JODEN niet schuldig aan
GODSMOORD
Verlies PTT:
40 miljoen
Souvenirindustrie
bijzonder actief
Giorgio Rinaldi bang
vermoord te worden
KANS OP WIJZIGING GRONDWET
EN VERVROEGDE VERKIEZINGEN
M. DE VRIES
VRIJDAG 24 MAART 1967
DE LEIDSE COURANT
Door Augustiin us
kardinaal Bea
volgen van stad tot stad, opdat op u aal neerko
men al het onschuldig bloed dat op aarde vergo
ten is, vanaf het bloed van de onschuldige Abel
tot aan het bloed van Barakias, die gij vermoord
hebt tussen de tempel en het altaar. Voorwaar,
Ik zeg u: Dit alles zal neerkomen op dit ge
slacht" (Mt. 23, 31—36).
Persoonlijke schuld
Wat volgt uit al deze teksten i
i probleem
Er is geen twijfel aan. dat het vonnis en de te
rechtstelling van Jezus, op zichzelf beschouwd, ob
jectief gesproken, een zonde van godsmoord be
tekenen; want Jezus is volgens de christelijke leer
God-mens. Van de andere kant kan evenmin be
twijfeld worden, dat een zonde van godsmoord in
de eigenlijke zin slechts aangerekend kan worden
aan wie zich bij het bedrijven ervan duidelijk be
wust was van de menselijk-goddelijke natuur van
Christus. De beslissende vraag is dus deze: waren
de leiders van het Sanhedrin en het volk dat zich
ertoe heeft laten brengen om Jezus' veroordeling
ie vragen zich hiervan wel zo duidelijk bewust?
Men kent de woorden van Petrus die, na de joden
van Jeruzalem verweten te hebben: ,,De vorst des
levens hebt gij gedood", daar bijna dadelijk aan
toevoegt: ,,Maar ik weet, broeders, dat gij in on
wetendheid gehandeld hebt, evenals uw overhe
den." (Hand. 3, 15, 17).
Aan de woorden van Petrus beantwoorden die van
Paulus in zijn rede tot de joden van Antiochië
in Pisidië: ,,De inwoners van Jeruzalem en hun
overheden hebben Hem niet erkend en door hun
vonnis de uitspraken van de profeten, die elke
sabbat worden voorgelezen, in vervulling doen
gaan" (Hand. 13, 27). En met deze woorden doen
de beide apostelen niet anders dan het voorbeeld
van zachtmoedigheid volgen, dat Jezus zelf ons
gegeven heeft, toen Hij aan het kruis bad: „Vader,
vergeef hun, want zij weten niet wat ze doen"
(Lucas 23, 34).
Onwetendheid
In de beperkte ruimte die ons ten dienste staat
is het niet mogelijk, een volledige interpretatie
van deze teksten te geven. Genoeg zij het te er
kennen, dat zij van de ene kant zeker niet als 'n
vrijspraak in de eigenlijke zin en nog minder als
een volledige vrijspraak beschouwd kunnen wor
den van degenen die verantwoordelijk waren voor
Jezus' dood. Bijvoorbeeld, het gebed van Jezus
om vergeving zou geen zin hebben, als er sprake
was van een absolute onwetendheid en dus van
absolute onschuld. Van de andere kant mag men
deze woorden echter evenmin opvatten als lege
formules zonder betekenis; vooral in Jezus' gebed
is het duidelijk dat Hij het verzoek om vergeving
ondersteunt door een werkelijk verzachtende om
standigheid ten gunste van de joden aan te voeren.
Als er dus bij de verantwoordelijke personen
sprake was van een zekere onwetendheid, is het
duidelijk, dat deze op de eerste plaats betrekking
had op het punt dat voor een jood het moeilijkst
te begrijpen was, namelijk de godheid van Jezus.
Het joodse volk was immers eeuwenlang opgevoed
in het meest strikte monotheïsme en in een vol
komen geestelijke opvatting over God. Het is dus
niet zo verwonderlijk, dat voor een jood een
mens-geworden" God en een „zoon van God"
uiterst moeilijk te aanvaarden waren: temeer
waar zelfs Petrus deze dingen niet zelf ontdekt,
maar door een openbaring van de Vader geleerd
had (vgl. Mt. 16, 18). Hiermee willen we de doel
treffendheid van Jezus' uitspraken over zijn god
heid en de bewijzen die Hij ervoor aangevoerd
had geenszins ontkennen. Maar daaruit ^volgt al
leen dat de onwetendheid misschien schuldig was,
veroorzaakt door hartstochten enzovoorts ech
ter niet, dat er in het geheel geen onwetendheid
bestond. Tenslotte, als dit de situatie was waarin
de leiders van het volk verkeerden met betrekking
tot de goddelijk-menselijke natuur van Jezus, hoe
groot moet dan niet de onwetendheid van het ge
wone volk geweest zijn.
