SVCcidóe
JEUGD WINNAAR VAN VERKIEZINGEN
GLOEDNIEUWE D '66 MET 7 ZETELS IN DE KAMER
LANDELIJKE UITSLAG
KVP met 8 en PvdA met 6 zetels
verlies beleefden een dieptepunt
Voor AR
en Boeren
zetels erbij
Mr. J. Cals telefonisch uit Curacao:
Verheugend
vernieuwing
dat ontevredenen
van bestel kozen
PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. 2.09.35 REDACTIE 2.00.15 en 2.55.94
ADVERTENTIEAFD. 2.08.26 GIRO 10.30.03
DIRECTEUR J. P. J. M. KOENS
HOOFDREDACTEUR L. C. J. ROOZEN
ABONNEMENTSPRIJS: p. w. 0.93; p. maand
3.97; p. kwart, 11.90; franco per po6t 12.40.
ADVERTENTIES 22 ct p. mm. Telefoontjes ƒ2.-
KLACHTEN bezorging tel 3.38.39 (18.00-19.00).
DONDERDAG 16 FEBRUARI 1967
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN 01
MEER WIND
De weersverwachting, meegedeeld door bet
KNMI, geldig tot vanavond:
Op de meeste plaatsen droog weer met toe
nemende bewolking, vooral ln het zuiden en
westen van het land. Matige tot krachtige
zuidoostelijke wind. Vannacht, lichte vorst,
morgen overdag ongeveer dezelfde temperaturen
als vandaag.
58e jaargang, no. 17.066
DEN HAAG- De jongeren, vooral tussen 21 en 30 jaar hebben de KVP en de PvdA een grote nederlaag toege
bracht. De KVP is de grootste verliezer geworden en bereikte op 15 februari 1967 het dieptepunt uit zijn partij-
bestaan. De gevolgen van deze zware nederlaag zijn voorlopig nog niet te overzien. Ook niet voor de PvdA, die
zich echter sinds 1963 in een zeer langzaam herstel mag verheugen. De allergrootste overwinnaar is D'66 gewor-
den, die door 307.119, voornamelijk jongere kiezers met zeven nieuwe en jonge politici in de Tweede Kamer ge
bracht is. De tweede winnaar is de Boerenpartij, die van 3 op zeven Kamerzetels komt. Maar in vergelijking met
de Statenverkiezing in 1966 is de partij van boer Koekkoek sterk teruggelopen. Als derde overwinnaar is de anti-
Revolutionaire Partij tevoorschijn gekomen met een stijging van 13 naar 15 zetels. Dit ongetwijfeld dankzii de
moed, waarmee professor dr. J. Zijlstra de problemen na de nacht van Schmelzer en tijdens de vloedgolf van
werkloosheid aangepakt heeft. Elf fracties keren straks in de Kamer terug. Een duidelijke verschuiving van de
twee grootste partijen naar de kleinere nieuwe partijen is thans het resultaat. De kabinetsformateur van straks
is niet te benijden.
Opvallend is, dat de KVP vooral in
het zuiden enorme verliezen geleden
heeft. Is dit de schuld van Schmelzers j
bracht? Of heeft onder meer een dui-
optreden, die het beleïd-Cals teneinde j
delijke uitspraak als die van mgr.
Bluyssen en de kleine groep-Bosnian'
hierin mede de hand gehad? De KVP
loopt al sinds jaar en dag terug.
Ook in tal van grote steden moest
de KVP vele stemmen prijsgeven. Ken
merkend in dit verband zijn bijvoor
beeld Utrecht, Arnhem, Nijmegen, En
schede, Den Haag. Ook dit moet een
duidelijke aanwijzing zijn, waarbij voor
al in aanmerking genomen moet worden
dat een zeer groot aantal meest jonge
re vroegere KVP-stemmers hun heil bij
D'66 zochten,
j De PvdA heeft weliswaar 6 Kamer
zetels verloren, maar volgens de cijfers
van de Statenverkiezing (1.580.971) is
het herstel van deze party met thans
1.619.694 stemmen toch gaande. Ook
dit moet een duidelijk teken in Neder
land zijn. Partijhervorming en een voor
uitstrevend beleid spelen bij een groot
aantal Nederlanders op dit ogenblik 'n
belangrijke rol.
