DE LEIDSE COURANT
De nieuwe „klassieke"
grootheid in de Spaanse
arena's: Sebastian Pa-
lomo „Linares" tijdens
één van zijn ereronden,
na het gevecht, zijn kos
tuum besmeurd met het
bloed van de stier; in zijn
rechterhand de staart en-
in zijn linker beide oren
tegenstander: de hoogste
onderscheiding die een
stierevechter kan ver-
MANUEL GAAT
MANUEL BLIJFT
MANUEL GAAT
MANUEL BLIJFT
MANUEL GAAT
MANUEL BLIJFT
„Het was een waarschuwing van de voorzienigheid", zei Manuel.
„Vanochtend om drie uur werd ik wakker en ik wist dat ik ermee
moest ophouden. Onmiddellijk heb ik besloten mijn terugtrekking
uit de arena aan te kondigen. Dit besluit is, evenals alle andere
die ik neem, definitief en onherroepelijk". De aanwezige journa
listen keken alsof ze het in de stad van het reukwater hoorden
donderen en dat wil wat zeggen wanneer je helemaal in de
Zuidspaanse plaats Córdoba op een stoel zit. „Is het waar,
maestro?" vroeg één van hen bedeesd, maar de anderen strui
kelden al over elkaar heen om als eerste bij de telefoon te komen
MANUEL
MANUEL
MANUEL
MANUEL
MANUEL
MANUEL
MANUEL
MANUEL
MANUEL
MANUEL
GAAT
BLIJFT
GAAT
BLIJFT
GAAT
BLIJFT
GAAT
BLIJFT
GAAT
BLIJFT
en de wereld kond te doen van het schokkende nieuws. Manuel
Benitez, bijgenaamd El Cordobés, de man uit Córdoba, Spanjes
meest geruchtmakende en best betaalde stierenvechter had be
sloten de degen voorgoed in zijn schede te laten zitten.
Dat was pas nieuws. Zelfs de Nederlandse dagbladen
namen het op hun voorpagina's mee. Compleet met
foto van een lachende Benitez, die zich ontdeed van
zijn „varkensstaartje", het insigne van de doder. Dit
gebaar werd door honderdduizenden Spanjaarden
geïncasseerd met wanhoop in het hart, een brok in de
keel en een rouwband om linker- of rechterarm.
Vele Spaanse dagbladen schreven met ingehouden en
dus gepaste pathos, dat men hiermee afscheid moest
nemen van de moedigste matador aller tijden.
Het was, zoals Shakespeare al zei, veel leven om niets.
Vijf dagen na het onheilsbericht legde Manuel Benitez
de volgende verklaring af: „Ik ben van gedachten
veranderd. Ik blijf. Zondag 5 maart begin ik het nieuwe
seizoen met een gevecht in de arena van Castellon de
la Plana. Dit besluit is, als alle andere die ik neem,
definitief en onherroepelijk!"
Ini|]
presario
Waarschuwing of geen waarschuwing van de
voorzienigheid. El Cordobés heeft zijn hart voor de
bevelen van hogerhand gesloten en zijn oor te luisteren
gelegd bij tien oppermachtige impresario's. De heren,
die hun scepter zwaaien over alle plazas de toros in
Spanje rinkelden met hun buidels en streelden
Manuels eergevoel.
Ook zij waren zich lam geschrokken van de droeve
tijdin, dat El Cordobés, die Godsgeschenk aan de
massa, nooit meer zijn traje de luces, zijn „lichtjespak",
zou aantrekken omdat hij 's nachts wakker was
geworden met een griezelig voorgevoel in z'n ziel.
„Misschien heb je slecht gegeten," zeiden de
impresario's. „Misschien was het een glas koppige wijn
te veel, de avond tevoren?" En zij herinnerden hem
aan de negentig contracten, die reeds getekend waren.
Zij spraken luchtig en losjes over het absolute record
van 111 corridas, dat El Cordobés als eerste en enige
matador in de geschiedenis had gevestigd, twee jaar
geleden en zij zeiden, dat er maar één grote torero
was, die dat record zou kunnen breken, dit jaar nog,
het onvergetelijke jaar 1967. Die torero was Manuel
Benitez, bijgenaamd El Cordobés.
