BHz)
EDBKEtD
iölfïïllop
BUCKENS WIL MEEDELEN
IN OPBRENGST UITVINDING
Bouwlonen beneden
toegestaan maximum
Vastenactie helpt Oceanië
Verbrandingsmotor krij gt
een vervelende nasleep
Onderzoek
vervanging
duizend
Starfighters
YS-compromis
over kosten
Rijnleger
Werkloosheid
daalt
Tsj
oe
Macht
toegenomen
mm
Stroming in FDP wil
erkenning Pankow
Ziektekosten
verzekeraars
accepteren
iedereen
ZATERDAG 1 1 AART 19ö7
DE LEIDSE CUURANT
(ADVERTENTIE)
VOORJAARSBEURS
BOUW+VERWARM1NG
UTRECHT
8 beursdagen
Voordelige reis- en Geopend:
entree-biljetten op de dagelijks van 9-17 uur,
N.S.-station8 verkrijgbaar, behalve zondag,
IVIMMIYL/MU UlllOL/HÜ
WOENSDAG DONDERDAG
(Van t
verslaggevers)
BERKHOUT/ZUIDSCHARWOUDE „Ik moest de machine na de
proefneming vernietigen. Maar als zê zoiets zeggen, dan voel ik er vuilig
heid achter. Ik heb 'm bewaard, totdat pater Hubers en veehouder Jo Stam
de uitvinding bekend zouden maken. Dat is inmiddels gebeurd. Nu wil ik
ook wel eens een boekje opendoen over mijn ervaringen", zegt de 55-jarige
machinebankwerker en monteur Theo Buckens in Zuid-Scharwoude. De
betogen, die hij afsteekt komen hierop neer: „We hebben samen aan de
motor gewerkt en dan moeten we ook samen de winst delen. Een bedrag
van honderdduizend gulden zou ik redelijk vinden. Zij zwemmen straks
toch in het goud, want het wordt een miljardenzaak".
in Theo Buckens zich op minder lovende
wijze over de Berkhoutse veehouder uit
laat. Volgens de heer Stam zijn de uit
latingen van de machinebankwerker
zuiver gelogen.
Op advies van veehouder Stam ging
rond Pasen '59 een verzoek naar Theo
Buckens in Langedijk of hij een motor
ten behoeve van een proefneming (stro-
mings- en verhittingsproefzou willen
construeren. De technische gegevens
daarvoor leverde pater Hubers, die toen-
der tijd juist in de orde was getreden.
In zijn vrije uren, vaak ook 's avonds
en '8 nachts werkend, verrichtte Buckens
dat karwei.
De proefneming met de geconstrueerde
V-compressor slaagde. „Zes weken totadl
heeft hij voor ons gewerkt", zegt vee
houder Stam.
Ook pater Hubers weet er in het
geheel niet van, dat Buckens langere
tijd, vijf of zes jaar zelfs, voor hem in
de weer zouzijn geweest. „En zijn
werkzaamheden zijn goed, nee, ruim
schoots, beloond door de toenmalige geld
schieter", aldus de verbolgen veehouder
in Berkhout. De jezuïetenpater steunt
hem in deze opvatting. Theo Buckens
denkt daar heel anders over.
„Vijf of zes jaar heb ik in opdracht
van veehouder Stam voor pater Hubers
gewerkt. Ik heb verschillende proef-
Het wordt beslist
een miljardenzaak
Pater Hubers en veehouder Stam z\jn
verontwaardigd: „Die geldschieter (en
dat was niet de heer Stam) heeft
Buckens destijds ruimschoots betaald.
Bovendien was de constructie van de
motor beslist geen researchwerk. Als
dat wel het geval was geweest, dan
zouden we natuurlijk hebben gezegd:
fifty-fifty".
