KRITIEK RECTORES OP
STUDIETOELA GENBELEID
Jonkman geëerd met
grootkruisNed. Leeuw
Ja Duizenden op de been bi j drie
vreedzame demonstraties
Op
ening van
academ. jaar
Pleidooi voor
behoud Senaat
Rel na afloop
Vietnammars
Hard oordeel Thant
over leden van V.N.
Teleurstelling
over Vietnam,
apartheid en
ontwapening
Echtgenote
verdacht
van
gif moord
DROEVIG VERKEERSWEEKEND
95j MAANDAG 19 SEl-MEMBKR 1966DE LEIDSE COURANT PAGINA 5
(Van onze correspondenten)
DEN HAAG. In de verschil
lende universiteitssteden heeft van
daag bij de opening van het nieuwe
academische jaar de rectoraats-
overdracht plaats gehad, bij welke
gelegenheid de scheidende rectores-
magnifici in hun afscheidsrede
enkele hete hangijzers in de stu
dentenwereld aan de orde stelden,
zoals de numerus clausus en het
rijksstudietoelagebeleid.
De rector-magnificus van de universi
teit van Amsterdam prof. mr. J. van dei-
Hoeven zei over het nieuwe rijksstudle-
toelagenbeleld: ..Met alle begrip voor de
moeilijkheid van de problematiek van een
billijke en juiste vaststelling van een sys
teem van studietoelagen, moet mij toch
van het hart dat onderwijsvoorzieningen
als deze gekenmerkt behoren te worden
door een grote mate van continuïteit. Juist
de universitaire studies eisen vele jaren
het is schadelijk voor een regelmatig
studieverloop als geheel onverwachts en
kort voor de aanvang van een nieuw
studiejaar maatregelen worden bekendge:
maakt die de financiële omstandigheden
waaronder de studenten leven ingrijpend
veranderen in ongunstige zin".
Sprekend over de numerus clausus voor
medische studenten voorspelde professor
Geerts van de r.-k. Nijmeegse universiteit
dat de spanning tussen de studentenaan
tallen en universitaire middelen hiermee
rog maar een eerste faze heeft bereikt.
Het zijn de eerste nerveuze trekjes van
een verkrampt, gelaat over iq of 15 jaar.
Alternatief is een radicale hei-structure
ring van het wetenschappelijk onderwijs
numerus clausus voor alle studie
richtingen. Het, moment is al aangebroken,
waarop voor dit inmense vraagstuk in ge
zamenlijk overleg een oplossing moet wor
den gezocht. Prof. Geerts hekelde de wijze
waarop de regeling van de rijksstudietoe
lagen is herzien. Hierdoor wordt bijna 50
procent van de studenten in Nijmegen
financieel getroffen.
De scheidende rector-magnificus van de
Leidse universiteit prof Dankmeyer ging
uitvoerig in op de kwestie van de overbe
volking van de medische faculteiten. De
vaststelling door de minister, dat de be
staande faculteiten niet dusdanig mogen
worden overbelast, dat de kwaliteit van
de opleiding ernstig zou worden aange
tast. dwong hem tot de uitweg een ont-
•verpwet in te dienen tot beperking van
|het aantal toe te laten studenten ln de
medicijnen, welk ontwerp op 7 juli met
grote meerderheid werd verworpen.
Hoe verheugend het ook moge zijn. dat
ize volksvertegenwoordiging zich zo uit
voerig met een ernstig probleem van het
wetenschappelijke onderwijs heeft bezig
gehouden en het principe van de vrije
studiekeuze heeft gehandhaafd, na lezing
de handelingen betreffende deze dis
cussies komt de vraag op of de Kamer
zich volledig heeft gerealiseerd dat de
weigering, het aantal studenten kunstma-
[tig te beperken, tegelijk een opdracht aan
de regering is. de universiteiten in staat
ZON
of geen
ZON
DE BILT. Een diepe depressie
is dit weekeinde langs de zuidkust
van Groenland in de richting van
IJsland getrokken. Over de Britse
eilanden en een groot deel van
Europa strekt zich daarentegen 'n
k.n.m.I.
deelt Kust ia weer
MEDE:
gebied van hoge luchtdruk uit, dat
nog in betekenis toeneemt. Het zal
ook morgen het weer in ons land
beheersen. Er zal weinig wind zijn
en er kunticn flinke perioden met
zonneschijn worden venvacht. In
de nacht en ochtend zal evenwel
plaa.tselijk mist voorkomen.
