Herbouwde Sint Jan in Zoeterwoudse
Zuidbuurt sober, mystiek kerkgebouw
w
INTERIEUR AANGEPAST
AAN MODERNE EISEN
Ontmoetingen
Mevrouw Samkalden:
OUDE KERK TOT DE HELFT VERKLEIND
VERWIKKELINGEN GINGEN AAN
DE HERBOUW VOORAF
DE LEIDSE COURANT
ZATERDAG 20 AUGUSTUS m
Ruïne een aantrekkelijk openluchttheater
Het fraaie portaal met de voormalige
zijuitgang naar het kerkhof staat er
nog, maar is niet meer bij de kerk
opgenomen. Hopelijk blijft dit mooie
pittoreske boekje in de toekomst ge
spaard.
De beeltenissen van Sint Jan en de
apostelen Petrus en Paulus prijken
aan de herstelde voorgevel.
de kloeke voorgevel prijken de beel
den van de parochieheilige en van de
H.H. Petrus en Paulus. Zij zijn op vrij
geringe hoogte geplaatst en zullen een
klein plantsoentje aan hun voeten krij
gen.
Aardgas-vloerverwarming zal wel
dadig aandoen en het vertoeven in
drize kerk bij lagere temperaturen aan
genamer doen zijn dan in de oude kerk.
De nieuwe gebrandschilderde ramen,
met de plaatsing waarvan men bezig
was ten tijde van de brand, hadden
slechts wat lichte schade opgelopen
tijdens het slopen en zijn hersteld.
DONKERDER
Nu het raam boven de koorzolder is
komen te vervallen en er achter het
altaar geen ramen zijn geplaatst, is het
kerkgebouw wat donkerder dan voor
heen. Er is hiermede een wat mystie
ke sfeer ontstaan, die devoot aandoet.
Bij kerkdiensten zal het wel noodza
kelijk zijn dat de opvallend geplaatste,
markante verlichting altijd zal moeten
branden.
De schepping van architect Sips, die
de moeilijke opdracht had zijn ontwerp
aan te passen aan het overgebleven
gedeelte, mag geslaagd worden ge
noemd. De bouwers van aannemer
Geers hebben o.l.v. uitvoerder P. Koks-
hoorn voor een degelijk uitgevoerde
bouw gezorgd, waarbij het fraaie met
selwerk opvalt.
WAT TE DOEN MET HET
OVERIGE GEDEELTE?
Van het niet herbouwde gedeelte, gro
ter dan het wel herbouwde, staan de
muren tot een hoogte van 3 meter nog
overeind. Volgens de plannen van de
architect zouden deze nog verder ge
sloopt worden, maar toen bleek dat
de kruiswegstatie van Molkenboer niet
te verwijderen waren heeft men hier
Dat zij aan haar studie weinig heeft i
gehad, kan har niet zoveel schelen.
„Wat je van het studeren zelf over-j
houdt is erg belangrijk. De praktl-
sche vorming, dat is voor mij het J j
grote voordeel van studeren. Je J
krijgt er een bepaalde, gediscipli-
neerde manier van denken door en
wat je gestudeerd hebt, is dan hele- jij
maal niet meer zo van belang. Marga J
Klompé is uiteindelijk ook doctor in I
de scheikunde!"
Opeens binnen 24 uur was beslist. 5
Na een maandenlange poging tot
kabinetsformatie werd de echtgenoot
van mevr. Samkalden minister en
maakte daarmee het kabinet „rond".
„We woonden toen in Wagenin-
gen, waar mijn man hoogleraar was
en zijn er niet voor verhuisd. We
vonden het een veel te onvast be
roep. Je weet immers nooit wan
neer het weer afgelopen kan zijn".
Een hoogleraarschap in Leiden voor
de heer SamkaJden, betekende na
veel omzwervingen wel een terugkeer
in dat wereldje, waar mevr. Samkal
den met haar ogen dicht naar de
bakker kan lopen, waar ze zo be-
Ik ben alleen Iets bijzon
ders, omdat mijn man mi-
met mijn persoonlijk leven
heett niemand iets te maken!