De jezuïetenpater, bedrijfsaalmoezenier
voor het Botlek- en Europoortgebied,
vindt de „sensatie" rond zijn uitvinding
(„verbrandingsmotor met tussenopla-
ding") vrij onverkwikkelijk en is van
plan samen met de juridische raadsman
van de orde, mr. Bijvoet, binnenkort op
bezoek te gaan bij de Zuidscharwouder
bankwerker en monteur.
„Stam's goede naam wordt aange
tast", zegt hij, daarbij wijzend op een
artikel in het weekblad Panorama, waar-
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Binnen tien jaar moeten
de NAVO-landen Nederland, België, West-
Duitsland en Italië duizend Starfighters
door nieuwe militaire vliegtuigen vervan-
jen worden. Men hoopt hiervoor een
Europees toestel te kunnen vinden, dat
voor de vier hinden aanvaardbaar is. Of
•r Inderdaad 1000 nieuwe vliegtuigen nodig
ityn, hangt af van de militaire inzichten
na 1970.
Raketten, onbemande vliegtuigen, mill-
I tadre toestellen met veel grotere geveohts-
waarde, alsmede de politieke situatie in
de zeventiger jaren zijn bij de beoordeling
zwaar wegende factoren.
De chefs van de luchtmachtstaven uit
de vier landen hebben donderdag en vrij
dag in Den Haag besprekingen gevoerd
over deze vliegtuigvervangingen. De Ne
derlandse luitenant-generaal Wolf deelde
na afloop van de beraadslagingen mee,
dat de vier landen willen streven naar een
E ropese opvolger van de Starfighter.
Hiervoor zijn echter nog tal van studies
Intussen heeft een Engel6-Franse missie
van vliegtulgdeskundigen in het begin van
deze week een informeel bezoek aan Ne
derland gebracht. Beide landen willen Ne
derland en West-Duitsland interesseren
voor een nieuw militair vliegtuig met be
weegbare vleugels, dat nog ontworpen
moet worden. Het prototype zou twee mil
jard gulden kosten en in hoofdzaak door
de Franse vliegtuigfabriek Breguet ge
bouwd worden.
Men veronderstelt- dat deze kwestie door
de vier luoh tmachtgeneraals eveneens
tijdens hun Haagse conferentie bespro
ken ls.
ADVERTENTIE
Th. J. van der Heijden
modellen gemaakt. Mijn eigen werk
zaamheden ik vind namelijk zelf ook
wel eens iets uit hebben daar onder
geleden. Ik heb minstens een strop van
twintigduizend gulden, omdat ik teveel
zórg besteedde aan de heteluchtmotor",
zoals Buckens de verbrandingsmotor
noemt van pater Hubers, die hij heeft
geconstrueerd.
„Ik wil ook gevarengeld, want mijn
kinderen lagen boven de kamer te sla
pen, waar de proefnemingen werden
verricht. Mijn materialen zijn betaald,
maar arbeidsloon heb lk nooit gekregen.
Dat zou volgens afspraak worden ge
regeld als de motor draalde. Toen de
proef echter was gelukt, hebben ze het
belangrijkste onderdeel van de motor
er af gesloopt en zijn daarmee naar de
Octrooiraad gegaan. Sindsdien heb ik
ze niet meer gezien.
Ik moest de machine vernietigen,
maar wie zoiets hoort, voelt, dat er iets
mis is. Daarom heb ik hem bewaard.
En het ontbrekende deel, het brandertje,
heb ik er zelf opnieuw aan 'geconstru-
Dat laatste begrijpt pater Hubers niet.
„Buckens heeft nooit één papier van
mij gehad. En ik geloof niet, dat ik er
ook iets heb laten liggen".
Buckens betoogt wèl papieren te heb
ben. Zijn vrouw haalt een zware map
uit een bureau met een aantal papieren.
De monteur toont enkele tekeningen.
„Deze berekeningen heb ik van Stam.
Bovendien wist ik precies hoe de motor
was: ik heb dus een nieuw brandertje
geconstrueerd. Zoveel ervaring en ken
nis heb ik wel opgedaan in mijn leven.
