on-
gehuwde
moeder
Steeds meer
onwettige
geboorten op
jeugdige
leeftijden
Weinig
mededogen
met de
Te vroeg geboren
lammetje levert huid
voor handschoen
Zijde
PROBLEEM
LIGT
DIEPER
Terugtrekken in het binnenhuisje
MAMMOETWET NIET
LANGER UITSTELLEN
Tweeslachtige
situatie
Gas vernielt
woning
in Haarlem
PAGINA IJ
DB LB3DSB COURANT
ZATERDAG 19 NOVEMBER 1868
Verontrustende cijfers hebben we kortgeleden in onze krant aangereikt gekregen. Deze waren
afkomstig van de FIOM de Nederlandse federatie van instellingen voor de ongehuwde moe
der en haar kind. Het aantal onwettige geboorten in ons land stijgt gestaag. In 1955 waren het er
2800, in 1963 4000, in 1964 4460 en verleden jaar 4500. Dit betekent op het aantal geboorten in die
jaren een stijging van 1,2 pet naar 1,8 pct.-Deze getallen zijn nog gunstig vergeleken met die in andere
Europese landen, waar het varieert van 5 tot 12 pet. Een probleem apart vormt evenwel het feit, dat
steeds meer meisjes tussen 13 en 20 jaar ongehuwd moeder worden. In de afelopen vijf jaar daalde dit
cijfer voor meisjes tot 16 jaar van 107 naar 89, maar van 16 tot 18 jaar steeg het van 371 naar 506 en
verder tot 21 jaar van 876 tot 1243. Voor deze leeftijdsgroep kwam het aandeel onwettige geboorten
op 41 pet van het totaal. Vijf jaar geleden 38 pet.
Neem de
handschoen op!
In een met zorg samengestelde gar
derobe, zullen hanschoenen en tas met
elkaar harmoniëren. Het is niet altijd
mogelijk dezelfde materialen voor deze
verschillende accessoires te vinden,
want er worden afzonderlijke eisen
aan gesteld. Lederen handschoenen
moeten, behalve soepel, ook goed rek
baar zijn; voor tassen gelden geheel
andere voorwaarden. Maar zo het leer
dus zelden van dezelfde soort kan we
zen, de kleur kan wel overeenkomen
en daarom is momenteel zwart en
bruin in vele toonaarden belangrijk
voor de handschoen.
Suède is de laatste jaren wat op de
achtergrond geraakt, maar op 't ogen
blik komt er meer vraag naar, of
schoon glacé favoriet blijft. Vraag en
aanbod zullen zeker met elkaar in
verband staan. Een paar handschoen
tjes van twee kleuren kalfsvelours
(beige en taupekleur) brengen de mo
dieuze vrouw beslist in grote verlei-
De glacé hanschoenen, bij voorkeur
gevoerd met zijde (óók gedragen in de
zomer) zijn vrij kort, en dat is in conse
quent in een wintercollectie. Dan lie
ver het model met kappen en bontgar
nering? Natuurlijk, maar de chevreau
glacé exemplaren, met kapgarnering
van nerts, bever of white coat doen
wel een aanslag op het kleedgeld!
Voor dagelijks gebruik (en in het
bijzonder voor gevoelige of reumati
sche handen) zijn er onder meer de
texellammies. Het is een zielig ver
haal: dit materiaal bestaat uit de huid
van te vroeg geboren lammetjes. Op
Texel, waar schapen heel de winter
buiten blijven, kunnen de vroege lam
meren het niet uithouden... Hun huid
jes zijn geknipt voor dames- en heren-
sporthandschoenen; de gelooide en ge
verfde vleeskant wordt naar buiten ge
dragen, de krulletjeskant is de voering.
Nog zo'n wetenswaardigheid die een
meewarig „ach" ontlokt, is dat monky-
taji of dongola van hondehuid wordt
gemaakt. Het leer heeft geen poriën
en is uitstekend wasbaar met water en
zeep. De huiden komen uit het Oosten
maar worden gelooid in Engeland waar
de mensen nog wel zo dol zijn op hon
den!
