MSTERDAM IN ZIJN ELEMENT ,,De Doofpot" onder de hamer ...en als het nattigheid voelt Israëlische aanval op Jordaanse grensdorpen Prins Charles meerderjarig Ingrijpender optreden van politie tegen het tippelen Koninklijke jachtpartij in België Dordtse Riverside Sever winnen Van Goolbeker Kiesinger: Strauss weer in regering PAGINA 6 DE LEIDSE COURANT MAANDAG 14 NOVEMBER lgg TENTOONSTELLING OVER EEN STAD AAN HET WATER AMSTERDAM. De hoofdstad en het water zijn boezemvrienden. Ze hebben, zoals dat wel vaker het geval is bij dit soort verhou- dingen, daverende ruzies gehad (het water besprong nog maar kort geleden tuindorp Oostzaan; Amsterdam graaft als een mol onder de grond om van dat ver draaide IJ af te komen), maar door dik en dun zijn beider lotge vallen verstrengeld gebleven unieke verbintenis, de intimiteit waarvan men misschien pas goed aanvoelt, wanneer men op een stil uur de gevelpracht van de Gou den Bocht fier en statig boven zijn dromende spiegelbeeld in de Herengracht ziet oprijzen. Het kon niet uitblijven van dit trouwe paar moest een portret komen. Dr. S. H. Levie, directeur van de Amsterdamse Historische Musea, nam de taak op zich en maakte in negen maanden tijd een tentoonstelling, die geen facet van de geschetste relatie onbe licht laat. Iedereen kan zich daar tot 16 januari in de Waag op de Nieuwmarkt van gaan overtui gen. De opvatting van de samenstellers sluit aan bij die van de voor-christelijke wijs geer Thales van Milete. die het water beschouwde als de oerstof. waarin ailes zijn oorsprong vindt en waartoe alles te herleiden is. Zeker voor de hoofdstad, zoals die thans een bonte, bruisende metropool steeds verder wegbreekt uit de cocon van zijn grachtenstelsel gaat deze filosofie op. Ontstaan als vis- eersgehucht ter hoogte van de dam in de Amstel ontpopte Amsterdam zich dank zij het water tot een wereldstad. Niet alleen wat uit het water kwam de vis maar vooral hetgeen over het water aan- en doorgevoerd werd bepaal de de lotgevallen van de bewoners. De tolvrijheid, door Floris V, graaf van Hol land. aan de „homines manentes apud Amestelledamme,, (de mensen, die bij de Amsteldam verblijven) in 1275 ver leend. betekent het startschot op econo misch terrein Als gevolg van de toene mende bedrijvigheid moesten weldra havens aangelegd en woningen gebouwd worden en vanzelfsprekend speelde hier bij ook het water weer de hoofdrol: het werd uitgebaggerd en zo ontstonden kaden met bouwgrond erlangs- Uit deze activiteit vloeide de zorg voor de water huishouding voort, waarbij afwatering, bemaling, veiligheid, bevaarbaarheid, verzlltlng en verontreiniging elk op zich een probleem vormden, waarvan de op lossingen steeds nauwer met elkaar verweven raakten. Tenslotte is er de recreatieve waarde van het water, vroe ger spelevaren op de Amstel en schaat sen op het (nog niet gedempte) Damrak, tegenwoordig de gestroomlijnde rond vaartboot en het watertoerisme, veelal per zelfgebouwd kruisertje. „Nattigheid" Zoals gezegd, worden al deze facetten in een logisch verband met schilderijen, etsen, tekeningen, modellen en foto s be licht. „Amsterdam in zijn element" heet het geheel, maar zo nu en dan zou de titel ook kunnen zijn ..Amsterdam voelt nattigheid". Met name de verontreini ging van het grachten water (tot op de dag van vandaag een bron van ergernis en zorg) wordt in de brede opzet niet uit de weg gegaan, en dan blijkt er toch wel wat verbeterd te zijn. In het begin van de zeventiende eeuw, zo ziet men, was het grootste aantal huizen voorzien van een privaat met een afvoer op een put of kuil voorzien. Daarnaast wa ren er de tonnen of houten emmers (waarvan de inhoud ook meestal in de gracht terecht kwam). Een groot deel van de privaten werd echter, ondanks herhaald