Als veehouder Stam en pater Hubers
geen „koop komen maken", (arbeidsloon
en andere gelden betalen), dan ga ik de
heteluchtmotor verkopen. Zowel een
machinefabriek in eigen land als elders
is erin geïnteresseerd", zegt Buckens.
De motor staat in een hoek van de
kamer, door een mat aan het oog van
de bezoekers onttrokken. „De machine
doet het als ik 'm aansluit op gas of
lucht".
Aan de hand van onze foto conclu
deert paters Hubers, dat een wezenlijk
onderdeel aan de motor ontbreekt.
„En wat de beloning betreft", eindigt
pater Hubers, „Buckens zelf heeft des
tijds gezegd de geldschieter een heer te
vinden". Veehouder Stam valt hem
daarin bij. „De beweringen van Buckens
zijn allemaal gelogen...." Zij vragen zich
af, waarom zij „koop" zouden moeten
komen maken. „Er valt niets te kopen.
Hij is voor het aandeel in zijn werk
zaamheden ruimschoots betaald".
CAO-OVERLEG IN HET SLOB GERAAKT
Sfeer overleg
zeer slecht
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De besprekingen tus
sen de werkgevers en werknemers in
het bouwbedrijf sijn in het slob geraakt.
De heer A. Buys, voorzitter van de cen
trale commissie bouwnijverheid, het
overlegorgaan van de bij de drie vak
centrales aangesloten bouwbedrijfsbon
den, verklaarde gisteren tijdens een
persconferentie in Den Haag ,,wel wat
narigheden te verwachten". De kans dat
het gesprek tussen werkgevers en werk
nemers weer op gang zal komen, acht
te hij nihil. De heer Buys kon niet mee
delen, welke stappen door de werkne
mers zouden worden ondernomen:
woensdag zullen de bondsraden in
Utrecht bijeen komen om hun stand
punt te bepalen.
Tijdens het overleg eerder op de dag
hadden da werknemers hun eis, twaajf
cent verhoging van de uurlonen voor al
le groepen, enigszins verzacht door een
verhoging van elf cent voor de twe#
laagste groepen te accepteren, BIJ vo
rige besprekingen hadden de werkne
mers het investeringsloon en de werk
tijdverkorting van hun verlanglijstje
geschrapt. De werkgevers hadden hun
voorstel, het instellen van een wachtdag
bij ziekte zonder dat deze na 4 dagen
kon worden terugverdiend, ingetrokken.
Maar tegelijkertijd kwamen zij echter
terug op hun aanvankelijke voorstel, de
lonen voor alle groepen met twaalf cent
te verhogen. Zij wilden niet verder gaan
dan respectievelijk 10, 10, 11, 12 en 12
cent voor de vijf loongroepen. Dit laat
ste zal dan ook het advies zijn, dat
de werkgevers hun leden zullen geven,
nu de onderhandelingen zijn afgebroken
Volgens de werknemers zullen de lonen
dan beneden de door het college van
rijksbemiddelaars toegestane verhoging
van maximaal 4 procent blijven.
De heer Buys achtte de sfeer tijdens
de besprekingen bijzonder slecht en de
ze doet afbreuk aan de pogingen om pro
blemen op andere terreinen van de
bouwnijverheid tot een oplossing te
brengen. Desondanks had hij een heel
klein beetje hoop, dat er na verloop
van tijd toch wel weer een CAO voor
het bouwbedrijf zal komen. Hij ver
wachtte overigens niet, dat diverse
bondsvergaderingen de huidige gang ven
zaken rond de lonen zullen
als deze ter sprake komU
LONDEN (Reuter) BU het overleg
in Londen tussen de V.S., Engeland en
We9t-Duitsland met als hoofdschotel de
positie van het Britse Rijnleger in de
Bondsrepubliek heeft de Amerikaan John
McCloy een poging gedaan de kloof tus
sen Bonn en Londen inzake de financie
ring van de Britse troepen in VVcst-
Duitsland te overbruggen.