Zon: 6.22—18.1,1,; maan: lJj.03
21.20; lioogw. Schev.: 6.32, 18.51/.
Weer in Nederland
Stewardess Bonnie Oakie is behalve een goede en charmante gastvrouwe in
de lucht, ook een fanatieke sportvisser. Tijdens haar vakantie in 't Mexicaanse
Acapulco wist ze deze drie meter lange vis te verschalken.
te stellen' "de opleiding op verantwoorde
wijze te verzorgen en daarbij de belang
rijke taak van het onderzoek niet te ver
waarlozen, aldus prof. Dankmeyer.
Onderbezetting
Prof. ir. H. J. de Wijs van de t.h. Delft
merkte onder meer op dat al enige malen
in voorafgaande jaaroverzichten geüite
bezorgdheid over lege leerstoelen thans
•erstemd wordt door de verontrusting
■er on. en onderbezette lectorsplaatsen.
In vele afdelingen zfjn er meer niet dan
-el bezet. Blijkbaar gaat van het lectoraat
een te geringe aantrekkingskracht uit
vooral voor degenen die in de Industrie j tenweekblad „Trophonlos". Groot was het
werkzaam zijn. aantal klachten over de inhoud dat hem
bereikte. Die klachten waren niet alleen
Naar het oordeel van prof. dr. H.
Scheffer van de Utrechtse universiteit
is het een vaststaand feit, dat door het
streven naar een kortere studieduur door
intensivering van de studieprogramma's,
meer van hel wetenschappelijk personeel
wordt geëist. Is er geen uitbreiding mo
gelijk dan zal dit zijn weerslag hebben
op het wetenschappelijk onderzoek en
derhalve leiden tot verarming van de
researchwerkzaamheid aan de universi
teiten en hogescholen.
opleiding voor r
secrden direct aa
kunnen worden
bij de baccalaur
een kandidaatsexamen
nome ln juli-1965, aldus
i'.crdcnbcemt van dc kath. hogeschool
Tilburg.
Over de taak van onze instellingen
van wetenschappelijk onderwijs is ophel
dering nodig, willen wij met betrekking
tot studieduur en studieprogramma uit
de vicieuze cirkel raken waarin wij ons
bevinden. Dit zei prof. mr. E. H. s' Jacob,
rector-magnificus van de rijksuniversiteit
te Groningen. Met steeds weer praten
over wat zoal zou „kunnen", komen wfl
hier echter niet uit. Wat wij nodig hebben
is een duidelijke beslissing over de taak
en daarmee de verantwoordelijkheid van
de universiteit in onze hedendaagse
samenleving, zo nodig met herziening
van artikelen 1 en 2 van de wet voor
wetenschappelijk onderwijs. We kunnen
behulpzaam zijn bij het nemen van die
beslissing, maar het ligt niet aan ons
die te nemen maar aan de maatschappij.
Afscheid voorzitter Eerste Kamer
DEN HAAG De voorzitter van «Ie
Eerste Kamer, mr. J. A. Jonkman, die
erdag als zodanig afscheid heeft ge
nen, is door do koningin onderschei-
met liet grootkruis Nederlandse
Leeuw. >lr. Jonkman ontving de ver-
■n, de allerhoogste civiele onder-
c icheldlng, uit handen van ministcr-prc-
lident Cats aan liet einde van diens
lak In de Eerste Kamer.
Mr. Cals noemde de heer Jonkmj
X 'ertegenwoordiger par excellence
Nederlandse volk.
Iu dezelfde vergadering werd voorts
f '°g gesproken door de gevolmachtigd
ninisters van Suriname en van de Ne-
lerlandse Antillen en door mr. D. A.
