„Franz Stangl kostte me
een dollarcent per dode
car l n an e s kolen- olie- en gasverwarming
Ir. SIMON WIESENTHAL:
55
Commandant
Treblinka
schuldig
aan dood
van 700.000
mensen
Het Nederlandse parlement tot
nacht van Schmelzer bijgewerkt
RUSLAND IS BEREID
TOT GESPREK MET VS
Huygensprijs
voor L. P. Boon
Nevelkogel
omwenteling in
blustaktiek
1
VAN LEEUWEN
Purol
„Oswald, Shaw, Ferrie
hadden samenkomst
Clark: geen
bewijzen tegen
Clay Shaw
Exportnota
bedrijfsleven
VRIJDAG 3 MAART 1967
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 5
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM. Als een be
schikking van de goden heeft
Simon Wiesenthal het bericht
geïncasseerd dat dinsdagavond
Franz Stangl in Brazilië is ge
arresteerd. Deze nazi-moordenaar
vormde een onvoltooid gebleven
hoofdstuk in zijn gisteren in Ne
derland verschenen werk „Moorde
naars onder ons", dat door Wiesen
thal in Amsterdam ten doop werd
gehouden. Zevenduizend dollar
moet Wiesenthal betalen voor de
tip die het adres van Stangl op
leverde, d.w.z. één dollarcent voor
elk van de 700.000 slachtoffers die
Stangl op zijn geweten heeft.
Niet meer dan drie van die 700.000
hebben het kamp Treblinka, waarover
Stangl in de oorlogsjaren het commando
voerde, overleefd. Tevoren had hij „ge
werkt" in Sobibor en dóArvoor was
Stangl actief geweest in de opleidings
school voor massamoordenaars, het kas
teel Hartheim, waar de SS'ers onder
richt kregen in de methoden van massa,
uitroeiing en waar zij werden gehard
voor hun taak. Als manager gebruikte
Stangl voor zijn proeven Duitsers «n
Voortref lelijk
naslagwerk
Oostenrijkers, ongeveer 30.000 in totaal.
Het waren geen joden. Door hen als
proefkonijnen te gebruiken bij deze
training tot moord, hoefden de toekom
stige beulen geen scrupules meer te
hebben wanneer zij tegenover „Unter-
menschen" stonden. Hartheim was ge
organiseerd als een medische school.
waar de dood van de „patiënten" nauw
keurig werd gefotografeei'd en weten
schappelijk vervolmaakt. Tot op een
tiende seconde werd de doodstrijd van
de slachtoffers geregistreerd.
Stangl heeft in 1948, toen Wiesenthal
begreep hoe belangrijk Stangl in de
vernietigingsorganisatie was geweest,
ADVERTENTIE)
Beperking van
raketwapens
WASHINGTON (A.P.). President
.Johnson heeft verklaard dat hij van
premier Kosygin persoonlijk de verzeke
ring heeft gekregen dat. de Sovjet-Unie
bereid 1» besprekingen met de Verenigde
Staten te beginnen over mogelijke be
perking van de bouw van defensieve en
offensieve raketwapens.
Johnson verklaarde op zijn tweede
persconferentie in vier dagen, dat hij
Kosygin op 27 januari heeft geschreven
om voor te stellen besprekingen aan te
knopen over het bestrijden van de ver
spreiding van antiraket-raketten Kosy
gin bevestigde in zijn antwoord de be-
leidheid van de Russische regering om
te spteken over beperking van de bewa
peningswedloop.
De besprekingen zullen beginnen in
Moskou, waar ambassadeur Llewellyn
Thompson de Verenigde Staten zal ver
tegenwoordigen. Johnson zei, niet te
weten hoe deze kwestie verder zal ver-
José Martinez Ruiz
overleden
MADRID (Reuter) De schrijver
Jose Martinez Ruiz, die als een van de
grootste hedendaagse Spaanse schrij
vers werd beschouwd, is op 93-jarige
leeftijd in Madrid overleden. Hij was de
laatste vertegenwoordiger van de groep
die ..Generatie '98" werd genoemd en
schreef onder het pseudoniem „Azorin".
lopen, maar verklaarde met nadruk dat
de Verenigde Staten voortdurend voeling
zullen houden met hun bondgenoten.
De president sprak de hoop uit dat
de besprekingen in Moskou zo spoedig
mogelijk zullen beginnen. Hij wilde niet
zeggen wanneer hij het antwoord van
Kosygin precies in zijn bezit had ge
kregen.
DEN HAAG. De Constantijn
Huygensprijs voor 1966 is door de
Jan Campertstichting toegekend
aan Louis Paul Boon ter bekroning
van zijn gehele werk. De prijs is
5000,- groot.