Als dus de formele schuld aan de godsmoord
niet zonder meer bevestigd kan worden ten aan
zien van de leiders en van het volk, dat een
direct aandeel had in het proces van Jezus, kan
er nog veel minder sprake van zijn ten aanzien
van de afwezigen, die over de hele wereld ver
spreid waren, en in het geheel niet met betrek
king tot de joden van latere eeuwen.
Petrus
Blijft in ieder geval nog de mogelijkheid van een
verantwoordelijkheid i
oordeling van een onschuldige, die bekend stond
als een heilig leraar, eventueel zelfs als een pro
feet, de beloofde Messias. Waar het voor ons doel
op aankomt, is ook hier de vraag, of in een der
gelijke verantwoordelijkheid het hele volk verwik
keld kan zijn, en zo ja, in welke zin.
Vooraf een opmerking over een bepaalde bena
dering van ons vraagstuk, die niet dienstig is voor
een juiste oplossing. Er wordt wel gezegd, dat de
veroordeling van Jezus kennelijk niet aan het
joodse volk als zodanig ten laste gelegd kan wor
den, omdat men niet kan zeggen, dat het sanhe
drin, wiens leden niet door het volk gekozen wa
ren, maar slechts een oligarchische kaste vorm
den, het volk werkelijk vertegenwoordigde. Deze
redenering is niet houdbaar, omdat de gebeurte
nissen op deze manier beoordeeld worden met 'n
hedendaagse westerse mentaliteit en naar mo-
Geen collectieve
verantwoordelijkheid
voor gehele natie
Nieuw licht op bijbelteksten
derne maatstaven van democratische vertegen
woordiging, die niet gelden voor het Oosten, zeker
niet van voor het Oosten uit die tijd. We zullen
dus liever het Nieuwe Testament zelf ondervragen
en onderzoeken hoe dat de feiten en gebeurte
nissen ziet en beoordeelt.
Allereerst zijn er enige verklaringen van Pe
trus. In zijn eerste prediking, gehouden op het
pinksterfeest, zei hij tot de menigte die zich ver
zameld had: „Mannen van Israël, luistert naar
deze woorden: „Jezus de Nazarener, die volgens
Gods vastgestelde raadsbesluit en voorkennis is
uitgeleverd door de hand van goddelozen, hebt
gij aan het kruis genageld en gedood" (Hand. 2,
2223; vgl. ook vs. 36). Bijna dezelfde woorden
spreekt hij, opnieuw tot het volk van Jeruzalem,
in de rede na de genezing van de lamme: „De
vorst des levens hebt gij gedood. God heeft hem
evenwel uit de doden doen opstaan; daarvan zijn
wij getuigen" (Hand. 3,15). Voor het sanhedrin
verklaarde hij: „De God van onze vaderen heeft
Jezus ten leven gewekt, aan wie gij u vergrepen
hebt door Hem aan het kruis te slaan" (Hand.
5,30).
Niet anders spreekt Stefanus. eveneens tot het
sanhedrin: „Wie van de profeten zijn door uw
vaderen niet vervolgd? Gedood hebben ze hen
die de komst aankondigden van de Rechtvaardi
ge, wiens verraders en moordenaars gij nu gewor
den zijt(Hand. ,7,52). Soortgelijke uitdruk
kingen treffen we aan bij Paulus in de reeds ge
citeerde rede tot de joden van Antiochië in Pisi
dië: „Want de inwoners van Jeruzalem en hun
overheden hebben Hem niet erkend en door hun
vonnis de uitspraken van de profeten, die elke sab
bat worden voorgelezen, in vervulling doen gaan.
