Bost ik 1
Van nu af aan heet lijm
Britse spoorwegen
rijden 19e eeuw uit
Nobelprijzen voor
onderzoekers van
„kleinste wereld
Tijdperk van regionale lijnen voorbij
Fluwelen gordijn van
Vaticaan gaat open
VRIJDAG 4 NOVEMBER 1966
DE LEIDSE COURANT
ADVERTENTIE
Van onze correspondent)
LONDEN-M.ANCHESTER Treinreizigers in Engeland beginnen le merken dat
er met de Britse spoorwegen iets gaande is. Het oudste spoorwegland ter wereld
bezit een van de meest ouderwetse spoorwegen in Europa. Maar British Rail is
en, het oude. smerige en inefficiënte van zich
maliseerde bedrijf ondergaat een operatie, een
nweggeschiedenls. Niet slechts nieuwe treinen.
?n nieuwe stations, ook een andere benadering
:n nieuw symbool en zelfs een nieuwe naam:
en British Railways was. En British Rail heeft
riet dit alles zo veel succesf dat het buitenlanders met trots zyn nieuwste parade-
paardje laat zien: de enkele maanden oude geëlektrificeerde expresverbinding tussen
Londen en Liverpool-Manchester.
bezig zich op te Irissen, te verniei
nf te schudden Het in 1048 gena
eshaping", die uniek is in de s|
flektrificaties op belangrijke lynei
iet publiek, nieuwe kleuren.
British Rail. wat tot voor enkele j
■H
NATUURKUNDE EN CHEMIE
STOCKHOLM (UPI< Twee geleerden, die zich bezig houden met bet onderzoek
van de kleinste der „werelden" de miniatuurwereld van het atoom ztyn de
Nobelprijzen natuurkunde en chemie toegewezen. Prof. dr. Alfred Kastlcr van de
l'Ecole Normale Supérieure le Parijs krijgt de prijs voor natuurkunde voor de
..ontdekking van de ontwikkeling van optische methoden \oor bestudering van do
hertzresonanties In atomen". Prof. Robert Sanderson Mulllkan van de universiteit
van Chicago krijgt de prijs voor chemie voor ..zijn fundamentele werk betreffend®
chemische bindingen en de elektronische structuur van moleculen door de mole
culaire
lode".
Voor de verwende treinreiziger op het vasteland
n Europa is deze London-Midland-expresse niet
n erg interessante bezienswaardigheid, zo lang
bij niet bekend is met de toestanden bij de Britse
spoorwegen, die geleidelijk tot het verleden gaan
behoren en met de krachttoer die nodig is om dit
te bewerken. De voorgeschiedenis ligt in de liberale
negentiende eeuw. toen kolen-, slaat- en textiel-
baionnen er plezier in hadden hun eigen spoor
lijnen aan te leggen en er aanvankelijk nog winst
wisten te behalen. Er ontstonden honderden
kleine spoorwegmaatschappijen, die ieder ofwel
enige regionale lijntjes, of één grote lijn exploi
teerden. Ging het. de een goed. dan nam een ander
e concurrentie op met de aanleg van een paral-
elle verbinding op enkele tientallen kilometers
fstand. Deze ..creatieve destructie" (zoals ..The
Economist" het eens noemde» leidde ertoe dat bij-
oorbeeld de treinreiziger die van Manchester naar
Liverpool wilde, kon kiezen tussen vijf velschillende
verbindingen, ieder met zijn eigen station. Tussen
Londen en de Midlands waren er drie of vier
■ei-schillende mogelijkheden en overal in het land
ag men op korte of langere afstanden hetzelfde
beeld.
Evenals we in het verleden, op veel kleinere
schaal, in eigen land hebben gezien, leidde de
dodelijke concurrentie tot fusies en opheffing van
vele kleine maatschappijen. Toch bestonden er
in de jaren twintig in Engeland nog honderd zelf
standige spooivvegma a tsch app ij en Dat aantal is
daarna zo sterk verminderd, dat er in 1948 bij de
nationalisatie van de spoorwegen in Groot-Brit-
tannië vier maatschappijen moesten worden sa
mengevoegd tot British Railways.
