katechismus
De nieuwe
katechismus
BUITENLAND
TOONT GROTE
INTERESSE
VOOR
NEDERLANDSE
PRIMEUR
de Kerk zat erom te springen
Een boeiend
en gelovig
boek niet
eigentijdse
kijk op oude
waarbeden
IK VIND DA T HET HEEL AARDIG
GEGAAN IS DE EERSTE 10 JAAR
ZATERDAG 8 OKTOBER 1966
DE LEIDSE COURANT
„Het Idee, om een Nederlandse katechis
mus voor volwassenen samen te stellen,
is ontstaan in 1961 tijdens een bijeen
komst van katecheten in Londen. Ik was
daar met pater Schoonenberg en luister
de naar de voordrachten van een paar
concilietheologen. Zij benadrukten zeer
sterk de noodzaak van katechese voor
volwassenen. „Wij doen idioot in de
Kerk," zeiden ze, „we sloven ons uit voor
de jeugd en we verwaarlozen de volwas
senen." Toen is er bij ons een lichtje gaan
branden. Thuisgekomen zijn we als de
bliksem naar de Maliebaan gegaan, om
onze bevindingen mee te delen. De kardi
naal ging onmiddellijk akkoord. Hij gaf
ons de opdracht een katechismus voor
volwassenen samen te stellen." Dit ver
telt pater W. Bless S.J., directeur van het
Toch is dat wel begrijpelijk voor ie
mand die iets meer van de achtergron
den weet. In Nederland liepen deskun
digen al jaren rond met de vraag: wat
dient een goede katechismus voor de
scholen te bevatten? En by het zoeken
naar een antwoord waren zij tot de
overtuiging gekomen, dat dit nooit ge
geven kon worden, als niet eerst vast
stond, wat een goede katechese aan vol
wassenen moest bieden. Hun overwe
gingen hadden al geleid tot de opstel
ling van een „ontwerp Nederlandse ka
techismus voor volwassenen". En dus
was de bodem hier voorbereid. Het
zaad, dat erin viel, kon meteen gaan
ontkiemen.
In 1962 hebben de bisschoppen nun
gelovigen meegedeeld, dat er een kate
chismus .voor volwassenen zou worden
gemaakt. Meteen begon het Hoger Ka-
techetisch Instituut op volle toeren te
draaien. Het gestencilde ontwerp werd
aan 150 mensen toegestuurd, aan theo
logen en aan priesters uit de praktijk
maar ook aan gewone vaders en moe
ders. De reacties waren over het alge-
teen positief: er moest iets dergelijks
dromen. Maar tegen de opzet bleek nog-
^1 wat detailkritiek te bestaan: er kwa
men ongeveer 10.000 opmerkingen bin
nen. Zij waren echter niet van dien
aard, dat het ontwerp in de kachel
moest worden gegooid, de grote lijn
kon worden behouden.
„Wanneer je de nieuwe katechismus
met het eerste ontwerp vergelijkt, al
dus pater Bless, kun je het niet meer
herkennen. We hebben er niet alleen alle
kritiek in verwerkt maar ook alle ont
wikkelingen, die zich de laatste jaren
in onze Kerk hebben voorgedaan. Tij
dens het concilie bijvoorbeeld werden
wij regelmatig door de bisschoppen van
de nieuwste snufjes op de hoogte gehou
den. Het is mede daaraan te danken,
dat de katechismus zo kort na de afslui
ting van het concilie heeft kunnen ver
schijnen".
Hoger Katechetisch Instituut te Nijmegen, suggestie van die theologen voor kennis-
Hij is er kennelijk toch wel een beetje geving hebben aangenomen en dat alleen
trots op, dat alle andere congressisten de de twee Nederlanders erop in zijn gegaan.
Moment-opname
Ik vraag hem, hoe het mogelijk is,
op dit moment een officiële neerslag te
geven van het katholieke denken, of al
les daarvoor niet te veel in ontwikke
ling is. Pater Bless antwoordt: „In
derdaad is dit uiterst moeilijk maar
we hebben ons best gedaan. Ons boek
is bij tot 1 maart 1966, de datum waar
op de bisschoppen hun handtekening on
der de tekst hebben gezet. Natuurlijk
is de ontwikkeling op die datum niet
afgesloten. Punten, die op dat moment
nog open waren, neem bijv. de kwes
tie van de pil, hebben wij ook open ge
laten. Dat wij, ondanks de snelle ont
wikkelingen, een momentopname hebben
durven maken, is alleen te verklaren
uit het feit, dat de Kerk om een kate
chese voor volwassenen zit te springen,
hoe onvolmaakt die ook zijn mag".
