Republikeinse come-back
CONSERVATIEVE ZWENKING V.S.
Cijf ers Planbureau
verscherpen crisis
Huur
belasting
hogere
inkomens
Helft bejaarden
krijgt te klein
(f3000)
pensioen
ivan
Blanke
reactie
op black
power
DE KABINETSFORMATIE
Beel vraagt
om gegevens
Direct van
salaris 22
pet afstaan
Rob wordt weer
DONDERDAG 10 NOVEMBER 1966
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 5
NEW-YORK (A.F.P.). De
Amerikaanse republikeinen blijken,
nu de laatste uitslagen bekend zijn
geworden, ook de gouverneurs
posten van Alaska, Minnesota en
Wyoming in de wacht te hebben
gesleept, waarmee ze hun succes
bij de verkiezingen van dinsdag op
fraaie wijze hebben bekroond.
Vijfentwintig van de vijftig Ame
rikaanse staten hebben nu een
republikeinse gouverneur en het
kunnen er zelfs 26 worden wanneer
in Georgia, de enige staat waar de
strijd nog onbeslist is, de conser
vatieve republikein Callaway zijn
kleine voorsprong handhaaft op de
conservatieve democraat Lester
Maddox, die aanvankelijk een
zekere overwinning leek te gaan
behalen en zelfs al officieus ge
kozen werd verklaard. De huidige
gouverneur, Sanders, blijft zolang
aan.
Deze .come-back" van de „Grahd
Old Party" is sterker dan in Amerikaan
se politieke kringen was verwacht en
heeft de republikeinen nieuwe moed ge
geven voor de presidentsverkiezingen van
1968. Hoewel ze hun meerderheid in het
congres hebben behouden, zullen de de
mocraten deze verkiezingen nu met
enige angst tegemoet zien en binnen hun
partij zal het welldohit fel toegaan bij het
uitstippelen van de tactiek die hun de
beste kansen moet bieden zich in de
macht te handhaven. Zeer kwetsbaar is
vooral de positie geworden van vice-pre
sident Hubert Humphrey, wiens ster voor
de verkiezingen al aanmerkelijk ver
bleekt was en die nu een zware klap
heeft gekregen door de nederlaag, in zijn
staat Minnesota, van de democratische
gouverneur Karl Rolvaag.
De uitslag van de congresverkiezingen
geeft het volgende beeld
Senaat
Daarin wonnen de republikeinen drie
zetels: die van Illinois, Oregon en Ten
nessee. Vooral de overwinning in laatst
genoemde staat zal hun genoegen hebben
gedaan, daar nu voor de eerste maal uit
het zuiden, het traditionele bolwerk der
democraten, een republikein in de se
naat komt. Bovendien komt er jong
bloed in dit college. Van de zeven nieuw-
gekozenen vijf republikeinen en twee
democraten zijn er zes nog geen 40
jaar oud. De republikeinen onder hen
zijn liberaal getint. Voor het eerst sinds
meer dan tachtig jaar neemt een neger
'ïl,i
zitting in de senaat, Edward
Massachusetts
Huis van Afgevaardigden
De „werkmeerderheid" waarover
dent Jonlison beschikte is aanzienlijk
geslonken. De republikeinen zijn
op 187 zetels gekomen en de democraten
zagen hun aantal evenredig verminderen
295 tot 248. De meerderheid
laatstgenoemden bedraagt nu dus nog
slechts 61 zetels, en is volgens velen on
voldoende, daar de conservatieve demo
craten nogal eens overlopen. President
Johnson zal moeite hebben bepaalde pro
gramma's er nu door te krijgen.
Pe einduitslag van de verkiezingen
(ADVERTENTIE)
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG. Het antwoord, dat
liet kabinet-Cals gistermorgen aan
kabinetsinformateur prof. dr. L. J. M.
Beel gegeven lieeft op diens serie vra
gen is nog niet compleet. Vanmiddag
ontving de informateur nog een aantal
nadere gegevens van een aantal minis
ters en hun departementen. Thans gaat
hij na wat hem verder te doen staat.
Het ziet er allemaal niet zo rooskleurig
uit, noch voor het informatiewerk, nocli
voor het kahinet-Cals of voor een even
tuele tussenregeriug.
