„Zware jongens'
Concorde
bang voor
Boeing
Israëls
woestijnen
worden
vruchtbaar
DE LEIDSE COURANT ZATERDAG 20 AUGUSTUS 196f
I Uitgestrekte nederzettingen van moderne, witte huisjes liggen
tussen de heuvels van Israël verspreid.
IDe kibboets Nirim ligt in de Gazastreek, als een centrum voor
landontginning en verdediging.
IEen nederzetting in het Lakis h district. Het koren ligt te drogen
op het woestijnzand.
(Van onze correspondent
TEL-AVIV „Twaalf jaar
geleden was 't hier nog een
schraal onbewoond woestijn
landschap. Maar water uit 't
noorden van het land en zorg
vuldige planning hebben van
deze woestijn één van de
vruchtbaarste gebieden van
Israël gemaakt".
Bouwen aan
de toekomst
in Lakish
De Israëlische regeringsgids wijst
met een krachtig, tot. aan de horizon
strekkend gebaar op de groene velden
die voor hem liggen. Uit de Irrigatie
buizen spruit het kostbare vocht
reeds jarenlang als een fijne motregen
onafgebroken omhoog. Lakish ls de
naam van het duizend vierkante kilo
meter woestijngebied in het hart van
Israël, dat tot ontwikkeling is gebracht
naar de woorden van Israëls voor
malige eerste minister David Ben
Goerion: ..de toekomst van Israël ligt
in de woestijn". Met deze „toekomst"
speculeert Davld Ben Goerion op het
optrekken van het IJzeren Gordijn,
waardoor 2 miljoen Russische Joden
naar Israël zouden kunnen emigre
ren en zó de positie van de jonge
Joodse staat. In het Midden-Oosten
met hun getal en kermis zouden kun
nen versterken. Dan moet de woes
tijn gereed zjjn om deze mensen op
te vangen en bestaanszekerheid te
verschaffen.
Maar tevens vervullen de woestijn-
nederzettingen een belangrijke mili
taire functie. Iedere nieuwe vestiging
ls in de ogen van de Israëlische mili
taire autoriteiten een militaire voor
post en symboliseert de consolidatie
van de voortdurend door de Arabische
staten bedreigde joodse 6taat.
Infiltraties
Het Lakishdlstrict was voor 1954 zó
dim bevolkt, dat het een Ideaal in-
filtratlegebled vormde voor de
fedayin. die vanuit de GAZA-strook
Israël binnendrongen en des nachts
dood en verderf zaalden. Dit gevaar
lijke gat ln Israëls verdediging ls
sindsdien door 63 goed bestuurde en
dlolit bij elkaar geplaatste dorpjes
„gedicht.". Laklah is veilig.
De ontwikkeling van het Lakish
dlstrict ls inmiddels een klassiek voor
beeld van moderne sbedebouwkundlge
en sociologische planning, waarnaar
vooral de Jonge Afrikaanse en
Aziatische landen met grote belang
stelling kijken. Het succes ervan
wordt het best uitgedrukt ln de be
trekkelijke welvaart, die doodarme
immigranten uit onderontwikkelde
Afrikaanse en Aziatische landen er
ln korte tijd hebben bereikt.
In 1956 bedroeg het netto-Inkomen
per familie in het Lakishdistrirt
slechts 1800 gulden per jaar. terwijl
dit. bedrag nu boven de 7000 gulden
ligt. Mensen zonder hoop hebben ln
Lakish ln de woestijn, een goed en
gelukkig bestaan gevonden.
„Mijn grootouders konden er zelfs
niet dromen van hetgeen ik hier heb
bereikt", vertelt de 39-jarige Awrahnm
Amura. terwijl hij zijn nieuwe, con
tant betaalde Ijskast laat zien en zijn
Hollandse koe „Zelfs de allerrijkste
man ln het dorpje ln Tripoll. waar ik
vandaan kom had geen ijskast". In
Tripoll woonde hij in een lemen hut.
sliep en at hij op de grond. Eten doet
hy nu nog van de grond, maar ln zyn
zindelijke driekamerwoning staan
bedden, la er een klerenkast, elektrici
teit an een transistor radio.
Recht van het schip
De planners van het Lakishdlstrict
brachten de immigranten zo van het
schip, dat hen naar het Beloofde Land
had gebracht onder in een volgens
schemu vastgestelde structuur. Vijf
dorpjes die ln een straal niet groter
dan vier kilometer rond het hoofd
dorp liggen, vormen een leefeenheid.
