TT,
Drs. J. M. Aarden (K.V.P.):
De koekoek legt z'n eieren in een ander
nest en laat zorg aan bewoners over"
Hevig
verweer van Gertrud Slottke
tegen president en aanklager
J
Iedere partij
wil graag
solo spelen
Onderzoek
afslachting
zeehonden
r-;
n
Boete voor schelden
naar Yon Kielmansegg
I' /--t Jt t'O
ZATERDAG 4 FEBRUARI 1967
DE LEIDSE COURANT
PAGINA
praten met kandidaten
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Er bestaat een duidelijke over
eenkomst tussen de koekoek en het op de K.V.P.
georiënteerde Centrum voor Staatkundige Vor
ming. Voor wie dat zo op het eerste gezicht niet
onmiddellijk helemaal duidelijk is kan te rade
gaan bij drs. J. M. Aarden (52) uit Voorburg,
kandidaat voor de K.V.P. op de westelijke lijst,
tevens directeur-secretaris van het centrum,
gehuisvest in het wat verwaarloosde, onopvallend
tegen de Haagse Prinsegracht leunende pand 95.
Vergeefs speurt men in zijn werkkamer naar de
luxe, waarmee tegenwoordig zo menig belang
rijk functionaris zich omgeven weet. Geen status
symbolen. Met een beetje fantasie waant men
zich er in een studentenkast, waar de boeken-
lucht overheerst. Zelfs aan de eenvoudig houten
conferentietafel weet men zich geflankeerd door
De vergelijking koekoek-Centrum
voor Staatkundige Vorming hanteert
drs. Aarden graag om de buitenstaan
der in niet-ambtelijke taal het wezens
kenmerk van het centrum uit te leggen.
De koekoek is een onopvallende, wei-
geziene vogel, wiens roep niettemin
doordringt. Hij wordt ongezien ge
hoord. Het centrum timmert zelden aan
de weg, streeft er naar ongezien te wor
den gehoorden wordt ver gehoord.
In de loop van zijn ruim 20-jarig be
staan heeft het centrum een slordige
140 rapporten het licht doen zien. over
de meest uiteenlopende staatkundige
vraagstukken. Bij de samenstelling er-
heeft het kunnen profiteren van de
bereidheid van vele katholieke deskun
digen om mee te denken. Eenmaal ge
reed vindt het rapport zijn weg, niet
alleen naar katholieke politici, ook
andere partijen, naar departe
menten, staats- en ministeriële commis-
en niet zelden vindt men de neer
ervan in memories van toelichting
bij wetsontwerpen. De zo belangrijke
meningsvorming is daarmee rond: de
buitenwacht kent de visie van katholie
ken op het vraagstuk.
Met de meningsvorming is men er
echter nog niet; rest nog de besluit
vorming. Dat is niet meer het terrein
het centrum. Drs. Aarden voert ter
verduidelijking de koekoek weer ten
tonele. De koekoek legt haar eieren in
andermans nest en laat de zorg aan de
bewoners over.
De rapporten van het centrum kan
nen vergelijken met de eieren. De
iorg voor de verwezenlijking van de
Ideeën, in de rapporten neergelegd,
wordt aan anderen overgelaten. De be
sluitvorming is het terrein van de prak
tische politiek, het terrein van partijen
(ADVERTENTIE)
0*1
uw
spaarbankboekje
heeft een nummer,
u niet!
U bent voor ons de ge
waardeerde cliënt. Dat
ervaart u direct zodra u
binnenkomt. En dat blijft
zo. Want wij stellen er
prijs op, dat onze cliën
ten graag komen. Daar
om geeft de Raiffeisen-
bank aan iedere cliënt
een persoonlijke behan
deling. Of ze nu groot,
klein, jong of oud zijn.
stapels rapporten en documenten. Slechts zelden
dringt er geluid van buiten door tot dit studie
hof. Hij is er gelukkig mee, drs. Aarden, die
vanuit zijn wat verscholen wetenschappelijke
vesting rapporten op de buitenwereld afschiet,
daarmee in belangrijke mate bijdragend tot
staatkundige meningsvorming, gebaseerd op
katholieke beginselen.
