VLIEGTUIGINDUSTRIE WERKT
MET STUDIEPAKKETTEN
DIALOOG MET NIET-GELOVIGEN
HEEFT ME HEEL WAT GELEERD
Jeugd
van vandaag
moet
leren leven
wereld, waarin
luchtvaart
de hoofdrol
speelt
DE LEIDSE COURANT
„Niets heeft de wereld in
deze eeuw zozeer van aan
schijn doen veranderen als
de luchtvaart. De luchtvaart
maakte de wereld klein en
elk deel ervan bereikbaar in
uren. De luchtvaart schiep
nieuwe maatschappelijke ge-
Hoe dichter bij
de kern
van het geloof, hoe
beter het gesprek.
Als je met
niet-gelovigen praat
over rozenkrans,
aflaat of
pausschap dan ben je
nergens. Maar
wel als het
gaat over God,
geweten, evangelie
bergrede.
Pater Van Doornik, hoofdredacteur van maandblad „De Vragende Mens"
DEN HAAG „Het hoogtepun in de ontwikkeling van de betrekkingen tussen katholieken en niet-
gelovigen is dat deze laatsten zijn uitgenodigd om deel te nemen aan het pastoraal con
cilie". Aldus Pater N. G. van Doornik, hoofdredacteur van het maandblad De Vragende Mens, dat de
communicatie tussen mensen van verschillende levensovertuiging wil bevorderen. Hij is een lange, ietwat
spichtige man, die me aan een reiger doet denken. Misschien komt het door zijn net. iets te lange nek, waarop
een scherpe kop staat met in pieken uiteenvallend haar. Of door de grijze kleur van zijn kolbertkostuum. En
misschien heeft zelfs de plotselinge drift ertoe bijgedragen, waarmee hij uit zijn zetel oprijst, om met een paar
grote slagen door de kamér te wieken en uit bureau of ladenkast oude tijdschriftnummers en vergeelde krante
artikelen te gaan opduiken. „Kijk", zegt hij, „ik heb twee jaar geleden in De Tijd al geschreven, dat er een
secretariaat voor de niet-gelovigen moet komen naast het secretariaat voor de eenheid. Enkele weken later
was het een feit. Nu wil ik helemaal niet beweren, dat mijn artikel de oorzaak of zelfs maar de aanleiding daar
toe is geweest. Zulke dingen vragen een lange voorbe reiding, veel langer dan enkele weken. Maar opvallend
was het wel." En hij wiekt weer terug naar zijn zetel, om het gesprek met me voort te zetten.
woonten, veranderde econo
mische opvattingen en ver
schafte het hele zakenleven
nieuwe en ongedachte kan
sen. De luchtvaart ontsloot
de wereld. De hedendaagse
teenager staat in een tijd
waarin de luchtvaartrevolutie
nog maar halverwege is. Hij
wordt geconfronteerd met
een geheel nieuwe wereld
waarin de rol, die de lucht
vaart speelt, nog groter en
nog ingrijpender zal worden.
Dit maakt het nodig dat
teenagers vertrouwd worden
gemaakt niet alleen met de
vliegtuigtechniek, maar met
alle aspecten van het lucht
vaarttijdperk." Deze woor
den sprak Frank G. Mit
chell, directeur van de af
deling luchtvaartopleidingen
van de Amerikaanse vlieg
tuigfabriek Cessna Aircraft
Corporation.