verbod, gebouwd met een lozing op de grachten of op de Amstel. De privaten, geplaatst op putten of kuilen, werden van tijd tot tijd geleegd door nachtwerkers, mannen en vrouwen, aan gesteld door de stad. Bij deze onplezie rige bezigheid ging het blijkens de tal loze keuren, op het nachtwerken uitge vaardigd. niet altijd even geregeld toe. In 1596 bevindt men „datter groote on- geregeltheyd gepleegt werd bij de gene. die binnen deser Stede werden ge- bruyckt om de Privaten te reynigen". De nachtwerkers, die het blijkbaar niet zo nauw namen, werd bevolen, de „vuy- llgheyd" in de schuiten te gieten en niet in de grachten, de schuiten 's morgens met eb buiten de palen in het IJ te legen en daarna te reinigen. Deze wijze van afvoer werd tot ver in de negentiende eeuw gehandhaafd. Geen plezierige toestand men hoeft geen enkele fantasie te hebben om zich voor te kunnen stellen, hoe'n walm er op warme dagen boven het hooggeprezen stedeschoon hing Grachtengordel als riool Als contrast de huidige situatie Aller eerst kent Amsterdam het gecombineer de rioolstelsel, waarbij huishoudelijke afval en regenwater in één buizennet worden afgevoerd naar een hoofdriool en vandaar door het hoofdrioleringsgemaal naar het IJsselmeer geperst. Vervolgens is er het gescheiden stelsel, waarbij het regenwater rechtstreeks en het afvalwa ter na zuivering op het openbare water worden geloosd. Dan nog dient de grachtengordel tot op de dag van van daag als riool. Er is echter dit verschil: iedere nacht wordt het hele stelsel door gespoeld met vers water uit het IJssel meer. Dan zijn alle sluizen in de stad op één na gesloten. Het water krijgt daardoor een bepaalde loop en wordt tenslotte via het Noordzeekanaal afge voerd naar de Noordzee. Voor de voor werpen, variërend van bloemkoolstron ken tot matrassen, die de Amsterdam mers gedachteloos in het water kiepen, is er een speciale ophaaldienst. Men ziet: de samenstellers van „Amster dam in zijn element" hebben de scha duwzijden van het wonen in een water rijke metropool niet geschuwd. De expo sitie is dan ook niet ontaard in een puur poëtische lofzang op de stad. die zich aan Amstel en aan IJ zo heerlijk open doet. maar toont de keizer ook. als hij te voet gaat. Op die manier kwam een eerlijk, leerzaam werkstuk tot stand, dat niet in het minst door zijn moderne opzet; veel foto's van Cor van Weele iedere liefhebber van Amsterdam en zijn historie zal boeien. Op de foto: Ook voor dé komst van de automobiel reden er met grote regelmaat voertuigen in de Amsterdamse grach ten Ook toen was de brandweer uitge rust met speciaal takelmateriaal. Een touw aan de halster en een pikhaak aan de staart zorgden ervoor, dat het paard keurig evenwijdig met de gracht op de wallekant belandde. VERGELDINGSACTIE JERUZALEM (UPI/Rtr.) Israëlische legeronderdelen hebben gisteren een in gedaan op Jordaans grondgebied. Na gevecht met Jordaanse troepen heb ben de Israëli's een grensdorp inge- ?n en twee andere aangevallen. De was bedoeld als een vergeldings maatregel tegen terroristenacties uit Jordanië, waarbij vrijdag drie Israëlische airen werden gedood toen hun voer- aan de Jordaanse grens op een mijn Israël en Jordanië hebben beide ver klaard dat zij lichte verliezen hebben geleden en aan de vijand zware ver liezen hebben toegebracht. Volgens Jor danië heeft Israël drie Mirage-jacht- vliegtuigen verloren, terwijl Israël een Jordaanse Hawker Hunter neerhaalde. De actie werd vanuit Israël ondersteund door tanks, artillerie en jachtvliegtuigen. Na de vijandelijke tegenstand tot zwij gen te hebben gebracht, splitste de Is raëlische colonne zich in tweeën: de ene helft nam het dorp Samoa in, evacueer de de 3000 bewoners en blies 40 huizen op; de tweede vernielde doelen in de dorpen Khirbet Martez