Kabinet leeft hooguit twee jaar Overgang naar nieuw politiek gezicht Perscommentaren Grondwetswijziging wordt belangrijkste opdracht Minister-president P. J. S. de Jong (KVP) Snel afwegen en bliksemsnel beslissen Mr. H. BEERNINK (CHU) AFWACHTENDE HOUDING Jongste van de ploeg „lood om oud ijzer Mr. Luns (kvp) zitten blijven DE OUDSTE VAN DE PLOEG Commentaar politici Plaats voor 7 nieuwe Kamerleden DilNSJDAU 4 AFKlL. 1HÖÏ DE LEIDSE COURANT PAGINA 5 (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Het kabinet-De Jong krijgt een van de belangrijkste opgaven van na de tweede wereldoorlog: het voorbereiden van een grondwetswijziging om Nederland een nieuw politiek gezicht te geven. Iedereen ver langt dit: de politicus en de kiezer, het be drijfsleven en organisatorisch Nederland. Het kabinet moet daarnaar op zo kort mogelijke termijn streven. Politici rekenen erop, dat dit hoogstens twee jaar mag duren, waarna de Kamer ontbonden kan worden voor het hou den van nieuwe verkiezingen. Men geeft de pIoeg-De Jong in dit verband dan ook hoog stens twee jaren. Voldoende tijd ook om een financieel-economisch evenwicht in Nederland te bereiken en om nu eindelijk ook het onder nemingsrecht te herzien. Maar vooral ter voorbereiding van de nieuwe verkiezingen, om dan eindelijk eens plannen op lange termijn te kunnen maken voor een zich vol ledig vernieuwend Nederland: met een natio nale planning van stedenbouw en verkeers- voorzieningen, van samenwerking binnen een verenigd Europa en van een werkend land met vier dagen arbeid en drie dagen vrije tijdsbesteding. Het kabinet-De Jong is daarom een over gangskabinet naar nieuwe tijden. Met een politieke kleur, die nauwelijks aan te geven is, omdat dit kabinet gelijk denkt als de Nederlandse politici: op naar een vernieuwd Nederlands gezicht. Men kan echter niet zeggen, dat dit kabinet bestaat uit de meest vooruitstrevende Nederlandse politici. Toch gelegenheid krijgt de grondwetswijzigingen is het noodzakelijk, dat dit team de ongeremde zo snel mogelijk tot stand te brengen. Door de noodzakelijk geachte bezuinigingen, ook in 1968 kunnen immers nauwelijks nog andere plannen verwezenlijkt worden. Het team kent een aantal bekende ministers en verschillende nieuwe bewindslieden, die deels in de politiek, deels elders al carrière gemaakt hebben. Financiën en vice-premier Prof. Witteveen (VVD) leergeld betaald Voor 1959 een marine officier van niet geringe betekenis. Daarna snel op geklommen op de politieke ladder: staatssecretaris van Marine, minister van De fensie, minister-president. Een zeer kundig vakminis ter, die zijn departement met vaste en dikwijls zeer strakke hand geleid heeft. Geen beroepspoliticus, wel een man, die het geweest zou kunnen zijn. Ook een man, die in het openbaar leven een wat naïeve rol pleegt te spelen, maar die zijn omgeving herhaalde lijk voor de opvallendste verrassingen plaatst. Goed denken, snel afwegen en dan bliksemsnel beslissen is een karakteristieke ei genschap van deze bijna 52-jarige premier, die tien dagen geleden hartstochte lijk beweerde nog zo wei nig te weten. Geen finan cieel-economisch expert, wel een man, die weet wat bezuinigen kan betekenen. Eerder rechts dan links in de Nederlandse politiek. Als minister van Financiën in het kabinet-Marijnen 1963-1965 bleek prof. Witteveen (45) meer geld te hebben laten besteden dan verant woord was, vooral door veel hogere universitaire uitgaven. Dit is hem nadien voortdurend verweten, toen hij als Tweede-Kamerlid het op te nemen kreeg tegen, figuren als de ministers Vondeling (Financiën) en Den Uyl (Economische Zaken). Is een zeer kundig