Toen grepen de impresario's hun kladblokjes en hun
gouden vulpennen en ze krabbelden cijfers en nog eens
cijfers op papier. Dit zijn de feiten, zeiden ze. Niet
naleving van de reeds gesloten contracten betekent een
inkomstenderving, voor u, meneer Benitez, van
achteneenhalf miljoen gulden. Of daaromtrent.
Vorige week legde El Cordobés zijn nieuwe verklaring
af. „De blijf," zei hij. De impresario's zeiden niets, maar
iedereen weet nu, dat de inkomsten van El Cordobés
in het onvergetelijke jaar 1967 aanzienlijk hoger zullen
liggen dan de achteneenhalf miljoen gulden, die hij
verdiend zou hebben wanneer hij niet definitief en
onherroepelijk had besloten zijn degen (tijdelijk) op te
Metselaar
Wie is El Cordobés? Een stierenvechter, jawel, maar
géén gewone. Dat is duidelijk. Men moet, bijvoorbeeld, de
Nederlandse plezierreiziger naar Spanje nog vinden, die
El Cordobés niét heeft zien vechten of die er niét van
droomt hem eens te mógen zien vechten.
Vijf jaar geleden was dat anders. Vijf jaar geleden
had geen Nederlander ooit van Benitez gehoord. De
Spanjaarden wèl, vanzelf, maar die kenden hun
pappenheimer toen ook nog maar net. En alle jaren
van zijn leven daarvoor was Manuel Benitez gewoon
een hongerlijder, een dief en een zwerver.
Hij stond ingeschreven als metselaar, verdiende in
topweken één gulden en tachtig cent per dag, maar
doorgaans zat hij zonder werk. Manuel was namelijk
een dromer, een ziener, een gedrevene. Hij kon niet
schrijven en niet lezen, maar hij kon wel in de dag van
morgen kijken; een dag, die eens zou komen. Hij was.
kortom, een gesjochte jongeman met aspiraties. Manuel
moest en zou een beroemd stierenvechter worden. Dat
was zijn verlangen, zijn wens, zijn hoop, zijn dadendrang,
zijn passie.
Hij zat er al jaren mee. Sinds zijn veertiende, toen hij
wees was geworden, trok hij op met 't nooit uitdunnende
legertje Spaanse jongens, die geen dak boven hun
hoofd kennen, die alleen of in groepjes van twee of
drie langs de wegen trekken, die hun karige bezittingen
in een zak op hun rug meedragen, die allen en ieder
voor zich één kostbaar kleinood koesteren en bewaken,
namelijk hun zelfvervaardigde muleta en die men
maletillas noemt. Valiesdragertjes.
Maletillas noemt men in Spanje de jongens, die altijd
onderweg zijn, die zich alles ontzeggen en die de grootste
risico's durven nemen, soms jaren achtereen, omdat zij
slechts één wezenlijke honger willen stillen: de honger
naar triomf: de roem in de arena.
Maletillas zijn jongens, die zich onderling oefenen in
de zeer moeilijke en hoogst ingewikkelde muletapassen
waarbij ze om beurten als aanvallende stier fungeren.
Het zijn de jongens, die in Spanjes slachthuizen
permissie vragen de doodsteek te oefenen op afgekeurde
voor de slacht bestemde vechtstieren; het zijn jongens,
die dagenlang over de landerijen van een ganaderia
vechtstierenfokkerijzwerven om van ver af de
eigenaardigheden en reacties van iedere stier te
bestuderen; het zijn de jongens tenslotte, die zich
's nachts op de graasgronden wagen aan de zogeheten
„maanlichtgevechten" met een bij de kudde weggelokte
stier; een levensgevaarlijke bezigheid. Levensgevaarlijk
omdat het zicht voor stier en maletilla slecht is en
omdat de ongeoefende jongen in de stier een geboren
doder tegenover zich krijgt, een snel, trefzeker,
onbevreesd en moordzuchtig beest.
Manuel Benitez is maletilla geweest, met tussenpozen,
en als alle maletillas probeerde ook hij op zekere dag
het geluk te forceren. Het gebeurde tien jaar geleden.
