GEEN GESLOTEN DEUREN MEER
PROBLEMEN RONDOM
GEBOORTENREGELING
afluisteren
afgeluisterd
..MAAR JUSTITIE GAAT ER EEN STOKJE VOOR STEKEN
DE LEIDSE COURANT
ZATERDAG 26 NOVEMBER 1966
m
WAT ZEI UW BAAS OP 14 OKTOBER '65 OM
16.15 UUR TEGEN ZIJN SECRETARESSE?
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Het is in Ameri
ka ontstaan, de handel in afluis
terapparatuur. Het is er speels
begonnen, maar de techniek heeft
er het raffinement ingelegd. Een
ware angstpsychose is gevolgd,
want niets en niemand is meer vei
lig voor deze moderne vorm van
voyeurisme. De microfoontjes zijn
nauwelijks groter dan een spelde-
knop. Een fraaie dasspeld is niet
meer te vertrouwen, want er kan
een ingebouwde zender-ontvanger
inzitten. Vulpennen worden rela
ties cadeau gedaan, maar met het
in ontvangst nemen van het ge
schenk geeft de relatie ook zijn
geheimen prijs. Bedrijfsspionage
en chantage met dergelijke elek
tronische apparaatjes zijn in Ame
rika aan de orde van de dag. Van
uit Amerika wordt nu ook Europa
bedreigd. Vanuit Duitsland en Ja
pan begint nu ook de handel in
Nederland op gang te komen.
Micro-zender-ontvanger in fraaie
dasspeld: f980,-. Volgens de
P.T.T.-wet verboden om te ge
bruiken.
OF
WORDEN.
DEN HAAG De handelaren in „draad
loze" afluisterapparatuur en de ge
bruikers van deze geraffineerde belagers
van onze privacy zijn gewaarschuwd.
De justitie heeft aangekondigd tegen
beide categorieën te gaan optreden.
Actie tegen gebruikers van de elektro
nische apparaatjes is een eenvoudige
zaak, omdat het hier zendinrichtingen
betreft en de justitie dus kan terug
vallen op de Telegraaf- en Telefoonwet.
Deze wet bindt het bezit en gebruik van
een zender gebruik van de ether
aan een vergunning van de P.T.T. en het
ligt voor de hand dat de P.T.T. onder
geen enkele voorwaarde vergunningen
uitgeeft voor afluisterapparatuur. Op
treden tegen handelaren ligt minder
eenvoudig, omdat de huidige wet de
handel in zendinrichtingen niet verbiedt.
Er worden slechts voorwaarden ge
steld aan de koper-gebruiker. Niettemin
meent men op het ministerie van Justitie
een gaatje in de wet te hebben gevonden
om ook de handel aan te kunnen pakken.
Men gaat er daar vanuit, dat het nooit
de bedoeling van de wetgever kan zijn
geweest louche handel te dekken. Deze
mening moet natuurlijk worden getoetst
aan het oordeel van de rechter, vandaar
dat spoedig een proces is te verwachten.
Bij Justitie wil men niet wachten op een
meer waterdichte wetgeving ter bescher
ming van de privacy, die momenteel nog
in studie is. De tijd dringt nu de handel
in het geraffineerde spul ook in Neder
land steeds grotere vormen gaat aan
nemen.
■Microbandrecorder. Klein formaat, gemakkelijk plaatsbaar
op verborgen plek: plusminus f 200,-. Nog'niet verboden.
%lBt fh,
Een vraag is nog, of de mlnder-
bonafide handel zich ernstig be
dreigd voelt door een justitiële actie.
Alleszeggend is in dit geval het
antwoord van een handelaar in af-
luisterapparaten: „Wat dacht u?
gelooft toch niet dat het bi] een
verbod afgelopen is? Dan hangt er
een mooie brok illegale handel in
de lucht En u weet ook wel, dat
er niets zo interessant is als ille
gale handeL Dat. garandeert een
pracht boterham. Verdwijnen zal
de handel echt niet. Hij neemt eer
der toe. Het is net als met de wa
penhandel. Iemand die een wapen
wil hebben vraagt een vergunning
aan. De vergunning wordt in de
meeste gevallen geweigerd. Die man
wil dat wapen toch hebben. Dan
maar illegaal. Dat lukt Voor een
boel geld. Dat gebeurt dan ook met
de afluisterapparaten".