Verder heeft de stichting nog de vol
gende prijzen toegekend: de Jan Cam-
pertprijs (ƒ2500,.) aan Hanny Michaë-
lis voor haar dichtbundel „Onvoltooid"
1966)de Vijverbergprijs 2500,-aan
W. F. Hermans voor zijn roman „Nooit
meer slapen" (1966) en een bijzondere
prijs 2500,-) aan prof. dr. J Presser
voor zijn boek „Ondergang" (1965),
De commissie voor advies voor het
toekennen van deze prijzen bestond uit
mr. A. Mout, Gerrit Borgeis, Pierre H.
Dubois, Adriaan van der Veen en Ger
rit Kamphuis (secretaris).
De prijzen zullen in april worden uit
gereikt.
Z.-Afrika: „blank"
als ouders
„blank" zijn
KAAPSTAD (Reuter). In Kaap
stad is donderdag een wetsontwerp ge.
pnbliceerd dat bepaalt dat iemand alleen
als blanke kan worden geregistreerd
Indien zijn beide ouders blank z.ijn.
Dit betekent een tegenvaller voor die
kleurlingen die als blanken willen wor
den geregistreerd omdat zij een blank
uiterlijk hebben en in het algemeen als
blanke worden aanvaard. In de afge
lopen maanden hebber rechtbanken een
aantal gunstige uitspraken gedaan voor
kleurlingen die herregistratie als blanke
aanvroegen.
Het wetsontwerp lost evenwel ook het
probleem op van de 11-jarige Sandra
Laing, dochter van een blank echtpaai,
die als kleurlinge te boek staat. Zij ver.
toont door Aziatische voorouders sterke
niet-blanke kenmerken. Het ontwerp
bepaalt ln het algemeen dat alleen af
komst beslissend Ls voor registratie
Ontslagen in
Dordrecht
DORDRECHT (ANP) De werk
zaamheden op de Dordlse vestiging van
de NV. Metaalmaatschappij S. A. Vies
en Zonen Rotterdam zullen eind april
beëindigd worden. Men heeft hiertoe
besloten in verband met een bedrijfs-
concentratie. Met de vakverenigingen
is overeenstemming bereikt over een
financiële afvloeiingsregeling ten behoe
ve van circa 20 werknemers.
een Amerikaans inter
neringskamp te ontsnappen. Via de ge
heime vluchtorganisatie ODESSA wist
hij naar Damascus te ontkomen; na de
arrestatie van Eichmann tenslotte naar
Brazilië. Daar werd hij automonteur bij
Volkswagen in Sao Paolo, waar hij ook
na afloop van zijn werk wer£ gearres
teerd. Stangl was, volgens Simon Wie
senthal, na Eichmann de man die de
meeste moorden op zijn geweten heeft.
Hij stond bij Wiesenthal nog hoger'ge-
PQtget'd op di#,,lijst van voortvluchtigen
dan de kamparts dr. Mengele. Wiesen-
thftl heeft-duizend .pagina's materiaal
tegen Stangl verzameld.
Over de som van 7000 dollar, die Wie
senthal voor de tip nu moet betalen, zegt
hij: „Dit is een schoonheidsfoutje. Er
bestaat een spreekwoord: een jood moet
voor alles betalen". Wiesenthal zegt:
„Wat moet je anders wanneer geen bis.
schop of regeringsautoriteit in Brazilië
het adres van een dergelijke misdadiger
Nu Stangl is gegrepen, blijven nog
enige puzzels uit het boek onopgelost.
Bormann is de voornaamste, Wiesenthal
is bang dat het geval-Bormann een
zuiver academisch geval blijft naast dat
van Stangl. Er bestaan slechts geruch
ten. De laatste keren dat Bormann is
gesignaleerd, ging het vermoedelijk om
zijn dubbelganger, die door de nazi's ge
bruikt werd omdat de identiteit van
Bormann in gevaar was. Dr. Mengele
tenslotte, zo staat in Wiesenthals boek
te lezen, leeft te midden van 40.000 nazi-
lievende Duitsers in Paraguay, die hem
beschermen en bewaken.
Het boek zelf noemt Wiesenthal geen
afscheid van zijn werk. Het werk houdt
niet op bij duizend arrestaties, „Ik ga
door zolang het mogelijk i6 en dat hangt
van verscheidene omstandigheden af.