)elprat. die sprak namens alle leden
de Senaat. Hij wees erop, dat mr.
'onkman zijn functie als Kamervoorzit-
uitoefende ..op stijlvolle wijze",
loffelijk en waardig, met zelden falen-
belangstelling voor de discussies en
iet een onverholen waardering voor
die eruditie en welsprekendheid
lij de behandeling van hun onderwerp
visten te tonen". Gevolmachtigd minis-
naar sprak over de „tactvolle en
vaardige wijze, waarop mr. Jonkman
'jn functie uitoefende", en - gevolmach-
'gd minister Lampe concludeerde on-
meer, dat „de heer Jonkman In de
Eerste Kamer een leemte achter laat.
die zich zijns inziens danig in de Kamer
zal laten gevoelen".
Portret
Na deze vergadering werd een ge
meenschappelijke bijeenkomst van le
den van beide^iamers gehouden, waar-
In het woord werd gevoerd door mr.
Delprat en door mr. F. J. F. M. van
Thiel, voorzitter van de Tweede Ka
mer. Eerstgenoemde bood nt
Senaat aan de heer Jonkman
afkomstig van het personeel van de uni
versiteit. maar ook van studenten. Dit cul
mineerde in een protestbrief die werd on
dertekend door vrijwel alle leden van dc
betreffende corporatie.
Prof. Scheffer zei bereid te zijn de
consequenties van de slagzin: „De
functie van een studentenorgaan is de
grenzen van de persvrijheid af te tasten",
onbevangen zij 't kritisch af te wachten.
Deze mag naar zijn mening echter niet
worden beschouwd als een vrijbrief voor
het plaatsen van artikelen met gods
lasterlijke, beledigende en pornografische
strekking.
Volgens de rector-magnificus van de
Nederlandse economische hogeschool in
Rotterdam, prof. ir. T. J. Bezemer, is
een grotere mate van autonomie van de
onderwijsinstellingen één van de middelen
die de doelmatigheid van het Nederlands
wetenschappelijk onderwijssysteem kan
vergroten. Een grotere vrijheid dan nu
door het academisch statuut wordt ge-
1 boden, kan volgens prof. Bezemer bij-
I dragen tot niveaudifferentiatie in het
onderwijs om doelmatiger aan de uiteen-
lopende eisen, die de maatschappij stelt,
te kunnen voldoen.
I In zijn rede bracht prof. Bezemer in
j herinnering, dat er nog geen formele
j band bestaat tussen de economische
hogeschool en de nieuwe medische fa-
cultelt. Hij wees er echter op, dat het in
de bedoeling ligt de economische hoge- j
school en de medische faculteit *binnen
een termijn van drie jaar in een univer
siteit te laten opgaan.
Doeltreffendheid
In zijn rede ter gelegenheid van de
overdracht van zijn rectoraat over de t.h.
te Eindhoven heen de scheidende rector
magnificus, prof. dr. K. Posthumus aan-
daciit besteed aan de klachten die van
veie zijden menigvuldig worden geuit over
de zaxelijke efficiëntie van het „univer
sitair bedrijf".
Natuurlijk is een gedeelte van die
klachten gerechtvaardigd, aldus prof.
Posthumus, maar ik stei dat het zakelijk
beheer van onze universiteiten en hoge
scholen op niet minder verantwoorde wijze
wordt gevoerd als van iedere andere over
heidsdienst of van vele bedrijven.
Prof. Posthumus bracht vervolgens en
kele uitgangspunten voor bezinning en
voor vernieuwing van het onderwijs onder
woorden.
Hij was ervan overtuulgd. dat wij in het
Nederlands voortgezet en wetenschappe
lijk onderwijs het gevaar lopen, dat door
toenemende inleiding, opleiding en bege
leiding, door steeds strengere tentamens
en examens, regelingen, door steeds ver
der gaande vrijheidsbeperking, 't optimum
van doeltreffendheid wordt overschreden.