Veroordelen
Het is niet zo moeilijk om in Ne
derland aan afluisterapparatuur te
komen. Pak een telefoongids, stip
een aantal zaken aan onder het
hoofd „Radio" (of aanverwante
artikelen) en laat de telefoon het
werk doen. Ons tweede telefoontje
was raak. Het toonde ook welke
dubieuze standpunten bepaalde
handelaren In deze materie inne
men. Onze handelaar ziet het ge
vaar van de apparaatjes in. Toch
verkoopt hij ze. Hij veroordeelt niet
zichzelf, wel de mensen die er mis
bruik van maken.
Het was een beleefde meneer: „Met
wie spreek ik, zei u? Oh. ja. Nou
kijk, meneer. Afluisterapparatuur,
het ligt er maar aan wat u zoekt.
We hebben de eenvoudige apparaat
jes. maar er zijn natuurlijk ook
geraffineerde dingetjes verkrijgbaar.
Meer het knopjeswerk, weet u.
Waarmee u collega en concurrent
op een afstand van zoveel meter
kunt afluisteren. Een soort spio
nage. Het hangt af van uw be
langstelling. Maar komt u vanavond
eens langs, want het is natuurlijk
geen zaak om telefonisch af te wer
ken".
derop precies kan horen, wat wij
hier bespreken. Gekheid natuurlijk,
maar het is niet uitgesloten. Ik wil
alleen maar zeggen dat we niet
meer vrij zijn Ik niet. maar u
evenmin. Ik heb het nu niet gedaan,
maar in het vertrek hiernaast staat
een bandrecorder, waarop alle ge
sprekken worden opgenomen, die
hier worden gevoerd Het micro
foontje zult u hier nergens ontdek
ken. En dan hier. die telefoon. Mét
afluistering. Aan die andere tele
foon zit een apparaat, dat alle ge
sprekken au'omatlsch opneemt.
Verrekt handig. Daarnaast ziet u
een telefoonversterker Dan kan
iemand verderop eventueel meeluis
teren. Aardige dingetjes, die ik hier
Spionage
Wat denkt u zelf van het ge
bruik van de afluisterappara
tuur waar het gaat om een
beperking van de menselijke
vrijheid?
Dat is maar hoe je het bekijkt.
Voor het bedrijfsleven is dit werk
steeds meer een noodzaak geworden
en de behoefte eraan zal groter
worden. Het past helemaal ln de
moderne bedrijfsvoering en de con
currentiestrijd. Bedrijfsspionage is
beslist geen smerig begrip meer.
Het is harde werkelijkheid. Daar
wordt die apparatuur voor gemaakt.
Niet voor ziekelijke figuren, die dat
spul kopen om achter de slaapka
mergeheimpjes van de buren te ko
men. Dat is natuurlijk een nare
kant van de zaak. Dat is laakbaar
Als iemand bij mij iets wil kopen
met dat oogmerk, krijgt hij nul
op het rekest.
Chantage
Maar u weet natuurlijk nooit,
waarvoor het gebruikt wordt.
Dat vertellen ze u niet.
Dat is waar," maar ik lever prak
tisch alleen aan bedrijven en in
stanties. Mensen, die mij ook ver
tellen, waarvoor ze het willen ge
bruiken. En dan geloof ik niet. dat
de apparatuur alleen wordt gekocht
om het personeel af te luisteren.
Daar kan de baas ook wel op de
een of andere manier achter komen.
Daar hoeft hij niet zoveel geld voor
uit te geven. Het gebeurt hier en
daar wel, maar het christelijk vak
verbond heeft er wel erg veel herrie
over geschopt. Een ander facet is
natuurlijk de chantagemogelijkheid,
die de apparatuur biedt In Ame
rika. waar de afluisterapparatuur
helaas ook in de privésfeer hele
maal ingeburgerd is, wordt daar
druk gebruik van gemaakt, Neder
land zal daar niet bij achter blijven.
Ik weet zeker, dat er nu al spul
letjes verhandeld worden aan men
sen. die er in louche hotelletjes hun
chantagevoorstellen mee willen
doen. Dat Is met name het geval ln
Amsterdam.
Toeval
Hoe bent u er toe gekomen
deze apparatuur in verkoop
te brengen?
Puur toeval geweest. Door relatie
van me, die behoorlijk omhoog zat
Hi] heeft een bedrijf. Daar werd
op een goed moment de boekhou
ding gedreven door twee medewer
kers. De financiële zaken werden
altijd door die twee afgehandeld.