Ofschoon ze geen enkele rechtsgrond voor de
doodstraf konden vinden, hebben ze van Filatus
geëist, dat Hij ter dood gebracht werd" (Hand. 13,
27—28)
Jeruzalem
We wijzen voorlopig maar op één bijzonderheid
die ons verrast. Petrus, niet alleen wanneer hij
tot het sanhedrin spreekt maar ook wanneer hij
zich tot het volk richt, spreekt niet over de schuld
aan de kruisdood van Jezus als gemeenschappe
lijk aan alle leden van het uitverkoren volk maar
alleen aan de inwoners van Jeruzalem. Hetzelfde
zien wij bij Paulus. die het wel over de joden in
de derde persoon heeft maar niet over „ons"
joden; eveneens bij Stafenus, die toch in een
wijder verband ook over de vervolgingen van de
voorvaderen tegen de profeten spreekt (vgl. Hand.
17,51). Wc zuilen later op deze bijzonderheid te
rugkomen.
Een andere reeks teksten bevat de voorspellin
gen van Jezus over de straffen, die Jeruzalem
zullen treffen, tot en met zijn verwoesting. Over
deze teksten wordt door verschillende auteurs als
volgt geredeneerd: dit oordeel van God over Jeru
zalem, dat immers hoofdstad en symbool van het
uitverkoren volk is, betreft dus de natie als zo
danig. De geschiedenis toont aan, dat dit oordeel
in feite het hele volk getroffen heeft, en wel op
een zeer ernstige en beslissende manier. Welnu,
zegt men dan, dit feit veronderstelt een verant
woordelijkheid oftewel een collectieve schuld,
anders zou het een onrechtvaardigheid zijn. Ook
de enorme zwaarte van de straffen kan alleen
maar verklaard worden uit een collectieve ver
antwoordelijkheid van het hele volk voor het on
rechtvaardige vonnis over Jezus. Laten we nu de
teksten beschouwen.
In de gelijkenis van de wijnbouwers concludeert
Jezus, dat het doden van de erfgenaam van de
eigenaar van de wijngaard dit gevolg zal hebben:
„Daarom zeg ik u: het rijk Gods zal u ontno-
volk, dat wel de
vruchten daarvan opbrengt". En de evangelist
voegt hieraan toe dat de hogepriesters en farizee-
en die zijn gelijkenissen gehoord hadden, begrepen
dat Hij over hen sprak en dus op een middel zon
nen om zich van Hem meester te maken (Mt. 21,
4246). Jezus verklaart de reden van zijn tranen
over Jeruzalem met de voorspelling van de ko
mende verwoesting van de stad: „Uw vijanden
zullen u met uw kinderen die in u wonen neer-
smakken en zij zullen in u geen steen op de ande
re laten" en de reden die Hij ervoor geeft is de
volgende: „Omdat gij de tijd, waarin barmhar
tig op u werd neergezien, niet hebt erkend" (Lc.
19, 43—44).
Met een nog wijdere blik door de tijden vermaant
Jezus de schriftgeleerden en deöfarizeeën:0,,Gij
getuigt dus tegen uzelf, dat gij zonen zijt van
profetenmoordenaars. Nu dan, maakt gij de maat
van uw vaderen maar vol!Daarom zend Ik
tot u profeten, wijzen en schriftgeleerden. Som
migen van hen zult gij doden en kruisigen, ande
ren zult gij geselen in uw synagogen en achter-
de collectieve verantwoordelijkheid
joodse volk voor de kruisiging van Jezus? Een
eerste fundamentele opmerking, die hierboven al
gemaakt is: in geen enkele van de aangehaalde
teksten sluit de spreker (Petrus, Paulus, Stefa
nus) zichzelf in bij degenen, die schuldig zijn aan
de kruisiging van Jezus. De verwijten gelden
steeds de anderen, zij het dat zij zich richten te
gen het sanhedrin, zij het tegen het volk, de inwo
ners van Jeruzalem of de joden in het algemeen.
Maar als deze teksten betrekking hadden op een
collectieve verantwoordelijkheid of schuld van het
volk als zodanig, dus van allen die tot het volk
van Israël behoren, dan zouden de sprekers in
alle eerlijkheid het woord „wij" moeten gebrui
ken en zo zichzelf insluiten bij de algemene ver
antwoordelijkheid. In de geest en de bedoeling
van de sprekers gaat het dus niet om een collec
tieve schuld of verantwoordelijkheid, die zonder
meer gebaseerd is op het lidmaatschap van het
uitverkoren volk.