en Khirbet Jim- ba. De drie dorpen worden beschouwd als bases voor Arabische infiltranten in Israël. Er was strikte opdraqht gegeven de burgerbevolking ongemoeid te laten. Na de actie keerden de Israëli's terug op hun grondgebied. In de Veiligheidsraad heeft Arthur Goldberg verklaard de actie te betreuren. Arabische landen hebben Jordanië steun toegezegd. Israël en Jordanië hebben de actie ter kennis gebracht van de Veilig heidsraad, maar hebben niet om debat verzocht. Gisteren heeft zich ook een incident aan de Syrische grens voorgedaan. Vol gens Israël openden Syriërs het vuur op een tractor op Israëlisch grondgebied, waarna Israëlische strijdkrachten het vuur beantwoordden. Het vuurgevecht duurde een uur. LONDEN (UPI) De toekomstige koning van Engeland, Prins Charles Philip Arthur George, wordt vandaag 18 jaar. Dit is de belangrijkste gebeurtenis tot het moment waarop hij de Britse troon bestijgt. Met het bereiken van deze mijlpaal hij krachtens de Britse grondwet me* derjarig geworden. Hij kan nu regeren als koning als zijn moeder, koningin Elizabeth II, mocht verlijden of als re gent optreden als zij niet meer in staat is te regeren. Prins Charles heeft nu ie-, vens recht op een jaarinkomen van 400.000 gulden, afkomstig van zijn bezit tingen als hertog van Cornwall terwijl hij met schriftelijke toestemming koningin mag huwen. (Van onze correspondent) UTRECHT Na overleg met functio narissen van Justitie en politie hadden burgemeester en wethouders van Utrecht een voordracht opgesteld voor een aan vulling van het tippelverbod. B. en W. schrijven de raafL. dat de straatprostl- tutie ln sommige delen van Utrecht de laatste tjjd ergerlyke vormen heeft aan genomen. Bewoners van de „bezochte" wijken deinzen vaak terug voor politie- aaagifte, uit vrees voor represailles van de souteneurs, maar toch ontvangen po litie en gemeente de laatste maanden in toenemende mate klachtbrieven. „Het blijkt", aldus B. e<n W„ „dat de ondervonden overlast zich geenszins be perkt tot het gedwongen getuige ztfn van net aanstootgevend gedrag van prosti tuee en prostituant, met op de achter grond de figuur van de souteneur, maar dat men ook daadwerkelijk in eigen ge zinsleven wordt gestoord en bedreigd door het uitdagend, rumoerig en agres- uief gedrag van degenen die bij dit be drijf een rol spelen". B. en W. vinden het huidige tippel verbod in de algemene politieverordening ontoereikend voor een efficiënt politieel optreden, omdat o.m. het alleen maar jtilstaan langs de stoeprand doorgaans niet tot strafvervolging kan leiden. Een proces-vertwal kan alleen volgen als de betrokkene, nadat de last tot verwijde ring is gegeven, op dezelfde dag of de daaropvolgende nacht wordt aangetrof fen op een van de wegen, die daartoe bjj openbare kennisgeving zijn aangegeven. Men zorgt er wel voor. niet in de val te lopen, aldus B. en W. en de politie krijgt, doordat zij genoopt wordt steeds opnieuw lasten uit te reiken, het gevoel voor een onbegonnen taak te staan. Het college stelt de raad daarom voor het tippelverbod aan te vullen met de bepaling, dat het verboden is zich op de openbare weg te bevinden met het ken nelijke doel. iemand tot het plegen van ontucht uit te lokken. „Het uitlokken" hoeft dan niet meer uit woorden of gebaren te blijken, maar kan uit de omstandigheden werden af geleid. Bovendien willen B. en W. de hoofdcommissaris van politie de bevoegd heid geven, in het belang van de open bare zedelijkheid een schriftelijke ver- blijfsontzegging uit te vaardigen, waar door het een bepaalde man of vrouw wordt verboden, zich op bepaalde uren op bepaalde wegen te bevinden. Dit ver bod kan slechts voor ten hoogste een maand worden opgelegd en geldt alleen van negen uur 's avonds tot 1 uur van de daarop