De nieuwste cijfers van het Centraal
Planbureau over het tekort op de beta-
lingsbalans-1966, de golf van ontslagen,
die de laatste weken Over Nederland
trekt (zoals bij het Heerlense Vasco-
echandaal, de ruim duizend man Dem-
kapersoneel, de honderden werknemers
bij Van der Heem, enz.), de komende
loononderhandelingen en de niet be
paald optimistische vooruitzichten voor
1967, hebben de situatie in politiek
Nederland nog meer verscherpt.
Informateur Beel staat voor de alles
behalve benijdenswaardige taak een
synthese te vinden tussen de mogelijk
heden en de problemen voor het ko
mende kabinet, al of niet een romp-
kablnet-Cals, een tussenregering K.V.P.
A.R. of een interimkabinet van (maar
dan ook zeer) deskundigen.
Dr. Beel beschikte reeds over een
onnoemelijk aantal gegevens, die het
kabinet-Cals als geheel en iedere minis
ter afzonderlijk ter beschikking stelde
van de toen als formateur optredende
ciis. W. K. N. Schmelzer. Hij beschikte
eveneens over de inzichten van de (li-
verse fracties: over een eventuele ver
hoging van de omzetbelasting met
twintig procent op 1 oktober 1967, een
eventueel uitstel van de verlaging, van
de loon- en inkomstenbelasting met een
half jaar en over nog een aantal andere
fiscaal-economische gegevens.
Zij zijn niet voldoende gebleken. In de
weken na de kabinetscrisis is er nogal
wat veranderd op het fiscaal-eenne-
misch-sociaal front, dat tezamen met
de gegevens rond de motie-Schmelzer
ingrijpende gevolgen kan hebben voor
de begroting 1967 en de onmiddellijk
daarop volgende jaren.
In politiek Den Haag overheerst
thans de vraag of het kabinet-Cals de
consequenties durft trekken uit dit al
les, vooral uit de nieuwste cijfers van
het Centraal Planbui'eau en uit de
waarschijnlijk sombere adviezen van de
Sociaal-Economische Raad ten aanzien
van de lonen. Dat wil zeggen: zijn ont
slag intrekken en de maatregelen ne
men, die thans (nog afgezien van de uit
de motie-Schmelzer voortvloeiende maat
regelen) noodzakelijk dreigen te worden.
Het ziet ernaar uit, dat informateur-
Beel thans in een vicieuze cirkel terecht
gekomen ls, opgebouwd uit politieke en
persoonlijke ranounta van het ja of nee.
slechts één gouverneurs-
i 17 (was 20), repu-
18 (was 15).
Samen met de 65 zetels' die niet ver
kiesbaar waren is de zetelverdeling: de
mocraten 64 - republikeinen 36.
Huis van afgevaardigden: democraten
248 (was 295), republikeinen 187 (was
140).
Gouverneurs: democraten 11 (was 20).
republikeinen 23 (was 15), en dus nog
een onbeslist. Er werden in' 35 van de 50
staten gouverneursverkiezingen gehou
den.
Reactie
By de verkiezingen viel een blanke
reactie waar te nemen op het streven
van de negers naar geiyke burgerrech
ten. zy hielp de republikeinen aan him
drie meest in het oog lopende overwin
ningen, In Californië, Illinois en Florida.
In Californië. waar de negerwij k van
Los Angeles vorig jaar het toneel van
ernstige rassenonlusten was. heeft een
groot aantal blanke kiezers de democra
tische gouverneur Edmund Brown laten
vallen om de uiterst conservatieve repu
blikein Ronald Reagan, een filmster, op
de zetel te helpen. Brown kreeg 96 pro
cent van het totale aantal in deze staat
door negers uitgebrachte stemmen.
Een dergelijke stap terug is ook waar
te nemen bij de overwinning van repu
blikein Charles Percy op de democra
tische senator Paul Douglas In Illinois.
Douglas' naam is verbonden met de de
mocratische stadsraad van Chicago, die
de negers bij hun eisen voor een demo
cratischer huisvestingsbeleid een flink
eind tegemoet kwam.
