WESTVLAAMS
HEUVELLAND
DE
MAAS
Langs de vele gezichten van de Maas die daar Meuse heet
ZATERDAG IS APRIL 198T
TOERISTISCHE SCHIJNWERPER - TOERISTISCHE SCHIJNWERPER - TOERISTISCHE SCHIJNWERPER - TOERISTISCHE SCHIJNWERPER
Jan Hardeman
„bekeerde"
tot
(schuchter)
toeristenoord
PLKE vakantieganger is anders
geaard en dat is maar goed
ook. De een wil ver weg, de
ander wil dicht bij huis blijven,
er zijn er die volop zon willen
hebben en er zijn er, die daar
niet zo goed tegen kunnen en
meer „gematigde" streken pre
fereren. Er zijn vakantiegangers
die het in de zomer laten afweten
en zweren bij een wintersport
vakantie. Met recht dus zoveel
(al dan niet gebruinde) hoofden,
zoveel vakantiezinnen.
ZWERVEN
LANGS
HEUVELS
EN
RIVIEREN
TN een poging om ieder van die
-A verschillende categorieën aan
zijn trek te doen komen, wordt
vandaag de toeristische schijn
werper op het land dicht bij huis
gericht. Niets bijzonders, zal
men geneigd zijn op te merken.
België, de naaste buur, kent men
langzamerhand wel. De Arden
nen, de kustplaatsen, Brussel en
de andere grote steden. Maar er
ligt ook nog zoiets als het West-
vlaamse heuvelland, langs de
Franse grens. Het is geen streek
om uitbundig vakantie te vieren.
Het is meer een oord voor hen,
die houden van het landschappe
lijke, van een herder met zijn
kudde, van stille dorpen en rus
tig zwerven zonder iemand te
gen te komen. Het is nog niet
zo bar lang geleden ten
hoogste enkele jaren dat
niemand ooit die streek bezocht.
Het is er nog doodstil, zeker
vergeleken met de reeds lang
gearriveerde oorden.
"DELGIÊ heeft ook nog de
Maas. Die is meer geschikt
voor mensen, die het op één plek
niet kunnen uithouden. Het vol
gen van de Maas leidt tot onge
dachte en onverwachte ontdek
kingen. Ook uiterst geschikt
voor hen, die niet over al te veel
tyd beschikken of er eens een
weekje uit willen. Zwerven langs
de Maas is dan het recept. Dit
zijn wellicht twee vakantie-
onderwerpen waaraan men niet
zo gauw denkt. En het zijn er
nog maar twee uit de vele en
gevarieerde vakantiemogelijk
heden, die België heeft te bieden.
Ten zuiden van de kattenstad
Ieperen, tegen de Franse grens
aan, liggen de dertien kleine ge
meenten. waarvan de namen bui
ten België en misschien zelfs erin*
geen bekende klank hebben. Dit
zijn ze: Zillebeke, Hollebeke,
Voormezele, Wijtschate, Mesen,
Wulvergem, Nieuwkerk^ Dra-
nouter, Loker, Kemmel, West-
outer, Reningelst en Dikkebus.
De bewoners zoeken hun werk in
plaatsen als Kortrijk en Rijssel.
Net zo eenzaam als zij zichzelf
voelen in dat vergeten land in het
zuiden, liggen er de heuvels: de
Rodeberg, de Zwarteberg, de
Scherpeberg en de Kemmelberg.
Ze noemen het bergen maar de
hoogste bult en dat is de Kem
melberg, reikt niet verder dan
enige honderden meters.
Er zou wellicht nooit meer dan lande
lijke bekendheid aan die streek zijn ge
geven als er niet ene Jan Hardeman
was geweest, die met negen kornui
ten het plan opvatte om dit heuvelland
aan de vergetelheid te ontrukken. Twee
jaar geleden slaagden die tien jonge
Westvlamingen erin een dikke drie
honderd vakantiegangers naar de streek
ten zuiden van Ieperen te lokken.
Jan Hardeman is een idealist, afkom
stig uit deze streek. Hij was jaren
werkzaam als redacteur van een ar
beidersweekblad in Brussel. Met zijn
vrouw, een psychologe, keerde hij te
rug naar de streek die hij liefhad. Toen
drong het tot hem door welk een heer
lijk rustig vakantieland hij om zich
heen had. Twee problemen kwelden
Jan Hardeman: waar haalde hij het
geld vandaan om propaganda voor zijn
streef te maken en hoe kon hij de be
volking ertoe krijgen zich te verzoenen
met de gedachte dat er wel eens ooit
„vreemden" in hun contreien zouden
kunnen arriveren.