Dat de CPN winst boekte ligt bijna
voor de hand, gezien de werkloosheid
en de vrees daarvoor bij tal van werk
nemers. Wat beangstigender is de groei
van de Boerenpartij in zetelaantal. Het
onbehagen van vele Nederlanders is
daarbij niet te loochenen. Dat zij ech
ter kozen voor een partij die sterk op
rechts georiënteerd is, moet vele par
tijen te denken geven. Ook wanneer
men bedenkt, dat de Boerenpartij sinds
de Statenverkiezing 1966 (454.072 stem
men) teruggelopen is (327.816 stern-
Voor de CHU moet de uitslag te-
ook onbegrijpelijk. Hoewel een groot
leurstellend zyn, voor een deel is zy
aantal jonge CHU'ers enige dagen ge
leden al lieten weten, dat de CHU met
de AR moest samenwerken. De CHU
heeft zich daarvoor steeds huiverig be
toond. De AR heeft er kennelijk van
geprofiteerd, alsmede van namen als
Zyistra en Biesheuvel. Eindelijk is deze
party weer iets teruggekomen na de
bjjna constante achteruitgang sinds '45.
Waarschijnlijk, omdat de AR zich de
laatste tijd veel vooruitstrevender op
gesteld heeft. Dat de liberalen vooruit
zouden gaan, was te voorzien. De voor
uitgang is maar matig geweest, veel I iVldën" tot alleei
Jelle zal wel zien en Jelle heeft het
gezien: tviee zetels winst voor een
beleid, waarbij de kiezer niet op de
koffie kwam.
kleiner dan
De PSP heeft zich gehandhaafd.
Volgens de gegevens uit 1963. Maar
vergeleken met de uitslag van de Sta
tenverkiezing 1966 is deze partij gehal
veerd. Ook al begrijpelijk, omdat noga
wat pacifistische jongeren bij D'66
nieuw onderdak vonden in verband
verschillende gelijkgerichte denkbeel-
Dat ex-boer Voogd, hoe rustig en
vriendelijk hij in zijn optreden ook was,
niet meer in de Kamer terugkeert zal
weinig Nederlanders berouwen, behal-
zijn 4945 kiezers. Splinterpartijen
stemm en verlies.
i werkelyke op- Dat is nu ook gebleken. Maar liefst
Zetelverdeling Tweede Kamer
PARTIJ
1967
1966
1963
K.V.P.
42
46
50
P.v.d.A.
37
36
43
V.V.D.
17
15
16
A.R.P.
15
13
13
C.H.U.
12
15
13
C.P.N.
5
4
4
P.S.P.
4
7
4
S.G.P.
3
3
3
B.P.
7
10
3
G.P.V.
1
1
1
D -66
7
150
150
150
Zetelverdeling in 1966, zoals deze geweest zou
verkiezing van de Provinciale Staten uitgebrachte stemmen zouden zijn
uitgebracht voor de verkiezing van de Tweede Kamer.
172.588 stemmen zijn hierdoor verloren
geraakt, die voor de nabije toekomst
geen enkel nut meer hebben.
De verwarring is echter al met al
groter dan ooit.
De kabinetsformatie zal moeilijk en
langdurig zijn, daarover verschillen de
politici niet van mening met elkaar.
De drie confessionele partijen hebben
in totaal nog maar 69 zetels en zullen
onherroepelijk, willen zij gedrieën
samengaan, ook een andere partij erbij
moeten betrekken. Volgens velen moet
dit bijna onherroepelijk de P.v.d.A. zijn
met zijn 37 Kamerzetels. Een
samenwerking met de V.V.D., die met
17 zetels weliswaar een meerderheid
oplevert, kan voor een normale
kabinetszitting van vier jaar bijzonder
moeilijk worden.