kanten is voorgehouden dat ,,KVP stem
men" niet meer „verplicht" is? De van
zelfsprekendheid is weggevallen, met
als positief punt, dat nu een bewustere
politieke keuze noodzakelijk is. Hoewel
hij voldoende realist is en gaandeweg
rekening houdt met een vermindering
van de aanhang, rekent drs. Aarden
toch ook weer op de trouw van de kie
zer aan de KVP. Trouw immers moet
ook blijken als er bezwaren zijn. Bezwa
ren zijn er zijn inziens terecht en
niet alleen tegen de KVP hetgeen de
partijen slechts de dure plicht oplegt
zich eens terug te trekken voor een ge
wetensonderzoek teneinde het vertrou-
te herwinnen. Uitgangspunt voor
drs. Aarden is, dat democratie een
van georganiseerd vertrouwen is.
Dat onder invloed van dat geschokte
ïrtrouwen vergeet ook het sterk
toenemend persoonlijk element in de
politiek niet allerlei splinterpartij
tjes de kop opsteken, vindt hij niet zo'n
catastrofe. In een democratie moet dat
mogelijk zijn. Zij kunnen fungeren als
breekijzers in de bestaande politieke
partijen. Het moeten echter geen ge
vestigde grote op kleine partijtjes wor
den. Algemeen is de roep naar grotere
verbanden. Waarom dan eerst een ver
splintering afwachten in plaats van ver
nieuwingen door te voeren in bestaan
de partijen?
Nog een laatste openhartige opmer
king van KVP-kandidaat drs. Aarden:
democratie is gebaseerd op een meer
derheidssysteem. Als minderheidspartij
moeten we erkennen op andere te zijn
aangewezen.
Ik heb het idee, dat de partijen in
de verkiezingstijd vaak de solistenrol
willen spelen.
Boeiende combinatie
Een boeiende combinatie vindt drs.
Aarden het Kamerlidmaatschap en het
directeurschap van het centrum. Zij
past ook helemaal in zijn visie op het
Kamerlid-zijn: specialisten zijn onont
beerlijk in de volksvertegenwoordiging,
belangrijker vindt hij de zogenaamde
generalisten, waartoe hij ook zichzelf
rekent, politici met een algemeen oor
deel over speciale zaken. Specialisten
kunnen het algemeen belang uit het oog
verliezen. Drs. Aarden bespeurt in de
Kamer sporen daarvan; tot misstanden
PRAIFFEISENBANK
spaarbank en alle bankzaken
ALPHEN A/0 RIJN
BODEGRAVEN
HAZERSWOUDE-KOUOEKERK
TER AAR-NIEUWVEEN
MINISTER LUNS:
DEN I1AAG (ANP) Minister Luns
(Buitenlandse Zaken' stelt een onderzoek
in naar de juistheid van berichten, vol
gens welke voor de Canadese kust (St.-
Laurensgolf) zeehonden op wrede manier
zouden worden afgeslacht ter verkrjjging
ran zeehondehuiden. Mochten ze juist
blijken, dan zal de minister uit over
wegingen van dierenbescherming ter
zake stappen ondernemen b(J de Cana
dese regering.
Zo antwoordt de bewindsman, mede
namens minister Bakker (Economische
Zaken), op schriftelijke vragen van het
Tweede-Kamerlid de heer Van Dis (SGP).
„De betekenis van zeehondevellen in
het algemeen en die van jonge zee
honden in het bijzonder, is voor de Ne
derlandse handel in pelterijenvellen van
zeer ondergeschikt, belang. De invoer
daarvan uit Canada is te verwaarlozen",
aldus minister Luns.
Dader Tilburgse
moord niet
toerekenbaar?
TILBURG (ANP) De 29-jarige
timmerman L. M. uit Tilburg, die don
derdag bekend heeft in de nacht van 8
op 9 januari zijn 63-jarige schoonvader
met een hamer te hebben vermoord, zal
psychiatrisch worden onderzocht.