hoogleraar te Rotterdam in de financieel-economische weten schappen, maar een econoom van de behoudende lijn. Heeft zeer uitge sproken nogal terughoudende ideeën over lonen, prijzen, financieel-econo mische plannen. Men zegt, dat hij van zijn eerste ministerschap wel zo veel geleerd heeft, dat hij thans heel wat voorzichtiger zal manoeuvreren met 's rijks financiën. Als voorstan der van belastingverlaging voor vooral de middengroepen zal hij in het kabinet-De Jong deze wensen zeker opzij moeten schuiven. Binnenlandse Zaken Sinds 1946 lid van de Tweede Kaïner, trad mr. H. Beemink (57) jarenlang op als fractievoorzitter en tevens enige jaren als partijvoorziter van de CHU. Deze politicus, die uit ambtelijke gemeentelijke kringen voorkomt (hij is al sinds 1939 in gemeente dienst van Rijswijk, sinds een aantal jaren gemeente secretaris) kan niet gerekend worden tot welke linkervleugel ook. Zijn partij is daar overigens geen geëigende groepering voor. Hij stelt zic-h met zijn fractie meestal op in een afwachtende houding en laat .het, laatste beslissende woord bijna altijd vallen op het allerlaatste moment. Als gevolg daarvan heeft deze fractievoorzitter de Tweede Kamer meer dan eens in grote spanning gehouden. Onlangs nog in de „nacht van Schmelzer" en later bij onder meer de debatten over de nieuwe omroepwet. Ook op het terrein van het ondenvijs heeft hij de Kamer nogal eens politieke verrassingen bereid. Verkeer en Waterstaat Drs. Bakker (AR) voorzichtig denkend politicus Justitie, prof. mr. C. H. F. Polak (VVD) Herziening ondernemings recht Na zijn rechten studies in Leiden is de tegenwoor dige professor Po lak 561 tussen 1927 en 1931 werkzaam geweest op de pro vinciale griffie van Zuid-Holland. Ver der was hij enige hooglera het ich staatsrecht aan de landbouwhoge school te Wageningen en thans hoogleraar in het administratief en agrarisch recht aan de Leidse Rijksuniversiteit. Hij zal als minis- ster van Justitie veel te maken krijgen met de herziening van het ondernemingsrecht en daaraan kan hij een uitstekende bijdrage leve ren. aldus insiders Defensie W. d. Toom (VVD) onbekende in politiek Oud-staatssecretaris ran Defensie (luchtmacht) in het kabinet-Marijnen, ile heer Den Toom is afkomstig uit de luchtmacht, maar hij een voorspoedige carrière maalctc tot in de hoogste ran gen. Politiek- is hij een volstrekt onbe kende, hij voelt zicli ook nauwelijks tot de politiek aan get rokkenmaar moet als een strikte vakminister beschouwd wor den. Torn hij als staatssecretaris aftrad, werd hij voorzitter van een belangrijke NAV O-commissie, die hem deels in Parijs, deels in Nederland bezighield. Landbouw en Visserij Ir. P. J. Lardinois (KVP) Straatdebat met Den Uyl Ontwikkelingshulp Drs. R. Udink (C.H.U.) De jongste Ut) ploeg-De Jong is thans alge meen directeur van de centra le kamer voor handelsbevor deringen. In deze functie heeft hij veel werk verricht, maar ook veel aakt ■sr dive 4 landen en we- relddelen. Hij is tevens voorzitter van de protes tant-christelijke fractie in de Rijn- mondraad. Als econoom van tie economische hogeschool te Rotter dam, was hij achtereenvolgens adjunct-secretaris en secretaris van de Rotterdamse Kamer van Koophandel, voordat hij naar Den Haag kwam bij de centrale kamer. Ook is hij in Rotterdam nog enige tijd buitengewoon lector aan d< economische hogeschool geweest. Drs. Udink heeft zich als CHU- lid beziggehouden met onder meer ontwikkelingshulp. Hij was lid van de CHU-commissie, die daarover een rapport opgesteld heeft Ook al een snelle politieke-carriére- maker. Voor hij in 1963 staatssecreta ris van Economi sche Zaken werd