Ie mogelijke gradaties bestaan. „Neem
in onze kring de vrijzinnig-katholieken,
die liggen heel dicht tegen de niet-gelo
vigen aan. Overigens ben ik daar niet
zo gelukkig mee, met die vrijzinnige
richting: wat bepaalde extremisten ver-
DE geschiedenis van De Vragende Mens kondigen kan ik alleen maar zien als een
wordt in korte trekken verteld, mistige mengeling van christendom
Voor de oorlog stonden katholieken en en humanisme. Aan de niet-gelovige
niet-gelovigen scherp tegenover elkaar: kant treffen we al. evenmin een homo-
aan de ene kant De Dageraad, aan de gene groepering. Daar komt naast de
andere kant De Bazuin. De Dageraad oorspronkelijke rationalistische tendens
schilderde de kerk af als een bedompte steeds sterker een religieuze inspiratie
ruimte, waarin geen leven tot ont- naar voren. Daar worstelt men met
plooiing kon komen. De Bazuin vochl de vraag, of een humanist mag geloven
als een echte Sint-Joris tegen de draak, in een persoonlijke God. Neem een man
die nu eens Darwin heette, dan weer als Prins, die zich religieus humanist
Voltaire of Nietzsche. noemt. De afstand tussen hem en een
„Onder en na de oorlog is dat hele- vrijzinnig katholiek is maar heel gering,
maal anders geworden", zegt pater Van Hier en daar vloeien beide richtingen
Doornik, „eerst ten opzichte van de pro- samen en ik vind dat als katholiek een
testanten, later ook ten opzichte... van bedenkelijk verschijnsel",
de niet-gelovigen. In dat klimaat ont-
stond De Vragende Mens." Hij haalt Pater Van Doornik ziet In d* Kalho-
een oude jaargang naar boven, om uit 'ieke Kerk van Neder,aad K«"osso modo
het eerste nummer voor te lezen, wat drie «roepen: de vrijzinnige richüng,
zijn blad zich toen voorstelde te gaan getalsmatig waarschijnlijk klein maar
d0en_ zeer groot wat haar Invloed betreft; n
brede middengroep met als voornaam-
„Wij staan allen, binnen en buiten de ste exponenten Schillebeeckx, Hulsbosch
Kerk. als vragende mensen tegenover Schoonenberg; en een uiterst orthodoxe
onszelf, elkander en de wereld; en te- vleugel, aangevoerd door de groep Con-
genover de Naam achter de sterren, die frontatie. Zelf wil hij graag tot de mid-
ook door velen buiten de Kerk gelezen dengroep worden gerekend,
wordt als: God. De geest van De Vra-
ï,n I?i_ Vruchtbaar gesprek
heid en hotfelijke toenadering, echter a r
zonder 'n geforceerde jovialiteit, alsof Hij meent, dat vanuit deze midden-
al onze meningsverschillen onder 'n paar «roeP een vruchtbaar gesprek met de
schouderklopjes Ineen zullen vallen, niet-gelovige wereld kar» worden
Evenmin wil de redactie opdringerig geknoopt. „Er is
niet-gelovige kring
Hun aanwezigheid
op het
concilie
is belangrijk
lijst van luchtvaartliteratuur op het wereldgebeuren en i
alle leeftijden. van de dag.
Tenslotte is er ook nog
dingsprogramma voor junior
dat eveneens opleidt
lijk F.A.A.-examen voo
allerlei invloeden, die de bijzonder veel
Cessna is verreweg do grootste pro- Studieprogramma
D^^ndememTn!? J* mfi WC~ Het studieprogramma voor de mid- c,at eveneens opleidt voor het schrifte-
luchtvaartcursussen laten nnfuritifi83 delbare scholen schenkt speciaal aan- J'jk F.A.A.-examen voor privévliegers en
voor .11e tvóm <"rtwikj[e'el; dacht aan allerlei invloeden, die de tijsonder veel aandacht schenkt aan de Vrijzinnigheid geen Winst
mlddeTbare onderwy, en °r*chtTe on ""*<™a» 'ebben cp het dagelijks betekenis van de ]uchtvaa,;, voor de omstreeks 1964 ontstond e, een me-
derwijswereld kkig niet zonder succes V°n d' m'""n van rnorsen' Va" WeJyaart' het de econom.e ning,verschil tussen De Vragende Mens
hiervoor thans te interesseren door een S°ede Amerikaanse aanpak getuigt Alvorens met het opleidingsprogramma pn d! Sint-Willibrordvereniging, waaruit
middel van postmclaSe en StensSe het Iei! dat da cursus "°°"M 11' 'e k0man j"!1 Cess,"a bet blad was voortgekomen. Willibrord
advertentiecampagnes in de onderwijs- vliegopleid,ng van een onderwijzer per gedurende een jaar proefonderwtjs la- koos voor hel ,„p„k ,usse„ dt geza.
