ondanks preventie
zal
het
altijd
blijven
branden
Wentelwiekend
door bollenland
ZATERDAG 1 APRIL 1««T
een
blik
in
de
leidse
brandweer
kazerne (2)
Wanneer er bij de Leidse brandweer alarm wordt geslagen,
dan vindt dat door geluidversterkers zijn weerklank in alle
hoeken en gaten van de brandweerkazerne. De ploeg, die
dienst doet, rent ogenblikkelijk naar de garages, waar hel
men en leren jassen op nummer klaar hangen voor een
vlugge, doeltreffende greep. De herrie, waarmee het alarm
wordt gegeven en de snelheid waarmee men er op reageert,
nemen als een wankel makende kracht bezit van je. Met
knikkende knieën plof je naast twee inschikkelijke brand
weerlieden op de voorbank van wat nevelspuit heet neer en
in de consternatie weet je niet wat je in de seconde die je
nog rest, voordat de deuren van de auto's sluiten, zal mee
nemen: je linkerbeen of je balpen.
De deuren van de hangars beginnen te zoemen, de auto's
starten en daar ga je met luid gillende tweetoon, rinke-
lehde bellen, loeiende claxons de Langebrug op. Bij elke
bocht zit er niets anders op dan maar willoos naar links en
rechts te hopsen, met paniekerige kriebels in de maagstreek
en de oren zo barstensvol geluiden, dat je naar adem snakt.
Bij de Steenschuur gekomen realiseer je je met enige vol
doening wat er gebeurt: je rukt uit. Zelf de toestand van
ontreddering te boven is het vermakelijk de chaotische
reacties van anderen te zien, op dat „rode gevaar" dat hen
op de hielen zit.
De BANANENKOOPMAN, die
met zijn logge kar een knappe
uitwijkprestatie levert, waarbij hij
zijn bananen nog net op het droge
weet te houden. De fietsers en auto's
die voordat de agent op het Gange
tje de verkeerslichten op rood zet,
stoppen en zelfs als de wereld weer
groen is nog aan de grond genageld
staan. De onverlaat, die niet direct
aanstalte maakt tot stoppen, wordt
daartoe gedwongen, door lieden, die
met veel overtuiging op de bres
voor het algemeen belang springen.
Er zijn ook weggebruikers veelal
vrouwendie het ongewisse ver
kiezen boven de niet te bepalen
uitwijk-keuze links of rechts. Ze
laten zich pal voor de nevelspuit
van de trappen zakken en verlaten
zich op de Voorzienigheid.
Er wordt vrolijk om gegrinnikt in
de cabine, waar de bevelvoerder
mobilofonisch contact onderhoudt
met de kazerne. En ondanks alle
vertraging en vreemde verschijn
selen zijn we binnen vier minuten
daar waar de brand zou moeten zijn.
Eenmaal je losgemaakt uit de harde
houvast van de nevelspuit, maakt
het pandemonium plaats voor een
ongekende rust. Nooit heb je de
wereld zo voelen draaien.
vier afdelingen
Het individu, het nationale bezit
wordt sinds jaar en dag bedreigd
door brand. Hoe dan ook: het zal
altijd blijven branden is de me
ning van de brandweer. Alleen
door een bouwwerk op een be
paalde manier te bekijken, voor
dat het gebouwd of verbouwd
wordt, kan worden voorkomen,
De nevelepuit rukt uit
dat een eventuele brand zich tot
extreme proporties uitbreidt, dat
de mensen niet kunnen vluchten.
De Leidse brandweer valt uiteen
in vier afdelingen: de administra
tie, een preventieve, een repres
sieve en een technische afdeling.
Die verschillende afdelingen met
hun uiteenlopende werkzaamhe
den zorgen er voor, dat ieder lid
van Leidens brandweer, zelfs
wanneer er geen brand uitbreekt
zijn handen vol heeft.
bouwplannen
OP DE afdeling preventie, waar
hoofdbrandmeester W. A. Kos
ten zich naast zijn functie als
onder-commandant mee bezig
houdt, komen de klachten binnen
van soms moord en brand schreeu
wende mensen. „Mijn schoorsteen
trekt niet omdat dat mens bene
den fietsbanden stookt. Ze wil me
om zeep brengen" om zo maar eens
iets te noemen. Dagelijks gaan er
drie van de dienstdoende ploeg op
stap om klachten te controleren en
vaak door de oorzaken van laaien
de ruzies aan te horen bij beide
partijen wordt het brandje door
ingrijpen van de brandweer sym
bolisch geblust.