merken, dat hij vanuit een gelovige m
taliteit is geschreven. De kille lucht
het ongeloof zullen zij er nergens in a
Op myn vraag of de gewone man z>
boek van zeshonderd pagina's zal lez
kan pater Bless alleen maar antwoorden
dat hij het hoopt. „Dit geldt natuurlijk
niet voor hen. die nooit een boek lezen:
voor hen zal ?.e nieuwe katechismus op
een of andere manier gebroken moeten
worden, in preek, conferentie, gespreks
groep of iets dergelijks. En wat de echte
lezers betreft: ook van hen wordt niet
verwacht, dat zij het bock van a
zullen doorworstelen. Daar is het niet
voor. Men kan overal beginnen en over
al ophouden. Een uitgebreid register wgst
daarbij de weg".
We praten ook nog even over de taal
waarin het boek geschreven is. Pater
Bless is ervan overtuigd, dat die taal en
met name de verstaanbaarheid aan
alle eisen voldoet. Het is het werk van
één eindredacteur, wiens naam hij he
laas niet kan noemen. Vaktermen zijn
zoveel mogelijk vermeden en waar zij
niet vermeden konden worden (neem
bijv. een term als transsubstantiatie)
daar worden zij uitgelegd.
„Ik zou het prachtig vinden, aldus pa
ter Bless, wanneer pastoors jongelui, die
gaan trouwen, in de nieuwe katechismus
zouden willen inleiden. En die dan als
huwelijksgeschenk zouden willen meege
ven. Dan komt hij terecht waar hij we-
zen moet. Aan jongeren moet men hem
niet in handen geven: die kunnen er
j niets mee beginnen. Zelfs voor de 18-ja-
1 rigencursus acht ik de nieuwe katechis-
techi a voor de „rudes", voor de
ongeletterden heeft gemaakt. Daarmee
komen wij in onze tijd niet klaar. Voor
de kinderen niet, omdat deze veel min
der stof nodig hebben dan de ongelet
terde volwassenen. En voor de volwas
senen niet, omdat deze over heel de
lijn mondig beginnen te worden, in Ne
derland en in praktisch alle andere
landen. „Toch hebben wij de wereld
primeur. Ik zou niet weten in welke
tijd of in welk diocees bisschoppen
ooit zulk een katechismus hebben uit-
Pater Bless is nuchter genoeg om te
beseffen, dat er op dit boek nogal wat
kritiek zal komen. Hij heeft al stem
men gehoord, die het te moeilijk en te
uitgebreid vinden, anderen vinden het
te gemakkelijk. „Geen van beide is
waar. Inderdaad kan iemand met al
leen lagere-schoolopleiding dit boek
lezen. Maar een kind van twaalf
jaar kan het niet. Er is beslist een ech
te geestelijke volwassenheid voor nodig".
De nieuwe katechismus probeert een
volwassen kijk op het katholieke den
ken te geven. Daaraan is volgens pa
ter Bless een enorme behoefte. „De
mensen moeten niets meer hebben van
het infantiele gedoe dat de vroegere
katechese wel eens is geweest. Ze wil
len precies weten, hoe de kaarten lig
gen en ook, wat de bisschoppen zelf
op geloofsgebied houden. Als er ruimte
is voor verder denken, dan eisen ze die
ruimte ook op. Ze willen de deur niet
zien afgegrendeld. Ze vragen om een
open leiding en in die zin om zekerheid.
I De nieuwe katechismus probeert hun
Jdie te geven, door over elk mysterie
met zijn lezers een dialoog aan te gaan.
En als hij conclusies trekt, dan berus
ten die altijd op argumenten".
Geen compromis
Pater Bless zit enthousiast te vertel
len en realiseert zich opeens, dat hij zich
misschien wat te veel laat gaan. „U
denkt misschien: die vent is half gaar,
maar u moet dat goed begrijpen. Wij zijn
allemaal vol van dit boek. Het heeft ons
veel kopzorgen "ekost en uiteindelijk is
het gelukt. Met grote tekorten, daarvan
zijn we zelf het meest overtuigd. Maar
vergeet alsjeblieft niet, dat wij geen en
kel voorbeeld hadden waarop we konden
teruggrijpen, dat we helemaal moesten
varen op ons eigen kompas".