Op niets gerekend
Er ging heel wat aan vooraf eer Jan
Hardeman die dikke driehonderd vakan
tiegangers had gestrikt. Enige jaren
tevoren werd een, zeer bescheiden,
streekontwikkelingsprogramma op po
ten gezet. Er was geen cent in kas.
De Belgische regering schoof niets af.
Maar in Westouter zetelde de culturele
vereniging „De Corneblomme", die con
certen, toneeluitvoeringen, filmvoorstel
lingen, exposities, balletuitvoeringen,
cabaretprogramma's en culturele rei
zen ging verzorgen. Uit die dertien ge
meenten bleken zo'n tweehonderd men
sen belangstelling te hebben voor die
moedige daad van „De Corneblomme".
Jan Hardeman was er totaal beduusd
van. Hij had op niets gerekend en dan
is tweehonderd een hele stoet mensen.
Hij ging verder en in 1965 moest het
dan maar eens gebeuren. Er was wel
enig dagtoerisme in de streek. Vooral
uit 't Noordfranse industriegebied kwa
men wel wat mensen die zuivere lucht
wilden happen en lekker lui op hun rug
wilden liggen om naar de blauwe he
mel te kijken in plaats van naar slier
ten rook uit fabrieksschoorstenen. Jan
Hardeman dacht: als die mensen nu
eens een paar dagen blijven, komt dat
die mensen en onze streek ten goede.
Want Hardeman wist natuurlijk al lang
dat toerisme een inkomstenbron vormt
die de welvaart stimuleert,
Dikkebos; ooit bezocht f Te midden van de landerijen ligt als een welkome verrassing de (uitgebreide) Wat huizen,
Mooie gedachte; maar waar breng je
die mensen onder? Hotels zijn er vrij
wel niet en met pensions is het even
zo gesteld. Er was wel in 1931 reeds
een streek-VVV opgericht maar die had
weinig te betekenen. Als er geen men
sen komen, blijven de foldertjes rustig
in het pakpapier liggen. Jan Hardeman
bekommerde zich niet om die kwijnen
de VVV en stelde een eigen plan op.
De Noordfransen waren welkom maar
hij mikte op de Nederlanders.
Hardeman en de zijnen ondernamen een
strooptocht. Bij dé inwoners klopten zij
aan met de vraag of zij bereid waren
voor vakantiegangers een kamer af te
staan. Men voelde er niet zo bar veel
voor. Het bleek dat de heuvellandbe
woners niet zo'n hoge dunk van de Ne
derlandse vakantieganger hadden.
IN
KAPPERSZAAK
VAN
MEVROUW
BONTE
WORDT
NU ANDERS
GEPRAAT
Woordvoerster was mevrouw Bonte
uit Westouter die een kapsalon drijft,
de enige in de plaats. Een kapper is er
niet. Mevrouw Bonte schudde krachtig
het hoofd op de vraag of zij misschien
een kamer beschikbaar wilde stellen.
„Ze hebben me gezegd dat de Neder
landers gierig zijn. Ze stappen een café
binnen, vragen om een glas water en
vinden het gek als ze daarvoor iets
moeten betalen".
Laat ze maar komen
Dat zou inderdaad een slechte beurt zijn
in het Westvlaamse vlasland. Mevrouw
Bonte is totaal bekeerd. Toen de eerste
Nederlanders haar streek bezochten
die dikke driehonderd heeft zij
ijlings haar kijk op de noorderburen
gewijzigd. En ftu spreek zij tegen haar
klanten in de kappersstoel over niets
meer dan over de voorbereidingen voor
't aanstaande seizoen. „Ollanders?" Je
weet tenminste wat je aan ze hebt.
Laat ze maar komen. We hebben ze
liever dan wie dan ook", is het vleien
de oordeel van mevrouw Bonte.
Het project van Jan Hardeman kreeg
bekendheid. Er kwam geldelijke steun
van de stichting „Roeping" die met een
portefeuille met zevenduizend gulden
rammelde omdat het een jongerenpro
ject betreft. Jan Hardeman ging naar
Brussel om het geld in ontvangst te
nemen maar keerde schielijk terug naar
zijn streek om met het kapitaaltje een
uitgebreider campagne op stapel te
zetten. Jan Hardeman is geen redacteur
meer bij 't weekblad. Zijn nieuwe taak
is: het Westvlaamse heuvelland tot ont
wikkeling brengen. Er werd een coöpe
ratie opgericht, de SV Heuvelland, om
de krachten in de streek te bundelen.
In Kemmel zetelt Jan Hardeman als
een (klein) soort directeur in een huis,
dat in de volksmond als Malegijs be-
Beetje dorst
In 1965 vond hij negentien gezinnen be
reid om vakantiegangers op te nemen.
