Nieuwe nizam breekt
met oude tradities
MILITAIRE BAZEN
OPPERMACHTIG
Even
uitblazen
Straks bloeien er hiasinten in de tuin
en ligt een bebie in de wieg te kraaien
„Aidit (PKI) schuld
mislukte staatsgreep
Nieuwe spelling
bastaardwoorden
Voor anderen is campagne vrijdag voorbij
De Gaulle heeft het allerlaatste woord
196 DINSDAG 28 FEBRUARI 1967
DE LEIDSE COURANT
MEVROUW)
Portret van mijn ik
r\ E gaan samen op reis, mijn i
U en ik, en nu ben ik druk bezig
mijn rommel op te ruimen en paperas
sen uit te zoeken. Je weet nooit
gebeurt". Zo'n toevallig opgevangen
opmerking zet je aan het denken. Zal
het echt een ramp betekenen als ande
ren je huis en haard en zeer persoon
lijke bezittingen moesten nasnuffelen?
De gedachten dwalen door kamers
en kasten. De stapel strijkgoed en de
berg verstelwerk nogen tot de norma
le inventaris van een druk gezin gere
kend worden. Niemand zal toch het
woord slons laten vallen? Met de stof-
raggen aan het plafond is het een
der geval. Hoe kan een ander ven
den, dat ja echt al vele weken lang
plan bent hoeken en kieren grondig te
kuisen, sterker nog: dat je zelfs al
kela maken startklaar stond met
schone doek om de zwabber gebonden?
/K zal een briefje bij de stofraggi
moeten hangen: ,,Als Jantje niet
met vuile modderschoenen de keuken
was komen binnenrennen, bestonden de
raggen niet meer". En bij de vuile
plekken op 't vloerkleed: ,,Als de heer
des huizes niet onverwachts had opge
beld, dat hij een paar eters meebracht,
waren we allang verdwenen"Of bij
het stukgelopen linoleum op de over
loop: „Als in de opruimingstijd niet net
een legertje griepbacillen was overge
waaid, zou hier mooi gaaf linoleum
liggen". Maar dat zou iedereen begrij
pen, zo gaat het toch immers overal?
Plotselinge telefoontjes of bezoeken,
kleine ongelukjes van da kinderen,
grandioze invallen van een echtgenoot,
bedreigen ze niet juist altijd de eigen
ijverige plannen van een huisvrouw?
Ja, zo gebeurt het, verzeker ik mijzelf
en ik sta al overeind om nijn vriendin,
die in paniek aan het opruimen ie tot
rede te brengen.
Dan zie ik het klutje ineengestren
gelde elastiekjes in mijn bureau. Hoe
verklaar ik die aan een ander? En de
schrijfmap ligt er als 'n relikwie i
zalige jeugd, met 'n hanepoterig brief
je: „Lieve Coks, wil je met mij gaan,
dan ga ik met jou, en dan zijn we ver
liefde... Je Louis, van de derde rij uit
de vijfde klas." Ik ben gelukkig ge
trouwd met een ander, ja, zegt ze
wel ik zou niet meer weten hoe
„mijn" Louis er uitzag maar zijn lief
desverklaring blijft mij heilig.
O? een van de eerste 'foto's uit
ien album met opsghrift diversen
sta ik stevig omstrengeld met een van
oor tot oor grijnzend manspersoon,
waarbij het onderschrift„Jaap doet
gek'*. Moet ik daar haastig aan toevoe
gen, dat Jaap mijn zwager is, die op
zijn verlovingsdag helemaal door het
dolla was? Maar die ene zeer manne
lijke manchetknoop, in het doosje met
wattenwaarin twee gedroogde 'klaver
tjes vier en een gekreukt toegangsbe
wijs tot het Lido in Parijs dan? Ik zal
niet opruimen-, geen enkele onbegrepen
ikreet uitvegen, niet één spoor van wan
orde uitwissen. Het staat immers alle
maal bij mij. Het stof, da beduimelde
paleren, merkwaardige foto's, ge
scheurde gordijnen en zelfs de uitpui
lende speelgoedkast. Dat alles sa
nten geeft een haarscherpe tekening
van mijn ik, een treffender gelij
kenis dan da saaiste foto kan weerge-
Proces Soepardjo
Geen steun bij
het leger
DJAKARTA (ANP) „De staats
greep van oktober 1965 mislukte cloor
verkeerde berekeningen van Dipa Noe-
santara Aidit, de toenmalige leider van
de communistische partij, en door gebrek
aan coörbinatie tussen de verantwoorde
lijke mensen van de beweging/' zo beeft
voor het militaire tribunaal van Djakar
ta, waarvoor ex-generaal Soepardjo te
rechtstaat, een van de leiders van de In
donesische communistische partij, Soe-
dlsman, verklaard.