Een belangrijke bevestiging van deze eerste
constatering ligt in de vermaning, die Petrus in
alle twee de toespraken tot het volk op het verwijt
laat volgen: Bekeert u en hebt berouw en redt u
uit dit ontaarde geslacht (vgl. Hand. 2, 3740;
3,19). Maar als Petrus aan een collectieve schuld
dacht, die eenvoudig voortkomt uit het feit, dat
men tot het joodse volk behoort, dan zou hij een
dergelijk redmiddel niet kunnen aanraden, Een
schuld, die men enkel en alleen krachtens zijn
lidmaatschap van het volk op zich laadt, kan van
zelfsprekend niet door berouw en bekering opge
heven worden, want die liggen op een ander vlak.
Het gaat hier dus niet om een schuld van, laten
we het noemen, nationale aard maar wel degelijk
om een persoonlijke schuld.
Tot deze gevolgtrekking brengt ons ook de consta
tering, dat de eerder geciteerde verwijten voor
Jezus' kruiziging door de apostelen nooit gericht
worden tot de joden van de andere steden zoals tot
de inwoners van Jeruzalem wat men toch zou
verwachten als deze verwijten betrekking hadden
op een collectieve schuld van het hele volk. En
waarom worden ze niet tot andere steden ge
richt? Omdat ze inderdaad, zoals we al gezien
hebben, betrekking hebben op de persoonlijke
schuld van hen die zich op de een of andere wijze
geassocieerd hebben met dat „ontaarde geslacht"
dat de voornaamste schuldige is of die direct
hebben meegewerkt aan de terdoodveroordeling
van Jezus, zoals het geval was met de leden van
het Sanhedrin en ook met het volk, dat voor Pi-
latus' gerechtshof had staan schreeuwen. Van de
overige inwoners van Jeruzalem kan men op
zijn minst zeggen, dat ze geen gehoor gegeven
hadden aan de prediking en aan de wonderen van
Jezus, al was het maar uit angst of gemakzucht,
en dat ze zich op deze wijze geschaard hadden
aan de zijde van degenen, die zich met geweld en
onderdrukking tegen Gods plannen en dus tegen
God zelf verzetten.
Concilietekst
Dc zienswijze, die ons hier tegemoet treedt, is dus
niet, om 7,o te zeggen, nationalistisch maar ge
heel en uitsluitend religieus. Samen met Jezus'
voorspellingen over het oordeel dat Jeruzalem zal
treffen zijn dit de schriftuurlijke gegevens voor
de weinige maar beslissende woorden die de con-
eillverklaring over de joden aan dit onverwerp
wijdt: „Hoewel de gezagdragers van de joden
met hun aanhangers de dood van Christus hebben
doorgedreven, kan toch datgene wat tijdens zijn
lijden bedreven werd noch alle toen levende jo
den zonder onderscheid noch de joden
tijd aangerekend worden". Wie op de hoogte Is
van de geschiedenis en van de mentaliteit,
van de christenen zo dikwijls getuigenis hebben
afgelegd, kan het grote belang van deze plechtlgi
uitspraak naar waarde schatten.
(Uit: „De kerk en het joodse
over de Joden, tekst en com
Concilieverklaring
deeltje) uitgeverij
(ADVERTENTIE)
oude...
ol jonge.
klare is
toch maar
je ware!
kleine glaasjes,
groot genoegen
DEN HAAG. (A.N.P Het verlies
van de postdienst lil 1967 tengevolge van
het uitstel van de verhoging van 't nieuws
bladtarief tot 1 juli a.s-, aanvankelijk ge
raamd op 37 miljoen gulden, zal ca. 40
miljoen bedragen, aldus heeft de minister
van Verkeer en Waterstaat, dr. J. E. dc
Quay, In een nota aan de Tweede Kamer
meegedeeld.
De regering overweegt nu de gang van
zaken bij de PTT door een particulier
efficiencybureau te laten onderzoeken. De
minister gelooft niet dat de Postcheque-
en Girodienst en de Rijkspostspaarbank
door lange wachttijden aan de loketten in
hun ontwikkeling worden geremd. Door
verbetering van de lokettendienst is de
laatste j aren de doorstroomsnelheid
de loketten belangrijk vergroot. Maar
dat ook uit het oogpunt van efficiency
..leegloop" in de lokettendienst niet aan
vaardbaar is. kan niet onder alle omstan
digheden aan een zekere rijvormlng
den ontkomen.
De regering streeft er naar. in
daarvoor lenende gevallen de kleinste
postkantoren op het platteland in de vorm
van agentschappen onder te brengen in
winkels, waardoor de openingstijden prak
tisch gelijk zullen zijn aan die va
winkels.