Tijdens de langdurige verhoren, die
tenslotte tot de bekentenis hebben geleid,
is gebleken dat twijfel aan 's mans geest
vermogen gerechtvaardigd is. Eerst na dit
onderzoek kan door de officier van justi- i
tie worden beslist of oen geroohtelijke j
vervolging mogelijk ie.
heeft het zijn inziens nog niet geleid.
Hij zou meer generalisten in de Kamer
willen zien.
De belangstelling voor de politiek da
teert bij de oud-praeses van het Til-
burgs (economische hogeschool) studen
tencorps St. Olof uit zijn middelbare
schooltijd. Zij werd gewekt in de fami
liekring (grootvader en oom lid Pro'
ciale Staten) en aangewakkerd door
zeer kritische leraar geschiedenis,
een leraar die een hoge uitzondering
in die tijd met 'de hoogste klas wel
eens een les staatsinrichting in de Twee
de Kamer doorbracht. De crisis- en
studententijd (studenten waren
evenals nu meer links georiënteerd)
legden hem een linkse signatuur op. Hij
zit ook nu nog in de zogeheten linker
vleugel van de KVP.
De actieve politiek kwam voor drs.
Aarden aan bod met zijn benoeming na
de oorlog in de gemeenteraad van Voor
burg, waarin hij tot vorig jaar zitting
heeft gehad, omdat hij inmiddels was
benoemd tot lid van de Tweede Kamer.
Dat gebeurde op de laatste dag van
het parlementaire jaar 1962, waarop de
stemming over de mammoetwet aan
de orde was. Het VP-Kamerlid Koer
sen was plotseling overleden en aange
zien de stemming door de houding van
de PvdA wat onzeker was, moesten de
KVP-gelederen onmiddellijk worden
aangevuld. De mammoetwet werd aan
genomen Drs. Aarden maakte de 100
stemmen vóór vol.
Gewetensonderzoek
UMÏ
t n
ïVd mi m
ambassade in
Straat met
pamfletten
verontreinigd
MAASTRICHT (ANP) De kanton
rechter te Maastricht mr. L. Brongeest
heeft gisteren enkele Amsterdamse stu
denten en Maastrichtenaren veroordeeld
die voor of tijdens het bezoek van ge
neraal Von Kielmansegg aan Maas
tricht op 17 januari jl. pamfletten had
den verspreid of scheldwoorden hadden
geroepen die aan het adres van de Duit
se generaal waren gericht.
De 20-jarige student P. de L. uit Am
sterdam stond terecht omdat hij „Von
Kielmansegg nazi" had geroepen. Hij
gaf dit toe, maar zei dat hij niet de be
doeling had om te schelden maar om
het publiek in te lichten over het verle
den van generaal Von Kielmansegg.
De verdediger mr. Proper stelde dat
het woord „nazi" geen scheldwoord is,
maar slechts een afkorting. Hij citeer
de uit het door generaal Von Kielmans
egg geschreven boek „Panzer schwi-
schen Warschau und Atlantik". De
kantonrechter veroordeelde de verdach
te tot een boete van 15 gulden of 3 da
gen hechtenis. Hij was van mening dat
het woord „nazi" na de oorlog zeker de
betekenis van scheldwoord had gekre-
seerd op een overtreding van een art.
van de algemene politieverordening van
Maastricht, dat schelden verbiedt.
Verontreiniging
De kantonrechter veroordeelde voorts
de 24-jarige Amsterdamse student R.
M. wegens het verontreinigen van de
straat tot een boete van 20 gulden of
vier dagen. M. had tijdens het bezoek
van Von Kielmansegg pamfletten op
het wegdek gegooid. De officier van
justitie had hiervoor 40 gulden of acht
dagen hechtenis geëist. Verdachte be
toogde dat hij met uitstrooien van de
pamfletten niet <Je straat had willen
verontreinigen, maar het publiek had
willen inlichten over de houding van
generaal Von Kielmansegg tijdens de
tweede wereldoorlog.