Mijn relatie had het volle vertrou
wen in deze mensen, maar kreeg
op een goed moment toch het Idee.
dat er iets niet lekker zat. Wat hij
ook probeerde, hij kon er niet ach
ter komen. Hij komt bij mij en
vraagt of ik hem wil helpen Ik ben
naar Duitsland gereisd en heb daar
eens uitgekeken naar afluisterappa
ratuur. Ik bracht een apparaatje
mee en daarmee had mijn relatie
die twee jongens binnen een paar
dagen aan hun staart. Fraude.
Illegaal
Wanneer is er een wat alge
menere belangstelling geko
men voor de afluisterappara
tuur?
De grotere belangstelling begon een
jaar geleden ongeveer. Door bepaal
de publikaties over dit soort zaken
in Amerkia. maar ook door het in
tensieve gebruik ervan in bijvoor
beeld Duitsland. Daar is het inder
daad zo, dat de helft van al het
personeel door de bazen wordt afge
luisterd Hier is men nog niet zover,
maar bedrijven zijn er wel het nut
van gaan inzien. Van de eenvoudige
dingen, maar ook van de geraffi
neerde apparatuur.
Het is nou ook weer niet zo, dat
die dingen de pan uitvliegen. Zo
nu en dan komt er eens iemand
op bezoek, die naar mogelijkheden
zoekt. Ik vertel hem wat er voor
dingen op de markt zijn en als hij
iets bestelt, haal ik het persoonlijk
uit Duitsland. Het zijn altijd zaken-
Ik heb hier ook eens een particu
lier detective gehad, maar die kon
het geld niet op tafel leggen, dus
dat feest ging niet door. Ik weet
achteraf niet of ik het wel gedaan
had. Zo'n man kan er ook aller
lei zaken mee afluisteren, die met
de privérechten van de mens te
maken hebben. Dan is het voor mij
persoonlijk illegaal.
Microwerk
Het afluistersysteem bestaat
toch al veel langer?
Natuurlijk, maar het is nu pas goed
in de belangstelling gekomen, om
dat de bedrijven er steeds meer
de noodzaak van inzien. Bovendien
is de apparatuur enorm verbeterd.
Vooral het microwerk. Dat neemt
niet weg. dat een handige jongen
met een paar tientjes op zak jaren
geleden hetzelfde kon versieren als
wat nu die mooie apparaten voor
ons opknappen. Een goocheme jon
gen knutselt wel zo, dat ik hier
morgen alles kan horen wat er in
de zaak aan de overkant wordt be
sproken. Die jongen heeft het. zo
voor elkaar, dat ik vanaf morgen
uw telefoon afluister- Als je iets
van elektronica afweet, is dat een
koud kunstje.
En dan voor een paar «en'J»»- "J™
hoef je in feite geen honderden
guldens tegenaan te smijten.
's Avonds ln de bewuste zaak:
„Interessante materie die afluiste
ring. Ook voor de pers. Jullie zou
den daar bijzonder veel profijt van
kunnen hebben. Trouwens, wie ga
randeert mij, dat wij op dit moment
niet afgeluisterd worden. Ik wil
geen rotjongen zijn, maar in de
ballpoint, die u daar hebt, kan best
een zendertje zitten, waardoor een
collega van u een paar huizen ver-
Wat voor apparatuur hebt u
zoal in verkoop?
Alles. Wat u maar wilt. Van het
kleine goed tot het ingewikkeldste
snufje. Het worden wel leveringen
op bestelling, want ik heb ze hier
niet met dozen vol in voorraad lig
gen. Je kimt in deze handel natuur
lijk onderscheid maken tussen
legaal en illegaal. Je hebt appara
ten, die je speelgoed kunt noemen,
en er zijn dingen bij, die voor
serieuzere en belangrijkere dingen
worden gebruikt.
Legaal-illegaal
Wat noemt u „legaal" en wat
„illegaal"?
Neem nou zo'n telefoonapparaat
je, waarmee je gesprekken op kunt
nemen. Daar schuilt geen enkel
kwaad in en het is erg makkelijk
voor mensen, die graag nog eens
willen terughoren wat er gezegd is.
Ik noem maar een advocaat. Dan
heb je nog het gebruik van kleine
zendapparatuur. Walkie-talkies bij
voorbeeld Dat gaat natuurlijk al
een zekere kant op. want als ik kans
zie bij u ergens op de redactie een
walkie weg te moffelen, hoor ik een
paar huizen verder wat voor nieuws
er die dag in de krant komt.
En dan zijn er natuurlijk de micro
apparaten voor het hardere werk.