Naar verluidt heeft hij bij wijze van
compromis voorgesteld, dat Washington
een bijdrage levert in de kosten van de
Britse troepen, die Londen volledig ge
dekt wil zien.
West-Duitsland heeft Engeland laten
weten, dat het niet in staat is de kosten
van de Britse troepen volledig te dragen.
Engeland heeft toen gedreigd met terug
trekking van een groot deel van deze
troepen.
Later is bekendgemaakt dat men het
nog niet eens ls kunnen worden over de
kwestie. Die zal door werkgroepen nader
bestudeerd worden. Op 20 maart zal men
weer bijeenkomen. McCloy gaat naar
West-Duitsland, waar hij in de loop van
het weekeinde een onderhoud met bonds
kanselier Kiesinger over deze zaak zal
hebben.
DEN HAAG (A.N.P.). Naar het
ministerie van Sociale Zaken en Volks
gezondheid meedeelt is het aantal werk
lozen in februari jl. gedaald. Eind febru
ari waren er 98.870 werkloze mannen
tegen 101.012 aan het einde van januari.
Het aantal werkloze vrouwen vermin
derde van 7475 tot 7078.
Nadere gegevens, zoals de verdeling
van de werkloosheid over de verschil
lende bedrijfstakken en provincies, kon
den nog niet worden verstrekt. Ook was
het nog niet mogelijk mee te delen,
waaraan de vermindering van de werk
loosheid is te danken. Het aantal vaca
tures was einde februari* ongeveer even
groot als einde januari Einde februari
waren er openstaande aanvragen voor
39.318 mannen (vorige maand 39.386)
en voor 24.641 vrouwen (v.m. 24.382).
TOKIO (AP). De macht van pre
mies SJoe En-lal ls vrjjdag nog toegeno
men nu hjj blijkbaar een deel van het
militaire gezag van de minister van De
fensie Lln Plao uit Mao's handen heeft
ontvangen.
Het persbureau Nieuw China bericht
te, dat Sjoe op 22 febr. het woord voer
de op een Rode-Gardebijeenkomst uit
naam van Mao, Lin en de militaire com
missie van het centrale comité.
Tsjoe was geen lid van deze commis
sie, die onder gemeenschappelijk voorzit
terschap van Mao en Lln staat. Wellicht
hebben de voortdurende berichten van
verzet tegen het 2,5 miljoen man tellen
de leger Mao ertoe gebracht, Tsjoe in
de commissie op te nemen. Als vïce-voor-
zltter zou hU bevoegd zijn het leger order
te geven, wat Lln Plao om de een of an
dere reden niet meer schijnt te doen.
Deze week richten wij de schijnwer
per op Oceanië, het immense eilan
denrijk in de Grote Oceaan, bestaande
uit Polgnesië, Micronesië en Melanesii'.
Het ligt nog verder buiten onze ge
zichtskring dan de grote werelddelen,
maar het heeft onze hulp even hard,
waarschijnlijk nog veel harder nodig.
Oceanië kan men eigenlijk niet ,,een
werelddeel" noemen. Het is eerder
een verzamelnaam, waarmee men de
eilandengroepen aanduidt, die verspreid
liggen over de grote oceaan. Het strekt
zich uit over een 66 miljoen vierkante
kilometer, waarvan 98 procent uit wa
ter bestaat en slechts 2 procent uit
land. Oceanië ziet er op de kaart uit
als een groep speldeprikken in een on
eindigheid. Waarschijnlijk is het ont
staan door het wegzakken van een
bergachtig continent in het water: al
leen de hoogste toppen zijn boven de
zeespiegel zichtbaar gebleven.
Wat wij met die eilanden te maken
hebben? Op het eerste gezicht niet zo
veel. In de loop van de eeuwen zijn ze
in bezit gekomen van Britten, Nieuw-
zeelanders, Australiërs, Fransen en
Amerikanen. Deze hebben de inheem
se cultuur wel beïnvloed, echter niet
weggevaagd. Nog altijd wordt er vis
gevangen met boog en speer. Nog al
tijd zijn er streken, waar schelpen,
haar en tanden als betaalmiddel wor
den gebruikt. Maar men vindt er ook
moderne cultures van suikerriet, ka
toen, koffie en zuidvruchten.