Aidit, aldus getuige, had gerekend op
de steun die de communistische partij
zou kunnen vinden bij zekere officieren
Coke van Elfsden. uit de omgeving van de legergeneraals.
Prins gaat niet
in „ivoren toren"
HYDERABAD, (A.P.). Prins Barkat
A li Khan Mukarram, kleinzoon van
wijlen de nizam van Hyderabad heeft de
titel asaf Jah aangenomen tijdens een
plechtigheid in een moskee.
Terwijl gebeden uit de koran werden
opgezegd, verklaarde de Moellah, Patld
Pasha, in het oud-Arabisch dat de prins,
die een van de grootste fortuinen ter we
reld erft, Asaf Jah Vin zal heten.
De nieuwe nizam, die in Oxford heeft
gestudeerd, legde bloemen op de graven
van de eerste zes nizams zijn groot
vader was de zevende en reed vervol
gens naar de Jid-moskee waar zijn groot
vader zaterdag werd begraven. De plech
tigheid werd bijgewoond door 15.000 onder
danen. Toen de prins de overleden nizam
de gebruikelijke eer bewees moest hij wor
den ondereteund, zo beladen was hij met
jasmijn en rozen. Een van de vrouwen en
trwee van de dochters van de overleden
nizam vergezelden de prins.
Dagelijks worden duizenden armen op
koeten van de prins gevoed in de moskeeën
ran Hyderabad en Secunderabad. Deze
traditionele vrome giften zullen nog enige
dagen worden verleend. Met één traditie
heeft de prins echter gebroken hij heeft
de pers te woord gestaan, wat zijn groot
vader nimmer heeft gedaan. Hij onthulde
dat volgens oud Mogolgebruik vorsten
nooit rechtstreeks met hun kinderen spre
ken, een gebruik dat ook de overledene
strikt in acht nam. „Ik heb nooit recht
streeks met hem gesproken", zei de prins,
„Alleen via tussenpersonen, hoewel lk hem
zo vaak ik wilde mocht bezoeken".
Op de vraag of hij net als zijn groot
vader in een „ivoren, toren" gaat wonen
zei de prins: „Beslist niet". Hij voegde
de daad bij het woord door edellieden en
anderen de hand te drukken, wat de oude
Nizam nooit deed.
Hij brak nog een traditie door de
„nazar" te weigeren; de gouden munten
die edellieden betalen die een audiëntie
verlangen. Geen enkele voorouder van de
prins heeft deze betaling ooit geweigerd.
De overleden nizam werd wel 'na verwe
ten dat hij op audiënties aanstuurde, met
de bedoeling zijn fabelachtige schatten
aan te vullen.
De nieuwe nizam is voornemens het
bescheiden King Kothipaleis als kantoor
te gebruiken, en te blijven wonen ln zijn
moderne huis in de Banjaraheuvel aan de
rand van Hyderabad.
Maar dat bleek een vergissing te zijn.
Zelfs na de mislukking van de staats
greep had Aidit afgezanten uitgezonden
om steun te krijgen, maar deze onderne
ming mislukte door de slechte verbin
dingen en de arrestatie van talrijke lei
ders van de communistische partij, aldus
Soedlsman.
Volgens Soedisman moeten alle leden
van de P.K.-I. verantwoordelijk worden
gesteld voor het mislukken van de „30-
september beweging".
In een uiteenzetting van de redenen
van de staatsgreep verklaarde getuige,
dat het onmogelijk was de verdeling van
de macht tussen de regering en de strijd
krachten te dulden. Hij voegde hieraan
toe, dat „een raad van generaals" had
samengezworen om zich van de macht
meester te maken. Het bestaan van deze
raad, die door de hoogste leiding van
het Indonesische leger is tegengespro
ken, zou de voornaamste reden geweest
zijn voor de communistische staatsgreep.