Avondhandschoenen
Natuurlijk ontkomt de handschoenen
mode niet aan de rage van kraaltjes
en paillettenborduursel. Wij zagen
Herenautohandschoenen, model „Hugo
Job". De binnenbanden alsmede de
tijstukken zijn vervaardigd van echt
pekarileer. De bovenhanden en de
bovenduinien zijn van een luchtige
katoenen gebreide stof.
iiiiiiaiiiliiiaiMiiiiiiiiiiiiisiiii
ter
Als het kan
ook voor de man
„Pinkle-pinkie"
h erenhandsch oen
Dameshandschoenen van uitermate
dun en soepel, doch solide glacéleder.
De noppen kunnen in contrasterende
kleuren gekozen worden.
halflange cocktailmodellen van zwart
kalfssuède, afgezet met een brede pail-
lettenrand; andere suède exemplaren
die over de gehele lengte met kleine
strooimotiefjes in kralen waren bestikt.
Men kan bij de geklede handschoe
nen ook zeer soepele en dunne glacémo
dellen vinden waaruit rondjes zijn ge
knipt die met de keerzijde naar boven
weer zijn ingaborduurd; andere waar
van de ingezette noppen van contraste
rende kleur zijn gekomen: wit, zwart en
rood, blauw met groen en geel, blauw
met rood en wit. Te dragen bij geheel,
effen jurkjes of pakjes!
Het is beslist niet nodig voor avond-
handschoenen al te veel geld uit te ge-,
ven, sinds er zo'n enorm uitgebreid as-i
sortiment satin-stretch bestaat, 't Sca-'
la van veertig kleuren is nog eens uit-1
gebreid met nieuwe modetinten zoals
licht beige, rose-beige, oranje-rood, zil-,
vergrijs, lichtpaars. i
Herenhandschoeneii
Peccary van Braziliaanse wilde zwij-1
nen en kudugrain van Noordzweedse'
elanden komen voor heren steeds meer,
in trek. Bijzondere waardering onder
vinden de rondgebreide wollen voerin
gen; echt zijden voeringen zijn iets
meer voor de modieuze man, die ze
ook graag aan het stuur gebruikt.
Nieuw is de thermolan voering, een
dubbele laag rayon met uiterst dunne
en soepele vulling van schuimrubber.
De toevoeging ..handgenaaid" geeft
zowel de dames- als herenhandschoen
'n apart cachet; dat mag wel want
een ervaren handwerker besteedt 23.4
uur arbeid aan één paar.
giiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiDuiiiiiiiii
l!lllll!llllllllll!lllllllllllllll!lllllllili[lllllllll!llll!llllllllllll!lllllllll||llllllli|lllll|||||!l!ll!l!llllllllllllllllll|||||IIIIIII|||||l|||l||||||||!!l!illl||]|||!ll!llllllllll!l||||||||||||||||||l|||
Erg veel mededogen met de ongehuwde moeder heeft de maatschappij
ook vandaag de dag nog niet. Ze wordt weliswaar niet meer weg
gestopt in tehuizen van de „Vereeniging tot opbeuring van boet
vaardige gevallenen", waar ze verplicht de Schrift moest lezen, al
biddend nederige arbeid moest verrichten en haar slechte gedrag
moest uitboeten door met karige middelen zelf haar kind op te voeden.
Maar wel staan we nog al te snel klaar met de dooddoener der burger
lijke moraal: losse zeden.
Het probleem ligt dieper. En de schuld
vindt men ook niet alleen maar bij de
jongens en mannen, die niet bereid zou
den zijn de gevolgen van hun handels
wijze te dragen. In veel gevallen wei
gert het meisje een huwelijk achteraf
of wist het meisje bij voorbaat, dat
haar tijdelijke partner niet in staat was
zich blijvend bij haar te voegen.