Vorig jaar waren het er veertig. Jan
Hardeman organiseert bustochten in de
omgeving, haalt mensen (vooral uit
Brabant), geeft dans- en filmavonden,
verhuurt fietsen, laat maaltijden aan
rukken in 'n zaaltje van de Corneblom
me, geeft een wandelgids uit en doet
nog duizend en een dingen meer want
de bevolking heeft hij onderhand zo
enthousiast gekregen dat er steeds meer
„onderdak" wordt aangeboden. Intus
sen blijft hij bij "cTe autoriteiten in Brus
sel de deur plat lopen voor subsidie en
rekent hij de hoge heren voor hoeveel
de vakantiegangers al in 't Westvlaam
se heuvelland hebben „achtergelaten".
Maar Jan Hardeman zal er streng
voor waken dat zijn streek overspoeld
wordt. Het moet ook geen luxebewe
ging worden want dan wordt de streek
geweld aangedaan.
Wie er heengaat, neei
liever geen stropdas mee maar een lek
ker los vakantiehemd. een paar stevi
ge wandelschoenen, een beetje dorst
want het bier is ook best in de dorps
cafés en een open oog voor het ver
stilde, rustige landschap waar men nog
helemaal alleen kan dwalen zonder
overdadig verkeer en zonder de buur
man van 'n flat naast u tegen te ko
men. Of hjj moet dit ook lezen en en
thousiast geraken voor wat genoemd
kan worden een „pioniersvakantie".
Ogen te kort om te genieten langs
verder het wijde land
i koffer
Nationaal Belgisch
V erkeersbureau
Leidseplein 7, Amsterdam,
tel. 020-24.59.59.
Wie de tocht maakt langh de Mans mI
enigszins georiënteerd willen zUn. Kr
kan nu wel gezegd worden dat lang» dl«
rivier meer valt te, beleven dan alleen
het kijken naar de wisselende stroom en
het dito landschap maar men zal een
vaatlgheldje wensen. Van Eyaden af la
achtereenvolgens som» met afwijkin
gen naar links en recht» o.a. van het
volgende te genieten
Vise: zwemmen en kanovaren ln het
water van het lie Robinaon.
Luik: rondom rotsen en beboste heu
vels. vele musea; stad van monumen
ten en hulzen met leien daken, te
bewonderen vanaf de heuvels rondom
Cliaudfontalne (enige kilometers van
Luik): bossen, grote zomerfeesten,
basiliek van Chevreroont.
Hoei: gelegen tussen twee van de
mooiste streken van België. Oondroa
en Haspengouw; fraaie bouwkunst.
Marche-les-dames: uitstekend wan
delgebied met bossen.
0 Andenne: monumenten uit de zeven
tiende en achttiende eeuw. reliek
schrijn van St -Beggn; museum voor
oud porselein en pla^eelwerk.
0 Jambes; strand aan de Maas
0 Namen: oude onderaardse gangen,
park van 10 hectaren, avondrondrit
iHngs geïllumineerde gebouwon e d. ln
de Maasstreek; monumenten; kathe-
0 Weplon: centrum van aardbelentoelt
met derde zaterdag van Juni aard-
beienfeest; bossen; kasteel Marlagne;
specialiteit, gebakken vla
Profondevill.' karakteristiek dorp In
bocht van de Maas; bossen.
Annevole zie artikel
Anhee. geïllumineerd park. gebakken
Maasvls.
Yvolr: strand met bodelland; zand
steengroeven, fraaie panorama's.
Dlnant: lit artikel
0 Ciney: oude stad. ontstaan uit een
Gallo-Romelnse nederzetting.
Foy Notre Dame: bedevaarteoord.
Anseremnie: eilandje ln de Maas met
strand; priorij uit de zeventiende
eeuw; berg»lot Walzln op twee kilo
meter; hengelsportcentrum.
0 Waulsort: kasteel en tuinen van
0 Hastlères: grotten; Romaanse kerk
uit 1033; rivierbaden; wandelen
Het misverstand blijkt hard
nekkiger te zijn dan men wel
denkt. De Maas ontspringt niet
in de Vogezen maar op de win
derige hoogvlakte van Langres,
waar ook Seine, Marne en
Saöne hun tocht naar zee be
ginnen. De Maas ontstaat uit
twee hi-ken, die in Fort Fil-
lièrea samenvloeien en dankt
zijn naam aan het dorp Meuae.
Dit stukje aardrijkskunde voor
af. Maar liet gaat om de Maas
in België, als de rivier al dor
en schraal land Is gepasseerd
maar ook door joyeuze streken
heeft gestroomd.
ndlg
;el(jk
i maken, begint de tocht h\|
Eyaden. Dan kan men op weg
daarheen ook nog een stukje
vakantie meenemen, geheel
Limburg, ook nog Brabant zo
men wil en dat zijn ook vakan
tiestreken bij uitstek, w.~ar hel
ls
dagen.