Soedisman zei ook, dat Soepardjo ac
tief lid geweest was van de „30-septem-
berbeweging". Ook waren alle leden van
het politieke bureau van de communisti
sche partij op de hoogte gesteld van de
staatsgreep.
Waaneer zoonlief morgen thuis zou komen om u te
vertellen, dat hjj van de rektor op het giranazium
voor zyn eksamen nederlands het syfer 10 heeft ge
kregen. zou u denken in een gckkehuls te zijn terecht
gekomen. Misschien zou moeder geschrokken naar de
fles odeklonje grijpen en vader zou, volkomen over
zijn teewater het dinee laten voor wat het was en
ijlings een takslesjofeur bellen om bij de betrokken
rektor zyn opgekomen toren te spuien.
Toch berust deze situatie niet op pure fantazie. want
deze schrijfwijze, respektievelijk spellingwijze, kan
over enkele jaren op iedere school, nederlands zowel
als belgies, onderwezen worden. De nederlands-
belgiese advieskommissie voor de spelling van de
bastaardwoorden heeft namelijk een rapport ge-
publiseerd. waarin geprobeerd is een spelling te
kreëren van de bastaardwoorden, zonder keuzemoge
lijkheid en zogenaamde voorkeurspellingen. Volgens
de opdracht, die de kommissie in mei 1963 ontving
van de toenmalige minister van onderwijs, kunsten
en wetenschappen, mej. dr. M. Klompé. mede
namens de belgiese minister van kuituur R. van
Elslande wordt hierbij „een zo ver mogelijk gaande
vernederlandsing" nagestreefd.
De voorgestelde spellingwijze we zullen ons verder
op de momenteel nog gebruikelijke wijze uitdrukken-
zal. wanneer zij de goedkeuring van alle verantwoor
delijke instanties in Nederland en België kan weg
dragen, straks gemeengoed moeten worden. De ver
anderingen betreffen echter nagenoeg alleen de zo
genaamde bastaardwoorden.
Zo heeft de commissie de werkelijk „vreemde" woor
den onaangetast willen laten, zoals: fauteuil, scenario,
claim, cocktail, nuance, annonce, peignoir en cahier.
Maar het merendeel van onze taalimport moet volgens
de commissie nodig eens een flink aantal wijzigingen
ondergaan.
Bebie
Het streven hierbij is geweest, dat de woorden zo
veel mogelijk geschreven worden zoals men ze uit
spreekt. Als de commissie haar zin krijgt, staan er
straks „hiasinten" in de tuin. worden we „eukumenies",
wekt een „higiënies kauzeur" in een fraksie van een
sekonde „simpatie" en is er een „bebie" in de wieg.
Men krijgt dan ook te maken met een takslesjofeur.
Voortaan kan men dan ook een „logee" in zijn
„flet" ontvangen, moet iedere sportman gaan „trenen"
en stemt een „marksist", al wordt hij nog zo modem
gespeld, op de CPN.
Wat verandert er nu wel en wat niet? Wat betreft
de klinkers beveelt de commissie aan: ae wordt e
lee): bijvoorbeeld praeses wordt nu geschreven
„prezes". Maar: „kollegae" blijft hetzelfde. Au wordt
niet veranderd, dus auto. Maar wel: sjofeur. wordt
„ee" aan het eind van een woord, zodat men nu
voortaan zijn pilsje in een „kafee" moet zoeken.
„Eau" wordt „o": buro, kado, nivo en odeklonje.
Diner en souper gaan worden: dinee en soepee. De
„eu" van bijvoorbeeld eufemisme, blijft gehandhaafd.
De „y" wordt in zeer veel gevallen „1". zoals in ..hla-
sint", „pijama" en „higiëne". „Oi" in coiffeur en
toilet blijft weer onveranderd. De „ou", uitgesproken
als „oe", wordt geschreven als „oe": doeane. soepee
en roete. De „u" (uitgesproken als dubbel u) wordt
ook „uu": buuste, luukse (het oude luxe), stuukwerk
en truuk. Het woord etui wordt ook verleden tijd.
dat) moet straks zijn: etwie. Wat betreft de „c" (ook
in combinaties als cc. cq, cch en ch) zet de commissie
de aanzet van vernederlandsing, die in de woorden
lijst van 1954 al aanwezig was zij het dan meestal
in zogenaamde voorkeurspelling consequent door.