In het hoofddorp is een school voor
de kinderen uit de omliggende dorp
jes. een kliniek, een cultureel cen
trum, een bibliotheek, een smederij en
een coöperatieve winkel. Een soort
„moederdorp". In leder dorpje wonen
ongeveer tachtig families. Bijzondere
aandacht werd besteed aan de selec
tie van de dorpelingen naar land van
herkomst. De ervaring had geleerd,
dat het mengen van Immigranten uit
laag ontwikkelde landen tot grote
spanningen leidt. Dit had soms tot
gevolg dat ongeveer 35 procent van
de Inwoners de dorpjes verlieten en
een goed heenkomen zochten in de
verleidelijke grote steden van Israël.
Daarom is er ln het Lakishdlstrict
met succes naar gestreefd nationali
teiten niet te scheiden, maar zoveel
mogelijk bij elkaar te houden, zodat
de gemeenschap haar traditionele ge
woonten kon handhaven en zich in
harmonie kon ontwikkelen. Men gaat
ervan uit, dat de tweede generatie de
integratie van de verschillende groe
pen aal verwezeniyken. In het hoofd
dorpje gaan de kinderen uit alle om
liggende dorpjes naar school en
groeien zij op met het Ivriet, het mo
dern Hebreeuws, als een onverwoest
bare verbindende schakel.
Om de Immigranten in contact te
brengen met het coöperatieve Israël
heeft een klein aantal sabres de in
Israël geborenen in liet Lakish
distrirt een aantal volledig coöpera
tieve nederzettingen, klbboetsiem op-
gericht. De sociologen achtten het
niet wenselijk de Afrikaanse en Azia
tische immigranten onmiddellijk aan
een volledig coöperatieve levenswijze
te onderwerpen
Voor de landbouwdorpjes werd daar
om de gulden middenweg gekozen
de mosjuw. waar alleen de verkoop
van de produktie op coöperatieve wij
ze is georganiseerd, terwijl de produk
tie zelf individueel is en de inkom
sten niet worden gedeeld met de
overige bewoners van het dorp
Daan-oor zyn de boerderyen zodanig
opgezet dat Iedere boer met. behulp
van zijn vaak talrijke familie het land
kan bewerken, zonder een knecht ln
dienst te hoeven nemen. Bovendien
heeft men. om moeilijkheden te voor
komen. iedere familie zoveel land ge
geven dat de opbrengst ervan geen
al te grote verschillen ln de inkom
sten veroorzaakt.
Vast inkomen
Belangryk en tekenend voor de visie
van de plannen is. dat iy de boerde
ryen zo hebben opgezet, dat het ver
kregen gemiddelde Inkomen overeen
stemt met dat van een industrie-
arbeider ln de stad. Dit om te voor
komen dat de nieuwe immigranten
na korte tyd naar de stad zouden
trekken om daar hun geluk te be
proeven. Gedurende een overgangs
periode van twee jaar werd het gehele
dorp als een trainingsdorp beschouwd
en door een staatsbedryf geleid.
Dit systeem heeft twee belangrijke
voordelen boven alle andere beproef
de systemen. In de eerste plaats stelt
het de nieuwe boer in de gelegenheid
om 1 andbouwwerk te verrichten zon
der daarvoor direct verantwoordelijk
heid voor te dragen en in de twpede
plaats ontvangt, hij de eerste moei
lijke tyd e eninkomen onafhankelyk
van de vrucht van zijn arbeid.
Op deze manier slaagden de socio
logen erin van apathische immigran
ten bewuste boeren te maken, die lang
zaam doch zeker vertrouwd raakten
met de moderne landbouwmethoden.
Nadat de immigrant blijk had gege
ven over voldoende kennis en erva
ring te beschikken werd hem het land
geleidelijk ter beschikking gesteld en
kwam hij trots op eigen benen te
staan
Naast het plannen van de landbouw
nederzettingen is in het ontwikke
lingsplan van het Lakishdistrirt ook
de integratie van een regionale hoofd
stad Kiryat-Gat opgenomen Onr-
spronkelyk was deze stad gepland
voor een bevolking van 7000 zielen,
maar de ontwikkeling nam een der-
geiyke %'lucht dat Kiryat-Gat reeds ln
1964 17.000 inwoners telde. Nu werd
erop gerekend dat Kiryat-Gat in de
toekomst 80.000 inwoners zal tellen.
In deze regionale hoofdstad worden
de landbouwprodukten van het gehele
district verwerkt. Katoenweveryen en
suikerraffinaderijen zijn er in korte
tyd uit de grond geschoten. Ook ves
tigde zich er een diamantindustrie.
Kiryat-Gat ls een grote stad in wor
ding; het symbool van de overwin
ning op de woestyn.