Een maastrichtenaar die in de nacht
voor het bezoek van generaal Von Kiel
mansegg in Maastricht zogenaamde
„warnings" had opgeplakt werd op
grond van de algemene politieverorde
ning van Maastricht veroordeeld tot een
boete van 20 gulden of vier dagen hech
tenis. Zijn metgezel die de tegen Von
Kielmansegg gerichte „warnings" in
zijn auto had vervoerd, werd daarvoor
veroordeeld tot een boete van 15 gulden
of drie dagen.
De tenlastelegging
Brandt naar Amerika De Westdultse
minister van Buitenlande Zaken, Willy
Brandt, zal van 7 tot 11 februari een
iede geba-1 bezoek aan Amerika brengen.
Voor de Fran
Peking zijn nu aanplakbiljet
aangebracht met een ook i
met-Chinezen leesbare tekst,
inhoud is hetzelfde als de Chit
tekst: weg met de F ra
imperialisten.
lVz jaar voor
dodelijke steek
MAASTRICHT (A.N.P.). De recht
bank te Maastricht heeft de 45-jarlge
handarbeider W. Z. uit Slttard veroor
deel tot anderhalf jaar celstraf. De man
had op 28 augustus van verleden jaar
na een massale ruzie In de Riobar te
Sittard op straat een Marokkaan met
een zakmes in het hart gestoken. Deze
overleed een maand later aan de gevol
gen.
De handarbeider had tijdens de recht
zitting betoogd, dat hij zijn dochters had
willen verdedigen tegen de agressieve
Marokkaan, die met een fiet* naar
beide meisjes zou hebben geslagen. Do
Sittardenaar zei dat hij in het wilde
weg had gestoken en beslist niemand
had willen doden. Er zouden volgens
hem trouwens nog meer personen zijn
geweest die tijdens de ruzie een mei
hadden gehanteerd en die bloevlekken
op hun kleren hadden.
De officier van justitie had echter
noodweer en noodweer-exces afgewezen
en twee Jaar cel gevorderd. Daarbij had
hij opgemerkt, dat massaal agressief
optreden kennelijk een kwade karakter
trek van de Sittardenaren was. Hij ba
seerde zich daarby op een rechtszitting,
waarbij geweldsmisdrijven in Sittard
behandeld waren.
Landen en mensen
profiteerden van
ellende joden
(Van onze speciale verslaggever
Link van Bruggen)
MüNCHEN Hardnekkig, maar wa
hoplg, heeft de 64-jarige Gertrud SloMke
ontkend gedurende haar dienstperiode in
bezet Nederland ook maar iets geweten te
hebben van het tragische lot, dat de uil
Westerbork gedeporteerde joodse landge
noten „in het oosten" wachtte. Met door
haar ondertekende stukken in de hand,
probeerden dr. Henediktus Huber (offi
cier van justitie), zowel als dr. Karl
Göppner (president van het Münehener
gerechtshof), doorbraak na doorbraak te
forceren.
De dag van gisteren, de zesde zittings
dag van het proces tegen drie schrijftafel-
moordenaars van ruim 100.000 Nederlandse
joden .stond in het teken van grote span
ning. Het belastend materiaal, dat werd
voorgelezen veelal geheime rapporten
van de bezettende macht uit de jaren
1942 en 1943 deed de schuld van „de
heks van Westerbork" zwaar in de weeg
schaal van vrouwe Justitia doorslaan.
Steeds als haar vragen werden gesteld,
dacht men een moment dat ze eindelijk
I zou bekennen. Steeds als ze weifelde
zich met brjna potsierlijk aandoende
draaien uit benarde situaties trachtte te
redden, verwachtte men dat ze door de
mand zou vallen.
Maar Gertrud, die steeds moed moest
putten uit fluisterende gesprékken met
haar verdediger, dr. Rudolf Aschenauer,
was niet op de knieën te krijgen.
De meest veelzeggende opmerking van
de dag kwam uit de mond van de presi
dent: „Ontlast uw geweten maar", zei hy.
„U kunt dat doen zonder dat het gevolg
heeft voor de overtuiging, die we hebben."