De republikein Claude Kirk, een voor
stander van rassenscheiding, werd gou
verneur van Florida. Kirk, die de ver
kiezingsleuze „Mijn huis is mijn kasteel"
voerde, verwierf 62 procent van de
stemmen van blanke kiezers en kwam
het sterkst voor de dag in streken waar
zich de afgelopen tijd rassentwisten voor
deden. De negers gaven 93 procent van
hun stemmen aan de democratische
De man die de meeste zijde spon
bij het rassenelement in de verkiezin
gen was aarts segregationist gouverneur
George Wallace van Alabama. Hij zal de
staat blijven besturen via zijn vrouw, die
als gouverneur werd gekozen, en het ras
senvraagstuk ongetwijfeld gebruiken bii
de presidentsverkiezingen in 1968. Tot
schrik van de republikeinen heeft Wal
lace tane weten dat hij erover denkt als
onafhankelijk kandidaat mee te doen.
hetgeen zijn huidige partij ernstig zou
kunnen benadelen
De Amerikaanse kiezers hebben dins
dag niet alleen gouverneurs en afgevaar
digden gekozen, maar zich ook uitgespro
ken over zaken als loterq, drankwet en
pornografie De kiezers van Californië
verwierpen een tegen pornografie gericht
voorstel dat aan jury's bevoegdheden zou
hebben verleend die gewoonlqk aan rech
ters zqn voorbehouden en dat de politie
in staat zou hebben gesteld zonder mach
tiging materiaal in beslag te nemen op
vermoeden van pomogTafie
In de staat New-York werd eerj plan
voor een staatsloterij tot steun aan scho
len aangenomen New-Hampshire behoudt
de sweepstake die in 1964 werd goedge
keurd, Colorado stemde met twee tegen
een voor behoud van de doodstraf.
De staat Washington schafte de wet
af waaronder verkoop van sterke drank
en andere waar op zondag was verboden.
De kiezers in New-Jersey keurden een
maatregel goed die paarderennen In de
avonduren toestaat.
De kiezers In Nevada hebben een 102
Jaar oude wet «begraven'4, die belasting
m
De kiezers van de staat Massachu
setts hebben een neger in de Senaat
gekozen. Edward w. Brooke* (1)7)
is daarmee de eerstee hegersenator
stnds 'tié'feconètriióttèperiode, tra de
burgeroorlog van 1860. Hij versloeg
de democraat Peabody, een warm
voorstander van gelijke burger
rechten, die gesteund werd door de
familie Kennedy.
laat heffen van alle mannelijke Inwoners
behalve „onbeschaafde indianen". De de-
mocratische kandidaat voor Kansas voor
het huis van afgevaardigden Robert Mad
den had een niet alledaagse tegenstander,
namelijk zijn eigen vader, een republikein
die door hem werd verslagen. Men zegt
dat de goede verstandhouding tussen va
der en zoon hierdoor niet wordt aangetast:
Vrouwen
De Amerikanen hebben voorts een
vrouw tot gouverneur, een tot senator en
tien zeker, maai' waarschijnlijk elf, in het
huis van afgevaardigden gekozen. Zij zijn
allen getrouwd of gehuwd geweest.
De vrouw van Wallace. Lurleen, versloeg
in Alabama haar republikeinse tegenstan
der. Haar man, die enige maanden gele
den zei dat door haar te kiezen niets zou
veranderen, bedankte de kiezers uit haar
naam. Lurleen zei geen woord.
Mevrouw Margaret Chase Smith, die nu
voor de vierde maal gekozen is tot repu
blikeins senator van Maine, komt nu als
enige vrouw in dit hoge college, Maurine
Neuberger heeft haar zetel voor Oregon
moeten afstaan. Onder de dames die voor
het huis gekozen zijn bevinden zich een
zangeres, twee advocaten, een onderwij
zeres en twee grootmoeders. Veertien da
mes zijn door de kiezers afgewezen.
(Vervolg van de voorpagina)
om deze woningen creëert, komt steeds
meer ten goede aan personen, die deze
beschutting eigenlijk niet nodig hebben
en voor wie zij niet is bedoeld. In dit
verband vermeldt de minister, dat voor
het jaar 1967 alleen al voor leningen
een bedrag is uitgetrokken van 2026
miljoen golden en voor rijksbijdragen
ruim 130 miljoen.