Indertijd, in 1953, was het in verband
met de oorlog in Korea en de blokkade
van Berlijn, geen gunstige tijd om mijn
werk voort te zetten. Het heeft toen een
tijdlang stil gelegen". Het boek is een
tussenbericht, een rapport over twintig
jaar werk. Het moet Wiesenthals werk
steunen en bovendien een waarschuwing
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Tussen 13 oktober
1956 en 15 februari 1967 heelt Neder
land zes regeringen geteld, waarvan
er vijf om welke reden ook tus
sentijds moesten altreden. Zes kabinet
ten in 10,5 jaar dus. Hieruit blijkt, dot
Nederland de laatste jaren een steeds
onzekerder beleid krijgt, waarbij kleur
en programma elkaar bijna aan de lo
pende band afwisselen. Het is ln de
parlementaire geschiedenis nog niet zo
erg geweest. Tussen 1888 (het jaar
waarin voor het eerst de ..normale"
Tweede Kamer gekozen werd) en eind
1966 regeerden 24 kabinetten. Daarvan
dienden er dertien hun parlementaire
periode uit, elf ervan traden tussentijds
af. de meeste daartoe door het parle
ment, of eigen onenigheid gedwongen.
Enkele, omdat zij als tussen- of ontbin-
dingskabinct optraden.
In de nieuwste druk van zijn boek
„Het Nederlandse parlement" (Staats-
uitgeverij-1966) stelt dr. E. van Raalte
vast, dat Nederland nog min of meer
mag spreken van een zekere stabiliteit
in zijn regeringen. Dit geldt wel voor
de periode tot 1956, daarna echter heeft
dit bepaalde evenwicht plaats moeten
maken voor een groeiende labiliteit,
die de Nederlandse politiek allerminst
ten goede komt. Vermoedelijk zal dr.
Van Raalte in een volgende druk hier
aan zeker de nodige aandacht schenken.
Deze volgende druk komt er ongetwij
feld, want sinds 1958, toen het boek uit
kwam, blijft de belangstelling toene
men. De uitgave is nu al aan zijn vier
de druk bezig en ook deze voorraad
slinkt snel.
Stabiliteit houdt het gevaar in zich.
aldus dr. Van Raalte, dat het wat al
te veel gaat ontbreken aan verfrissing
van regeringsbloed en dat daardoor „de
doem van de sleur" ontstaat. Dit is de
laatste jaren nog maar nauwelijks vol
te houden, maar het frisse regerings
bloed wordt daarbij soms wel erg dun.
Men kan de sleur waarschijnlijk beter
van toepassing verklaren op een aantal
Nederlandse ministers, die bijna niet
meer weg te denken zijn uit de Neder
landse politiek. En aan Kamerleden,
die soms hun eigen tijd dubbel en dwars
overleven en die daardoor de kans op
welke verfrissing of vernieuwing ook
ongedaan maken.
Het kan soms bijzonder lang duren
voordat een kabinet tot stand gekomen
(Van onze correspondent)
EINDHOVEN De Eindhovense
brandweerman C. van Baak heeft 5 jaar
gewerkt op zijn „nevclkogel", die 'n om
wenteling in de blustactick kan gaan
betekenen. Hij heeft er reeds patent op
aangevraagd. Buitenlandse brandweer
korpsen hebben reeds belangstelling gc-
afzuiging. Door de roterende werking
ontstaan rond de kogel een vacuüm,
waardoor de vlammen en verbrandings
gassen naar de brandblussers worden
toegetrokken. De ..nevelkogel" ver
slindt als 't ware vuur. Momenteel is
het zo, dat met het bluswater een verse
luchtstroom naar de vuurhaard wordt
gebracht. Volgens de heer Van Baak
kan een huiskamer die in lichterlaaie
staat, met zijn apparaat in twee secon
den worden geblust. Bovendien kan de
nevelkogel, gestoken op een verlengstuk,
gebracht worden op plaatsen waar een
brandweerman door vuur en rook mach
teloos staat. De nieuwe vinding zou de
veel duurdere installatie voor een hoge
drukspuit, die nevel met veel lucht toe
voert, overbodig maken.
is. Na de val van het kabinet-Cals is
dat opnieflw gebleken en thans kabbelt
de formatie opnieuw langzaam verder.
In 1956 werd hierbij een record geves
tigd. Voordat dr. W. Drees voor de
vierde keer een kabinet gevormd had,
gingen er maar liefst 117 dagen bij
na vier maanden voorbij. Gemiddeld
moet men rekening houden met 4 tot 6
weken, voordat nieuwe kabinetten tot
stand komen. Soms echter stijgt het
wachten tot enkele maanden, zoals in
1956 en in 1925 (113 dagen).
Dit alles vindt men ook in de vierde
druk van „Het Nederlandse parlement"
terug, haarscherp berekend door dr.