Deze samenvoeging en nationalisatie bood eindelijk
de mogelijkheid om het mes te zetten in de over
dadige restanten van het negentiende-eeuwse
kapitalisme. Want de Britse spoorwegen waren
toen ln alle opzichten nog vrijwel een negentiende
eeuws bedrijf: elektrificatie nog slechts op kleine
schaal, vooral in de omgeving van Londen en voor
het overige stoomtractietreinen en stations zon
der comfort en een volkomen verouderd goederen
vervoer. Ieder dorp en ieder stadje had zijn spoor
wegverbinding. maai' de diensten waren traag en
inefficiënt. Niemand in deze spoorwegminnende
natie had er blijkbaar ooit op gelet of tientallen
kleine lijnen nog wel de maatschappelijke functie
vervulden w aarvoor zij honderd jaar geleden waren
aangelegd.
Het was bepaald geen uitzondering dat een trein
jaar in jaar uit op een dorpsstation stopte om
iedere morgen één passagier te laten instappen.
Andere treinen vervoerden met veel geluk een
handje vol passagiers en op sommige trajecten
legden de spoorwegen zich toe op liet kol en vervoer.
Pas 11a 1948 is de economische achterlijkheid van
de Britse spoorwegen in zijn volle omvang aan
het licht gekomen. De eerste president van het
genationaliseerde bedrijf. Roberts, ontwierp in 1950
een plan om de hoofdlijnen te elektrificeien. Het
moest echter nog twaalf jaar duren eer de zaak
grondig werd aangepakt. In 1962 kocht de minister
van Vervoer de bekende dr. R. Beeching weg bij
de chemische industrie IBI en stelde hem tegen
een jaarsalaris van 240.000 pond aan tot president
van British Railways met de bijzondere opdracht
een rationalisatie en modemiseringsplan op te
stellen. Het duurde niet lang of dr. Beeching bracht
de Britse gemoedren in beweging met een rapport,
dat een groot aantal radicale ingrepen in het
spoorwegbedrijf voorstelde. De meeste ophef ver
oorzaakte zijn voorstel om verscheidene duizenden
kilometers spoorlijn op te heffen.
Als gevolg van een beginselvastheid, die de Britse
binnenlandse politiek kenmerkt is dr Beeching
inmiddels van het spoorwegtoneèl verdwenen: hii
was als president van het staatsbedrijf aangesteld
door een conservatieve regering en moest, toen
in 1964 een Labourregering ging optreden, plaats
maken voor S. E. Raymond, destijds vice-president.
De modern 1 sering, waarvoor Roberts en Beeching
de basis legden, gaat echter door. zij het minder
radicaal dan destijds voorgesteld. De opzet blijft
hetzelfde namelijk een spoorwegbedrijf volgens
een geheel nieuwe conceptie En dit niet alleen om
het bedrijf zelf weer efficiënt te maken, want ook
deze regering kampt met zorgen over het weg
verkeer acht miljoen auto's op de Engelse wegen
Er zijn sinds 1948 al enkele opmerkelijke resul
taten bereikt Het spoorwegnet is sindsdien met
niet minder dan 7500 km ingekrompen tot 24 000
km. er zijn 700 stations voor het. personenvervoer
opgeheven en het personeelsbestand van British
Rail ls teruggebracht van 600.000 tot 350.000 man.
Nog sneller dan de elektrische tractie wordt de
diesel tract ie ingevoerd en dit heeft tot. geve1? dat
reeds aan het eind van dit jaar de stoomtractie
naar verwachting--eöwel verdwenen zal ziin
Deze massale ingieep op technisch vlak gaat ge
paard met een opmerkelijke mentaliteitsverande
ring binnen het bedrijf en een geheel nieuwe pre
sentatie tegenover het. publiek, waarvoor een jaren
lange diepgaande studie nodig is geweest. Tot in
de kleinste details gaat de treinreiziger in Enge
land merken, dat hij met een nieuw bedrijf te
doen heeft. Functionarissen van British Rail re
kenden ons voor dat de resultaten van deze
vernieuwingen nu reeds verheugend zijn In april
werd de geëlektrificeerde en versnelde ver
binding tussen Londen en Manchester-Liverpool
Dit is op het o ij en blik hot paradepaardje van de
zich vernieuwende Britse spoorwegen, de
geëlektrificeerde expresseverbinding, die enkele
maanden geleden lot stand kwam tussen Londen
en LiverpoolManchester, een van de drukste
spoorverbindingen ter wereld. De elektrificatie en
de ontwikkeling van het nieuwe rollend materieel I
heeft één en driekwart miljard gulden gekost en
men heeft er acht jaar aan gewerkt. De
aanzienlijk versnelde verbinding brengt nu reed-s
een flinke reizigerswinst op.