volgende nacht. De verblijfsont- zegglng zal nooit de eigen woonstraat of onmiddellijke omgeving daarvan betref- Explosie aan boord Liberiaans vrachtschip SEATTLE (Reuter) Het Liberiaan se vrachtschip Grand Integrity heeft ge seind dat in de machinekamer een ont ploffing heeft plaats gehad waardoor de gezagvoerder om het leven is gekomen en zeven of acht officieren ernstige brandwonden hebben opgelopen. Naar de Amerikaanse kustwacht meldt, was het 12.240 ton metende schip zaterdag met een lading graan voor Zuld-Korea uit Seattle vertrokken en be vond het zich buiten de monding van de Columbiarivler. klaard. dat de socialisten en vrije demo craten „een indrukwekkende regering" zouden kunnen vormen. feu, maar men kan dan in elk geval de Berlijn, heeft in een vraaggesprek ver- zeer aanzienlijke „import" weren. fÉ|| Mg B. en W. zeggen, dat zij ervan door drongen zijn dat zij slechts node zijn overgegaan tot het aanbevelen van deze Ingrijpende maatregelen. Zij menen echter dat de ergerlijke verschijnselen die ln rustige woonwijken het woongenot grotendeels kunnen bederven, een ver derstrekkende politiële bevoegdheid wet- BRUSSEL (UPI) Onder leiding v hun gastheer, koning Boudewijn v België, hebben ongeveer 40 koninklijke en adelijke gasten, onder wie prinses Beatrix en prins Claus, een driedaagse jachtpartij meegemaakt op het konink lijke landgoed bij kasteel Ciergon in de Ardennen. Onder de gasten van koning Boudewijn en koningin Fabiola bevinden zich koning Constant ij n van Griekenland diens zuster prinses Irene, de Noorse kroonprins Harald, prinses Christina Zwene en de graaf en gravin Flemming koningin Anna er een aantal Spaanse en Duitse edelieden, onder wie leden van het geslacht de Mora y Aragon, familie van koningin Fabiola. Nationaal Jazzconcours 1966 DEN HAAG. De jaarlykse stryd jazzvocaliste Dakota Staton op het door de Haagse Jazz Club geor ganiseerde concours is weer gestreden. In de afdelingen oude-styljazz, moderne free-jazz hebben in totaal negen orkesten en combo's elkaar de hoogste betwist tijdens de voorronden, die middags in de kleine zaal van het Kurhaus te Schevenlngen zijn gehou den. De finale en het tradionele con cert na de pauze vonden 's avonds onder matige belangstelling in de grote zaal plaats, waarvan door de V.P.R.O.- radio en -televisie opnamen werden ge maakt. Het zal de jury. die werd gevormd door Harm Mobach (voorzitter), Wybe Buma, Ruud Kuyper (V.P.R.O.), Misja Mengelberg en Joop Schrier, dit jaar weinig hoofdbrekens hebben gekost (ie winnaars aan te wijzen. De free-jazz echter, waaraan nu een aparte plaats is verleend, omdat maar liefst vier groepen in deze sector hadden inge schreven, zal waarschijnlijk een punt van discussie zijn geweest. Deze nieuwste uiting in de jazz muziek is nog steeds in ontwikkeling. Het moet voor deze jury waar Misja Mengelberg als free-jazz-specialist moet worden gezien uitermate moei lijk zijn geweest uit te maken welke de beoordeling moest wor den gehanteerd. In de afdeling moderne jazz viel de beslissing redes tijdens de voorronden, daar hier slechts twee combo's hadden ingeschreven. Het qua opzet en uitwer king zeer interessante quintet van drummer Rob Kattenburg uit Amster dam werd terecht tot winnaar uitge roepen. De oude-stijljazz werd slechts door één Haags orkest The Swingcopa- •s vertegenwoordigd. Zij moesten de collectief en solistisch beslist beter musicerende Riverside Seven uit Dor drecht hun meerderen erkennen. Het trio Peter Bennink wist in de free-jazz- sector de zege te behalen. dit Dick Gregory wil naar N.