In de psychiatrie begint men steeds
minder geloof te hechten aan ongeluk
jes, en steeds meer aan al of niet be
wuste toeleg. Telkens opnieuw blijkt,
dat zo'n meisje een opmerkelijke on
verschilligheid aan de dag legt ten
aanzien van mogelijke gevolgen en dat
zij het aan de jongen overlaat op te
passen. Verder doet het vreemd aan,
dat zij minder zorgen aan de dag legt
naarmate zij de jongen minder goed
kent. Het enige dat zij met zorg schijnt
te doen is het kiezen van een partner
met wie de kans op een huwelijk erg
In het kath. artsenblad stelt dokter
Heymans vast, dat al te vaak Iedereen
het heeft zien aankomen, behalve de on
gehuwde moeder, die zich vrijpleit door
zich te beroepen op verleiding. Bij na
der onderzoek blijkt de ongehuwde moe
der veelal de situatie te hebben ge
schapen of gezocht, waarin de verlei
ding het best tot stand kon komen.
Door de psychiatrie worden voor de
ze houding verklaringen aangevoerd,
die veel doch niet alles bewijzen. Hei
meisje zoekt bewust een tijdelijke er
geen blijvende partner, omdat zij alleen
als oogmerk heeft de status van meisje
te vervangen voor die van vrouw; in in
fantiele nieuwsgierigheid poogt zij de
wereld der volwassenen binnen te drin
gen. Dikwijls blijkt ook de relatie tot de
ouders verstoord te zijn en bouwt zij
een schijnrelatie op. Het kind moet dan
dienen om zich op de ouders te wreken
en tevens hun aandacht te verwerven.
Deze drijfveer kan zo sterk zijn, dat zij
zelfs de woede van de ouders voor lief
neemt, en hecht aan deze Negatieve ge
dachte.
De moderne vroïiicen hebben
het tover gebracht, dat zij
huis en haard kunnen
verlaten om in de fabrieken
huishoudelijke apparaten te
gaan maken, waarmee zij
haar taak als huisvrouw
verlichten zodat zij naar de
fabrieken kunnen gaan om
huishoudelijke apparaten te
maken een griezelig
perpetuum mobile, aldus
treffend gesignaleerd door
drs. Iwema. Maar volgens
de nieuwe Amerikaanse
gegevens is daar deze
cirkelgang doorbroken.
Amerika telt momenteel
minder werkende gehuwde
vrouwen dan Europa; het
aantal studerende meisjes
la sedert de top üi 1920
gedaald met bijna' vflftig
procent] 't aantal geboorten
stijgt (het geboortecijfer is
bijna zo hoog als in India).
De vrouw heeft na het
vieren van h^ar emancipatie
en het jubelen over haar
vrijheid, bemerkt dat het
nog zo onplezierig niet is
„aan huis gekluisterd te
zijn". Zij verzorgt haar
gezin, de woning, de
maaltijden. Fabrikanten van
huishoudelijke apparaten
hebben na de oorlog
vastgeBteld, dat vrouwen
graag creatief bezig zijn:
koken, naaien en borduren,
huis en tuin verfraaien is
creatief werk bij uitnemend
heid! Zij aargden ervoor
dat hun reclame zich richtte
op die creativiteit van de
vrouw in haar atelier
(keuken) alwaar zij met
behulp van de moderne
apparatuur niet minder dan
scheppend werk verricht.
De tijd was er juist rijp
voor. De oorlog was aan de
Amerikaanse niet onopge
merkt voorbijgegaan, vele
families leden onder een
scheiding van jaren, vele
onder een scheiding voor
altijd. Sindsdien werd het
gezinsleven veel hoger ge
waardeerd.