ln gebruik genomen Het passagiersvervoer op
deze verbinding is sindsdien met 65 procent toe
genomen, de omzet met 50 procent. Het lucht
vervoer tussen deze plaatsen is in de afgelopen
maanden tot de helft teruggelopen Een nog ver
rassender resultaat Ls. dat er in Coventry honderd
procent meer treinreizigers in- en uitstappen sinds
er eind vorig jaar een nieuw station geopend werd
en de stad enkele maanden geleden in het ge
ëlektrificeerde net werd opgenomen. Het zal ove
rigens nog Mentallen jaren duren en vele mil
joenen vragen eer British Raiil in het gehele land
dergelijke resultaten kan t
Het interieur van de nieuwe Britse treinen kan de
vergelijking met de modernste internationale
treinen op het vasteland van Europa doorstaan,
hoewel de Engelsen zelf toegeven, dat zij noa niet
de technische perfectie van het Duitse, Zwitserse
en Franse materieel hebben bereikt.
Bri
Rail
honderd schepen een
van de grootste rederijen
in Engeland probeert
currentie met nieuwe
mededingers om de gun
Modernisering
ook op zee
Werk voor leken
onbegrijpelijk
..Het is welhaast onmogelijk om het I
werk van deze twee geleerden te
verklaren aan mensen, die geen geleerden
zijn." zo zei prof Erik Rudberg.
secretaris van de Koninklijke Zweedse
Academie van Wetenschappen, op een
persconferentie. ..De nauwste relatie
tussen Kastler en Mulliken is. «lat beulen
deze prezen beslist verdiend hebben."
zei hij. eraan toevoegend, dat «ie
academie Kastler en Mulliken uit 200
voorgedragen geleerden had gekozen.
Belden waren al eerder voor de prjjzen
voorgedragen.
Kastler, één van de mede-uitvinders, j
van de Laser „light amplification by j
stimulated emission of radiation"),!
introduceerde in 1949 een methode, de
„dubbele resonantie" genoemd, waarmee
de structuur van de smalle spectrale
lijnen van atomen en moleculen kon
worden bestudeerd. In 1964 is aan drie j
andere Laseronderzoekers de Nobelprijs
voor natuurkunde toegewezen.
Kastler werd 64 jaar gifleden in
Gübwiller. de Elzas. geboren. Hij
trouwde in 1942 en is thans de vader
van drie kinderen. Toen hij van het
heuglijke nieuws in kennis werd gesteld,
zei Kastler. dat de prijs aan de leden
van zijn team, waarmee hij de laatste
vijftien jaar had samengewerkt, diende
te worden gegeven.
De Amerikaanse winnaar van de
Nobelprijs voor chemie, Mulliken. is in
Zweden en de rest van Europa bekend
door verscheidene bezoeken die hij er
heeft afgelegd.
Mulliken, thans 70 Jaar oud, werd op
7 juni 1896 in Newbury Port
l Massachusetts) geboren. Hij trouwde
ln 1929 en ls thans de vader van twee
dochters. Hij heeft zich beziggehouden
op velerlei terreinen van de wetenschap
van atoombommen tot de modernste
en ingewikkeldste computers Op het
ogenblik werkt hij met computers op de
universiteit van Chicago in samen
werking niet dr. Clemens C. J. Roothaan
hoogleraar in de natuurkunde.
Afgezette Spaanse
priester benoemd
in lioge functie
BARCELONA (KNP) De priester
het
bliek stand te houdei
Thans 1
rederij®
leder in
zowel in
Harwict
laken de beide
1 per etmaal I
de Hoek als in 1
rentiestryd blijkt tegel
woordig te zijn «1e ma
waarin passagiers in h
elka;
Üc
I Een belangrijk onderdeel van de vernieuwingen van British Rail vormt de bouw van vele nieuwe
J stations, die vergeleken bij de oudere Engelse spoorwegstations zeer revolutionair zijn. De stationsbouw
I handt ongeveer gelijke tred met de elektrificatie. Coventry (zie fotoen Manchester (Piccadilly)
I hebben reeds nieuwe stations. Het station Euston in Londen het begin van de nieuwe elektrische lijn
jt en het New Street-station in Birmingham ondergaan op het ogenblik oen grootscheepse herbouw.
meenemen. Op-«
hierin hebben
Rail en de stoo
maatschappij
Nederlandse rederij ver
zorgt sinds jaar en dag
Hoek van Holland en
Harwich en Britse
Spoorwegen de nacht-
de zomerdienst van 1968
grote rol dienst. Met Ingang van
strijd en zullen zij een wissel-
British dienst gaan onderhou-
omvaart- den.