Van onze correspondent
AMSTERDAM De hoofdstad was het
afgelopen weekeinde weer één grote de
monstrerende stad. Er werd gedemon
streerd tegen de oorlog in Vietnam, tegen
de vrijlating van Lnges en voor vervroegde
A.O.W. voor ongehuwde vrouwen. Duizen
den namen eraan deel. Er deden zich
tijdens de demonstraties geen ongeregeld
heden voor. Wel veroorzaakte een hon
derdtal provo's na afloop van de Vietnam -
protestmars een rel door fietsbellen,
bloempotten en rookbommen te gooien
naar het Amerikaanse consulaat-géneraal.
Verder deden provo's een mislukte poging
om een ter ere van het derde lustrum van
het Veterancnlcgiocn Nederland op de
Dam gegeven militaire taptoe met rook-
bommetjes te verstoren.
De actiegroep Vietnam had voor de eer
ste maal vergunning aangevraagd voor de
maandelijkse protestmars. Voor de mee
gevoerde leuzen, allen tegen de Ameri
kaanse Vietnampolltiek gericht, was geen
vergunning aangevraagd, maar de politie
liet het meedragen van de borden met
leuzen toe. De protestmars verliep ordelijk
De relbeluste herrieschoppers, die na
afloop naar het gebouw van het Ameri
kaanse consulaat trokken, werden door de
politie met behulp van de wapenstok uit
elkaar gejaagd en verspreid. Er werden
geen arrestaties verricht.
Lages terug
Naar schatting 2000 personen trokken
door de hoofdstad om te protesteren tegen
de vrijlating van Lages. Bij het bevolkings
register. van waaruit de joden destijds
werden gedeporteerd, bij het monument
van de Dokwerker en bij het nationaal
monument werden bloemstukken en bloe
men neergelegd. De demonstranten heb
ben een brief gericht aan minister Sam-
kalden van Justitie, waarin wordt gezegd,
dat de demonstranten ménen dat geen
enkele vorm van vrijlating of gratie
verlening op zijn plaats Is tegenover wie
ook van de vier oorlogsmisdadigers uit
Breda. De demonstranten verlangen, dat
de minister ervoor zorgt, dat Lages. nu
zijn strafonderbreking voorbij is, weer
onder het bereik van de Nederlandse jus
titie komt De tocht was georganiseerd
door het Auschwltzcomité.
Vervroegde A.O.W.
Ongeveer 200 vrouwen demonstreerden
in Amsterdam voor de invoering van ver
de studie j vroegd pensioen voor zlchz-elf en voor hun
;t zoals ongehuwde seksegenoten. Zij verlangen dat
- pas na het staatspensioen voor al dan niet ge
de economische scheiden en ongehuwde vrouwen vijf jaar
baccalaureaats- eerder ingaat dan thans, dus reeds op 80-
logctchoul alge- jarige leeftijd.
De poging tot verstoring van de Taptoe
t g v het lustrum van het V.L.N: mislukte,
doordat de wind verkeerd stond en dc
geworpen rookbommétjes geen effect sor
teerden Na nflnop werd nog een boni bij
het nationaal monument ontstoken. Een
18-jarige Jongeman, die een marechaussee
uitscho! voor „viezerik" werd ter zake van
belediging van een ambtenaar in functie
geverbaliseerd.
Ter gelegenheid van liet lustrum had
prins Bemhard. die voorzitter is van de
raad van advies van het V.L.N.'s morgens
in tegenwoordigheid van vele oud-strijders
een krans gelegd bij het nationaal monu
ment op de Dam.
0.2
eer praktisch geïnteres-
het bogin va
angepakt en r
aaisopleicllng
Een van Canadese
Siamese tweeling
is overleden
TORONTO (UPI) Sherry Ann Me-
Gee, één van de drie maanden oude
Siamese tweeling die zaterdag na een
operatieve ingreep Is gescheiden, is za
terdagavond kort na de operatie overle
den. Haar zusje Crystal Ann verkeert
in bevredigende toestand. Het ene
meisje is volgens de artsen mede als
gevolg van een hartafwijking overle
den.