Vóór de oorlog was de
vrouw, die meetelde een ge
huwd werkende vrouw. De
heldin uit de korte verhalen
had een baan. Na de oorlog
daalde het aantal werkende
vrouwen in de verhalen tot
de helft, nog weer eena tien
jaar later was de vrouw uit
de ontroerende damesblad-
•tory, een hulsmoeder. Deze
romanfiguren weerspiegelen
de werkelijkheid (althans in
dit opzichtwant de
Amerikaanse is al terug
gekeerd van een positie
waar wij ons nog naar toe
werken. Zij is een ijverig
gebruikster van de mixers
en malers, grills en vaat-
wasmachines, maar zij is er
niet meer zo dol op die
huishoudelijke apparaten
zelf te gaan maken
Zij is teruggekeerd op een
basis, die weer iets lykt op
die van haar grootmoeder.
De „granny-look" is bij
haar zeer populair; de
Amerikaanse vrouw her
innert in kleinigheden aan
kleding, sieraden, huis-
decoraties en recepten graag
met een lieht sentimenteel
heimwee aan grootmoeder-1
tjes tijd.
Voor de ongehuwde moeder kunnen
evenwel ook maatschappelijke motieven
een rol spelen, zij het dat elk geval op
zich dermate gecompliceerd is. ook al
door over het algemeen de geslotenheid
van het meisje, dat vrijwel nooit een
oorzaak duidelijk is aan te wijzen. Er
is bijvoorbeeld het geval van het Zeeuw
se meisje, dat na verhuizing naar een
grote stad' met een partner uit die stad
tot intieme omgang was gekomen en
nadat dit gevolgen had door de jongen
voor het feit werd gesteld, dat hij haar
niet wilde trouwen. In haar geboorte
streek behoorde voorechtelijk geslachts
verkeer tot de- normale gebruiken, met
dien verstande, dat bij de bevruchting
de jongen vanzelfsprekend de consequen
ties daarvan draagt. Zij wist niet, dat
elders andere liefdespatronen beston-
Soortgelijke misverstanden kunnen ont
staan wanneer bij sanering van oude
wijken. waar gevestigde gebruiken
heersten, gezinnen uit hun omgeving
worden getild en over de hele stad ver
spreid worden. Een bijkomstige moei
lijkheid is bij dit soort zaken, dat liet
onwettige kind, dat in de oude wijk door
de sterk samenlevende gemeenschap
geaccepteerd zou zijn, dan minder wel
kom is, omdat het gezin in de nieuwe
buurt geïsoleerd is komen te leven.
Aan onwettige geboorten ligt vrijwel
altijd een combinatie van samenspan
nende factoren ten grondslag. Hoogstens
kan men de stijging van het ongehuw-
z>n i de moederschaP va" 18 procent in 1945
lTlOllt r II tot 31 procent van het totaal beneden
de leeftijd van 19 jaar in het algemeen
toeschrijven aan het losser worden van
het gezinsverband. Met verwijzing naai'
de psychiatrische bevindingen kan men
evenwel stellen, dat het veelal om meis
jes gaat met aanleg voor ongehuwd moe-
j derschap, zodat zij mogelijk in een la-
I ter stadium er ook toe gekomen zouden
zijn. Vroege huwelijken naar Ameri
kaans voorbeeld kunnen dit cijfer moge
lijk terugdringen, doch zullen dan waar
schijnlijk het aantal echtscheidingen
doen stijgen.
Ook statistici tonen met cijfers in de
hand aan, dat onwettige geboorten niet
aan één oorzaak te wijten zijn. De be
wering, dat de behoefte aan omgang
in warme landen groter zou zijn dan in
koude landen, wordt weerlegd door het
feit, dat er in IJsland 17 maal zoveel
•ettige geboorten zijn als in Italië.