In Madrid. Tijdens een corrida sprong de twintigjarige
deze zwakte wordt
W 9 9W Wim 9
Manuel met zijn zelfgemaakte muleta de befaamde
rode doek de arena binnen. Hij glipte tussen de
grijpvingers van arenapolitie en optredende torero's door
en kon toen alleen nog maar hopen dat er, ergens op
de tribunes, een impresario zou zitten, die zag hoe
beheerst en gracieus en moedig-superieur hij de
aanvallende stier dicht aan zijn lichaam voorbij lokte
met geen andere manoeuvre dan de leidende beweging
van de muleta.
De stier viel aan en Manuel kwam precies tussen de
horens terecht. Hij werd opgegooid, smakte meters
verder tegen de grond en is vandaag de dag nog dank
verschuldigd aan de toeschietende torero's, die de stier
met him lila en gele capes tegen de snuit wapperden
om hem in zijn aanvalswoede af te leiden. Zo kon de
half-versufte maletilla ontsnappen aan de dodelijke
horenstoten van het beest, dat hem roem had moeten
brengen.
Politiemannen namen Manuel mee en sloten hem in het
gevang, de plaats voor alle wetsovertreders in Spanje,
die hun boete niet kunnen betalen. De rest klinkt als
het begin van een sprookje, want reeds na een paar
dagen werd Manuel Benitez vrijgelaten. Zijn boete was
betaald door een impresario. De man had van het
geval gehoord en wilde wel eens een gokje wagen met
zo'n overmoedige maletilla.
Manuel kreeg een contract en een goedkoop
stierenvechterskostuum, zijn eerste traje de luces. Zijn
droom begon werkelijkheid te worden. Hij mocht zich
novillero noemen. Een maand later lag hij zwaargewond
in het ziekenhuis.
Novilleros zijn officieel erkende leerling-vechters. Zij
treden op tijdens de overal in Spanje georganiseerde
novilladas, waarin zij novillos, jonge stieren, moeten
bevechten. Volgens de letter mag een novillo nooit ouder
zijn dan drie jaar, maar zeer vele novillos, die de arena
binnenkomen, blijken vier- of vijfjarige, volwassen
stieren te zijn, die om één of andere reden zijn geweigerd
voor een gevecht, waarbij de volleerde en plechtig
geïnaugureerde matadores de toros optreden.
Voor de leerling-vechters zijn deze novilladas dan ook
een bikkelharde, riskante maar onontkoombare leer
school. Iedere matador draagt op zijn lichaam de lit
tekens van zijn moeilijke en gevaarlijke kunst. Som
mige matadors vinden in de arena de dood. Maar de
meeste doden en gewonden vallen tijdens de novilladas,
waarin de leerling-vechters wijzer en deskundiger moe
ten worden van hun eigen fouten die prompt en elke
keer weer worden afgestraft door hun tegenstanders:
de stieren.
Daarom geldt in Spanje niet voor niets de stelregel
dat een novillero waard is tot matador de toros te
worden bevorderd wanneer hij zijn portie novilladas
heeft overleefd.
Voor Manuel Benitez is het een langdurige en on
voorstelbaar harde leerschool geworden. Hij heeft er
vijf volle jaren over gedaan. Tijdens deze slopende
periode belandde hij om de haverklap in het zieken
huis. Steeds weer herstelde hij van zijn verwondingen,
hem toegebracht door de diep in het vlees borende
en rijtende horens van de stier en hardnekkig bleef
hij terugkeren naar de arena met het voornemen en
de hoop de moeilijke kunst van het stieregevecht onder
de knie te krijgen.
Tenslotte telde hij alle vre
mislukkingen bij elkaar op c
dat hij het nooit zou leren. De techniek i
ingewikkeld, de kennis van de stier te duister. Manuel
Benitez, inmiddels door een impresario omgedoopt tot
El Cordobés, besloot dat hij genoeg had aan zichzelf
én aan zijn hart vol moed en dat hij de wetten en
regels van het stieregevecht maar aan zijn zapatlllas
moest lappen.
Toen gebeurde het wonder.
Vijf lange jaren heeft El Cordobés nodig gehad zijn
dromen als novillero uit te bannen en zichzelf te accep
teren, in heel zijn beperktheid. Tijdens het seizoen
van 1962 was het zover en vanaf dat ogenblik ver
overde hij stormenderhand het publiek, dat hem voor
dien had bespot en uitgefloten. Zijn zelfontdekking
schonk hem een oeverloos vertrouwen en op dit
fundament geplant oefende zijn persoonlijkheid een
magische aantrekkingskracht uit op de grote massa.