vakbladen. deelnemende middelbare school en In ten Keven op scholen in Kansas, Cab- menlijke christelijke Kerken aan de
Da cursussen abn zo samengesteld '«rondvluchten voor alle studenten. "!™e. en Oklahoma. Voorts ontvingen fn de niet.gelovige wereld aan de
d.t ze gemakkelijk tagepa™ f"n„ Da cursu!' Ioals door C"s,,a me' f"., °"d"wiJs~ andere kant. „Op aich
worden in de lesroosters. De leerstof behulP van onderwijsdeskundigen ont- luchtvaartwereld een lespakket om er vlndt Van Doornik
dat het heil v#n de lezers
in haar handen Is gelegd. Dit laatste
gebeurt niet uit gebrek aan durf en
overtuiging maar wordt ingegeven door
eerbied voor ieders persoonlijke vrij
heid. die zich niet tot overtuiging laat
Aanvankelijk was het blad toch nog
een beetje apologetisch, modern en
irenisch, dat wel, maar niettemin behept
met de behoefte om te overtuigen. Gaan
deweg is dat minder geworden en
kreeg de redactie de smaak te pakken
van het echte gesprek. „Wij ervaren
nu," zegt pater Van Doornik, „dat wij
in 'n open dialoog zeer veel van de niet-
gelovigen kunnen leren. Kijk maar naar
het Vaticaans concilie. Wat daar gezegd
is over bescheidenheid en armoede,
over godsdienstvrijheid en over het >n grote belangstelling voor de Katho-
openstaan van de Kerk naar de wereld, lieke Kerk als fenomeen te constateren,
allemaal werd het geïnspireerd door de Bij de meesten vind je geen spoor meer
kritiek die de niet-gelovigen sinds jaar van de vroegere Dageraadsmentaliteit."
en dag op de Kerk hadden uitgeoefend. Natuurlijk zijn er nog altijd humanisten
Als zij niet met kracht hadden gepro- die elk geloof van de hand wijzen, maar
testeerd tegen Spaanse en Mexicaanse niet zoveel alg men op het eerste ge
en ook wel een beetje tegen Nederland- zicM migschien wel zou denken. „Ik ken
toestanden, als zij de Kerk niet had- er heel wat„ /egt pater Van Doornik,
„die graag zouden willen geloven maar
't eenvoudig niet kunnen. Innerlijk staan
zij heel dicht bij ons. Ik voel me met
hen meer verwant dan met een vrij
zinnig katholiek". Hij Is de overtuiging
toegedaan, dat Gods Geest overal werkt,
in alle mensen. „Het gaat er maar om,
wie ja zegt. Er zijn ongelovigen die het
doen en gelovigen die het niet doen. Je
moet door de uiterlijke schijn heen we
ten te kijken".
den gehekeld om haar machtsmisbruik
:n oplei- en haar triomfalisme, dan was het
colleges, waarschijnlijk nooit zover gekomen".
i mooi idee"
gaat tot hetzelfde niveau als die
de andere op de betrokken schooltypen
onderwezen vakken.
Experiment
worpen is, vraagt negentig lesuren, hun oordeel over te geven. niet overtrekken. Naar mijn inzicht b<
gemakkelijk verdeelbaar over één school- Tot slot nog eenmaal Mitchell aan blijft er ruimte voor een gesprek tus- Niet alle
jaar. De eerste zestig uren hebben het woord: „Relatief gezien zullen er Sen katholieken en niet-gelovigen. Daar- kan niet
betrekking op navigatie, meteorologie, maar weinig van de huidige teenagers om hebben wij ons toentertijd losge-
luchtvaartwetgeving, radioverbindingen, straks supersonische vliegtuigen of ruim- maakt van de Willibrordvereniging en
de principes van het vliegen, vlieg- teschepen ontwerpen, bouwen en bestu- zjjn wij op eigen benen, dat wil zeggen
tuigontwikkeling en het gebruik van ren. Relatief weinigen zullen straks de zonder subsidie, verder gegaan. Het
vlieginstrumenten. wetenschappelijke en technologische mo- werd er niet gemakkelijker door maar
Na deze uren zijn de studenten rijp gelijkheden gaan onderzoeken, die nu tot nog toe hebben we het hoofd boven
voor het afleggen van het schriftelijk al aan de horizon liggen. Maar alle water gehouden".
privévliegers,zoals dat teenagers van vandaag zullen de in- jk vraag hem, hoe op het ogenblik de
r Van Doornik is In Italië geweest
ft daar de abdij Monte Cassino
:len liggen, in de avond, een licht op de
beeld van de Kerk.
gaan die berg op, dat
kan niet en dat hoeft ook niet. Het voor
naamste is, dat er vanaf die berg een
helder evangelisch licht schijnt over de
wereld. Wie dat licht riet en dan. mis
schien heel diep in rijn hart ja zegt, die
Is gered."
de luchtvaart zal spelen".