was deze geboren Fries (thans 45 j.» burgemeester vah' And ijk in West- Friesland en vhri Hoogeveen Deze drs. in de econo mische wetenschap oen werkte met de toenmalige minis ter Den Uyl de mijnnota uit en kondigde onder het bewind-Zijlstra verschillende maatregelen ter be strijding van de werkloosheid af Een wat men noemt voorzichtig denkend politicus. Cultuur. Recreatie eu Maatsch. Werk Dr. Klompé(KVP) geziene vrouw Soc. Zaken en Volksgezondheid Roolvink (AR) 'Als staatssecretaris van Sociale Zaken en Volksgezondheid onder de toenmalige minister mr. dr. Oh. M. Avan Rooy (de tegenwoor dige gouverneur van Limburg) werd over de heer Roolvink (55) meestal gesproken als over de eigenlijke minister van dit depar tement. Dr. Van Rooy kreeg toen in de Tweede Kamer meermalen het verwijt te horen te spreken door de mond van zijn staatssecre taris Roolvink. Deze stond dan ook zijn mannetje tijdens de dik wijls felle debatten met de socia listische woordvoerders. Beroemd waren toen de discussies tussen hem en de Kamerleden Roemers en wijlen de heer Suurhoff. On danks zijn afkomst (oud- vak bondsbestuurder van het C.N.V.) heeft de heer Roolvink zich later, toen hij fractievoorzitter van de A.R. was. steeds meer ontpopt als een rechtse A.R.-figuur. Bekend is geworden zijn slagzin bij de keuze van regeringspartner: ,JIet is mij lood om oud ijzer wie het is Bekend zijn ook zijn in terne conflicten met figuren als mr. Biesheuvel en drs. J. Boersma, zijn links georiënteerde fractie genoot en adviseur ran het C.N.V. 'erslag gevers) DEN HAAG Het slagen van forma teur De Jong heeft uiteraard de nodige perscommentaren uitgelokt. Over hel al gemeen spreekt daaruit een gevoel van opluchting, dat de kabinetscrisis achter de rug is. Maar een Juichtoon ontbreekt toch. Daarvoor jiijn er te veel twijfels. VOLKSKRANT ikath.): Een nieuwe regeringsploeg geeft de meeste zekerheid als hij is samengesteld uitmensen van wie bekend is dat zij stuk voor stuk voor het hun toegewezen departement geschikt zijn. Die zekerheid heelt men nu niet. Intussen Is al verschillende keren gebleken dat nieuwelingen tot ministers vun erkende bekwaamneid uitgroeien. Die kans dienen uiteraard ook de nieuwkomers in het ka binet-De Jong te krijgen. HET VRIJE VOLK (soc.): Dc heer De Jong schijnt erin te zijn geslaagd een ka binet te vormen van ministers die bi) be nadering niet weten wal er voor hen te regeren valt Voor wie zich herinnert hoe er over tientallen miljoenen guldeus moest worden gebokst voordat met socia listen over deelname aan een regering een akkoord werd bereikt, is dat verbazing wekkend. ALGEMEEN DAGBLAD (onafh.); Er is een gevoel van opluchting, in de trant van: nu ja, er is tenminste weer een ka binet Er ls vooral, als achtergrond daar van, de opvatting dat het toch eigenlijk wel de laatste keer zou moeten zijn ge weest dat in Nederland een kabinet op deze wijze wordt geboren. Een wijze die het Algemeen Dagblad doet denken aan de periode van de Vierde Republiek in Frankrijk. TELEGRAAF (rechts onafh.): De mar telgang van formateur De Jong is ten slotte beloond. Het nieuwe kabinet be schikt over enige pluspunten. Een belang rijk winstpunt is ongetwijfeld, dat pre mier De Jong en minister van Financiën Witteveen eerlijke politici zijn, die het land hebben aan dubbelzinnige verklarin gen en zich nimmer aan onwaarheden hebben schuldig gemaakt. HET PAROOL (onafh. soc.) Zul minis ter Witteveen nu de medicijnman staatsfinanciën blijken, nadat hij in het kabinet-Marijnen als zodanig was gengevallen Zal minister Roolvink zo heftig omstreden In eigen kring de toenemende socia le spanningen kunnen