Misschien zouden we deze eilanden
met ons eigen Urk kunnen vergelijken.
Terwijl de grote steden zich ontwik
kelden, het platteland open kwam te
liggen en de stedelijke cultuur zich ge
leidelijk over de niet-stedelijke gebie
den verspreidde, bleef Urk een „on
derontwikkeld" gebied. Pas door de
drooglegging van de Zuiderzee heeft
het aansluiting op het moderne levens
patroon gekregen. Met Oceanië is dit
nog altijd niet gebeurd.
We hebben er het een en ander weg
gehaald, we zijn er misschien eens
gaan kijken, we hebben er Inspiratie
opgedaan voor onze eigen cultuur
(denk aan Gauguin die naar Tahiti
trok, om zijn schilderkunst wat op te
frissen), we hebben er ook wel een en
ander achtergelaten, maar we zijn er
niet in geslaagd ze uit hun achterge
bleven situatie te bevrijden.
Eerlijk gezegd zien we ook niet goed,
hoe dit gebeuren moet. We kunnen
moeilijk de suggestie doen, om de
Grote Oceaan droog te leggen. Boven- ding begonnen te dragen. Eenvoudig
integendeel. Deze t
i jaloers op te zijn.
dien ls uit ervaring gebleken, dat
goed bedoelde pogingen soms faliekante
gevolgen hebben gehad. Zo verspreid-
liggen de zaken dus zeker niet. Maar
we kunnen toch minstens beginnen.
Als kleine tegenprestatie voor alle ba-
nan, kokosnoten, koffiebonen en zuid
vruchten, die wij uit deze gebieden
hebben „geïmporteerd". En als dank
voor de inspiratie, die oude cultuur
centra als het Paaseiland, Hawat en
Tahiti ons hebben gegeven.
Boze reacties
in Bonn
BONN (AP-DPA) In Bonn is con
sternatie ontstaan over de publlkatie van
een memorandum waarin vooraanstaan
de leden van de vrije democratische par
ty aandringen op de erkenning van Oost-
INGESCHEEPT
Het Amerikaanse vrachtschip „American Hawk"
vertrekt uit San Franoieco met een ongewoon
transport. Het sijn drie dertig meter lange aken,
bestemd voor de Amerikaanse troepen in Vietnam. De aken hebben een teer
geringe diepgang en kunnen dus op ondiepe rivieren worden gebruikt.
Duitsland. Het memorandum dat opge
steld werd door een studiegroep van de
party, adviseerde verder dat West-Duits
land zyn aanspraken op gebieden die nu
by Polen behoren, zal laten vervallen.
Erich Mende, de voorzitter van de
F.D.P., heeft gezegd dat het memoran
dum alleen maar een studie was en dat
de Inhoud ten dele besproken zal worden
op het partijcongrca dat ln april lm Han
nover zal worden gehouden.
De publlkatie heeft aanleiding gege
ven tot scherpe reacties van de christen
democraten, de regering en van een or
ganisatie van verdreven Duitsers. De
C.D.U. noemde de studie „onaanvaard
baar" en de vluchtelingen zeiden dat de
aanbevelingen „onvoorstelbaar" zijn.
Willy Wayer, de vlce-voorzitter van de
F.D.P., heeft verklaard dat van erken
ning van Oost-Dultsland en van de Oder-
neisselinie als de definitieve Oostduitse
grens absoluut geen sprake kan zyn.
Later zei Mende in LUbeck, waar hy
deelnam aan een forum, dat hij in de ver
houding tot Oost-Duitsland niet verder
zou gaan dan een „eerbiediging de facto".