Over het algemeen kan trouwens gesteld worden, dat
de commissie, zoals zij ook zelf zegt, in die bastaard
woordenspelling de tendens, die in deze voorkeur
spelling te bespeuren viel, consequent, en vaak nog
progressiever heeft gevolgd. De wijzigingen van de
o in combinaties hebben bijvoorbeeld geleid tot de
volgende schrijfwijze: insident, sent, sltroen, vermi-
selli (maarbiceps en nuance), piknik, aksent.
sukses en marsjeren. sjapiter. sjiek, sjimpansee en
sjokola Al naar gelang de uitspraak stelt de com
missie ons weliswaar voor „eukumenies", maar verder
naar keuze „christelijk" met ch ofwel met een k,
respectievelijk Christus of Kristus te schrijven. De s.
die als „z" wordt uitgesproken, moeten we ook maar
zo gaan spellen, meent, de commissie: improvizatie,
presizie, anallze, prezldent. En wie dacht modern
te zijn door in plaats van phllosophie te schrijven
filosofie, krijgt straks een slecht „sijfer", want het
moet worden „filozofle". De „h" uit de „th" wordt
geschrapt, dus voortaan „tee" drinken; ook de x
kon de commissie niet langer aanzien, we krijgen
dan ook behalve eksamen en taksl: ksenofoble,
ksilofoon, tekstiel en paradoks. Maar de ex-minister
blijft. Voortaan wordt, het ook: ekselentie en eksku-
zeren (van „ekskuus"). Als toespijs krijgt men dan
jochert, voorheen yoghurt.
Boerekost
De commissie heeft zich ook even buiten onze en
onzer zuiderburen bastaardwoordenschat gewaagd
Zo wil men by samengestelde woorden de ,.n" tussen
de twee delen schrappen. Men schrijft dan: boere
kost, personetrein, tropeuitrusting, dagelang. woorde
rijk, ziekeauto. Maar waar de n aan het eerste deel
behoort, wordt hij gehandhaafd: molensteen, wapen
handel. ogenblik, buitendeur. Een eind aan veel
verwarring zal ook de regel maken, waarin men de
weglatingstekens wil weglaten: zebraas, bebles, pia
nootje. autoos. Bredaas omgeving en Ottoos fiets. De
commissie wil ook een aantal hoofdletters schrappen.
Zij stelt bijvoorbeeld voor te schrijven: nederlander,
belgies amsterdammer. de franse revolutie, de sosia»
listen én de fransiskanen. Het zal van de Nederlandse
Sta ten-Generaal en de Belgische volksvertegenwoor
diging en de „oppozitle" in belde lichamen afhangen
of en wanneer Nederlanders en „Vlaams"-sprekende
Belgen, samen met de nieuwe woordenschat ln ze®
zullen gaan In de commissie hebben van Nederlandse
zijde zitting gehad: J. H. Wesselings (voorzitter), B.
C. Damsteegt, K. Heeroma, A. A. Weljnen en J. H. I*
Mols, van Belgische zijde: W. Pée (voorzitter), W.
Couvreur, J. Leenen, M. Ruljs en Ph. Beirx.
Koekoek spant
kort geding aan
tegen H. Hessel
UTRECHT (ANP) Voor de presi
dent van de Utrechtse rechtbank dient
op 8 maart een kort geding dat de i
zitter van de Boerenpartij de heer H.
Koekoek heeft aangespannen tegen de
voorzitter van de (van de Boerenpartij
afgescheiden) Noodraad partij, de heer
H. Hessel. De heer Koekoek meent dat
de heer Hessel hem in zijn eer en goede
naam heeft aangetast door het in het
openbaar citeren van een brief van de
heer Paber, oud-secretaris-penningmees-
ter van de Boerenpartij, waarin deze de
Noodraad schreef dat de heer Koekoek
4.500 gulden aan contributiegelden van
de Boerenpartij in eigen zak had gesto-
TWEE DODEN
Auto door trein
op onbewaakte
overweg gegrepen
BERGEN OP ZOOM (ANP) Op een
onbewaakte overweg onder de gemeente
Bergen op Zoom is gisteravond een auto
door een posttrein gegrepen. De 27-jarige
bestuurder, evenals een naast hem zit
tende passagier verloren hierbij het le
ven. De auto werd totaal vernield en lag
in drie stukken naast de spoorbaan. De
posttrein kreeg ongeveer een half
vertraging.