harmoniseren 7 En houdt de benoeming van mr. Bccrnink tot minister van Binnenlandse Zakt enige belofte in omtrent de staatkundige vernieuwing, die de toekomt DE TiJD (kath.): Het kabinet-De Jong is geformeerd met de rug tegen de r Over de strubbelingen bij de KVP wat de personeelsbezetting betrert zegt De 'lijd: men schijnt nu wel in te zien. dat bij de kandidaatstelling voor de Kamer te wei nig rekening wordt gehouden met de mo gelijkheid van een toekomstige ministe riële loopbaan. De basis voor dat kwaad ligt in de partijstructuur, die meer op e\ .nwlchtige verdeling naar regio maatschappelijke organisatie dan naur politieke potentie kijkt. Algemeen Handelsblad (lib.): Voor zover bij de nieuwe ministers niet per soonlijke ambities in het spel zijn om excellent te worden, mug men bewon dering hebben voor de moed waarvan zij blijk geven door dat moeilijke man daat op zich te willen nemen. De N.R.C. (onafh. lib.): Het wordt Volkshuisvesting Ir. Schut (A.R.) stedebouwkundig adviesbureau Buitenlandse Zaken l)e meest onderschei den en langstzittende minister (sinds 1952) van Buitenlandse Za ken. Altijd goed voor keurstemmen l.ij al gemene verkiezingen, goed aangeschreven bij het Nederlandse zijn Is een van de gezaghebbendste K.V.P.'ers van dit ogenblik. Was eerder minister van Maatschappelijk Werk. verving mr. Cals destijds als minister van Onderwijs geruime tijd. toen deze met een ernstige ziekte te kampen had. Doet het op C.R.M. zoals men dit zo zegt. bijzonder goed en is daardoor een geziene bewindsvrouw. optreden ►laar menigeen in dc lolltieke binnenkamers van Nederland is ervan overtuigd, dat mr. Luns (55) te lang blijft zitten als minister, hoe hoog men hem ook aanslaat. Doorstroming vooral op een departement als dat van Buitenlandse Zaken blijft noodzakelijk, ook al door de soms snel wisselende buitenlandse politieke gebeur tenissen en stromingen. Ir. P. J. Lardinois Dc nieuwe 42-jarige minister van Land bouw en Visserij werd in 1963 lid van de Tweede Kan 11 ij daarvoor uit Lon den gehaald wor den, waar hij ge accrediteerd was als landbouwalta- ebé by dc Neder landse ambassade. Zijn opleiding ge noot ir. Lardinois In Rolduc (hij werd in Noorbeek gebo- landbouwhoge. school van Wage ningen. Zijn carri ère begon hij als landbouwconsulent in Eindhoven, later ging hij over in landbouw -diplo matieke dienst. Als Tweede-Kamerlid was de heer Lardi- het Europees par lement, terwijl hij voorzitter is van dc Noordbrabantse Christelijke Boe renbond. Rij dc verkiezin gen trad hij op als lijsttrekker Bra bant van de K.VJ*. en had toen een vaanleider drs.J. den Uyl. Zijn zui delijke afkomst kan bij moeilijk ver bergen. noch in zün spraak, noch in zijn opgewekt karakter. Hij is, meen oordeelt, een goed landbouwdes kundige en kent Economische Zaken: Mr. L. dc Block (KVP) Deze. in dit kabinet oudste minister (62 jaar) stamt uit ambtelijke kringen. Hij was destijds plaatsvervangend thesaurier-generaal bi) het ministerie oan Financiën, en verder directeur-generaal van ile industrialisatie en de ener gievoorziening bp het minis terie ran Economische Zaken. Zij, die menen, dat mr. De Block niets van financiën en economische zaken afweet, vergissen zich dus. Industria lisatie en energievoors le ningen spelen ook in het kabinet-De Jong een belang- rijke rol, in verband met de werkgelegenheid en de olie- en gaswinning in de Noord zee bijvoorbeeld. Mr. De Block, die geen uitgesproken politieke figuur w, heeft zich als staatssecretaris van Bui tenlandse Zaken zeer veel beziggehouden met E.E.G.