Van de theologen verwacht hij niet veel
kritiek, omdat deze zo goed als allen bij
het werk aan de nieuwe katechismus zijn
ingeschakeld: de modern denkende zo
goed als de aanhangers van de traditio
nele richting. „Toch is het resultaat
nergens een compromis. Wij hebben al
tijd getracht een neerslag te geven van
het hedendaagse katholieke denken in
heel de wereld; en die wereld is groter
dan Nederland. Misschien zullen enke
le avant-gardisten zich op bepaalde pun
ten teleurgesteld voelen maar dat geldt
zeker niet voor de overgrote meerder
heid der theologen. En wat de meer
behoudgezinden betreft: ik ben ervan
overtuigd, dat zij voor de nieuwe kate
chismus gewonnen zullen worden, om
dat alles volledig wordt verantwoord en
uitgelegd. Zij zullen in ieder geval be-
lu de roos
Dat Nederland met dit initiatief ii
roos heeft geschoten, blijkt wel uit het
feit, dat nu al zes landen een optie op de
vertaling hebben genomen, zonder het
boek zelfs maar te hebben gezien. Er
komen dus zeker vertalingen in het Frans,
Duits, Engels, Italiaans, Spaans en Portu
gees. „Ze staan eenvoudig te dringen,
zegt pater Bless. Dat betekent natuurlijk
niet, dat buitenlandse episcopaten onze
katechismus voor hun rekening wen
sen te nemen. Maar wel, dat die verta
lingen hen zullen inspireren, om zelf iets
dergelijks en waarschijnlijk iets veel be
ters te gaan maken. Wij streven echt
niet naar het uitgeven van een wereldka-
techismus, dat zou een complete dwaas
heid zijn".
Of er naast de katechismus voor vol
wassenen ook nog een katechismus voor
kinderen zal komen? Pater Bless durft
het haast niet met zekerheid te bevesti
gen of te ontkennen. Volgens hem loopt
de schoolkatechese op het ogenblik goed
en kan men rustig op de ingeslagen weg
voortgaan. Bovendien moet de kateche
se zich volgens hem eerst tot de volwas
senen richten en pas via de volwassenen
tot de kinderen. „Wij werken op lange
termijn, dan krijgt de katechese kans
om wortel te schieten. Eerst proberen
de generatie van pas-volwassenen in de
nieuwe geloofshouding in te wijden. Dan
volgt de rest vanzelf".
Hoewel hij tijdens ons gesprek meer
malen benadrukt, dat ik over de nieuwe
katechismus niet triomfalistisch moet
schrijven, besluit pater Bless toch met
een optimistische noot: „Het is een mooi
boek en wat meer zegt: het is een gelo
vig boek. Al degenen die eraan hebben
meegewerkt, hebben dit gedaan vanuit
een gelovig engagement, het is op iede
re pagina te merken. Mensen, die de
proeven gelezen hebben, zyn er diep
door getroffen. En ik heb de vaste hoop,
dat de honderdduizenden lezers van
straks diezelfde ervaring zullen hebben.
Dr. ALFRED VAN DE WEIJER
Geloofs
verkondiging
voor
volwassenen
UTRECHT De nieuwe katechismus is zó
nieuw dat hij onmogelijk na eerste lezing volledig
beoordeeld kan worden. Daarmee zullen we moe
ten wachten tot hij een paar jaar in gebruik is
geweest. In deze bespreking willen wij ons be
perken tot het maken van enkele opmerkingen die
tijdens het lezen bij ons naar voren zijn gekomen.
Allereerst iets over de opbouw van het boek Deze
volgt de weg vanaf het eerste religieuze verlangen, dat
in de mens opkomt, tot aan zijn uiteindelijke voltooiing.
Aan het begin staat de vragende mens, die probeert het
mysterie van zijn bestaan te doorgronden. Aan het einde
staat God. die ..alles in allen" is geworden. De weg
heeft vijf etappes. De eerste houdt zich bezig met het
mysterie van ons bestaan, zoals dat overal en altijd door
de mensen is aangevoeld. De tweede schetst het ant
woord. zoals dat gegeven wordt door de grote wereld
godsdiensten. en het tastende zoeken van Israël. De
derde laat zien hoe God in Christus het definitieve
antwoord op onze bestaansvragen heeft gegeven. De
vierde etappe voert ons binnen in het leven van de
Kerk. vanaf het allereerste begin tot op onze dagen:
een beknopte kerkgeschiedenis maakt er het boeiendste
deel van uit en de vijfde opent een uitzicht op de
eind voltooiing welke de hele mensheid te wachten staat.