Een eerste crisistoestand ontstond, toen
een door Slottke opgesteld document werd
voorgelezen, waarin stond, dat er 91 we
duwen van joodse mannen, die in de eerste
wereldoorlog voor Duitsland gesneuveld
waren, naar het oosten moesten worden
getransporteerd.
De verdachte, aan wie medeplichtigheid
aan moord op zo'n 50.000 Nederlandse
joden ten laste wordt gelegd, had er nog
bijgeschreven, dat deze vrouwen niet voor
Thereslenstadt in aanmerking kwamen.
President: „En waarom dan wel niet?
U heeft toch al eerder verklaard dat u
dacht dat de joden, die in Theresienstad
terecht kwamen, daar hun levensavond
zouden slijten? Kwamen deze arme oudjes
van wie er 21 tussen 70 en 92 jaar waren,
daar dan niet voor in aanmerking? U
gaat me toch niet vertellen, dat u meen
de, dat ze alsnog tewerk moesten worden
gesteld?"
Slottke: „Ik handelde volgens de mij
my. ---/'V* r u sy v
tUw a r*Jf
Premier Pompidou van Frankrijk houdt een rede op de grote verkiezingsbijeenkomst van de U.V.R.. de partij ran
president De Gaulle, in het Palais des Sports te Parijs. Hot begon met een stunt. Terwijl de zaal in dutster was gehuld
en musiok non Stravinsky klonk, ging het atoar*, blouws gorijdn omhoog en eaten daar alle t»* kandidaten in ten
stralend Uokk
gegeven richtlijnen. Op de lijsten van Tlie-
resienstadt kon ik op dat moment alleen
maar mensen zetten, die Duitse of Oos
tenrijkse oorlogsonderscheidingen hadden
gekregen, of die in de eerste wereldoorlog
zwaar waren gewond."
President: „Ik begrijp u niet. Oorlogs-
weduwen krijgen toch nooit oorlogsonder
scheidingen. Of heeft u missciiien wel eens
van oorlogsweduwen gehoord, die oorlogs
piloten werden?"
Slottke: „Nee, dat niet, maar ik stuurde
ze naar het oosten, omdat ik dacht dat
daar een soort reservaat zou z(jn. Ik had
het idee, dat iedereen, die daar terecht
kwam, later naar Madagascar zou eml-
Een ander transport, nu van ongeveer
duizend joden, kwam ter sprake. Ook
hier had Slottke beslist, dat deze niet
naar Theresienstadt moesten worden
gestuurd, maar naar het vernietigings
kamp Auschwitz.
Huber: „U heeft deze arme mensen
geselecteerd. Ze kwamen allen om."
Slottke: „Ik niet alleen. Dat gebeurde
in Den Haag, op de afdeling IV-b-4, bij
de Zentral-Stelle in Amsterdam (Willy
Lages) en door de kampleiding van
Westerbork. Ik heb me tijdens de ooi-
er zulke verschrikkelijke dingen in het
logsjaren nooit kunnen voorstellen, dat
Oosten gebeurden".
Huber tot Zöpf: „Was Slottke week
hartig?"
Zöpf (na enige aarzeling): „Ik geloof
niet dat ik dit zou kunnen zeggen".
Slottke, die de zogenaamde bijzondere
gevallen behandelde, ontkende iets met
Portugese joden te maken te hebben ge
had Een paar uur later werd ze en door
de rechtbank en door de officier, op een
smadelijke wijze voor het blok gezet, toen
een door haar ondertekend stuk over
Portugese Joden ter sprake kwam.
Zwart
Zo zwart de zittingsdag voor Slottke
wus, zo zwart was zij ook voor alle moge
lijke mensen en landen, die uit de ellen
de van deze joden een slaatje hebben
trachten te slaan. De stukken spreken in
dit opzicht een afschuwelijke taal
Een Zuidamerikaans land als Uruguay,
stelde tegen hoge bedragen paspoorten
ter beschikking
Portugal liet via een consul-generaal
in Amsterdam weten, dat het wel 376
raszuivere Portugese joden wilde op
nemen. maar niet de 3000. die zich met
Oosteuropese joden hadden vermengd
(de laatsten kwamen allen in de ver
nietigingskampen om).