De Semois buitelt
uitgelaten jonge hond door het land.
Eyaden dus, waar de Maas nog
Maas heet. Even verder, bij
Visé, moet er al van Meuae
worden gesproken. De tocht
voert naar Luik, dat midden in
de koeltorens, schoorstenen, fa-
briekacomplexen en industrie
terreinen ligt maar even goed
voor heel Wallonië een centrum
van kunat en cultuur la. Even
tijd vrij maken voor het kas
teel van Aigremont en via Hoei
naar Namen. Goed beschouwd
wordt het daar paa volop in
teressant. Niemand minder dan
koning Albert heeft eena ge
zegd: „De Maas ia een kost
baar kleinood en Namen ia er
de parel van". De stad, die san
de aamenvloeiing van Sambre
en Meuse ligt, la het hart van
een van de schoonste landstre
ken van België.
U komt er toch wel overheen
maar het is de moeite waard
even nader de Romeinse Maas
brug in Jambes te bekijken.
Het is aat men zeker weet in
België te zjjn, anders zou men
zweren op de Slnt-Servaaabrug
van Maastricht te staan, zo lij
ken die twee bruggen op el
kaar. En het vergelijkingsma
teriaal hebt u btj de hand. want
u bent de tocht door België
niet begonnen zonder even te
pleisteren op het Maastrichtse
Vrtjthof, alttjd een evenement
ondanks het „blik" dat helaas
In rjjen staat opgesteld.
Trap niet te hard op het gas
pedaal maar waarom zouden
de jongeren deze tocht niet op
de flets maken? Op de trein
naar Maastricht en dan maar
peddelen en nog veel meer zien
en beleven dan ln een auto
naar Dinant enige zijsprongen
worden gemaakt. Naar het uit
de late middeleeuwen daterend
riddergoed Spontln, het oudste
bewoonde kasteel van geheel
België. Naar het kaateel Anne-
voie met tuinen die de be
roemde tuinen van Versailles
naar de kroon steken. Het zijn
trouwens niet alleen de tuinen
maar het samenspel van casca
des, snelle beekjes met schich
tige forellen, vijvers met sta
tig drijvende zwanen en bron
nen die van de tuinen van An
nevole een uniek schouwspel
maken. Vooral btj avond als al
les ls verlicht en er een sprook
jessfeer wordt opgeroepen te
gen het decor van het machtige
kasteel. De gids zal u graag
rondleiden gedurende een uur
En die tijd moet er toch af
kunnen voor lomand die zich
Het ia nirt eens zo'n klem
bootje, dat de strandlie/hebbers
naar het badelland van Yvoir
niet wil haasten in de vakantie.
Nog een zijsprong: naar de be-
nedikt(jner abdij van Maredsous.
Ala u er een k(jkje wilt nemen,
is een ruk aan de bel voldoen
de. mits men natuurlek niet op
een ongelegen uur komt want
ook benediktljnen eten, bijvoor
beeld.
En dan Dinant. Kennen we,
zult u zeggen. De citadel, do
stiftskerk. de grot. Misschien
kunt u dan op jacht gaan naar
de ateliers waar het gedreven
en bewerkte koperwerk wordt
vervaardigd de dlnanderle,
waaraan Dinant zijn naam ont
leent). Trouwens, hoe dlkwjjls
men er ook is geweest, Dinant
blijft boelen en de Meuse ta er
wel ongeveer op zijn mooist als
u hem bekijkt vanuit de cita
del. Voor wie althans kijk heeft
op het mooie van een rivier.
Mlicht hebt u dat, anders be
gint >i nist san dm tocht,
want er staan meer rivieren
op hot programma. Na het
wisselende landschap lAngs de
Meuse eindigend b(J Glvet
waar zovelcn even op Franse
bodem overwippen cn een
prentbriefkaart sturen zodat
het thuisfront zal opmerken:
Hé, ze zitten waarachtig ln
Frankrijk en ze zouden naar
België gaan kan de terug
weg langs de trots van België
voeren: de rivieren Lease, Our-
the en Seniola. Wellicht hebt u
wel eens In Nederland een
tocht Kemuokt langs de Vlist - -
van Haastrecht naar Schoon
hoven en bent u onder de
bekoring gekomen vim ft f-
Itykheld, het rustgevende van
dit riviertje dat door het land
schap slingert met een souples
se en een elegance die verbR-
zen. Zo z(jn ook de Lesae, de
Ourthe en de Semois, maar dan
Pin dan kunt u de grotten van
Han, aan de Lease, nog over
slaan ala u daar geen behoefte
aan hebt.
tFoto's op deze pagina t
Belgisch Verkeersbureau
Amsterdam).