Erkenning van Oost-Dultsland door de
regering lm Bonn zou volgens hem een
schending van de Westduitse grondwet
betekenen en tevens neerkomen op een
bevestiging van de deling van het land
en een afzien van de aanspraak op het
zelfbeschikkingsrecht.
Agenda Synode
is binnenkort
gereed
ROME (KNP) Verwacht kan wor
den dat de agenda voor de komende bis
schoppensynode. die In het najaar te Ro
me sal plaats vinden, binnen enkele we
ken gereed zal sljn. Mgr. Vallalnc pers
chef van het Vaticaan deelde dit op vra-
n journalist
oegde
toe, dat de secreta-
de synode, mgr. L. Rubin, deze
agenda dan misschien ook bekend zal
maken. Intussen Is, zo verneemt het
KNP, intern binnen het Vaticaan ver
schil van mening gerezen over de vraag
of deze bisschoppensynode een nieuwe
vorm van collegialiteit zal hebben, dan
wel dat het alleen maar een persoonlijk
adviescollege van de Paua Is.
Op het staatssecretariaat ls met name
verzet gereezn tegen de opvattingen die
op het IDOC te Rome verkondigd zijn en
waar de aynode een status van colle
giaal overleg ln de Kerk werd toege
dacht. De achtergrond van dit verzet
kan mede hierin gevonden worden, dat
de curie door deze nieuwe opvatting
uitvoerend orgaan ook van de aynode
wordt, terwijl zij ln de andere opvatting
gelijkgerechtigd naaat de synode zou
UTRECHT (ANP) De contactcom
missie landelijke organisaties van ziekte
kostenverzekeraars heeft de minister
president telegrafisch medegedeeld, dat
door de vier organisaties san ziektekos
tenverzekeraars Gezamenlijk de stichting
Nederlands onderling herverzekerlngs-
Instltuut voor ziektekosten (N.O.Z.) is
opgericht.
Van 3 april af zal Iedere Nederlander
boven de loon- en Inkomensgrens tegen
een sociaal aanvaardbare premie, onge
acht leeftijd of gezondheidstoestand zon
der voorbehoud of uitsluitingen een vol
waardige verzekering kunnen afsluiten
tegen de kosten van opneming ln zieken
huis sanatorium en psychiatrische in
richting en die van specialistische hulp
Daarmee ls thans het selectlevraagstuk
voor degenen die zich niet bij een zie
kenfonds kunnen aansluiten ook opgelost,
zo meent de contactcommissie.
De contactcommissie heeft zich verder
tot de regering gewend met het verzoek
maatregelen te treffen, teneinde de ta
rieven, die de huisartsen aan particuliere
patiënten ln rekening brengen 8,
consult, 12,— voor huisbezoek tot een
passend niveau te verlagen
De vier ln de contactcommissie verenig
de landelijke organisaties voor zlektekos
tenverzekeraars vertegenwoordigen de be
langen van 2.5 miljoen Nederlanders.
Priesters in V.S.
merendeels voor
bombardementen
(Van onte correspondent
WASHINGTON Geheel ln tegen
spraak met de rol van het Vaticaan en de
overbekende positie van de Paus ten aan
zien van de strijd ln ZO.-Azië, biykt
thans uit een onderzoek bij Amerikaanse
katholieke priesters gehouden, dat 2706
zich hebben uitgesproken vóór de bombar
dementen op Noord-Vietnam en de zoge
naamde „harde lijn" Jegens de Vletkong.
tegen 371 aanhangers van vredesonder
handelingen. Op de vraag of men de
haven van Haiphong dient af te sluiten en
met mijnen onklaar te maken antwoord
den 2557 priesters Ja tegen 457 nee Het
onderzoek werd geleld door een katholieke
organisatie die Catholic Polls Incorporated
wordt genoemd. Op andere vragen bleek
hit overgrote merendeel van de Ameri
kaanse priesters sterk gekant te zijn tegen
de toelating van de Chinese volksrepubliek
ln de Verenigde Natdes en tegen het ver
groten van handelsbetrekkingen met
communistische landen.