Tijdens een inspectietocht boven Suriname moesten twee Nederlandse piloten met hun helikopter in het binnenland
een noodlanding maken. De twee vliegers, die voor vier maanden in Suriname zijn gestationeerd, bemerkten, dat him
helikopter door een sterke zijwind ui# de koers was geraakt en het doel voorbij was gevlogen en dat de benzinemeter
op nul stond. De noodlanding lukte voortreffelijk; op een vlak eilandje midden in een kreek. De mannen slaagden er
echter niet in contact te maken met naburige vliegveldjes, zodat ze de nacht ter plaatse moesten doorbrengen. De
volgende middag kregen ze echter contact met een Beechcraft, die aan de opsporing deelnam. Deze toierp voedsel en
vaten benzine uit, waarna alle leed weer was geleden.
WASHINGTON (Reuter) Het Ame
rikaanse federale bureau voor luchtvaart
heeft bepaald, dat alle vliegtuigen van
het type DC-6 en DC-7 voorlopig betrek
kelijk laag en zonder cabinedruk moeten
vliegen. Dit naar aanleiding van een on
geluk van vorige week toen van een der
gelijk toestel een stuk uit de cabinewand
werd geslagen. Bij dit ongeluk dat een
DC-6b van de Northeast Airline op
4.700 m hoogte trof, deden zich geen per
soonlijke ongevallen voor en het toestel
landde veilig in New-York.
Van onze correspondent Lucas Kleijn)
PARIJS In het politieke hoenderhok
heeft Da Gaulle een dikke knuppel ge
gooid. Hij heeft aangekondigd, dat hij
zaterdag om acht uur voor radio en te
levisie aal spreken. Wat hij precies zal
teggen, la natuurlijk niet bekend, maar
het ligt in de lijn, dat hij twaalf uur voor
het opengaan van de stembureaus, de
Fransen zal waarschuwen: de republiek
is ln levensgevaar, als lk, De Gaulle
geen meerderheid krljf. Althans woor
den van gelijke strekking.
Bekijkt men dit initiatief van de gene-
vaai zuiver legaal, dat heeft hij het vol
ste recht op zaterdagavond de laatste
duit in de zak te doen. De kieswet
schrijft voor, dat de verkiezingscam
pagne vrijdagavond om middernacht
wordt gesloten. Geen enkele kandidaat
mag dan mee* een vergadering houden
of nieuwe biljetten laten aanplakken.
Dat geldt voor Pompidou, Mitterrand,
Lecanuet, Mendes France, de commu
nisten, kortom voor alle kandidaten, zon
der enige uitzondering. Maar daar valt
De Gaulle buiten, om de simpele reden,
dat hij geen kandidaat, maar president
van de republiek is. Zou hij kandidaat
voor de Kamer zijn, dan moest hij zich
aan de kieswet onderwerpen. Maar om
dat hij geen kandidaat is, kan hij doen
en laten wat hij wil. Hij zou desnoods
nog zondagmorgen 5 minuten voor het
opengaan van de stembureaus mogen
spreken, als hij dat wilde. Er is derhal
ve geen sterveling in Frankrijk, die De
Gaulle voor het hooggerechtshof ter
verantwoording zou kunnen roepen we
gens schending van de grondwet. Wie
dat wilde proberen zou het radioaal ver-
M*av ook «1 gaat De Gaulle legaal ge
heel vrij uit; ln werkelijkheid is zijn op
treden moreel volstrekt verwerpelijk.
Hij is weliswaar geen kandidaat, maar
wel degelijk leider van de gaullistische
meerderheid. En moreel schendt hij der
halve de kieswet, die bepaalt, dat ieder
een vrijdagavond om 12 uur moet zwij
gen. Niemand van' de kandidaten kan
hem zaterdagavond meer tegenspreken
als hij bijvoorbeeld zegt: de chaos staat
vlak voor de deur. Zondagmorgen ver
schijnt alleen maar de France Diman-
che. Een gaullistisch orgaan, dat overal
in Frankrijk wordt verkocht en dat de
rede van De Gaulle nog eens met vette
koppen dik na zal drukken.