Van Raalte, die deze druk tot en met
de val van het kabinet-Cals en de rol
hierbij door drs. Schmelzer gespeeld,
bijgewerkt heeft. De Nederlander, die
thans in toenemende mate in de lands-
politiek geïnteresseerd raakt, heeft aan
dit boek een voortreffelijk naslagwerk.
Hij moet wel iets van de Nederlandse
politiek afweten, dat wel. Maar dan
kan hij ook haarfijn uitpluizen, wat er
met allerlei kabinetten, met allerlei
ministers, met splinterpartijen gebeurd
is
Hij kan zelfs meegenieten met aller
lei vreemde en soms bizarre voorvallen,
die zelfs in het Nederlandse parlemen»
gebeuren. Zoals bijvoorbeeld op 24 ok
tober 1930, toen rijksveldwachters an In
specteurs van politie opgeroepen wer
den om een recalcitrant communistisch
afgevaardigde uit de Tweede Kamer ta
verwijderen. Men herinnert zich verder
nog de verhitte debatten toen fractie
voorzitter Koekoek van de Boerenpartij
een dag vóór ,,de nacht van Schmelzer"
in heftige discussie geraakts met alle
andere fracties en een motie van wan
trouwen tegen zich aangenomen zag.
m
ons jaarlijks
m£!/n\j kousenfeestn
van 4 tot 11 maart
HERENSTRAAT 83 BREESTRAAT 137
IADVERTENTIE
Houdt
smetteloos zuiver
VERKLARING GARRISON:
55
NEW ORLEANS (AP) Officier
van justitie Jim Garrison heeft donder
dag verklaard bewijzen te hebben, dat
Lee Harvey Oswald, Clay T. Shaw en
David W. Ferrie In september 1963 bij
een zijn gekomen om te sprekken over
een moordaanslag op John. F. Kennedy.
Oswald is volgens de Warrencom-
mlssie de man die de president ver
moordde. Shaw is een rijke zakenman
met Oswald T
die woensdagavond door Garrison ward
gearresteerd. Ferrie, wiens stoffelijk
overschot op 22 febr. werd aangetroffen
is volgens Garrison een sleutelfiguur in
het onderzoek.
In Washington verklaarde de nieuwe
minister van Justitie Ramsey Clark, da»
Shaw bij een FBI-onderzoek eind 1903
van alle blaam was gezuiverd. ,,Op
grond van 't bewijsmateriaal dat de FBI
heeft, is geen verband tussen Shaw en
de zaak gevonden", zei Clark.
Shaw die woensdagavond tegen 10.000
dollar borg in vrijheid werd gesteld, gaf
donderdag een verklaring uit, waarin
hij zijn ontsteltenis over zijn arrestatie
uitsprak. Hij verklaarde: „Ik ben ge
heel onschuldig aan deze aantijgingen.
Ik heb nimmer met wie dan ook, waar
dan ook een samenzwering gesmeed om
onze overleden en geëerde president,
of Iemand anders te vermoorden.
Ik heb altijd de hoogste en grootste
eerbied en bewondering voor mr. Ken
nedy gehad. Ik ken Lee Harvey Oswald
niet en voor zover ik weet ken ik ook
niemand die hem kende". In het
luxueuze huls van Shaw zijn woensdag
avond vijf zwepen, stukken ketting twee
stukken leer, een zwarte kap en cape,
een jachtgeweer en een patroongordel
van het leger ln beslag genomen.
DEN HAAG (ANP) - Het bedrijfsle
ven heeft de kabinetsinformateur prof.
dr. J. Zijlstra een exportnota aangebo
den. waarin wordt gesteld, dat de kern
van het in de naaste toekomst te voeren
beleid gelegen zal moeten zijn in het sti
muleren van de economische groei en
dat daartoe in de eerste plaats zal moe
ten worden gestreefd naar herstel en ver
sterking van do aangepaste internationa
le concurrentiekracht van het Nederland
se bedrijfsleven.
De overheid verwacht, aldus de nota,
dat in de komende vijf Jaar het bedrijfs
leven de export van goederen en diensten
opvoert met bijna 3 miljard gulden per
jaar. Het bedrijfsleven acht dit ln begin
sel niet uitgesloten, doch meent, dat al
leen dan hieraan voldaan kan worden, In
dien de overheid een aantal stimuleren
de maatregelen neemt.
haag weg 11 en 15 - telefoon 40444 erkende gasinstallateurs oude herengr. 19 - tel. 20587 nu kunt U Uw hele woning verwarmen vraagt deskundig advies