Een blinde muur vormt de afscheiding
tussen de nieuwe kerk en de ruïne
van het oude gebouw.
De voormalige kruiskerk van de
parochie van Sint Jans Onthoof
ding in Zoeterwoude Zuidbuurt is
zijn oorspronkelijke vorm kwijt
geraakt. Alleen het schip is ge
deeltelijk gehandhaafd. Ter hoog
te van de plaats, waar het kruis
begon is een blinde muur ge
plaatst, waardoor o.m. ook de zij
uitgang naar het kerkhof buiten
het herbouwde gedeelte valt.
Merkwaardig is dat het altaar,
dat op het met hardsteen bedekte
priesterkoor is geplaatst, rust op
de fundering van het altaar uit de
kerk die in 1904 door de inmiddels
afgebrande St. Jan werd vervan
gen.
De fraaie kruisgroep uit de oude
Sint Jan siert ook dit altaar en steekt
in z'n lichte kleur goed af tegen de
rode bakstenen achtergrond. De offer
tafel, die hier 3 meter voor is ge
plaatst, is die van het oude altaar.
Aan de linkerzijde van het kerk
gebouw is een nieuwe sacristie inge
richt in het oude koetshuis en tuin
huis. Hier is ook bergruimte voor de
gewaden en altaarbenodigdheden,
waarvan de kostbaarheden bewaard
zullen worden in de overgeplaatste
klftl.V. In deze zijwand is een deur ge
plaatst, welke de verbinding vormt
met de kerk. Vanuit de sacristie is ook
een directe verbinding met de pasto
rie via de bestaande gang.
Aan de zuidzijde is 'n biechtstoel
bijgeplaatst. Het voormalige hoofdpor
taal is geheel verdwenen. Deze ruimte
is in het kerkgebouw opgenomen. Het
doopvont is nu op het altaar geplaatst.
De oude doopkapel is op dezelfde hoog
te als de kerkvloer gebracht en wordt
ingericht al? Mariakapel. De dubbele
hoofdtoegang wordt links definitief
gesloten, terwijl voor bijzondere ge
beurtenissen de mogelijkheid blijff be
staan gebruik te maken van de rech
ter
van af gezien. Mogelijk door vocht
werking zijn nu toch een aantal tegels
losgekomen, waardoor men hoop heeft
de kruiswegstaties over te kunnen
plaatsen. 6 staties komen hiervoor in
aanmerking.
Grote puinhopen, waarop het on
kruid welig tiert, bevinden zich nog
in de oorspronkelijke kerkruimte. Men
weet hiervoor nog geen bestemming.
H^t lijkt een ideaal openluchttheater.
De oude sacristie, die tegen dit ge
deelte is aangebouwd, is nog geheel
intact.
KOSTEN
De aanneemsom van de fa. Geers be
droeg 3 ton. Daar komen nogal wat
kosten bij, terwijl ook het slopen een
kostbare aangelegenheid is geweest.
Desondanks moet er van de verzeke
ringspenningen, groot ca. 8 ton, toch
nog flink beginkapitaal zijn overge
bleven voor de bouw van een nieuwe
kerk in het centrum. Bovendien is het
bouwfonds, dat hiervoor is gesticht,
een bedrag groot a f 35.000, dat nog
wekelijks omhoog gaat zonder dat
hiervoor ooit een bijzondere actie is
gevoerd. Deze komt er wel met de op
12 oktober te houden kerkvefling.
TOREN KRIJGT GROTE BEURT
Men is nu bezig de toren in de steiger
te zetten. Deze behoeft vooral aan de
zuid- en westzijde een grondige beurt.
Het metselwerk vertoont daar enige
scheuren. De grote bol op de torenspits
is dringend aan revisie toe.
Wanneer op vrijdag 26 augustus des
avonds het doopvont weer met water
gevuld zal zijn, bezit de Zuidbuurt
weer een waardig kerkgebouw,
„Ik ben nieta bijzonders", zegt mevr.