Een eetzaal voor de pionier» van 't eerste uur in de kibboets Sa'ad.
VAN DE HALLEN LEGGEN HET BIJLTJE ERBIJ NEER
(Van onze correspondent)
PARIJS Langzaam maar zeker, is een van
de oudste gilden, overblijfsel uit de Middel
eeuwen, bezig uit te sterven in Parijs, het gilde
van de Forts des Halles", van de vleesdragers
in de Parijse Hallen. Nog altijd liggen de Hallen
in het centrum van de hoofdstad. Een volslagen
Wie wel eens een bus van de Air
France naar het vliegveld Orly heeft
genomen ziet langs de autoroute naar
het zuiden een groot terrein liggen,
waar de nieuwe Hallen zullen worden
gebouwd. Voor het oude gilde zal daar
geen werk meer zijn. Modern transport
aan lopende banden zal sterke schou
ders overbodig maken.
Het gilde van de Forts des Halles is
onder Lodewijk de Dikke (1108—1137)
gesticht. Van de 700, die de corporatie
oorspronkelijk telde, zijn er nog maar
300 over, de rest is ln de administra
tie van de Hallen opgenomen. De oudjes
vertellen uit hun jeugd nog heel wat
sterke verhalen. Men vindt hen in de
kleine bistros en restaurantjes, w
van het bij de Hallen wemelt: bij „Père
Tranquille", bij „Coq au Beaujolais",
bij „Chou Vert" of „Chez Job".
Oorspronkelijk kwamen de meeste le
den van het gilde uit Savoye. Het vak
ging meestal over van vader op 2
De zware jongens uit Savoye kan
ook vinden in de grote verkooplokalen
waar een „Fort des Halles" er geen
been in ziet 'n piano op zijn nek te ne
men of weg te lopen met 'n antieke Nor-
mandische kast op zijn rug.
Examen
De toelatingseisen waren streng. De
kandidaten moesten niet alleen behoor
lijk kunnen schrijven, lezen en rekenen
om ook het administratieve werk te
doen, maar zij moesten ook en vooral
onder het oog van strenge juryleden in
staat zijn een mand met 200 kilo ste
nen op de rug te dragen over een af
stand van 150 meter. Hoe de zware jon
gens, ook wel „muscles" genoemd (spie
ren), met die vracht op hun rug weglie
pen was een belangrijke factor. Men
moest er niet mee weghollen, om er zo
gauw mogelijk te zijn. maar men dien
de statig te lopen alsof de vracht een
peuleschilletje was. een gewicht van
niets. Nog altijd worden op de Hallen
eens per jaar zulke wedstrijden gehou
den met zakken, gevuld met zand. In
het gewone doen behoren dergelijke
vrachten tot de uitzonderingen, want 'n
decreet van de prefectuur van politie
heeft bepaald, dat de Forts des Halles
geen zwaarder klomp vlees mogen dra
gen dan 125 kilo, hetgeen toch al zwaar
genoeg is.
Koningsdragers
Veel van de oude glorie van het gil
de is verloren gegaan. Vroeger droegen
de leden vilten hoeden, die ver over
het hoofd en vooral over de schouders
hingen. De brede randen op zij en van
achteren hadden een speciaal doel:
zij beschermden niet alleen de witte jas
tegen al te veel vuil, maar omdat zij
aan de buitenkant waren ingesmeerd
met gips konden de vleesklompen of kis
ten minder gemakkelijk van de schou
ders glijden. Ook de zilveren en kope-
medaiUes zijn verdwenen: aan de
kant stond het wapen van Parijs,
aan de andere kant het paviljoen waar
de Forts des Halles" werkte. De hoe
den en medailles vindt men alleen nog
maar in niusea of in 't gebouw van de
vakbond, die de taak van 't oude gilde
geleidelijk heeft overgenomen.
Gestaakt is er voor het eerst in 1461.
Men beweert zelfs, dat dit de eerste sta
king is geweest in de geschiedenis van
Frankrijk. De Forts des Halles hadden
namelijk een privilege, dat alleen zij 't
stoffelijk overschot mochten dragen van
koningen op de route van Parijs naar de
abdy van Sint-Denis. Toen de ïykstoet
onmogelijke plaats, want als men ziet, hoe hel,
veijkeer zowel's middags als's nachts en 'smor
gens vroeg met duizenden particuliere auto's er
vrachtwagens vastloopt, dan zegt iedereen: dati
kan niet meer, die Hallen moeten weg! En dat
gebeurt ook. Nog een paar jaar en dan zijn de
Hallen verplaatst naar een stuk buiten Parijs. I
Ietwat luchtigjes gaat koe of varken over de schouder.
van Karei VII in 1461 onderweg
zetten de Forts des Halles de kist
en eisten loonsverhoging. Na heel veel
heen en weer gepraat werd de loons
verhoging toegestaan, want niemand
behalve de Forts des Halles had hét
recht de kist op deze route aan te ra-
Alle verhalen over bergen eten, die
de Forts des Halles zouden verslinden,
moet men met een korrel zout nemen.