Onmogelijke matador
als
romantische
corridaheld
El Cordobés kon het jaar 1962 afsluiten als Spanjes
populairste en best betaalde novillero. Reeds het jaar
daarop werd hij geïnaugureerd als matador de toros
en ook in dit selecte gezelschap van de ware artiesten
en grootmeesters wist hij zichzelf, zijn roem en zijn
groeiende waarde te handhaven. Overal waar hij ver
scheen trad hij op voor uitverkochte plazas en elk
gebaar van hem, iedere actie met de stier, werd
beloond met jubel-olés en ovaties van een publiek, dat
het oeroude ritueel van het stieregevecht als een orgie
beleefde.
Nog steeds worden de massa's hysterisch wanneer El
Cordobés het goudgele strijdperk betreedt en nog
steeds staat de minderheid van de deskundige
aficionades voor een raadsel. Deze door de wol geverfde
aficionados, de échte liefhebbers en kenners van de
tauromachie de wetenschap en de kunst van het
stieregevecht) zien immers met eigen ogen dat El
Cordobés een onmogelijke matador is. Hij is een moedig
man, dat wel. En het staat buiten alle kijf, dat hij
dichter op de stier durft vechten dan de meeste
matadores, terwijl hij de ijzingwekkende risico's blijft
nemen met om zijn lippen de glimlach van pure
minachting voor het gevaar. Maar het is ook een feit,
dat hij naast z(jn moed niets anders bezit dan een
minimale techniek. Zijn caparepertoire is nihil. In zijn
werk met de muleta steekt geen greintje kracht of
controle. En met de degen is hij een kluns.
Hoe bestaat het, dat zo'n povere en volgens sommige
zelfs onwaardige matador een dergelijke, rondu
verbijsterende populariteit bezit en behoudt? Hoe is h
mogelijk, dat deze man, die in een tiental ander
matadores zijn meesters moet erkennen, als 's wereld
best betaalde stierendoder een honorarium kan vrage
van 54.000 gulden per gevecht?
Linares"
Het Spaanse publiek bejubelt ook andere matadore?
Zijn jongste idool is de achttienjarige Sebastian Palonu 1
„Linares"; een klein, slank knaapje met eei
babysmoeltje, dat vorig jaar mei reeds, als hoogs
genoteerde novillero, mocht „doctoreren" tot matador d
toros. De jongen bezit een perfecte techniek, gekoppel
aan een grote waardigheid en hartstocht en daaron
hopen vooral de aficionados het te beleven, dat
„Linares" en El Cordobés eens samen, in een zelfd
programma, te zien zullen krijgen. Want de twaalf jaaj
jongere Sebastian, nog bijna een kind, kan de vereerd
Manuel en de massa's een lesje geven in waarachtig
corridakunst.
Het succes van El Cordobés is wellicht met het
van zo'n jongen als „Linares" te verklaren. Reeds Bi
wordt „Linares" door de kenners beschouwd en gepreze
als een meester in het vak en inderdaad toont hij, al
alle ware meesters, vroeger en nu, een kwaliteit apar
die men klasse noemt. Deze klasse stelt hem in stai
van elk gevecht zowel een spektakel te maken als
intens drama. Het is een emotionele kwaliteit die s
zijn gratie, moed, perfectie, stijl, maar vooral ook a
zijn merkbare ernst een extra-waarde verleent.
Bij El Cordobés ontbreekt, merkwaardig genoeg dezt
klasse. Het enige wat hij meebrengt, de arena
zijn formidabele moed én een ongehoord, impulsief
volstrekt persoonlijk gedragspatroon. Hij handhaaft het
stieregevecht als spektakel, maar hij weet het nooit t<
verheffen naar dramatisch niveau. Zijn tekort
techniek, zijn minachting voor regels en wetten,
geweldige bravour en zijn opmerkelijke aggressiviteil
maken van het Spaanse nationale feest van de
een komedie.