Samkalden, whnneer men dat ook
maar dreigt te suggereren. „En als
ik iets bijzonders mocht zijn, dan is
dat alleen om secundaire redenen,
omdat mijn man minister is. Bo
vendienik heb een hekel aan
journalisten. Ik sta ze nooit te
woord. Ik heb eens meegemaakt, dat
ze me opbelden en vroegen, mevr.
Samkalden, wat geeft u uw man
met Sinterklaas Ik was vreselijk
nijdig, met mijn persoonlijk leven
heeft niemand iets te maken!"
KTadat ze er een nachtje over had ge-
i N slapen mocht het dan. Een
praatje maken met een ministers
vrouw, die zichzelf niets bijzonders
vindt. In de overdadig van rozen en
groen voorziene Prins Hendriklaan te
Oègstgeest blijkt de fam. Samkal
den een van de minder opvallende
huizen te bewonen.^ Een jongeman
merkt mij al op, voordat ik bel,
wachtriietterrüri' tótd'at cïtóé 'Hande
ling is 'geschied en loodst mij op
'béfechHHïde wfjè'e 'dë kam'éH" binnen.
Het is de oudste zoon des huizes,
juridisch student in Leiden.
Na enkele ogenblikken doet ze
haar intrede, de 56-jarige echtge
note van pi-of. dr. I. Samkalden, mi
nister van justitie.
Het werd een uurtje beleefd conver
seren. Weinig ongedwongen, zei-
den spontaan, nuchter en objectief,
met een glimlach, waar anderen wel
licht zouden schateren, vertelde
mevr. O. J. SamkaldenMeijers wat
ervaringen uit haar leven, dat zich
reeds na zes weken voor een groot
deel in Leiden ging afspelen, toen
haar vader, advocaat te Amsterdam,
tot hoogleraar ln Leiden werd be
noemd.
Daar ging mevr. Samkalden ook
farmacie studeren, maar mocht
evenals haar drie zussen niet op ka
mers. „Dat was te duur en boven
dien kreeg je daar maar ondervoede
meisjes mee, vond mijn vader".
Aan haar studententijd bewaart ze
de beste herinneringen. De activitei
ten in het verenigingsleven - ze
werd bestuurslid van de roeiver. „De
Vliet" en later praeses van de
V.V.S.L. veroorzaakten wat stu
dievertraging, hetgeen ze ook eerlijk
toegeeft met een: „Ik deed wat lan
ger over mijn candidaats, maar daar
na ging het vlotter. Och, je wordt
wijzer nietwaar? Maar vroeger hoef
de je over de farmaciestudie echt
geen negen jaar te doen
Haar echtgenoot ontmoette ze op
een vergadering, van de N.B.B.S,.
(Ned, Bureau vóór Buitenlandse Stu-
dentenbetrekkingenzij in haar laat
ste studiejaar, hij werkend aan zijn moet' ik dan
proefschrift.
kend is, dat haar jongste zoon er
maar niet meer gaat studeren. „Ik
heb het zelf ondervonden, wat het
betekent te studeren in een stad
waar je vader hoogleraar is. Als je
dan zakt voor een tentamen of iets
uithaalt
Over het beroep van haar man:
„Zet u maar rustig in de krant,
dat ministers een hondebaan heb
benZoals ze daar zit, wat ver
moeid vertellend over haar druk be
zette man, die bijna nooit vrij is, al
tijd huiswaarts keert met een acte-
tas vol werk, heeft het echtgenote
zijn van een minister eerder zorge
lijke, dan bijzondere aspecten.
Ook de representatieve verplichtin
gen hebben meestal niets opwindends.
„Cocktailparty's, ontvangsten en
recepties zijn vaak stom-vervelend,
een heel enkel keertje gezellig of
leuk. In het begin vond ik het dood
eng, omdat ik niemand kende. Trou
wens, de kennissen die je nu opdoet
blijven soms toch oppervlakkig. Mijn
beste vriendinnen zijn nog altijd die
uit mijn jeugd, uit mijn studietijd.
Daar ga ik het leukst mee om. Eigen
lijk heeft iedereen tegenwoordig ook
zo weinig tijd voor gezelligheid. Dat
vind ik wel een verschil met vroeger.