In Amerika wordt met grote belang
stelling dit experiment van Cessna ge-
de^ndiwfrie^op^een 'derg^lij'ke ^chaaHn V00r het afleggen van het schriftelijk al aan de horizon liggen. Maar alle water gehouden". Overigens wU Van Doornik
het onderwijs penetreert" Belangrijk examen v001- privévliegers, zoals dat teenagers van vandaag zullen de in- ik vraag hem, hoe op het ogenblik de mens oordelen of tegen vrijzinnig-katho-
aspect ls natuurlijk ook de 'mate waar- afgenomen wordt door de Federal Avi- vloed van de vooruitgang ondergaan, verhoudingen tussen katholieken en niet- lieken zeggen, dat zij de Kerk moeten
in dergelijke cursussen in de toekomst atlon Administration- Het Amerikaanse En ze zullen er allemaal voor moeten gelovigen zijn. Hij kan dat niet met verlaten. „Wie weet precies waar hij
de luchtvaartindustrie zullen verzekeren eclulvalent van onze Hijks Luchtvaart zorgen, voorbereid te zijn op een nor- twee woorden zeggen, omdat zowel in staat met zijn geloof? Ik voor mij, ik
MXg "-did me, geschiedenis de lucht- en „aarin de incMv.ari d, hentdro,
d,t een Industrie, die met een derge- vaa" e" lnvloed
lijk Initiatief komt, zich verschuilt ach-
ter allerlei mooie woorden. Heel open- fric
lijk wordt door Cessna gesteld dat het
in de eerste plaats te doen is om het ïïiv;
luchtvaart-minded maken van de jonge -
Amerikanen om daardoor de groei van
deze industrie, die tot de belangrijkste
werkgelegenheid biedende takken van
Amerika behoort, in de toekomst te
verzekeren.
„Veel opvoeders", aldus Mitchell,
„hebben al lang de noodzaak van leer
vakken in de luchtvaart ingezien, Op
veel scholen wordt daar ook wel wat
aan gedaan, maar het heeft te veel een
experimenteel karakter en er zit te
weinig lijn in, omdat het al of niet
geven van luchtvaartinstructie helemaal
afhankelijk is van de aanwezigheid van
speciaal In de luchtvaart geïnteres
seerde onderwij ze rs"' Het Ce&snaonder
wijsprogramma is overigens niet gratis
Voor de lagere scholen is een cursus
pakket ontwikkeld dat zodanig
samengesteld dat het niet noodzakelijk
is dat de onderwijzer zelf veel van
luchtvaart afweet. Het pakket dat ruim
tien gulden kost is voorzien van aller
lei studiemateriaal, inclusief een vlieg
tuigmodel met beweegbare onderdelen
Voorts bevat het pakket vijf boekjes,
respectievelijk over carrièremogelijkhe
den ln de luchtvaart, het vliegtuig,
de vliegtuigproduktie, de taken van het
vliegtuig in de hedendaagse wereld, en
de geschiedenis van de luchtvaart. Er
is een folder bij, die op eenvoudige
wijze de principes van de luchtnavi-
gatie en het kaartlezen leert, een woor
denboekje met woorden uit het lucht
vaartjargon, tekeningen en foto's, een
spel dat de kinderen kornpaslezen leert
tuur, je begint eraan zonder te weten
waar je uitkomt. Ze vragen me wel
eens: wanneer is iemand nog katholiek?
Ik vind dat een heel moeilijke vraag.
Moet je eisen, dat de man in kwestie
alles ondertekent? Of is het genoeg, dat
hij van harte akkoord gaat met de cen
trale punten, waar alles om draait? Ik
zou zeggen: het laatste."