Blijde gebeurtenis Drakensteyn
„Koninklijke
trappelzak"
UTRECHT (ANP) De fabrikanten
m lepeltjes, sleutelringen, glazen, be
kers, tegels en aanverwante herinne
ringsartikelen hebben hun produktie al
maanden geleden gericht op de aan
staande blijde gebeurtenis op Draken
steyn. De soevenirs zijn al in grote
hoeveelheden aangemaakt, alleen de ge-,
borotedatum en de naam van prins of
prinsesje ontbreken nog.
De koninklijke fabriek van goud- en
zilverwaren Van Kempen en Begeer
gaat in de komende weken bronzen, zil-
en muntgouden penningen op de
markt brengen, die in prijs variëren
7,50 gulden tot 600 gulden. Juwe
liers en banken gaan de penningen ver
kopen.
Op deze penning staat prinses Bea
trix afgebeeld met een baby op de
op de keerzijde staat het wapen
de kleine prins of prinses, naam en
geboortedatum zullen uiteraard niet ont
breken. Voor de scholen, gemeenten en
oranjecomités zijn lepeltjes, speldjes,
boekenleggers, draag- en legmedailles,
briefopeners en sleutelhangers in de
maak. Voor zover men het op dit mo
ment kan bekijken, bestaat er een be
hoorlijke belangstelling voor deze arti-
De Gerofabriek eveneens van Zeis
ter huize blijft niet achter. Er zullen
twee theelepels op de markt worden ge
bracht. Er zullen vele tienduizenden
van deze lepels worden vervaardigd
In het zogenaamde kopje van de lepels
is een baby afgebeeld. Deze herinne
ringslepeltjes gaan in een speciale
oranje-witte verpakking naar de klan
ten.
Ook de federatie goud en zilver gaat
iets in deze richting doen. .Wat dat pre
cies zal zijn zal op een speciaal daar
toe belegde persconferentie worden ge
openbaard.
De NV Koninklijke Sphinx-ceramique
(ADVERTENTIE)
Brandend maagzuur?
.n Maastricht pakt de zaken groot
Zij is al op grote schaal begonnen met
de produktie van bekers, die na de ge
boorte van het vorstenkind aan de
schoolkinderen worden uitgereikt. Het is
beker met op de voorkant het wa
in de kleuren geel, blauw en
oranje. Op de achterkant staat een
oranjeboom met daarvoor gekruiste
vlaggen. De prijs varieert van 92 cent
tot 1,20 gulden. Gemeenten, ouder- en
oranjecomités betalen deze herinnerings-
Een wat kleinere fabrikant is de heer
Smorenburg uit Utrecht. Deze heeft
drie verschillende -soorten tegels, twee
bekers en een glas in de maak, die be
trekking hebben op de baby van prin-
Beatrix. Ook deze tegels en bekers
gaan naar scholen en oranjecomités.
Een fabriek in Surhuisterveen biedt
prinses Beatrix de kinderwagen aan.
Omdat het cadeau een verrassing
moet blijven, wil men nog niets zeggen
het model en de kleur van dit
voertuig. Het jonge prinsje of prinsesje
zal het ook niet zonder een trappelzak
hoeven te stellen. Een bedrijf in Sas-
senheim heeft er een ontworpen van
witte badstof waarop in oranje de let-
,,B" en „C" zijn geborduurd, plus
kroontje. Een trappelzak gaat ais
geschenk naar Drakensteyn. De rest
de „eerste oplage" van 5.000 exem
plaren wordt door de detailhandel afge-
zoals de fabrikant zegt,
andere jonge moeders ook in staat te
stellen om hun kind in een „koninklij
ke trappelzak" te laten sluimeren.
De Porceleyne Fles in Delft komt
met een gedenkbord met het wapen van
Oranje Nassau, waarvan een voorge
bakken ontwerp reeds gereed ligt.
Uurlonen met
3 procent gestegen
DEN HAAG (ANP) Blijkens gege
vens van het CBS zijn de gemiddeld ver
diende uurlonen van volwassen manne
lijke werknemers (arbeiders en em
ployés) tussen oktober 1966 en januari
1967 gestegen met bijna 3 pet. Voor de
handarbeiders bedroeg de staging on
geveer 2 pet. Ongetwijfeld zullen deze
percentages in de komende maanden nog
oplopen door de herziening van vele
collectieve arbeidsovereenkomsten. Dit
lononderzoek heeft betrekking op werk
nemers in nijverheid, handel, vervoer er
bank- en verzekeringsbedrijf.