Wat Nederland betreft, ook daar kwam
dr schande er bij stukken en brokken
uit. In de rapporten van de bezetter aan
Berlijn, werd melding gemaakt van
Nederlandse burgers, die aan het laten
onderduiken of het laten vluchten van
ioden, kapitalen verdienden, evenals aan
de handel in valse persoonsbewijzen
Ook werd gesproken van Nederlandse
politiemannen, die zieh niet ontzagen tot
plundering van joodse huizen over te
igaan, als de door hen opgehakte bewo
ners eenmaal aan de Duitsers waren
overgeleverd. „Laat alles wat u mee wilt
nemen maar achter", zo werd er gezegd,
de Duitsers nemen toch alles af".
De vriendschap ten aanzien van de
joden aldus het rapport hield b(j een
groot deel van de Nederlandse bevolking
op. als er geen geld meer was. Velen
schroomden niet de bij hen ondergedoken
vervolgden gewoon op straat te zetten.
Tenslotte de „Kopf-premie": het
judasloon, dat betaald werd voor het
verraad van iemand met joode bloed.
Het liep in de loop der jaren op van
vijf tot veertig gulden per persoon.
„Dit systeem was een groot succes",
aldus een document.
President tot Harster. „Dat was toch
geen politiewerk meer".
Harster: „Nee, dat was het ook niet,
maar het idee was afkomstig van Rau-
ter. die zelf nooit politieman is geweest".
President tot Zöpf: „Als lk het goed
begrepen heb, konden Joden met geld
zich bij de Duitse instanties vrijkopen.
Geld dus hè? Maar kinderen van veer
tien en vrouwen van tweeënnegentig
gingen eraan.
Zöpf: „Het ging om deviezen. RQks-
maarschalk Goering had laten weten,
dat hy voor de aankoop van oorlogstuig
vreemde valuta nodig had".
President: „Was dat dan niet In
strijd met de levensbeschouwing der
nazi's, die erop uit waren alle Joden
uit te roeien?"
Zöpf: „Dat zei Rauter ook. Toen hij
hoorde dat ik joden in ruil voor devie
zen liet emigreren, werd ik byna voor
de krijgsraad gedaagd".
Heet vuur
Slottke kwam opnieuw voor een heet
vuur te staan, toen haar rapport over
een in mei 1943 in Amsterdam gehouden
razzia, ter sprake kwam. Ze had zich
niet alleen nuchter en zakelijk aan de
feiten gehouden. „Alles verliep rustig,
op het gegil van een paar vrouwen na".
Uit de lange rij van stukken bleek
duidelijk, dat het in bezet Nederland
gewerkt hebbende trio het moordenaars
commando van Adolf Eichmann In Ber-
lyn weinig reden tot klachten gaf. Het
kweet zich volijverig van zijn macabere
taak. In Juni 1943, nog geen jaar na
de eerste deportatie uit Westerbork
waren er 102.000 Nederlandse joden
opgepakt.
Maandag 13 februari is uitgetrokken
voor het requisitoir van dr. Huber en
dat van de nevenaanklager, dr. M. W.
Kempner. Op de 16e en 17 volgen de
pleidooien. Reeds enkele dagen daarna
zal vonnis worden gewezen.
De vereniging van nazivervolgden In
Duitsland heeft gisteren een verklaring
afgegeven, waarin wordt gezegd, dat
de manifestatie bij de opening van het
proces, enkele bedreigingen van de kant
van ex-nazi's heeft uitgelokt. Sommige
hiervan kwamen telefonisch binnen. Een
was vervat in een anonieme brief, die
voor de organisatie inmiddels aanleiding
is geweest de officier van justitie in
München ln te schakelen.
De letterlijke tekst luidde: „Nog een
demonstratie voor het gerechtsgebouw
of jullie gedenkteken bij het standbeeld
van Schiller vliegt de lucht in. Jullie
„Sau-Juden" zijn verraders. W(j reke
nen spoedig met Jullie af".