Zö zou de Leidse
raad er uit zien
Als de uitslagen der Kamerverkie
zingen in Leiden gegolden zouden heb
ben voor de Leidse gemeenteraad, zou
deze raad als volgt zijn samengesteld:
Werkelijk Gefingeerde
aantal zetels
P.v.d.A. 12 12
K.V.P. 8 7
Prot. Chr. 7 8
WD 5 5
PSP 3 1
CPN 1 2
Boerenpartij 0 1
D'66 0 3
Noodraad 3 0
Ook in Leiden heeft D'66 voor de
grootste verrassing gezorgd. Opval
lend ook was de uitslag voor de Nood
raad, die zijn drie zetels verloren zou
hebben als de verkiezingen de raad ge
golden hadden. De heren van de Leidse
Noodraadfractie zaten vanavond in de
benauwde en kleine dirigentenkamer in
de Stadsgehoorzaal. Ver voor twaalven
was voor hen de aardigheid er al lang
af en onopvallend dropen ze af.
KAMER 1967
STATEN 1966
KAMER 1963
stemmen
stemmen
stemmen
KVP
1.823.807
26.51
2.034.721
30.14
1,995.352
31.88
PvdA
1.619.694
23.55
1.580.971
23.42
1.753.084
28.01
WD
738.672
10.74
676.092
10.02
643.839
10.28
ARP
681.064
9.90
558.477
8.27
545.836
8.72
CHU
560.364
8.15
629.806
9.33
536.801
8.57
CPN
248.008
3.61
183.571
2.72
173.325
2.76
PSP
197.051
2.86
336.510
4.99
189.373
3.02
SGP
138.114
2.01
140.148
2.08
143.818
2.29
Voogd
4.945
0.07
-
BP
327.816
4.77
454.072
6.73
133.231
2.12
GPV
59.297
0.86
52.049
0.77
46.324
0.74
Ov. lat
479.707
6.97
104.273
1.53
97.538
1.61
Totaal
6.818.539
100
6.750.690
100
6.258.521
100
LVP
11.343
0.16
Noodraad
45.412
0.66
Landsb.
17.676
0.26
-
NWP
1.699
0.02
-
Germeaux
1.245
0.02
1.141
0.02
PvhR
1.064
0.02
1
Rodermond
613
0.01
-
CDU
45.250
0.66
17.321
0.26
-
D'66
107.119
4.46
Alarm
3.617
0.05
CNV
1.069
0.02
1.824
0.13
PvO
43.300
0.63
Voor een juiste vergelijking van de uitslagen van AR en CHU
met 1966 en 1963 dient
er rekening mede te worden gehouden, dat deze partijen in 1966 in de provincies Noord-
Brabant en Limburg gecombineerde lRsten hebben ingediend. De verkregen stemmen
zijn in 1966 onder 'Overige lijsten' opgenomen. De verdeling is uit de uitslagen van 1963
ongeveer als volgt te herleiden: ARP 0,35%, CHU 0,36%.
SPECIFICATIE OVERIGE LIJSTEN PVR 14.626 (0,22%) 819 (0,00%);
(eerst vermeld stemmen en percentages by Prot. Chr. Gz. 56.151 (0,71 Vrye
Statenverkiezingen 1966, daarna cyfers voor Burgers 3567 <0,15%) LSP
Kamerverkiezingen 1963): 22.353 (0,35%); Grol 876 (0,00%);
PEA 37.554 (0,60%); NDP
FNP 6 647 (0,10%) Van Rappard 13.064 (0,20%); LU/W 21.048
4.410 (0,07%) PVV 410 (0,00%) (0,33%).
902 gemeenten met minder dan
50.000 inw. 6.931.590 inw.)