Gevoel en mysterie
Hij meent juist door contact met de
niet-gelovigen te hebben geleerd, waar
de centrale punten liggen. Dat zijn de
punten, waar je voelt een gezamenlijke
bodem voor gesprek onder de voeten te
hebben: het bestaun van God, de mystiek,
het geweten, de persoon van Christus, het
evangelie, de bergrede. „Hoe dichter bij de
kern, hoe beter het gesprek. Als je be
gint over de rozenkrans, de aflaat of het
pausschap, dan ben je nergens. Maar
praat je over die andere punten, dan
sta je sterk, dat voel je. Misschien is
dat wel een van de beste vruchten van
de dialoog, dat wij binnen ons geloof een
feeling gaan krijgen voor het onder
scheid tussen wezen en bijzaak",
Puter Van Doornik moet dan ook niets
hebben van een bepaalde stroming In het
katholicisme, die meent door het opzij
zetten van de mystiek een stap ln de
richting van de niet-gelovige wereld t«
zetten. „Ze vergissen zich deerlijk. Ze
gooien dingen overboord, die wij nooit
overboord kunnen gooien".
Ons gesprek loopt ten einde. HIJ vraagt
me op de trap nog, or Ik niet wil ver
geten De Vragende Mens te vermelden
en het adres vnn de administratie op ie
geven. Dut doe ik dun bij deze: Melis
Stokelnan 2164, Den Haag. En op de
stoep voegt hij duur nog aan toe: „Zeg
maar, dat we allemaal het ongeloof In
ons dragen. De katholiek en de ehristen
evengoed als de anderen".
Waarschuwende stemmen tegen
groter wordende technische
kloof tussen Verenigde Staten
en West-Europa
verhellen zich tegen de groter wordende
„technologische kloof' tussen de Vere
nigde Staten en West-Europa, in Enge
land maakt men zich ernstig zorgen over
zogei
gele.
ontplooiing.
In het moederland
pa betreft nog
Tot voor kort war
lijk de ondernemer
De jeugd en het vliegtuig delen de toekomst. Vooral in Amerika wordt dat nu al duidelijk. Vijftien procent van Amerika's gebrevetteerden l* nog geen vijfentwintig
jaar. Meer dan zevenentwintig procent van het totale aantal Amerikanendat vli eglessen neemt, is jonger dan vijfentwintig jaar. Alleen al de teenagers vormen
gezamenlijk twaalf procent van de leerling-vliegers in Amerika, ondanks het feit, dat xe geen vliegtuig alleen mogen besturen voor ze zestien jaar zijn. Een
recente enquête onder maar liefst vierhonderdduizend Amerikaanse teenagers wees uit, dat bij de meisjes het beroep van stewardess het hoogst genoteerd staal.
By de jongen» haalde het totaal van gevtanet* heohtva oricorrières gemakkelijk de bovenste plaaie op de lijst.
In Europa, die
nlel zonder vrees de technologische ach
terstund van Europa signaleerden. In
Nederland deden dat bijvoorbeeld Philips
en Fokker, tegelijk pleitend voor een na
tionaal ruimtrvaurtprogramma.
Thanz mengen zich ook de stemmen
van staatslieden ln het koor: dc Brlt.se
eerste minister Wilson, de Franse minis
ter van Wetenschap Alain Peyrefitt, de
Italiaanse minister van Buitenlandse Za
ken Fanfani en EEG's vice-president
Marjolln hebben stuk voor stuk blijk ge
geven van grote bezorgdheid.
De technologische achterstand van
Buxon» op Amerika ia volgen»sommigen
nog niet zo groot, maar het staat onom
stotelijk vast, dat de achterstand groeien
de is. Alleen al dc „afvalprodukten" van
't Amcrlkaunso ruimtevaartprogramma
leveren nan putenten al bijna 90 procent
van de ondorzoekkosten terug. Het Is
voorts geen geheim, dat Amerika voort
durend allerlei beperkende voorwaarden
verbindt aan de verlening van licentie
rechten cn die rechten heeft de Euro
pese industrie ln groeiende mate nodig.
Enkele eenvoudige cijfers tonen aan,
dat Europa zich langzaam maar zeker ln
de positie van 'n onderontwikkeld land
aan 't manoeuvreren is. In de EEG-lnn-
den is maar de helft van 't aantal men
sen werkzaam in technologisch onder
zoek van 't aantal dnt dit werk in Ame
rika doet. De Amerikanen besteden per
laar 3 procent van hun nntlonulc inko
men. De drie belangrijkste Europse lan
den Engeland. Frankrijk en Duitsland
-cspectievelijk 2. 1V4 en 14 proeent
Dit alles noodzaakt Europa ertoe op
korte termijn de eigen technologische
ontwikkeling met energie en veel geld
ter hand te nemen. De klok staat wat
dit btereft op vijf voor twaalf.