Zwakke groepen
Afgezien nog van deze financiële kant
van de zaak merkt de minister ook op,
dat een ondoelmatige wijze van bezet
ting van de woningvoorraad met name
voor de zwakke groepen van de bevol
king uiterst nadelig is. „Indien wonin
gen, die uitdrukkelijk bestemd zijn voor
gezinnen met beperkte financiële midde.
len, worden bezet door financieel draag-
krachtigen, zullen eerstgenoemden ofwel
in buitengewoon sterkere mate de last
•van het woningtekort ondervinden, of
hun toevlucht moeten nemen tot voor
hen te dure woningen".
Minister Bogaers en ook staats
secretaris Hoefnagels van Financiën, die
het wetsontwerp mede ondertekende
vindt, dat de meer draagkrachtigen ge
deeltelijk afstand moeten doen van niet
voor hen bestemde financiële faciliteiten,
zulks te meer omdat als gevolg van
budgettaire moeilijkheden het woning
wetprogramma voor 1967 in eerste in
stantie met 2500 woningen moest worden
verlaagd. De jaarlijkse last van het rijk
zal door de voorgestelde maatregel
worden verlicht, terwijl de te belasten
categorie bewoners zich zal gaan afvra
gen of de bezwaren, verbonden aan het
betrekken van een andere woning nog
wel opwegen tegen het voortgezet ver
blijf in de tegenwoordige.
Verhuizen?
„Op deze wijze zou kunnen worden
bereikt, ook al ie er geen sprake van
dwang om te verhuizen, dat men' eerder
bereid zal zijn daartoe over te gaan en
aldus een woning vrij te maken voor een
financieel minder draagkrachtig gezin",
aldus de minister.
De Raad voor de Volkshuisvesting
heeft zich inet slechts de kleinst moge
lijke meerderheid akkoord1 verklaard met
de voorgestelde maatregel. De grootst
mogelijke minderheid vindt-, dat perso
nen met hogere inkomens niet a priori
uitgesloten zijn van het bewonen van
een woningwetwoning. Ook vindt de
minderheid het bezwaarlijk, dat de hef
fing geen verband legt met de betaalde
huur en de waarde van het voordeel van
het bewonen van een woningwetwoning.
Grafschendingen
in Venlo en Blerick
VENLO (A.N.P.). De reeks graf
schendingen, die in de laatste weken in
Noord-Brabant en Limburg plaats
hadden, is in de afgelopen nacht op de
rooms-katholieke kerkhoven in Venlo
en Blerick voortgezet. Op het kerkhof
te Venlo zijn vijftig grafstenen omver
getrokken. Op verschillende hiervan is
het onderschrift „heil satan" en op een
grafmonument een hakenkruis aan
gebracht. Op het kerkhof te Blerick zijn
op 200 grafmonumenten hakenkruisen
geschilderd.
Nederlander moet
Z.-Afrika verlaten
JOHANNESBURG (AFP) Een Ne
derlandse anglicaanse geestelijke, de 29-
jarige P. Dil, moet Zuid-Afrika verlaten.
Hij heeft tien dagen tijd om tegen de
uitwijzing, waarvoor het Zuidafrikaanse
ministerie van Binnenlandse Zaken geen
redenen noemt, in beroep te gaan. De
heer Dil is lid van de vooruitstrevende
party. Stappen, die de Nederlandse am
bassade in Johannesburg heeft gedaan,
zijn zonder resultaat gebleven.
(ADVERTENTIE)
(Van een onzer redacteuren)
BREDA-TILBURG De bejaarden
anno 1966 leven van een pensioentje,
waarmee ze eerder thuishoren in de ma
gere vooroorlogse jaren dan in de vette
welvaartsstaat van vandaag. Ongeveer
de helft van hen moet het jaar uitzingen
met minder dan 3000 gulden. Dit zijn
vooral de ambachtslieden, kantoorbedien
den en ongeschoolde arbeiders. Slechts
een kwart van de bejaarden kan goed
rondkomen van zijn pensioen.
Deze nuchtere feiten zijn vergaard
door de gisteren in Tilburg gepromoveer
de di;. W. J. M, Mulders, de uit Breda
afkomstige directeur van het stedelijk
sociaal charitatief centrum te Roosen
daal. Feiten en cijfers, die hem bewogen
tot een plan, dat als wetsontwerp iedere
minister van Sociale Zaken 't hoofd zou
kosten. Hij bestormt de hele bestaande
pensioenwetgeving, incluis alle dure
maar heilige verzekeringshuisjes.