NEW-YORK (AFP-Rtr.) I»e schrl-
dende secretaris-generaal drr VN, Oe
Thant, zegt in z'n laatste jaarlijkse rap
port aan de algemene vergadering der
wereldorganisatie dat het conflict In
Met nam 't ernstigste aspect vormt van
de betreurenswaardige toestand waar
in de internationale zaken verkoren.
landen bleven gekluisterd ln hun chro
nische armoede en anachronistische so
ciale structuren.
Aangaande Vietnam merkt de secre
taris-generaal op dat men het belang
van het Vietnamese volk, dat voorop
behoort te staan, uit het oog heeft ver
loren en het land tot een voorwerp van
een ideologisch conflict heeft gemankt.
Alleen geduld en begrip kunnen een ein
de aan de strijd maken. Geweld Ih geen
oplossing. De mogelijkheden van de VN
om aan een oplossing mee te werken,
waren onder meer bemoeilijkt doordat
communistisch China geen deel uit
maakt van de wereldorganisatie,
j Engeland moet stoutmoediger maat
regelen nemen om de ..groep blanke re
bellen" In RhodcsW' In te tomen. De
apartheid ln Zuld-Afrlka la „de meeat
I opzienbare en anachronistische schen-
j ding van de rechten van dé mens". De
j betrokken staten Oe Thant noemt ze
I niet met name hebben niet genoeg ge-
In het somberste en meest kritische daan °m hun conflicten afdoende tot een
rapport tot dusver, waarin hij uiting °Plo8slnK brengen. De secretarls-ge-
geeft aan zijn teleurstelling over de nera^l doelt hierbij op Griekenland,
gang van zaken, spaart Oe Thant geen Turkije en Cyprus, Israël en de Ara-
enkele groep van staten. De grote mo- blsrht' staten en India en Pakistan,
gendheden waren niet In staat hun we-1 Aanwezlgheid van VN-troepen of
derzijds wantrouwen te overwinnen, de
rijke staten hadden voornamelijk oog
voor hun eigen voorspoed en
9r" de kunstschilder Paul Cit:
9r* portret van mr. Jonkman
rt'~ voorzitter Van Thiel, die namens de
ns Tweede Kamer gewaagde van gevoe-
lens van grote waardering voor het
de parlementaire werk van de heer Jonk-
an 1 man. bood hem een ingelijste gravure
aan van de vroegere Statenvergader-
rts zaal op het Binnenhof.
In de toespraken werd nogal eens de
aandacht gevestigd op dp betekenis van
de Eerste Kamer in het Nederlandse
staatsbestel. Naar de mening van mr.
Van Thiel heeft het jarenlang optreden
van de heer Jonkman als voorzitter van
de Senaat nieuwe argumenten en meer
diepgang gegeven aan het streven naar
het behoud van de Senaat. De heer
Jonkman zelf concludeerde onder
meer. dat het naar elkaar toetrekken
van beide Kamers gevaren in zich
houdt. Hij zei onverkort vast te willen
houden aan een twee-Kamerstelsel.
De ln het kader van dit afscheid be
legde bijeenkomsten werden tenslotte
besloten met een zeer druk bezochte re
ceptie ln het gebouw van de Senaat.
De in Tilburg bestaande plannen lot op
richting van een school voor hoger econo
misch en administratief onderwijs /uilen
mogelijk in 1967 worden gerealiseerd. Na
het reeds vele jaren durende gesukkel met
de baccalaureaatsopleiding, die vooral op
de psychologische gronden en door weerstan
door den als gei
:al langs deze weg dc
nemers ontheft dergelijke staten niet
van de verplichting prnstig naar een op
lossing voor conflictsituaties te streven.