Daarnaast worden er dagelijks con
trole-beurten gehouden, waarbij ge
meentelijke, openbare en monu
mentale gebouwen worden bekeken
op brandgevaar. De brandweer
neemt maatregelen ter voorkoming
van brand, ter localisering van
brand en geeft aanwijzingen voor
Onder-commandant W. A. Kosten.
het aanbrengen van blusmiddelen
en noodverlichting.
Een balkonnetje, dat voor u de
ideale gelegenheid is om te zonnen,
is voor de brandweerman, dé mo
gelijkheid om te ontsnappen bij
brand. Het is maar hoe je het ziet.
En omdat er bij leken nog al eens
andere zienswijzen bestaan, worden
bij de brandweer alle verbouw- en
bouwplannen bekeken in hechte
samenwerking met de dienst van
Bouw- en Woningtoezicht van Ge
meentewerken, en na eventuele
veranderingen, die een grotere vei
ligheid garanderen, goedgekeurd.
adviezen
rvE PREVENTIE van de brand
U bestaat ook uit het geven van
adviezen, het houden van lezingen.
Het is echter de ervaring van de
brandweer, dat die adviezen vaak
door onvoorzichtigheid teniet wor
den gedaan omdat er bij het over
hevelen van ether toch een sigaretje
wordt opgestoken.
Behoudens het bewaken van ge
bouwen tijdens openbare vermake
lijkheden (schouwburg en Stadsge
hoorzaal bijv.) geeft de brandweer
ook aanwijzingen voor het aanbren
gen van blus- en brandmeldings
installaties in kerken en waren
huizen, die vaak „besprenkeld" zijn,
d.w.z. van een dusdanige apparatuur
zijn voorzien, dat de sprenkelspuit-
stukken, op regelmatige afstand van
elkaar bevestigd, bij temperatuurs-
verhoging openbreken en automa
tisch gaan blussen, nog voordat de
brandweer ter plaatse is. Andere
vormen van preventie zijn het ne
men van voorzorgsmaatregelen
in samenwerking met de Hinder
wet en Arbeidsinspectie tegen
radio-actieve bronnen in de in
dustrie, zodat zij bij brandgevaar
niet schadelijk zijn.
daadwerkelijk
optreden
DE Technische afdeling van de
brandweer bevat de werkplaat
sen waar bijv. adembeschermende
apparatuur wordt gecontroleerd,
alsmede blus- en reddingsmiddelen.
Bij de repressieve afdeling onder
scheidt men twee toestanden, de
staat van paraatheid en het daad
werkelijk optreden.
Tijdens het zgn. „Wachten op" heeft
iedereen zijn eigen taak. Er wordt
gezorgd dat de alarmcentrale naar
apparatuur en dat al het uitruk-
materiaal adequaat kan functione
ren. Daarbij komt nog de licha
melijke en geestelijke training van
de brandweerman. Het repressief
centrum moet ALTIJD over een
bepaalde hoeveelheid personeel en
materiaal kunnen beschikken. Dit
is financieel en organisatorisch het
gemakkelijkst te verwezenlijken
door een 24-urig dienstverband.
Van half acht 's morgens tot 's
avonds zessen werkt hij (uiteraard
met pauzes); daarna kan hij doen
wat hy wil, maar hij moet in de
kazerne blijven, waar hij t.v. kan
kijken, biljarten of aan zyn brom
fiets prutsen.
codes voor
brandrisico
TIET IS NIET ZO, dat het aan-
tal auto's bij een uitruk aan
het toeval wordt overgelaten.
Commandant Hagedoorn heeft op
zijn kamer een grote kaart met
gele, groene en rode zones. Die
kleuren zijn codes; ze geven het
brandrisico in een bepaalde Leid
se wijk aan. Rood is de binnen
stad, geel de industriewijken en
de flats, groen de open bebou
wing in de buitenwijken. Het
materiaal van de Leidse brand
weer moet volgens de kaart be
rusten op een bezetting van twee
autospuiten, een ladderwagen en
bijzondere voertuigen. Niet al
leen het op de kaart aangegeven
brandrisico bepaald het materiaal,
maar ook de tijd die nodig is om
bij een willekeurige brand te ko
men. Wat dat betreft zit de Leid
se brandweer op de Langebrug
erg centraal.