.Zeeland" Op het ogenblik varen
zowel de ..Zeeland"
de BR. ieder met di
Nederlandse ..Koning
Wilhelmlna" en de E
gelse Jkvalon" nog ma
enkele jaren in de vaart schip heen
lijn. Beide rederijen zul
bestaande schepen steeds
in de vaart. Over twee
Jaar zullen echter zowel
de „Zeeland" als de B K.
net
schepen (samen dus
vier) afstoten en leder
een nieuw gelijksoortig
..Roll on Roll off' -schip
dus afwisselend
en nachtdienst
Uiteraard stelt
deze wisselende dienst
hoge eisen aan de te
bouwen schepen.
Eigen persbureau
neemt voorlichting
ter hand
ROME Vorige week bereikte on
het bericht, dat het Vaticaan een pers
bureau heeft geopend en dal de leidin
dag briefin.
ferenties gegeven Mgr. F:
die de leiding had van he
bureau, was uiteindelijk
Maa
dag zelf,
tslotei
I venire d'Italia, een meestal goed inge-1 nicatie enkele weken geleden nog was,
lichte krant, het bericht, dat het Uffi- moge blijken uit een toespraak di®
zio Stampa zou worden heropend en prof. R. van Kets, president van het
I dat het onder leiding zou komen te IDOC, begin oktober heeft gehouden.
staan van mgr. Fausto Vallainc. lede- „Het gezag", zo zei hij letterlijk,
re week zouden er persconterenties wor- „wordt nog steeds uitgeoefend vanach-
den gegeven en alle normale inform»- ter de dikke muren der paleizen. De
tiediensten zouden er worden verricht, j politiek van dat gezag wordt al te dik-
Nog diezelfde middag gaf de Osserva-1 wijls bepaald door mensen, die onvol- j
J tore Romano een bulletin uit, waarin doende afweten van de huidige wereld".!
j dit bei icht ten stelligste werd ontkend En over de gewone gelovige merkte
Het lijdt geen twijfel, dat dit dementi hij op „De christen voelt zich verlo-1
door het staatssecretariaat werd inge- ren in de donkere gangen, die hij moet
geven, zoals alle bulletins die het bu- aflopen om in contact te treden met
reau van de Osservatore verlaten, n- het geestelijk gezag, en hij vraagt zich,
siders zagen hierin een teken van touw-j heel natuurlijk, af. langs welke wegen
trekkerij achter de schermen. Tegen- dat gezag zich laat informeren over
over stromingen, die de moderne we- zijn godsdienstige en morele behoeften.
reld open tegemoet wilden treden, slon- Te midden van de ontelbare radioanten-
den andere, die de" oude sfeer van ge-nes zoekt de christen moeizaam de ah-I
heimzinnigheid wensten te bewaren tenne waarlangs zijn stem zou kunnen
Tussen die twee tegenstrijdige krachten worden gehooid"
Gevecht tussen
Rode Wachters
en arbeiders
hulpbisschop Gonzalez Martin «1
hele reorganisatie tijdelijk gesloten.
t zal op basis van de conciliegeest
geheel worden gereorganiseerd. Bij
mderzoek zijn de seminaristen zelf
betrokken, alsmede de diocesane gees
telijkheid en de religieuzen. Het semi
narie van Barcelona is het eriige in
Catalonlé en een van de grootste van
Spanje. Het vorige trimester zijn er on
geregeldheden voorgekomen in ver
band met de priesterdemonstraties die
in mei in Barcelona zijn gehouden.
Maar de studenten protesteerden ook
tegen de onderwijsmethoden aan het
seminarie en de strakke voorschriften
De benoeming van Torrella wordt in
Spaanse katholieke kringen daarom
ook beschouwd als een uitdaging aan
de conservatieve groep in het Spaanse
episcopaat.
Verhit debat in
Brits Lagerhuis
LONDEN (UP)
MOSKOU (MM) Op hel centrale!
ricn An-Minh plein van Peking hebben
londerden Chinese arbeiders slag gele
lussen premier Harold Wilson en de
servalieve oppositieleider Edward H
over «l< mogelijke Britse toetreding
de EEG.