TK '67 PS '66 TK '63
KVP 1.152.066 31.25 1.260.099 35.1 1.204.489
PVDA 724.996 19.67 7.08.205 19.7 743.784 22.7
VVD 358.924 9.74 318.681
ARP» 410.445 11.13 337.507
CHl 360.212 9.77 384.368 10.7
CPN f 68.023 1.85 48.124
PSP 67.944 1.84 97.349
SGP 105.840 2.87 105.516 2.9
VOOGD 2.546 0.07
BP 197.640 5.36 244.148 6 8
GPV 37.284 1.01 32.532 0.9
Ov. 1st. 200.720 5.44 56 549 1.6
290.017
329.156 10.1
338.977 10.4
41.885 1.3
56.649 1.7
107.763 3.3
89.848 2.7
28.907 0.9
36.408 1.2
Totaal 3.686.640 100 3.5
LVP 4.921 0.13
Noodraad 22.379 0 61
Landsb. 9.504 0.26
NWP 1230 0.03
Germeaux 964 0.03
CDU 22.940 0.62
D'66 118.827 3.22
Alarm 2.884 0.08
PvO 17.101 0.46
3.078 100 3.267.783 100
KVP
PVDA
VVD
ARP
CHU
CPN
PSP
SGP
VOOGD 2.399
EP 130.178
GPV 22.013
Ov. 1st. 278,987
TK'67 PS '66 TK '63
671.741 21.05 774.622 24.5 790.863 26 5
894.698 28.03 872 766 27.7 1.009 300 33.8
379.748 11.90 357.411 11.3 353.822 11.8
270.619 8.48 220 970 7.0 216.680 7.3
200.152 627 245.438 7.8 197.824 6.6
179.985 5.64 135.447 4.3 131.440 4 4
129.107 4.04 239.161 7.6 132.824 4 4
32.274 1.01 34.632 1.1 36 055 1.2
0.08
4.08 209.924
0.69 19.517
8.73 47.724
6.7
43.383 1.5
17.417 0 6
61.130 1.9
Totaal 3.191.899 100 3.157.612 100 2.990.738 100
LVP 6422 0.20
Noodraad 23.033 0.72
Landsb. 8.172 026
NWP 469 0.01
Genweaux 281 0.01
PvhR 1.064 003
Rndermond 913 0.03
CDU 22.340 0.70
D' 66 188292 5.90
Alarm 733 0.03
CNV 1.069 0.03
PvO 26 199 0 82
AFKORTINGEN
Alarm Niet geregistreerde ïyst Van Breukelen
BP Boeien-Partij
CDU Christen-Democraten Unie
CNV Christeiyk-Nationale Volksparty voor
Monarchale Democratie
FNP Fries Nationale Party
LSP Liberale Staatsparty
LVP Liberale Volksparty
LU/W Liberale Unie/Party Veilig Verkeer en
100.000 woningen per jaar
NDP Nieuw-Democratische Party
NWP Nederlandse Werknemers Party (niet ge
registreerde ïyst Machiela)
PEA Partij Economisch Appèl
PvO Partij voor Ongehuwden
PvhR Partij van het Recht
PVR Party voor Volkswil en Referendum
PVV Party voor Volksbelang en Volksstemming
Het volgende telefoongesprek had
onmiddellijk na de verkiezingsuit
slag onze parlementaire redacteur T.
van den Houten om 01.00 uur met
mr. J. Cals in Willemstad (Curasao).
Excellentie, u spreekt met Van den
Houten te Den Haag. U heeft van de
radio waarschijnlijk al de uitslag van
de verkiezingen gehoord?
Cals: „Ik heb het gehoord, ja".
V. d. Houten: „Mag ia in verband
daarmee enige vragen stellen?
Cals: Ja, dat kan.
Vraag: Welke gevolgen, dacht, u, kan
deze verschuiving hebben voor de lands-
politiek en voor de partijpolitiek?
Cals: Dat is gemakkelijker gevraagd
dan beantwoord natuurlijk. Voor de
landspolitiek, de praktische politieke
vraagstukken van iedere dag. geloof ik
niet dat het ingrijpende wijzigingen be
hoeft te hebben, gezien de hoofdlijnen
van het beleid van de afgelopen tijd.
Wat wel duidelijk is, by een vergelijking
van deze uitslag met de uitslagv an de
Statenverkiezing '66 en wat mij tegen
gevallen is, ik had gehoopt dat de KVP
wat meer zetels zou halen. Ik wist wel
dat ze verlies zou lyden. maar dit is me
toch tegengevallen. De KVP had al 4
zetels verloren in '66.