-Vietnam LONDEN (UPI) De Amerikaanse artiest en strijder voor gelijke burger rechten Dick Gregory heeft zondag be kendgemaakt dat hij met Kerstmis zal proberen de Amerikaanse krijgsgevan genen in Noordvietnam te bezoeken. Gregory zei in een programma voor de Britse televisie dat hij met de Noord- vietnamese president een overeenkomst wil sluiten om voor de Amerikaanse krijgsgevangenen op te kunnen treden. Toen hem erop gewezen werd dat de Amerikaanse regering hem geen toe stemming zal verlenen naar Noordviet- zei Gregory: ,,Ik ben niet te gaan zei Gregory: „Ik ben niet V'l plên bih met goedkeuring vanrmtjn I JPW1 Tlfiü?' I ian. Als ik terug ben zie ik 1 f/k'ri1 Hongkong voor Subsidies voor Vinkenoog c.s.? AMSTERDAM (ANP) In het plan der in Amsterdam gevestigde stichting Sigma Nederland voorzitter Simon Vinkenoog voor oprichting van'n dage lijks toegankelijk centrum in de hoofd stad waarin en van waaruit activiteiten kunnen worden ontplooid, die beogen dc leefbaarheid ln de stad te helpen verho gen achten B. en W. van Amsterdam ele menten aanwezig, die het culturele le ven in de stad kunnen verrijken. De stichting zal bij het welslagen var deze onderneming belangrijk kunnen bij dragen tot de verlevendiging van het cul turele leven in Amsterdam, aldus I W. Zij stellen daarom de raad voor de stichting Sigma voor het seizoen 1967 een subsidie te verlenen van hoogste 30.000 gulden onder de waarde dat van andere zijde (ministerie van C.R. en M. en enkele particuli fondsen) de gelden beschikbaar worden gesteld die volgens de begroting va stichting noodzakelijk zijn voor een tend exploitatie (het exploitatietekort wordt geraamd op 55.000 gulden). De staatssecretaris van Cultuur. Recreatie en Maatschappelijk Werk heeft B. en W. van amsterdam medege deeld in principe bereid te zijn een sub sidie van ten hoogste 15 mille te verle- WURZBURG. (A.F.P.-Rlr.Kurt- Georg Kiesinger, de kandidaat van de christen-democraten voor het Wcstduitse bondskanseLierschap, heeft gisteren op een bijeenkomst van jonge christen-demo craten te Würzburg in Beieren verklaard, dat hij. zo hem opgedragen mocht wor den een regering te vormen, Franz-Josef Strauss, ex-minister en voorzitter van de CSU. de Beierse vleugel van de CDU, in zijn kabinet zal opnemen. Kiesinger sprak zich voorts uit voor een nauwe samenwerking tussen de bondsre publiek en Frankrijk, maar ook de banden met de V S moesten blijven bestaan, om dat Amerika onontbeerlijk was voor de veiligheid van Europa De socialistische partij heeft een rege ringsprogramma gepubliceerd. waarin onder meer elke aanspraak op kernwa penbezit. in welke vorm dan ook, wordt afgewezen, gepleit wordt voor het leggen van officiële contacten tussen Wë6t- en Oost-Duitsland. De socialisten willen ook dat er pogin gen worden gedaan om tot diplomatieke betrekkingen met alle Oosteuropese lan den te komen. Willy Brandt, voorzitter van de SPD en burgemeester van West- „De Doofpot" is opgeheven. Max Tailleur, die het op doktersadvies een stuk kalmer aa de inventaris van z'n etablissement in veiling brengen. De vier doofpotten, symbolen va\ worden voor het laatst door een bediende opgepoetst! sio transit gloria doofpot voetlicht. Bespied door vier tv-camera opende zij met „Skyliner". Haar voo dracht en vocale interpretatie kenmer' weldadige en ongecompliceerd eenvoud. Juist hierdoor werd haar aa deel in dit programma zeer succesv Voor de begeleiding tekenden de E gelse pianist Alan Branscombe, John: Engels jr. (drums) en Jacques Schc ka Pi E< Van geheel andere strekking optreden van het duo Jeanne Lee-R. Blake, evenals Dakota Staton, uit U.S.A. Deze vocaliste brengt haar r pertoire met een volkomen eigen vis: Zij improviseert voortdurend, waar: 101 Blake aanvullend pianospel vertol) De totaalindruk van de prestaties, wij hier beluisterden is die van avant-gardisme, doch verweven met vloeden van de spiritual, rhythm alpi'1 blues, enz. Het bezwaar is echter, d so> dergelijke stijlopvatting te geku> steld wordt, waardoor de muziks waarde geweld wordt aangedaan. Ni-: temin bevatte dit optreden zeer po- bu tieve elementen, die beslist belangsti tui ling verdienen. The Stork Town Dixie Kids, met der anderen Piet Noordijk en Ruud zorgden voor een boeiende cocktail dixieland en moderne jazz, waarin van swingende soli te beluisteren wa Het was vooral de veelzijdige Noordiji die, fel inproviserend, zijn demonstreerde. De V.P.R.O.