El Cordobés doet met en tegenover de stier precies wat
hem ter plaatse in de kop schiet en goeddunkt. Hij doet
dit spontaan, met heel de inzet van zijn onmiskenbaar
sterke persoonlijkheid. Vechten komt bij hem altijd neer
op waaghalzerij, orthodox gedrag en clownerie. Dit ii
altijd gemeend en authentiek en daarom wordt hij door
de massa's bejubeld.
El Cordobés ligt aan het grote hart van het grot»
publiek gedrukt omdat de mensen in hem een nieuw
type van de romantische held herkennen. Hjj zwemt
als het ware tegen de stroom op. Zijn vaste wil triomfen
te vieren als matador, zijn onblusbare moed die hem
steeds weer het spel met de dood indrijft en zijn
onvermogen een „klassieke" stierenvechter te kunnen
zijn, hebben hem zichzelf doen vinden. Dat is hem
en het grote publiek genoeg.
Wij zijn er, of dit nu goed is
of slecht, en we hebben te
maken met de bestaande
situatie. Wanneer we ons
nu overhaast terug zouden
trekken, zou dit ongunstige
gevolgen hebben in heel
Azië.
Arthur Schlesinger jr. Kenne
dy's grote biograaf, meent ove
rigens niet dat Amerika dan
maar door moei gaan met de
oorlog in Vietnam, „een land
oorlog in Azië die geen enkele
president ook president John
son niet heeft gewild". Hij be
hoort noeh tot de havikken.
noch tot deduiven-door-dik-en-
dun. Hij betreurt dat Amerika
•/it opgescheept met een Bittere
Erfenis en geeft een koers
aan die naar ziin mcnlne ge
volgd moet worden in de rich
ting van de vrede onhonden
met de oorlog uit te breiden en
»c veramerikaniseren
In de heldere stij 1 die ook ..De
duizend dagen" kenmerkte
geeft Schlesinger aan waar de
moeilijkheden voor Amerika
liggen ..Wii zijn niet in de
nesten geraakt na ampel beraad,
maar dank zij een reeks kleine
beslissingen. Het is niet alleen
zinloos maar ook unfair om
schuldigen aan te wijzen". John
son he»?ft lange tijd kennelijk
geen rekening gehouden met de
voortdurend slechter wordende
oorlogssituatie; alleen de bom
bardementen van het noorden
en de inzet van Amerikaanse
gevechtseenheden hebben ten -
slotte de totale ineenstorting
kunnen tegenhouden. De beslis
singen werden stap voor stap
Amerika
zii met
Bittere Erfenis
genomen, het was de politiek
van ..nog één stap", waarvan
men steeds hoopte dat het de
laatste zou behoeven te zijn.
Maar even veel keer bleek de
laatste stap weer ondoeltref
fend. zodat Schlesinger zich
terecht afvraagt: wat rest ons
nog dan het bombarderen van
havens, dijken, gewassen, de
burgerbevolking, de Chinese
grens? En gezien de ervaring
van de laatste jaren: is onze
ontkenning van nu een garan
tie voor morgen? En zal een
dergelijke uitbreiding van de
oorlog deze oorlog verkorten,
zoals Washington hoopt?
Terwijl luchtbombardementen in
Korea, waar de omstandigheden
voor het gebruiken van de
luchtmacht veel beter waren
dan in Vietnam, van betrek
kelijk geringe waarde waren
hoopt Amerika thans een over
winning te behalen. Terwijl de
oorlog volgens Kennedy alleen
gewonnen kon worden door een
contra-guerrilla, hoopt Jonhson
met de luchtmacht Hanoi aan
de conferentietafel te dwingen.
De infiltraties zijn er evenwel
niet door verminderd maar ge
stimuleerd. en in plaats van
een grotere superioriteit heeft
Amerika alleen het gevaar dich
terbij gebracht dat het een oor
log van blanken in Azië wordt.
De grond van Vietnam wordt
omgeploegd, in elk hospitaal
liggen vele. burgerslachtoffers,
en als straks de Amerikanen
vertrekken blijft Vietnam ach
ter, „veranderd in een woestenij,
een land van ruïnes en wrak
ken". Schlesinger concludeert:
onze middelen ontheiligen ons
doel.
CHINA
Dat doel is het beveiligen van
Vietnam tegen de Chinese ag-
gressie. Achter het plaatselijk
conflict in Vietnam staat de
grote krachtmeting tussen de
Verenigde Staten en China.