Zeg maar de bedrijfsspionage- Daar
heb je een verscheidenheid aan ge
raffineerde dingetjes in. Het knop
jeswerk inderdaad. Versier maar
ergens een s[>eldeknop van een
microfoontje en Je kunt alles af
luisteren. Geef Iemand een dasspeld
met Ingebouwde zender-ontvanger.
En elke zakelijke bespreking Is voor
u. De vulpen met microfoon is ook
zo'n voorbeeld
Zo zijn er tal van apparaatjes. Een
vulpen lever lk u voor f. 620.- Een
voudige zendapparatuur begint bij
t 180,-. De duurste dingen doen
f. 1000- tot f. 1200,-. Allemaal
apparatuur, die ik vla Duitsland uit
Ireldb'
4MB
Grote gezinnen
vroeger normaal
Ik ontving het volgende briefje, on
dertekend door „een ouderwetse
moeder". Ziehier de inhoud van het
briefje:
„Ik ben ruim zestig jaar, lk heb elf
kinderen gehad, die ik in eer en
deugd heb grootgebracht (één is er
priester, één religieuze en de ande
ren zijn allemaal fatsoenlijk ge
trouwd). Ik heb nooit een „pil" nodig
gehad! Sommige vrouwen worden
onpasselijk van die pillen: lk word
onpasselijk van het gedaas over die
pillen. Schrijft u daar eens iets ver
standigs over". o
Zo'n briefje liegt er niet om! Natuur
lijk rekent deze briefschrijfster op
een antwoord en dat krijgt zy ook.
Vanzelfsprekend zal ledereen wel
begrepen hebben, dat met „de pil"
bedoeld wordt het medicament, dat
zwangerschap kan voorkomen (anti
conceptivum). En dan zitten we met
een in een levensgroot probleem,
waarbij woorden als overbevolking
en geboortenregeling gemeengoed zijn
geworden in onze hedendaagse ge
sprekken. Het is merkwaardig, dat
men. als men over geboortenregeling
spreekt, bijna altijd geboorten beper
king bedoelt. Het is nu over die
geboortenbeperking. dat wij eens moe
ten praten.
Is geboortenregeling nodig?
Men kan deze vraag bezien vanuit
een breed standpunt (invloed op de
gehele samenleving) of uit een meer
beperkt gezichtspunt (invloed op
het afzonderlijke gezin). In 't eerste
geval moeten wij ons afvragen of
een ongeremd toenemen van de we
reldbevolking vraagstukken kan
ontstaan, waarvan d« oplos
sing zéér moeilijk, zo niet onmoge
lijk is. Malthus, een Engels econoom
heeft in het begin van de vorige
eeuw al verklaard, dat een ongelimi
teerde toename van de wereldbevol
king nooit kan worden bijgehouden
door een daarvoor nodige uitbrei
ding van de bestaansmiddelen. Hij
achtte geboortenbeperking daarom
beslist noodzakelijk, omdat er an
ders een tijd zal komen, waarin „nog
méér mensen schade voor alle men
sen" zou gaan betekenen. Heftig is
deze leer van Malthus bestreden,
niet in het minst van katholieke en
christelijke zijde, waar men het grote
gevaar duchtte, dat men door het
streven naar geboortenbeperking (eeh
onontkoombare consequentie van de
leer van Malthus) zijn toevlucht zou
nemen tot moreel-ongeoorloofde mid
delen. Men wees er in die kringen
op, dat er voorlopig nog ruimte te
over was, als men (geholpen door de
zich ontwikkelende techniek) onont
gonnen gebieden leefbaar ging ma
ken, dat de voedselproduktie daar
door en vooral ook door allerlei
technische uitvindingen tot een ge
weldige hoogte zou kunnen worden
opgevoerd, Ja, men ging zelfs zover,
te stellen, dat oorlogen en natuur
rampen j overstromingen, aardbe
vingen) de overbevolking zouden
afremmen, waarna tenslotte aan
de aanhangers van de leer van Mal
thus verweten werd dat zij kleinge-
lovigen waren, die geen vertrouwen
hadden in de voorzienigheid. Inmid
dels was de wereldbevolking, die in
1900 anderhalf miljard bedroeg, in
1965 uitgegroeid tot drie miljard en
in het jaar 2000 wordt het aantal
zielen op zes miljard geschat. On
oplosbare problemen (denken we aan
de voedselvoorziening, de luchtver
ontreiniging, het huisvestingsvraag-
stuk) zullen aan de orde komen. Nu
reeds (we zien het bijna dagelijks
in de televisieuitzendingen) wordt er
in uitgestrekte gebieden van de
wereld honger geleden.