Ook is het niet waar, dat landen met
vrijmoediger moraal, waar de tech-
van geboortebeperkende middelen
r algemene bekendheid geniet, er
een gunstiger cijfer af zouden ko-
Het tegendeel is waar: Zweden
tobt met een hoog cijfer, zesmaal zo
hoog als het onze. Bovendien in ons land
stijgt het cijfer, terwijl toch de pil lang
zamerhand gemeen goed begint te wor-
Losse zeden als dooddoener van de burgerlijke moraal
ders in Nederland bijvoorbeeld maken
er in hun omgang met Nederlandse
meisjes geen geheim van. dat z(j niet
kunnen trouwen, omdat het Nederlandse
meisje door hun familie niet geaccep
teerd zal worden. Een Griekse jongen
die in een onwettige geboorte betrokken
raakte, maakte er van het begin af aan
met het meisje geen geheim van, dat hij
nog lang niet kon trouwen, omdat hij
door zijn familie naar ons land gestuurd
was om te werken voor de bruidschat
van zijn zuster. Dit2 kon nog jaren
Ongetwijfeld vormen bovendien de
buitenlanders een aantrekkelijke partij
voor de meisjes, die wel naar een kind
maar niet naar een huwelijk verlangen.
Dit kan verschillende psychische oorza
ken hebben, zoals angst of zelfs haat
voor de mannen, te sterke vrouwelijke
zelfstandigheid waarbij er geen plaats
is voor de man, ofwel het kind louter als
liefdesobject. Dit treffen we nogal eens
aan bij meisjes die van huis-uit weinig
liefde hebben .ondervonden, dikwijls ook
in gestichten grootgebrachte meisjes.
Het verbaast, dat vooral dit laatste
soort meisjes moeilijk schijnt te besel
fen, dat hun kind hetzelfde lot te wach
ten staat. Hiermee is de vicieuze cir
kel rond.
Helaas heeft men nog altijd een te be
perkt inzicht in de oorzaken van de on
wettige geboorten. De drijfveren gelij
ken veelal op een ijsberg. Het grootste
deel bevindt zich onder water van het
psychisch onbewuste. Sociale positie, cul
tuur en milieu spelen in dit verschijn
sel waarschijnlijk in samenhang een rol.
Hiernaar wordt momenteel een weten
schappelijk onderzoek ingesteld.
Vei
Buitenlanders
Zo min ook mag een bevolkingsgroep
r aansprakelijk voor gesteld worden,
zoals nogal eens gebeurt met verwlj-
sing naar de buitenlandse arbeiders. Hun
getal Is niet groter dan dat van de in
heemse verwekkers. De Turkse arbei-
L'zoiinen
Hierbij zullen zeker ook betrokken
worden de aanrandingen" en ..ver
krachtingen", waarover ongehuwde
moeders soms met verhalen komen, die
ofwel schromelijk overdreven ofwel ge
heel in strijd zijn met de waarheid. Eer
der blijkt dan het tegendeel het geval,
nl. dat de jongen of man in 'n positie was
gebracht, waarin hij moeilijk meer te
rug kon. Het komt meermalen voor, -dat
op een vraag, of zij zich dan niet hadden
verzet, ontwijkende antwoorden worden
gegeven. In de praktijk blijkt, dat echte
geweldplegingen slechts in zeldzame ge
vallen biologische gevolgen hebben.
Zelfs aanhangers van de NVSll-open-
heid, die ongetwijfeld veel goeds heeft ge
daan en nog doet, moeten toegeven, dat
het verspreiden van de geboortenregelings-
techniek en het tot gemeen goed maken
van de kennis van de geslachtelijke wer
king, niet werkt als heilzaam kruid te
gen de onwettige geboorten. Algemeen
is het inzicht groeiend, dat hiervoor een
andere aanpak nodig is. De oplossing
ligt in de sfeer van de geestelijke volks
gezondheid, die met name moet begin
nen in het huisgezin, waar de kinderen
voorgeleefd moeten krijgen, dat de seksu
aliteit geen op zich staand gegeven is,
maar ingepast moet worden in het ge
heel van de (echtelijke) liefde. Zo niet,
dan is de kans groot, dat het kind de af
stand zelf probeert te overbruggen, die
er bestaat tussen steeds vroeger optre
dende lichamelijke puberteit als ge
volg van goede voeding en openheid
en de veel later intredende geestelijke
volwassenwording, zoals ook in het
kath. artsenblad wordt gesteld.