-televisie zal de opname van dit concert op 25 november staande van 19.30 tot 22.20 uur op he scherm brengen. De radio zendt de namen uit op 23 december in het pr, gramma jazzrondo van Ruud Kuypc Hoop op dialoog Athene en Rome WENEN. (KN.P I. Oondanks de wijzende houding van verschillende, vi al hoge kerkelijke kringen in Grieket land. om met Rome contact op te neme: ziet het er naar uit, dat de Grieks-ortho doxe hiërarchie „in de naaste toekomt! toch het gesprek met de katholieke Keti zal beginnen, zoals thans door het oen menisch patriarchaat van Constantlnop* gebeurt. Dit heeft de bekende Grieks-orthodoi I leken theoloog prof- Allivisatos in W ene verklaard op een bijeenkomst van stichting „Pro Oriente". Pers. academie theologen en kerkvolk in Grlekenla: zijn in tegenstelling tot veelal ander' luidende berichten voor een oecum nische dialoog ook met Rome. aldus AL visa tos. Hij sprak de hoop uit, dat Pa Paulus van Rome en patriarch A then goras van Constantinopel ondanks i moeilenkheden toch weer samen zoud komen. bevalling DJAKARTA. (Reuter). Ratns Sari Dewi, de uit Japan afkomstig* 25-jarige vierde vrouw van presides Soekarno van Indonesië, is zaterdag ui Hongkong naar Tokio vertrokken on daar de geboorte van haar eerste kln( af te wachten. Zij was donderdag uil Djakarta in Hongkong aangekomen. Jongen (14) moordt familie uit WINDSOR, (Reuter). Een jongen va I veertien jaar is beschuldigd van moord oi zijn vader, moeder en een zusje van vlei J Een half jaar geleden werden in e<: woning in Woodville, ten noordoosten va: Windsor, de lijken gevonden van de 51 jarige Willie McCoy Lee, diens vrouw e: het vierjarig meisje Carolyn Ann Lee. I> een jaar oude Marvin Davis Lee, dl< zijn wieg lag, werd aangetroffen met wond aan de heup. De politie in Windsor heeft thans be kendgemaakt. dat de 14-jarige Roger Barnard Lee. bekend heeft, de van genoemden op zijn geweten te ben. Roger heeft gezegd, dat hij had gehad met zijn moeder schappen die hij gehaald had. Mihajlov voor jaar cel in BELGRADO (Reuter). De Joego-Sl vische intellectueel Mihajlo Mihajli is zaterdag de gevangenis Een rechtbank in Zadar veroordeeld» hem onlangs tot een jaar gevangenii- straf wegens het verspreiden van beU richten in het buitenland, die het h dige politiek stelsel in zijn land heke' den. Het hooggerechtshof van Kro.it c verwierp vorige week het beroep vat? Mihajlov, die heeft aangekondigd weyS in beroep te zullen gaan, maar nu bi; het federale hooggerechtshof in Bel Programma Noodraad UTRECHT (ANP) De nood in de Boerenpartij, die zich onlangs de B.P. heeft losgemaakt en zich als zonderlijke partij heeft laten in het kiesregister, heeft zaterdag verkiezingsprogramma bekendgem De belangrijkste punten hieruit zijn lasting op auto's, benzine, en olie te worden verlaagd; beloning naar tatie voor iedereen; verkorting vd dienstplicht tot 12 maanden; geen extrj zware belastingdruk op gebruiksartik* len zoals levensmiddelen, sigaretten e: textiel; gelijkschakeling van loon- en iq komstenbelasting van vrijgezellen die van gehuwden bij 25-jarige leefti inkomsten uit overwerk e arbeid vrij van belasting nemers; afzonderlijke belasting op inkomen van de werkende gehu vrouw; sterke verlaging gastarieven.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1966 | | pagina 6