan dan de aanbie
der gedacht had.
In Den Haag wenst men desgevraagd
geen verband te brengen tussen beide
uitspraken noch ook aan te geven wel
ke andere projecten het rijk voor de
taak stellen opnieuw een beroep te doen
op de geldmarkt.
In zijn rede voor de vee-artsenijkundi
ge dienst zei hij voorts, dat hij veel
waardering heeft voor de aanpak van de
thans overwonnen veeziekte en de hor
monenkwestie.
Nu Nederland al vier weken vrij Is
van mond- en klauwzeer hoopte de mi
nister, dut de door andere landen toege
paste invoerbelemmeringen voor Neder
lands vlees spoedig ongedaan zullen
worden gemaakt. Hierover worden nog
besprekingen gevoerd. Vooral Engeland
in belang als afzetmarkt voor vers
vlees en vette kalveren.
Volgens de minister is er door de pu
bliciteit in Nederland over de hormonen
kwestie bij de Italiaanse autoriteiten 'n
grote huivering gekomen voor de invoer
uit Nederland. Maar er is nu in Neder
land een vrijwel onbeperkte onderzoek-
capaciteit, zodat alle voor export in aan
merking komende kalveren van een cer
tificaat kunnen worden voorzien.
Door de Europese commissie wordt
gewerkt aan de harmonisatie van bepa-
ngen der E.E.G.-staten, die betrekking
hebben op de behandeling van slachtdie
ren met stoffen, die de consumptie van
vers vlees eventueel gevaarlijk of scha
delijk voor de mens kunnen maken. Ver
der zal de commissie ten spoedigste bij
de EEG-ministerraad een voorstel indie
nen voor een richtlijn voor stoffen, die
aan het veevoeder kunnen worden toe
gevoegd.
Alle varkensmarkten in het gehele
land zullen met ingang van dinsdag 16
echt 1
moederdtggeschenk
mei weer geopend zijn. Nu zich sedert
het laatste, reeds incidentele geval van
13 april geen nieuwe gevallen van mond
en klauwzeer meer hebben voorgedaan,
heeft de minister van Landbouw en Vis
serij tot intrekking van de schorsing van
de varkensmarkten besloten. Ook het
verbod op het houden van keuringen,
tentoonstellingen en dergelijk bijeen
brengen van varkens wordt ingaande 16
mei 1967 ingetrokken. Op de leden-
raadsvergadering van de Geldersche
maatschappij van landbouw heeft de
voorzitter, de heer W. J. Lokhorst, ge
constateerd, dat ondanks de verscherp
te keuring van slachtkalveren de ex
port van kalfsvlees naar Italië en
Frankrijk nog niet op gang ls gekomen.
Het traineren van de overeengekomen
regeling door deze landen kan, aldus de
heer Lokhorst, slechts voedsel geven
aan de mening dat er ook andere motie
ven dan de aangewende in het spel zijn.
(ADVERTENTIE)
t Mooiste bruin
Om tarieven in
chemische sector
Stichting vogel-
olieslachtoffers
neemt beheer
Eendenkooi over
(Van een onzer verslaggevers)
VL^ARDINGEN. Het Mie r van
het natuurreservaat „De Kende kool",
gelegen liuigs Rijksweg 20 tussen Vlnar-
dlngen en Maassluis, is vanmiddag of-
fcieel door loco-burgemeester T. Bruin
van Vlaardlngen overgedragen aan da
stichting voor vogel-olleslaelitofferN.
Deze stichting werd ongeveer een Jaar
geleden opgericht met het doel de vogels
tegen de schadelijke gevolgen van olie
en chemicaliën te beschermen. Door de
aanwezigheid van olievelden langs de
kustgebieden komt massale sterfte on
der de zeevogels steeds meer voor. Om
deze sterfte doeltreffend te kunnen be
strijden zocht de stichting naar een ter
rein waar vogelslachtoffers massaal
kunnen worden behandeld en verzorgd.
Het grote voorterrein van ,,De Ecnde-
kooi" met z(jn eeuwenoude boomgaard
zal worden ingericht als behandelings
centrum. Het gedeelte van de kool met
zijn kooiplas, vijf vangpljpcn en prach
tige flora en fauna zal in z(]n natuur
lijke staat worden gehandhaafd.
(ADVERTENTIE)
BRUSSEL A.N.P.). De E.E.G.-
ministerraad la er gisteren in Brussel
in geslaagd een onderling akkoord te
bereiken over liet grootste knelpunt van
de Genccfsc Kennedy ronde, le weten de
turlefverluging In de chemische sector.
machtigd een bemlddeltngBaanbod te
aanvaarden dat de secretaris-generaal
van het G.A.T.T., Wyndham White, heeft
gedaan als compromis tussen de huidige
posities van de E.E.G. en de Verenigde
Staten en WRarop de Kcnnedyronde
dreigde vast te lopen.
Het plan zou voorzien In verlaging
van de douanetarieven In de chemische
sector en voor chemische kleurstoffen
in twee fazen waarbij de tweede faze
een aanpassing zou omvatten van het
door de Europese landen gewraakte
„American Selling Price System". Dit
stelsel belast de Europese chemische
produkten bU Invoer In de Verenigde
Staten niet op hun invoerwaarde, doch
op de veel hogere Amerikaanse markt
waarde.
Het compromis van White zou voor
zien in een eerste- faze waarin de Vere
nigde Staten hun tarieven voor chemi
sche produkten veringen met 50 procent
en voor chemische kleurstoffen met 30
procent. Dc E.E.G. zou beginnen met
een tarlefverlaging van 20 procent In de
chemische sector cn van 25 procent op
de kleurstoffen. In de tweede faze
zouden de- Verenigde Staten hun „Ame-
11, an Selling l'i we System" moeten aan
passen en pas daarna zou de E.E.G. zijn
tarieven In de chemische sector verder
verlagen tot 50 procent van het uit
gangspunt, zo verluidt in goed In ge lichte
kringen in Brussel. Men wist hieraan
toe te voegen, dat dit werkelijk het
allerlaatste E.E.G.-aanbod Is.
Di sconto in
W.-Duitsland verlaagd
FRANKFORT (Reuter) De West-
duitse centrale bank heeft gisteren be
kendgemaakt dat het Westduitse bank-
diaconto met ingang van. vrijdag van
drie en een half tot drie procent wordt
verlaagd.
Samenwerking
schoenfabrieken
Twee grote Nederlandse schoenfabrie
ken maken hekrnd li /ulli n m uncn
werken. Hel rijn Schoenfabriek Anita. J.
II. Vesten» N V te Waalwflk. en Schoen
fabriek Léon Pare, M. J Venters N V. te
Beide fabrieken nemen een vooraun
Staande plaats in op de binnenlandse
markt en hebben een aanzienlijke export
naar diverse Europese landden. De geza
menlijke produktlc van deze fabrieken be
draagt thans 1.750.000 paar per Jaar. Ver
wacht wordt, dut de samenwerking zal
resulteren ln een nóg efficiënter gebruik
van de capaciteit van belde fabrieken, om
de noodzakelijke produktlc verhoging tot
2 000.000 paar per jaar te kunnen realise
ren, Dit ln verband met de sterk gestegen
verkoop-
Deze samenwerking zal geen afvloeiing
of inkrimping van het personeel tot gevolg
hebben Integendeel, belde fabrieken heb
ben gebrek aan personeel, mede ln ver
band met de uitbreiding van de Anlta-
fabriek te RlJswUk (NB).
VOOR ALLE
RIJBEWIJZEN
ROOSEVELTSÏRAAT 13*15
LEIDEN f TEL-30704