Het boek is dus eschatologisch gericht. Het neemt
ons bij de de hand op het punt waar wij staan en
voert ons vanaf dat punt naar de ..uiterste" dingen.
Daardoor krijgt het een innerlijke spanning, welke de
lezer voortdurend blijft boeien. De auteurs mogen in hun
inleiding terecht zeggen, dat het niet nodig is, het boek
van a tot z door te lezen: wij menen, dat voor wie dit
verzuimt, een kans op het verwerven van een volwassen
geloofskijk verloren gaat.
Nieuw wereldbeeld
Nieuw is ook de consequent doorgevoerde poging om
het geloof te verwoorden in begrippen, welke passen in
ons huidige wereldbeeld De katechismus stelt zich
laten we het met een woord en dus lichtelijk simpli
ficerend zeggen op Teilhardiaans standpunt en pro
beert van daaruit, te laten zien hoe wij mysteries als
schepping, zondeval, verlossing en voltooiing kunnen be
schouwen. Hoewel hij daarbij de resultaten van veel spe
cialistische voorarbeid heeft kunnen benutten, is het
boek als katechismus toch geheel nieuwe wegen moeten
gaan. Wij hebben het diepste respect voor de ernst en
deskundigheid waarmee de auteurs zich van hun buiten
gewoon zware opdracht hebben gekweten.
Zoals verwacht mocht worden, besteedt de nieuwe
katechismus grote aandacht aan de zgn. binnenwereldse
waarde (menselijkheid, vrede, beschaving, gezinsleven,
cultuur, economie etc.) en laat op uitstekende wijze zien
dat deze hun plaats hebben in het Koninkrijk Gods. dat
het Koninkrijk Gods niet ergens in de lucht zweeft
maar dat het ..midden onder ons" is en dat het zich
uit. in een volgehouden poging om samen goede mensen
De nieuwe katechismus is ook. het hoeft nauwelijks te
worden gezegd, doordrenkt van een oecumenische geest.
Zonder de verschillen die re tussen de Rooms-Katholieke
Kerk en de andere christelijke Kerken of gemeenschappen
bestaan, te verdoezelen, laat hij vooral het goede in de
ander zien en verzuimt hij niet, op eigen fouten te wijzen.
Hier en daar komen uitspraken voor. die de gewone ge
lovige wellicht zullen verrassen, maar die door de meer
gevormden zullen worden onderkend als de normale
uitingen van een oecumenische levenshouding
Hiermee raken we aan een aspect van de nieuwe kate
chismus. dat aparte vermelding verdient. Het boek toont
zich bijzonder moedig in het ontvouwen van een eigen
tijdse kijk op sommige oude geloofswaarheden. Noemen
we als voorbeelden: de geboorte van Christus uit de
Maagd Maria, de tenhemelopneming van Maria, de leer
over het vagevuur en over het leven na de dood Ook
hier zullen sommigen aanvankelijk misschien de wenk
brauwen fronsen, omdat het zo nieuw klinkt wat hun
geboden wordt. Maar al heel gauw zullen ze merken dat
op al deze punten het ware geloof verkondigd wordt,
ontdaan van niet-wezenlijke en aan een bepaalde cul
tuur gebonden elementen. Als zij de moed hebben de
uiteenzettingen op de voet te volgen, zullen zij zich uit
eindelijk niet armer, maar oneindig veel rijker gaan
voelen.
Gelovig
TEILHARDIAANS
OPGEBOUWD
weggenomen, zou geen bladzijde van dit boek meer enige
waarde bezitten" Door zich op dit standpunt te stellen
en het permanent in gedachten te houden, hebben zij
ons in de nieuwe katechismus een buitengewoon bemoe
digend boek geschonken. Een boek. dat laat zien hoe alles
voor heel de mensheid al goedgemaakt is. hoe wij al volop
onderweg zijn naar de uiteindelijke voltooiing en hoe
zeer er reden is om te midden van menselijke ellende
en tekortkomingen het vuur van de hoop levendig te
houden.
Vervolgens een enkele opmerking over de trant, waar
in de nieuwe katechismus geschreven is. Wij zouden deze
willen kenmeiken als gewoon zonder alledaags te worden,
als goed leesbaar zonder literaire pretenties te hebben,
als levensecht, menselijk en praktisch.