alarmcentrale
17ERBRANDEN is het zich ver-
binden van een stof met zuur
stof onder afgifte van warmte en
vorming van een nieuwe stof. Wan
neer dit proces plaats vindt, gaat
bij Leidens brandweer op de alarm
centrale de telefoon. Dag en nacht
zit daar iemand om hem aan te
nemen. Sommige mensen bellen 't
alarmnummer 33333 om iets alles
behalve alarmerends te zeggen; zij
worden verzocht een ander num
mer te bellen. Er zijn ook eenza
men, die vooral 's nachts de
brandweer bellen, omdat zij weten,
dat er altijd iemand is. Is de ene
lijn bezet, dan springt een volgende
alarmering automatisch over op een
binnen vijf minuten naar een
willekeurige plek in leiden
andere lijn. De man, die dienst doet
op de alarmcentrale geeft via ge
luidsversterkers het alarm door aan
de kazerne alsmede welk materiaal
moet uitrukken.
2000 brandkranen
/"VNDER de afdeling preventie valt
ook de planning van het blus
water, waarvoor men riool-, drink-
of open water kan gebruiken. In
Leiden bevinden zich op korte af
stand van elkaar zo'n 2000 brand
kranen, waarop men kan aanslui
ten. Overigens zijn er drie manie
ren van blussen, die door de brand
weer worden gehanteerd: die met
water of verneveld water, die met
zand en bluspoeder en die met de
halogeen koolwaterstoffen.
De nevelspuit (aanschafprijs 80.000
een „hele mooie" 100.000). Zijn
blusvermogen is althans binnens
huis enorm door miljarden wa
terdeeltjes. De nevelspuit kan as
sistentie krijgen van een autospuit
met een capaciteit van 2000 liter.
De Leidse brandweer beschikt even
eens over een zgn. „Metz-ladder"
met een lengte van 27 meter, als
ook een zelfgebouwde takelwagen,
waarin het tegenwicht wordt ge
vormd door 800 kilo ponsdoppen.
Een kleine gereedschappenwagen en
een pomp met een Porsche-motor
om kelders leeg te pompen comple
teren het materiaal.
snelheid
TI7ANNEER er 's nachts een alarm
binnenkomt, dan worden de in
de kazerne slapende brandweerlie
den door geluidsversterkers uit
Morpheus' armen gerukt. Ze heb
ben één minuut om zich te reali
seren wat er aan de hand is, om
zich aan te kleden, in de auto's te
springen en uit te rukken. „Een
minuut is lang hoor", was het com
mentaar van de brandweerlieden.
„Goed, je hebt geen tijd om je te
scheren en je schoenen moeten niet
zoek zijn. Al hollende trek je van
alles aan".
Ieder heeft niet alleen zyn eigen
plaats in de auto's maar ook zyn
eigen taak. De bevelvoerder (met
„zilveren" helm als herkenning)
voert het commando, de nummers
één en twee mogen aanvallen. Dat
Razendsnel door Leiden
„Stadts brandspueyten" staat er on
der dit oude wapen, dat nog steeds in
de Vrouwenkerkkoorstraat te zien is.
zyn de ere-taken bij de brandweer.
De nummers 4 en 5 zorgen voor 't
achterfront, voor de ladders en de
slangen. Snelheid is een belangrijk
wapen van Leidens brandweer. Bin
nen vijf minuten kunnen zij het
hele Leidse grondgebied bereiken.
Hoewel je na een bezoek aan Lei
dens brandweer een bijzondere waar.
dering hebt gekregen voor zijn onmis
bare werkzaamheden in het maat
schappelijk bestel en je dusdanig
bent geïndoctrineerd dat het geluid
van de brandweerwagens je bijna als
muziek in de oren klinken blijft de
brandweerman zelf toch een eniger
mate onbegrijpelijk fenomeen. Niet
in zijn drang om te spelen met vuur,
sjjn zwak voor blussen, ryn mogelij
ke voorkeur voor gevaar en sensatie.
Wel in de consequentie van zijn be
roep, om wanneer dat van hem ge
vraagd wordt, een gevecht op leven
en dood te leveren met die wat de
monische vaok ongrijpbaar lijkende
vijand, die "brand" heet.