Natuurlijk eten ze er goed van, vooral
veel vlees gaat naar binnen want „wig
appelen vaart, die appelen eet". Toch
was de man, die de wedstrijd in april
van dit jaar won en met 280 kilo zand
op zijn rug weg tippelde, geen vlees
eter, maar bijna niet te geloven
vegetariër. Voorbij is de tijd van een
omelette van zestig eieren of een worst
van drie meter lang. Maar wel moet
waar zijn 't verhaal van 'n loopjongen
die voor zijn baas op de Hallen in een
restaurant een diner moest halen. Hij
kreeg een grote mand mee: twee kippen,
een worst, een brood van vier pond. 2
liter wijn, drie camemberts en nog wat
losse koek voor byvoeding.
Ze hebben hun eigen taaltje, die zware,
gespierde jongens. Byvoorbeeld: „por
ter en coquet", wat betekent een last op
één schouder dragen. „Transporter un
corbi", een lange kist met 1440 eieren
vervoeren. De kist heeft de vorm van
„corbillard", een doodkist.
Vergeet-mij-nietjes
Normaal is het op de Hallen al een
hele drukte, laat staan op feestda
gen, vooral tegen Kerstmis en Nieuw
jaar. Verleden jaar werd tegen Kerst
mis aangevoerd: 413 ton gevogelte en
klein wild (180 ton normaal), 900 ton
vlees (normaal 800 ton), 400 ton oesten
(normaal 40 ton) 2000 ton fruit en groen
te (normaal 1300 ton), 225.000 kilo bo
ter, 1.800.000 eieren, 225.000 kilo kaat
nog afgezien de grote hoeveelheden c- J^1
naasappelen uit Califomië of Algerij, I
de ananas uit ae Antillen en de kaviaa l
uit Rusland.
Van de oude gebruiken is er nog één l
overgebleven, dat ieder jaar wordt
herhaald: op 1 mei, algemene feest- en
rustdag in Frqnkrijk, gaat een delega-
tie van de „Fórts des Halles" met de
schoonheidskoningin van de Hallen naar
de Elysée en biedt daar het staats
hoofd een boeket vergeet-mij-nietjes aan.
Alle presidenten van de republiek heb
ben die delegatie ontvangen. Zelfs ge-
neraal De Gaulle heeft er zich niet aan
onttrokken.
(Van onze correspondent)
PARIJS Het Parijse „Le Monde"
heeft wat opmerkingen gemaakt over i
het besluit van de Amerikaanse Boeing
fabrieken op constructieprogramma
de Boeing 747 te zetten, een .vliegtuig
voor 500 passagiers of 100 ton vracht
met een snelheid van 1000 kni per uur
over een afstand van 9.500 kilometer.
Voor dit toestel zijn al 35 bestellingen
gekomen, o.m. 25 van de Pan Ameri
can Airways, van Duitse en van Japan
se luchtvaartmaatschappijen. Ook
onbekend gebleven maatschappij heeft
er een besteld; iedere ingewijde weet,
dat dit de Air France Is.
Le Monde vraagt, hoe men die 500
passagiers tegelijk zal ontvangen, want
het zijn er evenveel als in een normale
trein van de Franse spoorwegen. De
luchtvaarthavens zullen niet alleen hun
recepties moeten herzien, maar moeten
ook zorgen voor hotelaccommodatie
voor transit-passagiers. Met 'n Boeing ij
747 krijgt men gelegenheid om de ta- II
rleven te verlagen en 'n eenheidstarief
in te voeren.
In Frankrijk maakt men zich begrijpe
lijke zorgen over de concurrentie tussen
de Boeing 747 en de Concorde. Het eer-
ste toestel komt in 1970, de Concorde J
pas twee jaar later op de markt. Vol- j
gens de Pan American Airways, die 25
Boeings 747 en 8 Concordes heeft ge-
steld, zal van concurrentie geen sprake
zijn, want de Concorde zal voor luxe- en
de Boeing 747 voor massavervoer zijn
Een Concorde kost 80 miljoen franc,
een Boeing 747 100 miljoen, driemaal
zoveel als de bestaande Boeing 707 en
vijfmaal zoveel als de Caravelle.