Het Amerikaanse ministerie
van Buitenlandse Zaken han
teert graag cliché's over een
gecentraliseerde communistische
samenzwering, ondanks de voor
leken opvalllende versplintering
in de communistische wereld
en het ontbreken van een dui
delijk centrum van communis
tisch gezag. Het feit van het
communisme alleen bewijst in
onze dagen niet dat een 'staat
als gewillig instalment zal fun
geren voor China of Rusland.
Naast de duidelijke gemeen
schappelijke belangen tussen
Vietkong, Hanoi en Peking
staan even uiteenlopende be
langen. die op den duur belang
rijker kunnen blijken, zoals in
middels ook in de verhouding
tussen China en Noord-Koren
ls gebleken. Het intomen van
China is een belangrijk pro
bleem, aldus Schlesinger, maar
het mag niet verward worden
met de onderdrukking van een
nationale omwenteling. De groot
ste kans om China's expansie
in te tomen ligt bovendien niet
bij een Amerikaanse gewapen
de actie, maar juist in het plaat
selijk nationalisme.
De huidige politiek van Wash
ington heeft zijn weerslag ook
in Amerika zelf. De prijs die
Amerika ervoor betaalt: de
vroegtijdige dood van Johnsons
Great Society, gaat gepaard
met allerlei nevenverschijnse
len inflatie, verontwaardiging,
protesten, frustaties. verdeeld
heid, voorboden van een nieuw
McCarthyisme. McCarthy was
zijn kruistocht begonnen tijdens
de oorlog in Korea, toen er spra
ke was van 'n duidelijke inval
uit het. noorden, toen Amerika
vocht als vertegenwoordiger der
VN met duidelijke instemming
van het grootste gedeelte van
de wereld tegen een toen nog
aaneengesloten lijkend commu
nistisch bolwerk. De oorlog in
Vietnam is moeilijker te begrij
pen. En hoe meer de oorlog
gaat kosten aan mensenlevens,
des te meer onlustgevoelens
gaan optreden, des te meer kan
men rekenen op simplificatie
van kwesties, het gebruik van
scheldwoorden, het veronder
stellen van kwade trouw bij
anderen, een daling van het
discussiepeil. De oorlog heeft
Amerika vervreemd van de toe
komst, van de jeugd in alle
landen die in het begin van de
zestiger jaren tegen Amerika
opzagen als de hoop van de
wereld. En Washington heeft er
de verkeerde consequentie uit
getrokken: het negeren van de
wereldopinie ten gunste van de
zg. realiteit van de nationale
macht.
Johnsons techniek bestaat uit
het overweldigen van de vijand.
Kennedy heeft de Cubaanse
rakettencrisis bedwongen door
zijn machtsvertoon af te stem
men op de omvang van de drei
ging. Johnson heeft een hang
naar „overkill", meer doden
dan strikt noodzakelijk. Alles
wordt thans ondergeschikt ge
maakt aan militaire eisen.
Schlesinger ziet de oplossing uit
deze spiraal in het handhaven
van een middenkoers, die een
grens stelt aan strijdkrachten,
acties en bedoelingen. Want
liet uiteindelijke probleem in
Vietnam is niet militair mam-
politiek. Daarbij is de toekomst
van de Vietkong een kernpunt.
Hoewel de Verenigde Staten
zeggen geen onoverkomelijke
bezwaren te hebben tegen deel
neming van de Vietkong aan
onderhandelingen, is de politiek
hieromtrent toch dubbelzinnig.
Amerika zou geen bezwaar moe
ten hebben tegen een voorlopig
regime eventueel met de
Vietkong daarin opgenomen
dat verkiezingen zou moeten
voorbereiden. De Vietkong heeft
duidelijk gemaakt dat zij een
vrij Zuid-Vietnam willen, en
geen verenigd Vietnam onder
Ho Tsjl-minh.
Daarin is Amerika mede afhan
kelijk van het bewind in Sai
gon. een regime dat ..doordrenkt
is met nepotisme, corruptie en
cynisme", dat alle programma's
voor sociale hervorming tegen
werkt en alleen bezorgd is voor
handhaving van eigen macht.