Als een felle libelle scheert bij redelijk droog weer een helicopter
over tulpen en narcissen in de bloembollenstreek. Zoemend breit
de wentelwiek een wijd patroon over de velden: een rechts, een ave
rechts. Soms staat hij te trillen boven een sloot, laat zich dan weg
drijven op de wind, schuins omhoog, om dan met een plotselinge
wending neer te vallen op de bloembedden, een ragfijne nevel van
geel stuifmeel over de aardoppervlak wervelend. Een wapen met een
dodelijk gifgas? Het is de nieuwste en waarschijnlijk ook de dege-
lijkste methode van de bloembollenkweker om de gewassen te
beschermen tegen de aantasting van het z.g. vuur.
In tegenstelling tot 'n vliegtuig, sterk
afhankelijk van de wind. 't Kun zo hard
niet waaien of het rotormotortje houdt
het toestel op zyn plaats.
KTa een jaar „proefdraaien" moet men
concluderen, dat het experiment ge
slaagd la. De methode ls vrijwel overal
gunstig ontvangen. Door de wendbaar
heid van het toestel kunnen ook kwe
kers, die kleine hoeken land beta'eu.
overgaan op machinaal bespuiten. Met
een vliegtuig had men vaak te tobben
met rietschelften en schuurtjes, die een
lel(jke sta-ln-de-weg vormden. Iets over
de kosten van een en ander: de helikop
ter. die wordt gehuurd van «le Deense
firma Thanner Fly, In Nederland ope
rerend onder de naam Thanner Servi
ce N.V. te Hardenberg, kost per uur een
goede 300,-. Een belangrijk deel hier
van vloeit voort uit de controlebeurten,
die oin dc 25 uur moeten worden uit
gevoerd.
Momentcel vliegen twee piloten voor
de firma Plug: één In de streek
rond Hlllegom, Llsse en Snssenhelm en
een tweede In de kop van Noord Hol-
I nd. In de „Zuid" hanteert vlieger J
W. Lambermont, oud-straaljagerpiloot
bij de luchtmacht, de stuurknuppel.
Wie hem aan het werk ziet neemt zyn
hoed af voor 7.(Jn toeren. Als het hoofd
deksel tenminste niet al door de sulzen-
de wieken de lucht Is Ingetlld. IIIJ haalt
van alles uit met z(jn vliegend eitje, zo
als bijvoorbeeld onder telefoondraden
door vliegen. Nog sterker: z^n „Noord
se" collega sch'Jnt het gepresteerd te
hebben onder de Ix-drudlng van de
spoorlijn door te wippen.
Een jaar of vyf geleden voerde men al
bespuitingen uit op bollenvelden
met een klein sportvllegtuig. Het resul
taat was ook niet onbevredigend, maar
de exhorbltant hoge exploitatiekosten
vormden op den duur toch een te groot
struikelblok. De vliegerfj werd daarom
na verloop van tyd weer gestaakt. De
kwekers, die voordien alle gewassen
met motor- of handspuiten hadden be
spoten, gingen weer over op de oude
werkwijze. Het is goedkoper, maar
vergt heel wat kostbare arbeidsuren.
Verleden Jaar schakelde de Noord-
wjjkse bestrjjdingsmlddelenhandel de fa.
G. Plug N.V. als eerste helicopters In by
bespuiting van bloembollengewassen.
Het grote verschil met het gebruik van
vliegtuigen ls, dat de z.g. onrendabele
vllegttjd, het gaan naar en terugkomen
van de te bespuiten percelen, zo kort
mogelijk blijft. In tegenstelling tot de
vliegtuigjes hoeft de helicopter niet
steeds terug te vliegen naar de basis in
Noordwjjk, omdat hij zijn eigen vlieg
veldje mee krijgt. Dit landingsterrein van
2 by 3 meter is gemonteerd op de cabine
van een vrachtauto, die In de laadbak
reservoirs met bestrydingspreparaten en
benzinetanks vervoert.
's lkigorgens vroeg trekt de spuitploeg
"er op uit. De bollenstreek is op
kaarten In een aantal districten verdeeld,
die elk op zich ongeveer ln een dag zy.i
af te werken. Het gros van de bollenbe-
dryven, die helikopterbespulting toe
passen, hebben een weekabonnement
Wil de nevelspultery nut afwerpen dan
moeten de gewassen nameiyk om dc
week een beurt krygen. Het is begrype
ïyk dat slechte weersomstandigheden n
vliegschema ernstig ln de war kunnen
sturen. Als het regent, of er neerslag
wordt verwacht, helpt het spulten niet
veel. Daarentegen is de helikopter niet,