Men kan zich dus voorstellen, dat de
gehele oppositie op haar achterste benen
staat. De voorzitter van de Senaat Mon-
nerville, die grondwettelijk De Gaulle
moet vervangen als er iets met de ge
neraal zou gebeuren, heeft tegen het op
treden van i&terdfigavond van De Gaulle
indrukwekkend gewaarschuwd. Het ene
protest is nog feller dan het andere. De
onafhankelijke Combat van maandag
morgen had over de gehele voorpagina
een kop, die De Gaulle beschuldigt van
bedrog. Er zijn zelfs gaullisten, die van
De Gaulles besluit een averechtse uit
werking vrezen. De vroegere minister
van Financiën Giscard d'Estaing. die
van De Gaulles meerderheid deel uit
maakt, heeft geweigerd op De Gaulles
besluit commentaar te leveren, wat veel
zeggend is.
Niemand zal met zekerheid kunnen uit
maken, wat voor invloed de zaterdag-
avondspeech op de kiezers zal hebben.
Het kan zijn, dat de zwakke broeders en
zusters bang zullen worden voor nade
rende onheilen en dus maar zullen be
sluiten op de gaullistische kandidaten te
stemmen. Maar ook is mogelijk, dat De
Gaulle zich in de reactie van de kiezers
vergiet en dert daarvan Mitterrand, Le-
Bij een aanrijding tussen een bus
met vijftig schoolkinderen en een
vrachtwagen van de Duitse posterijen
bij Beckum ln Westfalen, kwam de
buschauffeur om het leven. Achttien
kinderen werden vrij ernstig gewond,
evenals de bijrijder der vrachtwagen.
canuei en de communisten ruimschoots
zullen profiteren.
Het weekblad l'Express, dat maandag
morgen verscheen, toont met cijfers van
proefstemmingen aan, dat van 25 janua
ri, 16 februari tot op heden, het gaullis-
me is teruggelopen van 43,5 naar 39 tot
tenslotte 37 procent. Dat de communis
ten zijn vooruitgelopen van 20 naar 22
en naar 24 procent, de federatie van
Mitterrand van 21, naar 23 procent en
Lecanuet blijft staan op 15 procent. Zou,
volgens genoemd weekblad het gaullis-
me in deze laatste verkiezingsweek an
dermaal 2 procent achteruitlopen, dan is
er een grote kans, dat De Gaulle de ver
kiezingen verliest. Niet alleen in percen
tages, maar ook in Kamerzetels en in de
nieuwe volksvertegenwoordiging in de
minderheid komt.
Tot dusver was de algemene voorspel
ling, dat De Gaulle weliswaar zetels zou
verliezen, maar zijn meerderheid in de
Kamer zou houden. Hoe de zaterdag-
avondspecch zal uitpakken moet wor
den afgewacht. De Gaulle kan ermee
winnen, mem ook me* verliezen.
Mr. Schuurmans in Ruiin Zicht:
Waarom aparte
rechtspraak?
UTRECHT (ANP) Het Nederlands
Katholiek Verbond heeft by monde van
zjjn secretaris voor militaire zaken, de
W. Essers jr., verklaard het geheel eens
te zyn met de stelling van de Haagse
advocaat mr. J. Schuurmans dat het recht
zoeken voor militairen een afschuwelijke
zaak is. Air. Schuurmans heeft in een
vraaggesprek met het blad van het» NKV
„Ruim Zicht", gezegd dat de administra
tieve rechtspraak van militairen onvol
doende is geregeld en dat het reglement
voor de krijgstucht volkomen verouderd
is. Hij vraagt zich bovendien af waarom
er voor ambtenaren en militairen een
aparte rechtspraak moet rijn. Volgens hem
zouden zij voor de civiele rechter moeten
komen net als Iedere andere burger. Mr.
Schuurmans heeft 25 dienstjaren achter
de rug als beroepsofficier. Van 1951 tot
1963 was hij verbonden aan de juridische
dienst van het hoofdkwartier der gene
rale staf van de Koninklijke Landmacht.