Gisteren is van de werj van Veroltne de 3S.J,00 ton metende bulkcarrier
„Amstelpark" te water gelaten. Door de grote lengte van het schip moesten
speciale voorzieningen worden getrofjen om te voorkomen, dat het non de
overzijde van de Noord op de kant zou lopenmaar alles verliep prima.
TIIRUN (AP) Dc Italiaan Glorgi Ri
naldi die gearresteerd is als de sleutelfi
guur in een Russisch spionagenetwerk dat
vooral op Amerikaanse bases in Europa
opereerde, vreest voor z(jn leven. Vol
gens zegslieden is Giorgi Rinaldi, die
onder voortdurende bewaking gevangen
wordt gehouden door de Italiaanse
traspionagedienst, er van overtuigd dat
h(j vermoord zal worden om hem de
mond te snoeren.
Rinaldi zijn vrouw Angela Maria
zijn chauffeur Armando Glrard werden
drie dagen geleden aangehouden en gis
teren in staat van beschuldiging gesteld
wegens spionage voor de Sovjet-Unie.
Een Russische diplomaat die bij do
zaak betrokken zou zijn, Joeri Pavlenko,
ls gisteren overhaast uit Rome
Moskou vertrokken met medeneming
van zijn vrouw en zoontje. Volgens onbe
vestigde berichten vertrok de adjudant
van de Russische ambassade op bevel
Provincie koopt
Linnaeushof
HAARLEM (ANP) Het provin
ciaal bestuur van Noord-Holland hoeft
voor 380.000 gulden het recreatiepark
Linnaeushof in Bennebroek gekocht.
Daardoor is de openbare verkoping, die
gistermiddag oni twee uur zou worden
gehouden, niet doorgeguan.
De aankoop door de provincie heeft
betrekking op het eigenlijke hof, waarop
de beperkende bepalingen ter bescher
ming van het natuurschoon van toepas
sing zijn. Daarbij is onder meer over
eengekomen dat deze hof tegen een
nader overeen te komen vergoeding
de exploitatie van het recreatie
park voor de N.V. beschikbaar blijft.
Teneinde een verdere exploitatie van
het recreatiepark mogelijk te maken
hebben Linnaeushof N.V. en de heer
H. W. Roozen bij de arrondissements
rechtbank te Haarlem een verzoek
schrift ingediend tot het verkrijgen van
surcéance van betaling. Van het
ministerie van Economische Zaken
ls intussen onder bepaalde voorwaarden
kredietgarantie verkregen die het
mogelijk maakt de exploitatie voort te
Op grond van deze nieuwe ontwikke
ling zal de Linnaeushof N.V. met park,
speeltuin, tminicorso, tropentuin, par
keerterrein etcetera zo spoedig mogelijk
weer worden geopend. Zodoende blijft
het recreatiepark behouden en kunnen
de schuldeisers zoveel mogelijk worden
bevredigd, aldus de notaris.
(Vervolg van ae voorpagina I
Het partijbestuur van de PvdA verga
dert hierover minstens enige keren per
week. Het KVP-bestuur heeft er al ver
schillende bijeenkomsten aan gewijd en
de CHU studeert nog steeds op een wij
ziging van de kiesdeler. In de AR zet
men alles op alles om met dit doel voor
ogen te herstellen en een VVD-commis-
sie is kort geleden eveneens met de stu
die van deze problematiek begonnen.
Bij de belangrijke voorstellen tot staat
kundige hei-vormingen is wijziging van
de grondwet noodzakelijk. De meeste
partijen streven ernaar. Porf. Zijlstra
heeft er zelfs in zijn beknopt regerings
program als wezenlijk punt van gewicht
opgenomen.
De jongerengroeperingen krijgen bij
het tot stand brengen van de vernieu
wingen belangrijke inspraak. De be
staande partijen achten dit zelfs noodza
kelijk om de jongeren nog zoveel moge
lijk binnen hun partijsfeer te kunnen
houden.