- zaken. Als voorzitter van allerlei Brusselse vergaderin gen schijnt hij te hebben ge tuigd van tact, insicht tn ge zond overleg. Als directeur van de K.L.M. onder presi dent-directeur E. H. v. d. Beugel heeft hij de debócle vun de K.L.M .-top moeten doorworstelen. Mr. De Block was een van de weinigen, die als directeur kon blijven zit ten. De politiek in dit ge val mr. Luns haalde hem daar in 1963 weg om staats secretaris van Buitenlandse Zaken te worden. tn Delft en kwam reeds gedurende d« oorlogsjaren bij het ..Instituut Stad en Landschap van Zuid-Holland" In 1945 werd hi) directeur van dit Instituut Dez» functie vervult hij nog tot op de dag vun vandaag. Daarnaast heeft Ir. Schut een particulier stedebouwkundig adviesbureau te Middelburg Hij |s gehuwd en heeft 8 kinderen. 2 Jongens en ti meisjes De nieuwe minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening ls gereformeerd en lid van de A.R.P Hij ls actief in het ker kelijk werk van de Gereformeerde Kerk. Ook zit hij in diverse commissies die zich op het sociale vlak bewegen, o.u op het gebied van het jeugdwerk Onderwijs Dr. Ver inga (K VP) een doorzetter In de politieke wereld kent men Jpi prof. Veringa (42 *f nauwelijks, tenzij als gemeentepolIti cus van Rijswijk In ambtelijke en vooral justitiekrin gen des te beter Ook in K.V.P. kringen. Hij is namelijk voorzitter vun de RJJkskleskrlng Dordrecht Hij volgde onlang* mr. Lamers op als directeur-generaal van het gevan geniswezen. Is tevens hoogleraar te Nij megen ln de sociologische wetenschappen. Heeft in ambtelijke, justitie-, wetenschap pelijke en gemeentelijke kringen een goede naam. Zal het op Onderwijs en Wetenschappen, vooral in verband met de toekomst van het wetenschappelijk on derwijs niet eenvoudig hebben Is echter, zegt men. een doorzetter, een wat men noemt wtjn men*. beetje beklemmend. Er 1* dan nu een minister-president, behorende tot een partij die bij de verkiezingen een flinke klap heeft gekregen. Een minister-president voorts die aan het eigenlijke politieke spel ternauwernood heeft deelgenomen. Dat is weinig bevre digend. We moeten ons er maar mee troosten, dat deze premier een zonnige figuur schijnt te zijn, die bovendien wel weet en dat zal hij hard nodig heb ben wat tact en tactiek ls. Het fun dament van het kabinet-De Jong is goed genoeg om een paleis te dragen, maar er is iets als een noodwoning op neer gezet. In die noodwoning zijn enig* fraaie vertrekken, de rest ls kaal en lijkt hier en daar wat wrak. Een geheel ls er eigenlijk niet ln te zien. doordat de samenhang zoek ls. (Van onze parlementaire redactie DEN HAAG Het slagen van de for- matic-De Jong is een dubbeltje op iljn kant geweest, aldus KVP-fructlcvoorzlt- tcr drs. Schmelzer, die de nieuwe ploeg overigens een reële kans geeft de hele rit uit te zitten. Het ls een in socluul op zicht vooruitstrevend kabinet. Er zitten ln het kabinet zeer veel bekwame men sen met regeerkracht en gevoel voor sa menwerking, aldus de KVP-fraotlevoor- zitter. Over het verdwijnen van minister Bot (Ontwikkelingshulp) zei drs. Schmelzer: ,.De heer Bot heeft uitstekend werk ge daan. Ik kan verzekeren, dat de bereid heid van de KVP om de post Ontwikke lingshulp aan de CHU te laten, alleen en uitsluitend was ingegeven door onze wens om de formateur optimaal te kun nen helpen bij het oplossen van de moei lijke formatiepuzzel. De heer Bot heeft hiervoor begrip getoond en hij respec teert de genomen beslissing". De KVP- fractieleider zei, dat ook sommige der nog zittende staatssecretarissen eenzelf de lot zou kunnen treffen als de heer Bot overkomen is. Drs. J. den Uyl (PvdA) Op zichzelf is het natuurlijk gelukkig dat er na al het gehaspel van de laatst* tijd een