Heath, die in 1962'63 de Britse del
tie leidde bij de dramatische onder
delingen over de Britse toetredinf
Brussel, beschuldigde Wilson van ,,f
liteit" in zijn antwoorden op parici
ingaande de Eurom;
Subsidie rijdende
viswinkels
DEN HAAG (ANP) Een dezer da
gen zal in de Staatscourant de beschik
king van de minister van Landbouw en
Visserij worden gepubliceerd, waarin de
regeling omtrent een ten behoeve van de
aanschaffing van rijdende viswinkels te
verlenen bijdrage wordt vastgelegd. Blij
kens de beschikking kan de directeur-
generaal van de voedselvoorziening en de
visserij onder bepaalde voorwaarden aan
visdetailhandelaren, die voornemens zijn
door aanschaffing van een radende vis
winkel nieuwe afzetgebieden te ontalui-
bijdrage verlenen van ten hoog
ste e
derde, tot e
i duizend gulden.
van de rijdende 1
j tot een royalere
produkten te kor
an de totale koo
iswinkel. Beoogd
en in het kader v
Hij be<
icille Heilige Stoel
Stampa. Hij heeft
dedelingcn gedaan.
1 gehe
>et gij
plai
s hebben gekregei
Wij verheugen ons over deze ontwik-
1 keling. Toen wij enkele weken geleden
in Rome waren, om de stand van het
postconciliaire werk op te nemen, heb
ben wij nog aan de lijve ondervonden,
hoe totaal het gebrek aan voorlichting
over deze zaken was. Als men ons toen
gevraagd had. de sfeer in Rome met
een paar woorden te schetsen, dan zou
den we hebben gezegd: het fluwelen bleek
gordijn is weer gevallen, op hi
e zijn mogelijkheden voort te gaan op wereld.
- dezelfde voet (als tijdens het concilie) venasse
e I met dien verstande, dat het nieuws aan was ern
r u zal worden overgebracht met de snel- onverdai
heid en de uitvoerigheid, die vereist tholiquei
worden door deze tijd en die beantwoor
den aan het belang van de informatie".
De/.e belofte is nu dan eindelijk inge
lost. Maar we hebben alle reden om
aan te nemen, dat aan dit heuglijk feit
enig touwtrekken achter de schermen mentat
vooraf is gegaan. Paus Paulus zelf Neder!
heeft ongetwijfeld altijd de bedoeling
gehad voor een goede voorlichting van
pers, radio en televisie te zorgen. Dit
op 25 juni van dit jaar,
aald beschoi
i eindelijk O]
in die opening Chi
porti
ingen voor de arbeide
•n M;io tse-Toeng een
1 hebben gekregen dan
;rde dat „gei
ouwen heeft" 1
Wil
eidei
1 heerst weer de grote stilte
geheim: het lijkt wel alsof er noc
concilie geweest is.
1 het I woordigers van de Italiaanse pers zijn
een toezeggingen van vorig jaar herhaalde.
Maar wij moeten ook aannemen, dat
Het contrast met de situatie van de er in zijn onmiddellijke omgeving krach-
conciliejaren was inderdaad buitenge- ten aan het werk zijn, die hem de voet
woon groot. Toen werden er zij het dwars proberen te zetten,
onder druk van radio, pers en televi-Op 24 september verscheen in de Av-
gestoord. /.o ze
tijdschrift Infori
Internationales
ote stilzwijgen" functioneerde, v
IDOC, het internationaal docu-
tcentrum, voortgekomen uit het -
idse DOC, dat zich tijdens het I
nodi- Onder de kreet „de revisionisten heb
ben hier hun toevlucht gezocht, snij hun
hoofden eraf" bestormden de studen
ten voornamelijk van de kweekschool
in Peking hel museum, dat volgens de
nvestia verdedigd werd door enige hon
derden arbeiders en burgers. De rode
gardisten werden verslagen.
1 Fantir
had gesproken, zouden wij ons
in deze positie bevinden." De i
ren raakten zo verhit, dat de
Shinwell zich afvroeg: „ls dit e«
gevecht of kunnen wij allema
Don
uurgevecht tus-
twee politieke
ingeveer 135 kl-
ingo. zijn drie
k personen gedood en vyf gewond geraakt
Het is de tweede keer in vijf dagen dat
ifl bij een vuurgevecht slachtoffers vallen.
Er heerst een gespannen toestand ln de
republiek.
eldfa;
1 had
ADVERTENTIE
Met de
t van de klok heeft 1
het dossiers en bulletins gepubliceerd, j
die een goede kijk gaven op de ontwik-
keling van de postconciliaire theologie j
en op de gebeurtenissen in de wereld
kerk na de afsluiting van het concilie.
Wij hopen dat het hiermee zal doorgaan.
Want naast een officieel Vaticaans pers
bureau kunnen wij 'n Instituut sis het j
IDOC nog heel goed gebruiken.
Hoe ernstig het gebrek aan commu- I
i.T.15
De glasheldere kit, die alles
muurvast aan elkaar lijmt. In extra grote tube.