Mijn moeder had altijd mensen over
de vloer. Nu moet je eerst een af
spraak maken, willen ze komen!"
Hobby's heeft mevr. Samkalden
niet;. Bezigheden wel. Ze is gemeen
teraadslid van de P. v. d. A. ln Oegst-
geest. „Je hoort je hele leven over
politiek, dan groei je erin". Ze bor
duurt, „maar op het ogenblik alleen
maar vervelende kruisjes, omdat ik zo
weinig tijd heb".
Ze kookt en naait graag, „dat heb
ik altijd het meest constructieve van
het huishouden gevonden",
'fpep. haar, drjekinderenklein wa
ren, Jieert ze nooit iets anders kunnen
doen, dan het hy^houden.^ „Die töt\
- - --- <joori dacht ik 'al-
Een jaar later trouwden ze. In de
Lakenhal. „Dat is iets wat ik als
Leienaar nooit zal vergeten, die vre
selijke stadhuisbrand. Heel Leiden
sprak er die dag over
Spoedig daarna ging het echtpaar
SamkaldenMeijers naar Indonesië.
De oorlog brachten ze door in een
„Jappen-kamp" „die waren veel
minder erg dan de Duitse kampen"
waar mevr. Samkalden voor het
eerst (en tot nu toe voor het laatst)
haar beroep in een eigen apotheekje
kon uitoefenen.
tyd".
ïfet onderhoud is afgelopen. In het
**grote portaal van 't oude huis l
„Dit is het huis van de drukker
IJdo geweest, ook al zo'n Leids be- i
grip", zegt mevr. Samkalden pra- t
ten we nog wat over vakantie. „We i
gaan naar Bretagne, naar het huis, j
dat mijn ouders hebben gekocht.
Maar ja, mijn man spreekt nu al t
weer over later komen. En berus-
tend lachend: „En denk maar niet
dat hij zonder actetas komtt
Nog is de Sint Janskerk aan de Zoeterwoudse Zuidbuurtseweg
een lege ruimte. De timmerman is echter al verdwenen en de
electricien z'n werkzaamheden lopen ten einde, de schilder is bezig
aan de finishing touch van de nieuwe sacristie, kortom de nieuw
bouw van de St. Jan nadert haar voltooiing.
In de komende week zullen de banken arriveren, zal het tijdelijke
orgel worden geplaatst en het gebouw verder worden ingericht
waarna op vrijdag 26 augustus het nieuwe Godshuis zonder offi
ciële plechtigheid - er behoeft niet opnieuw geconsacreerd te wor
den - weer in gebruik zal worden genomen.
Terwijl voorbereidingen werden ge
troffen voor het Aanbiddingsfeest op
de komende zondag, werd op vrijdag
12 juni 1964 de fraaie parochiekerk van
St. Johannes Onthoofding door brand
verwoest. Mgr. Jansen, bisschop van
Rotterdam, die op deze dag kinderen
het H. Vormsel toediende in Leid-
schendam, stelde zich nog op dezelfde
avond op de hoogte vhn de omvang
van de brand. Men ging kerken in het
1 het portaal onder de I
NIEÜW ORGEL
De koorzolder is aanzienlijk verkleind
en verlaagd. Er komt een nieuw orgel,
echter op z'n vroegst vpor Kerstmis.
Er worden evenwel tijdelijke voorzie
ningen getroffen. Communiebanken en
een preekstoel zijn taboe in deze kerk
Er komen echter wel knielbanken. Op
als zodanig provisorisch ingerichte pa
rochiehuis aan de Schenkelweg en het
kerkbestuur beraadde zich op de ont
stane situaties en was eenstemmig
voorstandér van totale herbouw
de Sint Jan.
De deskundigen van 't bisdom kwa
men echter tot een andere conclusie.