De PvdA heeft zich ook niet kunnen
herstellen, maar is sedert vorig jaar
niet verder achteruitgegaan, daarin ligt
herstel, zou men kunnen zeggen. Wat
mij is opgevallen, dat is de winst bij de
Anti-Revolutionaire Partij waar ik blij
over ben, want deze partij is eigenlijk
sinds de oorlog bij elke verkiezing ach
teruit gegaan. Vooral omdat ze, dacht
ik, naar verhouding zeer sterk zijn voor
uit gegaan. Ze hebben toch 3 zetels
winst hè.
MR. J. CALS:
Verheugend, dat ontevredenen D '61
hebben gekozen.
Cals: O, mag ik even controleren, ik
heb KVP 42, PvdA 37, WD 17 en AR
15; CHU 12, CPN 5. ja, ja.
V. d. Houten: Mag ik in verband met
D'66 vragen of u dit verheugend vindt,
omdat zoveel jongeren daarop gestemd
hebben
Cals: „Ja, ik vind het feit verheugend,
dat diegenen, die ontevreden waren, dat
die uit al die splinterpartijen D '66
gekozen hebben, want D '66 heeft zich
nadrukkelijk ingezet voor de vernieuwing
van ons staatsbestel, herziening van het
kiesstelsel. Het komischs is min of
meer, dat deze D '66 is, zoals u weet
voor een beperking van het aantal
partijen, terwijl D '66 juist het aantal
partijen weer vergroot in de Kamer. Wat
te hopen is, dat nu de andere partijen
en ik geloof dat dat eigenlijk de grote
les van deze verkiezing zou moeten zijn,
nu even hard gaan werken als ze dat
hebben gedaan voor hun eigen partij,
maar dan voor een totale herziening
van ons staatsbestel."
Vraag: Bedoelt u de hervorming?
Cals: „Ja, een bezinning op het
kiesstelsel. Ik heb daar zelf in de
afgelopen jaren nogal eens over
gesproken en heb daar uitgesproken
meningen over. De werkwijze van het
parlement, 'n meer efficiënte werkwijze,
ik denk aan de Eerste Kamer in dit
verband. Naar mijn mening is het de
hoogste tijd om een grondwetswijziging
concreet aan te pakken. Als we dat niet
doen in de komende periode, dan geloof
ik. dat dat bij de volgende verkiezingen
nog een veel verdere verbrokkeling tot
gevolg heeft. Want het is natuurlijk
toch wel sterk, dat de K.V.P. acht en
de P.v.d.A. zeB zetels minder heeft dan
in 1963. Dat de A.R. vooruitgegaan is,
ik geloof dat dat aan twee elementen te
danken is. De A.R. heeft in oktober bij
de crisis niet de samenwerking
verbroken, maar is trouw gebleven aan
het kabinet en zijn beleidspunten.
Daarby is ook het optreden van Zijlstra
een pluspunt. Ik hoop dat hy zal biyven
ook, hoor."
Cals: „Dat is heel goed mogeiyk, dat
weet ik ook wel. Het is heel dikwijls zo
in de wereld, dat degenen, die het zelf
niet graag doen, iets goed kunnen. Daar
kan iedereen respect voor hebben.
volgend kabinet.
dat dan accep-
Cals: „Als men mij zou vragen of ik
mee wil doen? Ja, eh, dat ligt natuurHjk
in de allereerste plaats aan de combinatie
en de programma's. Op de tweede plaats
aan de portefeuille. Ik neem aan.
men my niet zal vragen als minister
van Financiën op te treden, omdat dat
heel goed zou zijn als dat niet gebeurt.
Maar, ik ben bijna vijf jaar minister
geweest. Bepaalde portefeuilles, v
(Zie verder pagina t)
De wettelijke lijsttrekker van de
K.V.P.de heer C. J. van der Ploeg,
geeft commentaar op de uitslag in 'n
vroeg stadium. De heer Van der
Ploeg was op dit moment nog niet
pessimistisch: „We hebben aan
zware kritiek bloot gestaan, het
verlies van één zetel noem ik nog
niet teleurstellend Had de
K.V.P.-voorman maar iets verder
kunnen kijken. Naast de heer Van
der Ploeg de heer C. Klarenberg,
voorlichtingsambtenaar van de
gemeente Leiden, regisseur van de
politieke happening in de Stads
gehoorzaal.