„Het leger is een staat in de staat, waar
de bazen oppermachtig zijn, voorzover zij
tenminste niet ondergeschikt zijn aan
hogere bazen. Wie in het leger boven je
staat", aldus mr. Schuurmans, „moet je
te vriend houden en een beetje naar de
mond praten, want je bent ten allen tijde
van hem afhankelijk. Voor beroepsmili
tairen geldt dit veel sterker dan voor
dienstplichtigen, want voor de bevordering
heeft de beroepsmilitair een goede beoor
deling van zijn baas nodig.
In artikel 11 van liet reglement be
treffende de krijgstucht, uit 1922, staat
o.a.: „De ondergeschiktheid is de ziel
den militairen dienst. Derhalve is elke
militair, van wat rang en stand het zij,
gehouden zijn meerdere in den dienst
allen eerbied en gehoorzaamheid te be
wijzen". Ook verdere in dit reglement
komt 't volgens mr. Schuurmans steeds op
neer: .Bevel is bevel, de meerdere zegt
het en verder uit. Het gezag duldt nu
maal niet dat het ongelijk aan de kant
van de meerdere ligt. Een gewoon soldaat
gelijk geven wordt gezien als ondermijning
van het gezag".
Mr. Schuurmans meent dat er geen
enkele bescherming tegen willekeur is. En
geen enkele waarborg dat er recht ge
schiedt. Dit geldt zijns inziens helemaal
voor disciplinaire zaken waarbij van geen
enkel recht sprake is. Met het disciplinair
beklag kan de meerdere doen wat hij wil,
in vele gevallen hoort de man idle zich be
klaagt nooit lets over zijn beklag, beroep
Is niet mogelijk.
In „Ruim Zicht" zegt mr. Schuurmans
dat het reglement voor de krijgstucht niet
is aangepast aan de plaats van het leger
in de huidige maatschappij. De hele toon
die eruit spreekt noemt htJ van een ver
voorbije tijd. Vooral in tuchtzaken vindt
hij de afhankelijkheid van de meerderen
heel 6terk. Het kan gebeuren dat soldaten
zich voor beklag moeten wenden tot de
man over wie zij zich willen beklagen. De
goede meerdere die party kiest voor min
deren sneuvelt zelf, omdat hy dan geen
carrière maakt.
Mr. Schuurmans merkt verder op, dat
de militair die ln beroep gaat tegen een
disciplinaire straf geen bijstand kan krij
gen van een raadsman. „Zelfs voor het
Hoog Militair Gerechtshof", zo zegt hij
„wordt zyn zaak met gesloten deuren be
handeld zonder dat de man zich door een
raadsman kan laten bijstaan. Hjj stelt dat
het hele begrip „krijgstucht" opnieuw moet
worden getoetst en dat eindelijk eens vast
gelegd moet worden wat nu eigenlijk
krijgstuchtelijke vergrijpen zijn, aangezien
er voor militairen onvoldoende rechts
waarborgen bestaan. Mr. Schuurmans zou
het liefst zien dat het ambtenarengerecht
wordt opgeheven en dat deze administra
tieve rechtspraak onder de gewone rech
ter komt te vallen. Als voor militairen
de mogelijkheden om in beroep te gaan
dan nog worden uitgebreid wordt een
grotere rechtsbescherming tegen willekeur
geboden, aldus deze Jurist: misschien
krijgt de minister van Defensie dan wèl
voldoende gegadigden voor zijn beroeps
leger. Ook militaire werknemers 6teilen
tegenwoordig een behoorlijk personeels
beleid op prijs.
Vietnamjournalist
Salisbury
onderscheiden
NEW-YORK (Reuter) Harrison Sa
lisbury van de New York Times, die op
zien baarde met zijn verslagen over Noord-
Vietnam, is onderschelden met de George
Polk-herdenkingsmedallle voor de Jour
nalistiek. De assistent-hoofdredacteur van
de N.Y.T. kreeg de prtjs voor zijn .Baan
brekende nleuwsmlssie naar Noord-Vlet-
nam, die een nieuwe dimensie had toe
gevoegd aan de nieuwsvoorziening over
de Vietnamese oorlog en in beduidende
mate de Internationale begrippen over het
conflict vergrotend, de loop van de tegen
woordige geschiedenis had beïnvloed".