Met de techniek moet het kind
pas vertrouwd worden gemaakt
als het geestelijk weerbaar is door
het hem bijgebrachte inzicht, dat
liefde, seksualiteit, huwelijk en
gezin een harmonieus geheel
i dienen te vórmen en dat elk van
deze elementen op zich pas beteke-
nis krijgt in de samenhang. De
moeilijkheid van de onwettige
geboorte ontstaat, waar de ver
houding defect is.
Ned, kath. schoolraad:
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG. De Nederlandse
katholieke schoolraad ls tegen uitstel
van de invoering van de mammoetwet
De raad betreurt in hoge mate de sug
gestie van dr. P. J. Reimer, voorzitter
van het genootschap van leraren aan
moeten worden genoemd, aldu6 de
schoolraad.
Tenslotte hoopt de schoolraad, dat de
politici zullen inzien, dat uitstel Slechts
kan leiden tot hogere kosten van invoe
ring later. Uitstel vanwege de kosten
vain invoering noemt de schoolraad dan
ook een „even onjuiet als gevaarlijk
argument".
g.Yi'
Iyci
en athei
te steller
die
De Nederlandse kath. schoolraad, die
alle organisaties van schoolbesturen,
docenten en ouders bij het katholieke
onderwijs omvat, merkt op, dat de
schoolwereld zich na de aanvaarding
van de mammoetwet door het parlement
bewust op de toekomstige nieuwe situa.
tie is gaan instellen. Men getft voorts
dr. Reimer gelijk wanneer deze stelt,
dat de toestand van vóór 1963 niet meer
helemaal aanwezig is en dat die van
na 1968 nog niet is bereikt. Deze wat
tweeslachtige situatie ie niet zonder be
zwaren. Zij veroorzaakt in het huidige
onderwijs een verlammend gevoel van
onzekerheid, aldus de schoolraad. Maar
dat vormt volgens de schoolraad nu
juist een argument om het overgangs-
bestel niet langer te laten voortduren
dan strikt noodzakelijk is. Met andere
woorden: men moet aan de datum van
1 augustus 1968 als tijdstip van invoe
ring van de mammoetwet vasthouden.
De schoolraad is er „bepaald teleur
gesteld" over dat het pleidooi tot uitstel
nu juist gekomen is van de voorzitter
van een belangrijke docentenorganisatie.
De schoolraad neemt niet aan „dat
diens mening zonder meer representatief
is voor de opvattingen binnen het ge
nootschap". Zou dit wel het geval zijn.
dan ware te vrezen dat hier een „late
herhaling'' werd beproefd van het verzet
tegen de totstandkomnig van de mam
moetwet. Dat zou, nu de wet eenmaal
aanvaard is, een „ongepasts activiteit"
HAARLEM (A.N.P.). In de omge
ving van het station van Haarlem heeft
zich vrijdagmiddag omstreeks kwart
over twaalf een gasontploffing voorge
daan. Deze heeft veel schade aangericht
aan de woning van mevr. Breukelaar
aan het Frans Halsplein.
Volgens een voorlopig onderzoek is
een lek in de gasleiding de oorzaak
van de ontploffing. Het ontsnapte gas
ig in het riool gestroomd in de richting
van de douchecel op de eerste etage-
Men neemt aan, dat het gas bij de bad-
geieér tot ontploffing is gekomen.
Mevrouw Breukelaar zat beneden met
een bejaarde vriendin koffie te drinken,
toen ze een geweldige knal hoorde. Beide
dames bleven ongedeerd. In een hoek
van de kamer ontstond brand, maar een
voorbijganger slaagde er snel in het vuur
te blussen:
In het Stedelijk Museum te Amsterdam
wordt op 24 november een tentoonstel
ling geopend van schilderijen en gra
fiek van Peter Alma. Op 25 november
komen er nog twee' tentoonstellingeni
Onderwerp en produktie, voorwerpen,
voorwerpen van Angelo Mangiarotti.
Enzo Mari, Bruno Munari, produktie
B. Danese en een van werken van P
Struyken. Alle drie blijven ze t/m 1
januari te bezichtigen»