Zijn plan is een nieuw pensionerings
systeem, zonder levensverzekeringen,
zonder AOW, zonder algemene bijstands
wet. Welvaartsvast pensioen 70 procent
van het laatst genoten inkomen voor ie
dereen. De kosten komen uit een om
slagpremie van 22 procent van het bru-
to-inkomen. Dat is veel. Dr. Mulders
beseft dit. Voorzichtig stelt hij dan ook:
hiervoor zal ,,een mentaliteitsombuiging
in bepaalde lagen der bevolking vereist
zijn". Maar de nood van de bejaarden
is groot. Hij toont het aan in een 584 pa
gina's tellend proefschrift.
Dr. Mulders' voorstel zijn niet louter
studeerkamerbrouwsels, maar geboren in
Roosendaalse huiskamers en tehuizen,
zijn enquêteurs 3044 bejaarden hun
nood hebben horen klagen. Behalve de
veelal te magere pensioentjes bevat het
klachtenboek ook dringende wensen om
trent de, behuizing en de arbeidsmoge
lijkheden.
Hij schopt hard tegen het systeem
an fondsvorming aan. Zo laat hij bij
voorbeeld zien, dat het totale bedrag
aan premie (2.634 miljoen in 1962) be
taald door de werknemers (uit AOW,
pensioen- en levensverzekering) bijna
genoeg is voor de totale pensioenuitke-'
ringen (2.638 miljoen). Wat daar boven
op het bedrijfsleven (werkgevers) aan
premies betaalt (2.748 miljoen in 1962)
wordt weer helemaal in datzelfde be
drijfsleven geïnvesteerd.
De bedragen, zegt dr. Mulders, die nu
„onder het mom van pensioensvoorzie
ningen" zijn bijeengebracht, worden
„in feite aangewend voor kapitaalwer-
ken, resp. dekking van administratie
kosten". De gelijke pensioenvoorzienin
gen, zegt hij, „schieten hun doel voor
bij en worden investeringsinstituten, be
leggingstrusts". Objectiever, eerlijker en
doelmatiger zou, aldus dr. Mulders, het
„omslagstelsel" werken, wat door
hem dan ook fel wordt verdedigd.
Volgens dit systeem betaalt de actief
werkende generatie bijna „direct" de
uitkeringen aan de oudere generatie via
een premie, die dan in feite een stuk be
lasting wordt. Er zou dan niet meer
„gemanoeuvreerd" behoeven te worden
met invaliditeitswet, AOW, pensioenfond
sen in de bedrijven en levensverzeke
ringen. En bovendien: de algemene bij
standswet en charitatieve instellingen
zouden, op een enkele uitzondering na,
voerbodig worden.
Maar dr. Mulders voelt de storm van
verontwaardiging al opsteken. Hoe kun
nen wij een premie van 22 procent naast
de andere belastingen en sociale las
ten opbrengen? Ook hier weet de Roo
sendaalse bejaardenkenner raad. Parti
culiere levensverzekeringen met lijfren
teclausule hoeft men niet meer af te
sluiten. Bovendien betalen we al een
deel van deze premie in onze AOW-pre-
mie. Gemiddeld zou de nieuwe premie
dus maar een extra-last van 12 procent
van het bruto-inkomen betekenen.
(ADVERTENTIE)
hOllLRJUOOd
hoeden
In harig vilt.
Grijs, bruin, groen.
21.50
herenmodezaak
Alle controverses tussen beide partijen terzijde schuivend, hebben zowel Rob de Nijs als de fiords" gisteren hun
handtekening gezet onder het contractdat hen weer broederlijk samenbrengt. De „verzoening" werd tot stand gebracht
door oud-zanger John de Mol. directeur van International Artists, onder welk management de groep in de toekomst
gaat optreden.
Betoging voor
echtscheiding
in Italië
ROME (Reuter) Ongeveer 20.000
personen zullen deelnemen aan een be
toging op de Piazza fei Popoio in Rome
om de invoering van de mogelijkheid
lot echtscheiding in Italië te eisen, zo
heeft een woordvoerder van de Itali
aanse echtscheldingsbond woensdag
avond meegedeeld.