Niet te ontkomen
Onweerstaanbaar komt dan ook de
opvatting naar voren (ook in katho
lieke en christelijke kringen), dat aan
geboortenbeperking niet ontkomen
kan worden. Ik geloof niet, dat onze
ouderwetse moeder zich het hoofd
gebroken heeft over bovengenoemde
problemen, toen zij een gezin met
elf kinderen opbouwde. Gezinnen met
een achttal kinderen waren een veer
tigtal jaren geleden heel normaal en
gezinnen met elf of meer kinderen
waren geen uitzondering. Opvallend
was, dat deze grote gezinnen, vooral
gezien werden bij de minder-gesitu-
eerde bevolkingsgroep.
Om dit te verklaren moet men het
vraagstuk van de geboortenbeperking
bekijken vanuit het beperkte stand
punt namelijk dat van het afzonder
lijke gezin. Het Is een onmiskenbaar
feit, dat grootbrengen en opvoeden
van 'n aantal kinderen heel veel zorg
met zich meebrengen. Voor zover
deze zorg van materiële aard is.
woog zij vroeger bij de minder-ge-
situeerde bevolkingsgroep niet zo
zwaar. Immers: deze gezinnen had
den een zeer eenvoudige levenswijze
(geringe eisen op het gebied van
voeding, kleding, ontspanning) ter-
wfll de kinderen uit deze gezinnen
zo gauw zij de lagere school door
lopen hadden, bij vader of bfl een
„baas" tewerkgesteld werden en dus
al heel spoedig een steentje bij gin
gen dragen tot het sluitend maken
van het huishoudelijk budget.
Ook de „morele zorg" was niet zo
groot: er was niet die zucht tot al
lerlei vormen van vermaak en ont
spanning en het ontbreken van ge
makkelijke vervoermiddelen deed de
kinderen thuisblijven. De praktisch
enige indicatie voor de geboortenbe
perking bij deze bevolkingsgroep
was gelegen in een (gezien vorige
bevallingen) dreigende, ernstige le
vensgevaarlijke complicatie bij een
volgende bevalling.
Bij de beter-gesitueerde bevolkings
groep bestond, behalve deze indi
catie tot geboortenbeperking ook nog
de grotere zorg (materieel en mo
reel), die de betreffende ouders bij
de opvoeding van hun kinderen (denk
aan lange studietijd, aan ander
levensmilieu enz.) moesten dragen.
Dan komt de vraag: op welke wijze
kunnen bovenbedoelde ouders hun
kindertal beperken, als zij willen
vasthouden aan de tradities betref
fende het ongeoorloofde van het ge
bruik van voorbehoedsmiddelen (in
1930 nog door Paus Pius XI in
„Casti Connubiï" nadrukkelijk vast
gesteld). Een tijdelijke oplossing vond
men in het feit, dat gedurende de
lactatie (melkafscheiding in de moe»
derborst na de bevalling) de nor
male cyclus in de eierstok is geremd
doordat in onvoldoende mate
toegevoerde hypophyse-hormonen, 't
rijpwordingsproces van de eicellen
tegenhouden. Dat wil dus zeg
gen, dat de zogende moeder geen
of geringe kans heeft op een nieuwe
zwangerschap. Langdurende voorko
ming van zwangerschap kon echter
onder bovengeschetste omstan
digheden alleen bereikt worden
door een algehele onthouding van
seksueel verkeer. Niemand zal mij
tegenspreken, als ik verklaar, dat
er niet veel levenservaring en levens
wijsheid nodig is om te weten, dat
absolute onthouding en huwelijks
geluk elkaar zeer slecht verdragen.
Ernstige gewetensconflicten hebben
zich in die tijd afgespeeld tussen tal
rijke huwelijkspartners, die met dit
probleem werden geconfronteerd en
iedere oudere hulsarts zal in zijn
herinnering een reeks van schrijnen
de gevallen bewaren, waarin onher
stelbare schade is toegebracht aan
gelukkige huwelijken.
Dit was alles verleden tijd! Hoe is
het nu? Deze zeer belangrijke vraag
hoop ik in een volgend artikel te
behandelen. Mijn briefschrijfster
oefen nog even geduld. Via een wat
lange omweg kom ik tenslotte b(j
de „pil" terecht.
Huisarts,