Als voorbeeld moge dienen de passage waarin oudere
geleerd wordt hoe ze hun kinderen op de eerste com
munie kunnen voorbereiden. Niet door hun uit te leggen,
op hoe kinderlijke wijze dan ook. dat brood verandert
in het lichaam des Heren, maar „door te vertellen over
wat de Heer dééd. Over het Avondmaal, de apostelen
het brood, de wijn, Jezus' dood en hoe Hij verrezen is
op een zondag. Hoe de apostelen op zondag telkens bijeen
kwamen om het avondmaal te vieren en zo te denken
aan Zijn dood en aan Zijn verrijzenis. En hoe wij dit
nu nog doen. De kern, het diepste is dan al verteld".
Het is een van de vele passages, die zouden kunnen
worden aangehaald. Zij laat duidelijk zien, dat de nieu
we katechismus meer een lees- dan een leerboek is.
Baanbrekend
Hier raken we tenslotte de zwakke zijde van het boek.
De auteurs maken zich soms schuldig aan een zekere
breedsprakerigheid. die vermeden had kunnen worden.
Soms vervallen zij in een praatstijl, welke de kern van
de zaak eerder verduistert dan verheldert. Hier en daar
treft men sporen van een romantische schrijftrant,
welke niet meer van deze tijd kan worden genoemd.
Ook doet het hinderlijk aan. dat bij tijd en wijle de
objectieve betoogtrant wordt onderbroken door zinnen,
waarin de lezer persoonlijk met „U" wordt aangespro-
Het gaat hier echter slechts om kleine onvolmaakt
heden. die aan elk menselijk werk kleven. Dat wij ze
naar voren halen, doet niets af aan de zeer grote waar
dering. die we voor de nieuwe katechismus hebben. Hier
is baanbrekend werk verricht, dat de katechese voor
volwassenen in ons land hiet één slag op een peil
brengt, dat hij al lang had moeten hebben, maar dat
nog nooit is bereikt. En dat via de vertalingen, welke
zullen volgen - van invloed zal zijn op de katechese in
heel de Wereldkerk.
Nederland mag met recht trots zijn op dit boek. Niet
alleen omdat het daarmee een primeur brengt, maar
vooral omdat het met die primeur ineens in de roos
heeft geschoten.
DR. ALFRED VAN DE VVIJER
CHRISTELIJKE LEERING,
VIJF DEELEN EN EEN EN VEERTIG LESSEN
CATDOLIJKE JF.KID,
AARTSBISDOM EN ALLE ANDERE D!SD0«BE\
PROVINCIE MECIIELKN.
De nieuwe katechismis daaraan kan niet de minste
twijfel bestaan is een door en door gelovig boek. Het
straalt e.en evangelische warmte uit. die bijzonder wel
dadig aandoet. Dit komt het sterkte tot uiting in het derde
deel, dat handelt over de Mensenzoon. Hier wordt in
150 pagina's een schets gegeven van Jezus' leven, leer en
werk. welke met tal van passages uit de Schrift wordt
geïllustreerd. Dat de auteurs in dit deel bijzonder veel te
danken hebben aan de reformatorische exegeet Gunther
Bomkamm. wordt door hen ruiterlijk toegegeven.
Centraal in het hele boek staat het geloof in Christus'
verrijzenis. De auteurs zeggen in hun inleiding volkomen
terecht: „Als de tijding van Jezus' verrijzenis hier werd
Rotterdams luchthavendirecteur
ROTTERDAM (A.N.P.). De lucht
haven Rotterdam, nog niet lang geleden
ook bU autoriteiten bekend als het vlieg
veld Zestienhoven, bestaat 10 jaar. Vlak
bij de grote nationale luchthaven Schip
hol ligt het Rotterdamse vliegveld met
z\jn 2100 meter lange startvloer, het
handjevol houten en stenen optrekjes.
Toch zullen er dit jaar, zo verwacht
luchthavendireoteur A. van der Hoeden,
meer dan 300.000 passagiers gebruik
maken van Zestienhoven. „Als we dan
bedenken, dat we in 1957 begonnen met
26.000 passagiers, dan vind ik dat het
toch aardig gelopen is", meent hy.
Maar toch: „De Rotterdammer is
trots op zijn stad. Sommigen van hen
vinden het eigenlijk niet leuk, dat hun
luchthaven niet zo spectaculair groot
is als die van Amsterdam". Het is
bekend, dat in het verleden nog al wat
Rotterdammers „Den Haag" verweten
hebben geen belangstelling te hebben
voor de luchthaven Rotterdam en de
uitbreidingsplannen in de weg te staan.