nieuw kabinet is gekomen. Maar zowel de samenstelling, als de wijze van totstandkoming doen verwachten, dat het niet die maatschappelijke en politieke vernieuwing zal brengen, waaraan one land nu duidelijk behoefte heeft. Het ie op zijn best een kabinet van consolidatie, al moet men ln bepaalde opzichten erger vrezen. De eerste indruk is niet zo best. Mr. H. van Mierlo (D'66) Ik ben verontrust over het feit, dat het ministerie van Binnenlandse Zaken in handen komt van mr. Beemink. Op dit ministerie moeten immers de voorsteU len tot grondwetswijziging en andere door ons gewilde structuurwijzigingen worden voorbereid. Mr. Beemink Is ech ter de enige geweest, die al voor de vei>» kiezingen geroepen heeft, dat hij aan veranderingen geen behoefte heeft. De manier waarop hét kabinet tót stand is gekomen geeft weinig vertrouwen. Mr. E. Toxopeus (VVD) Er is geen reden om te suggereren, dat het kabinet-De Jong geen sterk ka binet zou zijn. Wanner het beleid wordt gekenmerkt door homogeniteit wordt het een sterk kabinet. Wanneer leder der le den gaat streven naar het vergroten van zijn eigen populariteit wordt het een zwak kabinet. Drs. J. Boersma (AR) De formatie was niet hartverheffend, daarom moet de politieke vernieuwing met des te meer kracht worden aange pakt. Het kabinet-De Jong ls geen ster team", maar de onderlinge samenwer king is van het grootste belang. Wellicht is te snel voor de VVD gekozen ln plaats van de PvdA. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Als gevolg ven de te verwachten benoeming van seven Twee de-Kamerleden tot minister In het kabi net-De Jong, komt er in de Tweede Ka mer plaats voor seven nieuwe leden. BIJ dc KVP-fractie zullen de plaatsen van dc ministers l»e Jong, Luns, Klompé en Lardinois blijkens de kandidatenlijst worden ingenomen door de heer J. H. Jansen te Den Huag (vacuture De Jong), dr. W. J. Schuijt te Den Haag (vacature Luns), mej. mr. Th. W. M. Ralfoort Ir Nijmegen (vacature Klompé) en mr. K. J. van Laak te Waalwijk (vacature Lar dinois). Bij de AR neemt dr. A. Veerman tc Rijswijk, rector van het christelijk lyce um te Delft, de plaats in van de heer B. Roolvink, bij de VVD bezet de heer H. Wiegel uit Amsterdam dc plaats van prof. Witteveen en bij de CHU gunt mej. mr. A. E. H. Hnars uit Breukclen de plaats Innemen van mr. Beernlnk. Van de vier nieuwe KVP'ers gaat de heer J. H. Jansen (50), die kolonel is bij de generale staf. zich speciaal met de)<-nsie-aongelegenheden bezig houden. Kolonel Jansen Is leraur geweest aan de Koninklijke Militaire Akademle en aan de hogere krijgsschool. HIJ is lid van de redactiecommissie ..cahiers voor vredes vraagstukken" van Pax Chrlstl en lid van de commissies van de KVP-dcfensle- politiek, vrede, veiligheid, ontwapening Europees parlementariër. Dr. W. J. Schuijt (57) keert wederom terug in de Tweede Kamer, waarvan hij sinds 1956 bijna onafgebroken deel heeft uitgemaakt. HIJ is een der buitenland- deskundigen van de KVP en een bekend Europees parlementier. Mej. mr. Th. W M. Bnlfoort (33) ls studentendecaan aan de r.-k. untverdl- teit van Nijmegen. Zij was algemeen se cretaresse van de kath. boerinnenbond cn van de jeugdbond van de boerinnen. Voorts was zij lid van de KVP-comml»- sie .vrouw en partij" en vice-president* van de centrale jongerengroepen van de KVP. Zij gaat zich ln de Kamer spe ciaal met onderwijszaken bezighouden. Mr. K. J. van Laak ls sinds 1961 in specteur bij de rijksbelastingen. HIJ maakte ook vorig jaar deel uit van de Tweede Kamer, verdween bij de laatst* verkiezingen en keert nu t*ru»

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1967 | | pagina 5