Een aantal verontruste confessionele
jongeren uit de AR, de CHU en de KVP
hebben dezer dagen al oriënterende be
sprekingen gevoerd over het doorbreken
van de bestaande partijstructuren. Het
beroep op hun partij van een aantal jon
geren spijtstemmers uit de AR staat
hiermee in concreet verband Woord
voerder van deze groep is een 29-jarige
anti-revolutionair dr. B. de Gaay Fort
man, zoon van het bekende links-georiën
teerde AR-Eerste Kamerlid prof. De
Gaay Fortman, De jonge Tllburgse hoog
leraar jhr. Alting von Geusau ziet men
graag als vertegenwoordiger van de ver
ontruste katholieken, met de Amster
dammer mr. Eric C. M. Jurgens. Deze
wijst in „KVP 67" van deze week op het
evangelisch radicalisme van de AR-par-
tijvoorzitter W. P. Berghuis.
In de AR is de vernieuwing al enige
tijd oorzaak van allerlei meningsver
schillen. Deze spitsen zich thans toe tus
sen dr. Berghuis en mr. B. W. Blosheu
vel op de vraag of do PvdA nu al in het
regerlngsoverleg betrokken moet wor
den. De aooialisten zullen dit echter af
wijzen omdat zij nog niet gereed zijn
met hun interne hervorming en met hun
concrete voorstellen voor staatkundige
hervormingen. Bovendien stelt de groep
„Tien over rood" te zware regeringsel-
sen, die de andere partijen niet zullen
inwilligen. Op gevaar af een groot aan
tal jongeren te verliezen kan de PvdA
nu niet in een kabinet zitting nemen.
Zij acht het daarom veel verstandiger
te werken naar een grondwetswijziging
op korte termijn en daardoor op Kamer
ontbinding. Het kabinet zal in 1968 dan
waarschijnlijk tegelijk het flnancieel-
economlsch evenwicht bereikt hebben.
Dit is vermoedelijk ook de reden waar
om de PvdA zich zo betrekkelijk rustig
houdt In de al vijf weken durende for
matiepogingen.
Dit alles dwingt politiek Nederland er
thans toe ernst te maken met de staat
kundige hervormingen. Mon kan hierover
binnen niet al te lange tijd belangrijke
initiatieven verwachten, ook tussen de
ondergoheiden politici onderling.
de Italiaanse regering, die zich van com
mentaar ontihoudt.
De stuntparachutist en instructeur ver
klaarde gisteren dat 300 NAVO-werk-
nemers deel uitmaakten van het spio
nagenetwerk. Van deze spionnen, die uit
verschillende landen kwamen, gar hij
enige schuilnamen en werkelijke namen.
Het Italiaanse ministerie van Defen
sie heeft ontkend, dat er NAVO-offlcle-
ren btj de zaak betrokken zouden «IJn.
Het spionagenetwerk zou zioh voorna
melijk over het zuiden van Europa en
het Middellandse Zeegebied uitstrekken.
Volgens de aanklacht verzamelden de
Rlnaldl"s en hun chauffeur gegevens
over Amerikaanse marine- en luoht-
machtbases in Italië en Spanje, die ze
aan Russische agenten verkochten.
Volgens Italiaanse kranten werd Rinal
di in de loop van zijn vier reizen naar
de Sovjet-Unie tussen 1968 en vorig Jaar
voor zijn diensten beloond met de rang
van kolonel in de Russische inlichtingen
dienst. Een Italiaanse deskundige op
contrasplonagegebled verklaarde dat
„Goldflnger groen van jaloezie zou zien",
over de technische uitrusting waavan
Rinaldi zich bediende.
La Notte uit Milaan en andere kran
ten berichten ,dat de drie Italianen zich
gedeeltelijk verraden hebben toen ze in
allerijl pogingen in het werk stelden te
weten te komen wat er in Rome met
Svetlana Stalin aan de hond was. Da
dochter van Stalln kwam op 7 maart in
Rome aan. waar ze verborgen werd ge
houden tot haai- vertrek naar Zwitser
land op li maart.
Een zegsman in Turtfn deelde mee, dat
de namen die Rinaldi opgeeft, worden
onderzocht. Er wordt rekening gehouden
met de mogeiykheid dat Rinaldi in het
wilde weg namen noemt van mensen die
nergens Iets mee te maken hebben, om
de enkele mannen die voor hem werkten
te dekken.
(ADVERTENTIE)
Dit is dè jas!
De meest ideale jas voor elke
dag, elk seizoen, elke gelegen
heid. Een jas met grote allure.
vanaf 69.75—139.—
DE JAS
GRONINGEN
feJihenka.