Zij achtten het niet verantwoord op
een buiten het dorpscentrum liggende
plaats deze grote 850 plaatsen tellende
kerk te herbouwen. Het grootste
tal parochianen is woonachtig in het
centrum, waartegen het grote op sta
pel staande uitbreidingsplan Westein
de leunt. Nuchtere cijfers leerden dat
een nieuwe kerk, die voordien al nood
zakelijk geacht werd voor het plan
Westeinde, voor beide gebieden ideaal
te combineren was. Het nieuwe be
jaardencentrum, dat tegenover de kerk
1 in de Zuidbuurt een plaats zou krij
gen, moest dan een vergrote kapel
krijgen, waardoor de katholieken uit
dit gedeelte hier ter kerke zouden kun
nen gaan.
Enkele maanden later was öe si-
uatie opnieuw gewijzigd. De R.K.
stichting Bejaardencentrum" besloot
niet in de Zuidbuurt. maar aan de
Verlaakweg te gaan bouwen. Toch al
weinig gelukkig met het feit, dat in
de Zuidbuurt geen kerkgebouw meer
zou komen, had het kerkbestuur nu
weer nieuwe argumenten om het bis-
iom alsnog te verzoeken daar 'n kerk
te mogen bouwen. Men was in Rotter-
lam wel gevoelig voor deze argumen
tatie en men liet het kerkbestuur twee
mogelijkheden over; de restanten van
de Sint Jan ook tegen de vlakte en 'n
geheel nieuw, kleiner kerkgebouw of
j het nog intactzijnde gedeelte benutten
or een gedeeltelijke herbouw, maar
ieder geval geen totale herbouw.
ONVERTEERBARE ZAAK
Er zijn altijd nog, vooral oudere, pa
rochianen, die het een onverteerbare
zaak vinden dat de kerk niet in z'n
oude afmetingen en luister terugkomt.
Beziet men echter nuchter de cijfers,
dan zal men toe moeten geven dat zo'n
grote kerk op deze plaats tegen alle
logica in is. De redenering dat juist
hier zoveel gebouwd wordt (Zonne-
gaarde en Zuidhof) en men toch reke
ning moet houden met de toekomst
houdt geen stand. Als de nu in uit
voering zijnde woningen gereed zijn
is de mogelijkheid tot huizenbouw hier
uitgeput; het uitbreidingsplan staat dit
niet toe. Zoeterwoude zal zich dan
verder dienen te ontwikkelen in het
plan Westeinde.
NOG STEEDS ROYAAL
Met de mogelijkheid tot zondagse
Eucharistieviering op zaterdagavond in
de nabije toekomst is de herbouwde
kerk met 400 plaatsen nog royaal te
noemen.
VICARIAAT
Eind februari van dit jaar benoemde
de bisschop de weleerw. heer A. L. M. i
Hermus tot vicaris van een deel der
St., Jansparochie en belastte hem te- j
veris met voorbereiding van de bouw j
van een nieuwe kerk. De grens is zo
danig bepaald dat het laatste gedeelte 1 j
van de Zuidbuurt, vanaf de Zwetkade
tot het Watertje en de gehele dorps
kern vanaf de Zwetkade, inclusief het
Westeinde, tot het vicariaatbehoort.
De parochianen van dit gedeelte blij-
ven in afwachting van de bouw van
een nieuwe kerk gebruik maken van
hel, als Aloysius-kapel ingerichte, pa- t
rochiehuis. Het aantal missen zal hier ;-
van 6 tot 4 worden teruggebracht met
handhaving van de avondmis.
BEPERKTE SCHEIDING
Hoewel de scheiding tussen de twee
gedeelten vrij beperkt blijft zijn er
nogal wat praktische problemen op te j
lossen. De huidige organist, de heer
J. Dobbe, blijft verbonden aan de
Aloysiuskapel. De gezangen zullen hier I
worden verzorgd door een koor o l.v. j
de heer H. J. C. Paardekooper.
De heer N. H. Berg wordt organist j
van de Sint Janskerk, waar de heer
A. Wesseling als dirigent zal optreden
De heer C. Onderwater blijft koster
x>r beide kerken. Het ligt in het
voornemen alle rouw- en trouwdien-
sten plaats te doen vinden in de Zuid-
buurt.