De VN hebben dit jnar opnieuw
slechts beperkte vorderingen gemaakt
op het gebied van de ontwapening, de
economische en sociale ontwikkeling,
dekolonisatie en de rechten van de
mens. Het gevaar van verdere versprei
ding der kernwapens maakt Internatio
nale waarborgen nodig, niet alleen ten
aanzien van de kernreactors maar ook
van kernlnstallatles die aanzienlijke
hoeveelheden splijtbaar materiaal pro
duceren. gebruiken of verwerpen. Er
zou een einde moeten komen nnn alle
kernproeven, ook de ondergrondse. Oe
Thant waarschuwt dat eer. technische
doorbraak „het onbehagelijke even-
vrees" zou kynnen versto-
A 1 I'n botj,ln8 gekomen. De twee bromflet- veen werd zaterdagavond op de weg
jYU l() IC II OOOm ',|S vonden daarbij de dood. De automo- j langs het Van Echtenkanaal
C7 billst werd gewond ln het zl<
l»e zuidelijke parallelweg In De Rilt,
waar twee broer» om het leven kwa
men. toen i(| met hun bromflet* fron
taal met ren auto in hotsing kwamen.
vier doden
GILZE-KIJKN (ANP) Op de weg
tossen Gilze-Rijen en Molenschot is za
terdagavond een personenauto bij het
met grote snolheid passeren van 'n an
dere wagen in een slip geraakt en te
gen een boom gebotst. Ilierblj werden
vier Inzittenden gedood en twee ge-
billst werd gewond in het ziekenhuis Jarige Jongeman uit Veenoord door e
UTRECHT Op de zuidelijke paral
lelweg van de Utrechtsestraatweg ter
hoogte van De Bilt zijn twee broers
met hun bromfiets frontaal met 'n auto KLAZIENAVEEN
ALKMAAR In de gemeente Zljpe
op de weg Alkmaar-Den Helder Is zon
dagmorgen een 19-jarlge marineman
om het leven gekomen, toen de perso
nenauto waarin hij als passagier reed,
na een inhaalmanoeuvre ln een slip
raakte en tegen een tegemoetkomende
auto botste. De bestuurder van deze te
genligger en drie Inzittenden van de eer
ste personenauto werden zwaar gewond
overgebracht naar het ziekenhuis.
boom. Een inzittende
auto geschept en op slag gedood. De hierbij de dood. Zaterdagnacht ls op de
jongeman stond met zijn meisje In de weg Hoogeveen-Zuldwolde een personen-
berm langs de kant van de weg en auto van de weg geraakt en onderst*
werd gegrepen door een auto waarvan I bovfrn ln een sloot terecht gekomen,
de bestuurder werd gedwongen uit te Een van de vier Inzittenden bleek te
wijken, doordat een tegemoetkomende zijn overleden In Ridderkerk werd za-
auto een tweetal bromfietsers inhaalde, terdagmlddag een 3-Jurig Jongetje door
vrachtauto overreden en op slag
overleden 6ti-jjtrlgc grondwerker P. uit
Mzendljke I* de 60-jarige echtgenote
aangehouden en In verzekerde beun-
vond ring gesteld Itlj de „,.oti,. „|of_
In Venray werd een 40-Jarlge automo
bilist gedood, toen hij bezig was langs
de weg een lekke band te verwisselen en
door een auto werd aangereden. De be
stuurder van de auto verkeerde onder
invloed en is door de rijkspolitie inge
sloten
gedood. Zaterdagavond raakte
Nieuw-Amstcrdam een auto ln een ka
naal. Slechts drie van de vier Inzitten
den konden tijdig gered worden. Door
dat een auto vanachteren tegen een flets
aanreed, werd een 6-jarig jongetje, dat
troffen.
Mevrouw P deed pos een dag na het
overlijden van haar man aangifte bij
haar hulsarts dr. A. E. Llevens, die
toen geen kans meer zag met zeker
heid de doodsoorzaak vast te stellen.
Hij schakelde de Justitie ln waarna sec
tie op het stoffelijk overschot werd
verricht. Hierbij werden sporen van pa-
rathlon ln het lichaam gevonden.
De vrouw werd Jaren geleden gerul-
tljd In een Inrlrhtlng verpleegd.
Ta Klaziena- In Maastricht botste een auto tegen I dood.
bij zijn vader achterop de flets zat, ge-j Achttien jaar geleden stak zij haar el
I gen woning in brand.