Directeur Van der Hoeden, nog 'niet zo
lang de grote man van de Rotterdamse
luchthaven, spreekt een vermeende
Haagse antipathie tegen. „Rotterdam
wordt niet vergeten. We verwachten dat
we nog voor 't eind van 't jaar kunnen
beginnen met de bouw van een nieuw
stationsgebouw, dat de tijdelijke accom
modatie vervangt. Vóór 1970 zal ook de
nieuwe verkeerstoren klaar moeten zijn.
Image
Directeur Van der Hoeden is dus te
vreden over de gang van zaken van de
eerste tien jaar. Hq vindt, dat de resul
taten in de passagiers- en vrachtsector
de destijds gedane prognoses ver heb
ben overtroffen. Dit jaar meer dan
300.000 passagiers, tegen 26.000 in 1957;
dit jaar ongeveer 8000 ton vracht tegen
3.300 ton in 1957. Toch zou hij graag
nog wat meer willen bouwen aAn de
„image" van de Rotterdamse lucht
haven.
Met de publiciteit Is het niet best
gesteld. Een heleboel Rotterdammers
denken dat het vliegveld Waalhaven
nog intact is en weten van het bestaan
van Zestienhoven niets. Een personeels
lid van de K.L.M. op Schiphol trouwens
ook niet. Hy stuurde eens een brief aan
Van der Hoeden, directeur van het vlieg
veld Waalhaven in Rotterdam. Dat is
nog niet zo lang geleden".
De Rotterdamse luchthaven: een 2100 meter lange startbaan, een handjevol
houten en stenen optrekjes. Vóór 1970 moeten het nieuwe stationsgebouw en
de nieuive verkeerstoren gereed zijn.
Plannen voor
stationsgebouw en verkeerstoren
De heer Van der Hoeden neemt zon
der meer aan, dat het luchtverkeer ln
de toekomst een steeds groter deel van
het vervoer narfr zich toe zal trekken.
Ook bij een zich uitbreidend vervoer
van de andere toeristische verkeers
middelen. Hy geeft echter het voorhoud
dat het lange-afstandecheepsvervoer
van passagiers niet in deze groei zal
delen. „Op de Noordatlantische route
is het passagiersvervoer per schip de
laatste jaren eigeniyk al helemaal door
het luchtverkeer verdrongen", zegt hij.
De luchthavendirecteur gelooft vast
en zeker dat ook de luchthaven Rotter
dam zal kunnen meeprofiteren van de
toekomstige uitbreidingen van "t lucht
verkeer. „Natuuriyk", zo zegt hij, „heb
ben we eerst meer verbindingen nodig,
i we zijn nog te veel gericht op Engeland.
Er moeten verbindingen komen met bij
voorbeeld Scandinavië en Zuid-Europa".
Komen die nieuwe verbindingen er bin
nenkort? „Het staat vast dat er maat-
schappyen gaan uitbreiden. De belang
stelling voor Rotterdam is aanwezig
Welke vaste ïynen zullen worden toe
gevoegd aan de huidige vyfentwintig
per dag is niet bekend".
Verlichting uitstekend
De uitbreidingsmogelijkheden van
Zestienhoven zyn niet groot. De lengte
van de startbaan, die aanvankelijk 1300
meter bedroeg en thans 2120 meter, zal,
indien zich geen onvoorziene omstan
digheden voordoen, in de loop van het
volgende jaar tot 2.200 meter kunnen
worden uitgebreid. Maar dan is de koek
wel op. Het betekent dat nimmer de
allergrootste machines kunnen worden
opgenomen in een verbinding met Rot
terdam.
„Toch moet het mogelijk zyn, dat
Rotterdam straks een luchthaven heeft
die mee kan doen in het Europese
luchtnet", vindt de heer Van der Hoe
den. Hy wijst erop, dat de startbaan
lang genoeg is voor de middenklasse
straaltoestellen, dat de verlichting uit
stekend is („Rotterdam kan voor wat
de baanverlichting betreft tot de best
uitgeruste luchthavens van Europa
worden gerekend") en dat de passagiers
accommodatie wordt aangepast.
„Nee, ik vind dat het aardig ge
gaan is de eerste tien jaar", zegjt
de heer Van der Hoeden nog eens.
