D,
Willem de Veroveraar
Hastings dit jaar in
Engeland herdacht
NEGENHONDERD JAAR GELEDEN
t SLOEG
ZIJN SLAG
DINSDAG 16 AUGUSTUS 1066
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 7
E eerste grote invasie die voor de wereldgeschiedenis van
belang is geweest na de oudheid, was de bezetting van Engeland in
1066 door Willem de Veroveraar en zijn Normandiërs. 900 jaar ge
leden, op 14 oktober 1066, stonden twee legers gevechtsklaar op een
glooiend terrein, ongeveer 50 mijl zuid van Londen. De slag die om
9 uur ontbrandde, duurde tot de avond. Op een heuvel stond Hertog
Willem van Normandië, aan wie de Engelse troon was beloofd na de
dood van Edward de Belijder. Op een andere heuvel stond Koning
Harold van Engeland, die de troon had verworven toen Edward de
Belijder stierf. Beide mannen waren overtuigd van hun recht op de
troon en beiden wilden er ook voor vechten. Op deze belangrijke dag
in de Engelse geschiedenis versloeg Willem de Veroveraar zijn rivaal
Harold in de slag bij Hastings en riep zich zelf uit tot Koning van
Engeland.
Dit jaar is het negenhonderd jaar geleden, dat deze belangrijke slag
op Engels grondgebied werd uitgevochten en in verband daarmee
zullen dit jaar in Engeland herdenkingsplechtigheden worden
gehouden. Vorig jaar werd, vooral in Sussex en Kent, reeds begonnen
met de voorbereidingen voor een groot historisch schouwspel. De
feestelijkheden zullen worden gehouden in een schilderachtige
historisch interessante omgeving. Zo zullen er evenementen
plaatsvinden in de populaire badplaats Hastings, bij Pevensey Bay,
waar de landing plaatsvond en in nog andere plaatsen in de
graafschappen Sussex en Kent, waar het land van Willem de Ver
overaar een indrukwekkende achtergrond zal vormen voor het
historische schouwspel dat zal plaatsvinden.
iBBHBWWMKHWWWHadl
Normandische
ruiters tegen
voetvolk
van Harold
Toen hertog Robert van Normandië op
zekere dag op weg was naar zijn hoofd
stad Falaise. zag hij Arietta, de dochter
van een leerlooier, de was doen in een
stroompje. Hij werd verliefd op haar en
voerde haar met zich mee naarzijn
kasteel en alhoewel hij getrouwd was.
leefde hij met haar voor de verdere rest
van zijn leven. Uit deze romantische
affaire werd te Falaise in 1027 een zoon
geboren. Willem, die later de Veroveraar
zou worden genoemd.
Toen Robert van Normandië op
pelgrimstocht naar Jeruzalem ging. be
woog hij de Normandische adel om
Willem als zijn opvolger te erkennen
Robert, die de bijnaam had van De Duivel,
overleed op deze pelgrimstocht en Willem
volgde hem op toen hij1 7 jaar was.
Normandische edelen, die als zijn voog
den fungeerden trainden hem voor zijn
latere functies, maar drie van zijn voog
den werden vennoord en Willems leven
liep gedurende zijn minderjarigheid voort
durend gevaar. Het grootste gedeelte van
die tijd moest hij zich verborgen houden
tegen moordaanslagen omdat niet ieder
een de „bastaard" wilde accepteren. Deze
smet, die op zijn naam rustte, hardde en
verbitterde hem. Toen hij een aantal
jaren later de stad Alengon belegerde,
hingen inwoners huiden voor de klein
zoon van de leerlooier over de muren
Willem zette ze deze belediging betaald
door de stad te verwoesten en de voor
naamste inwoners te vermoorden.
Complot
Toch zou de jonge hertog nauwelijks
een kans gehad hebben om In leven te
blijven en hij ontsnapte in 1047 maar
ternauwernood aan een enorme samen
zwering die tegen hem gericht was. Hij
kreeg echter bescherming van koning
Hendrik I van Frankrijk, die voor hem
in actie kwam. Bij 't cavaleriegevecht
van Val des Dunes werden de tegen
standers van Willem verslagen en voor
het eerst was zijn positie als hertog van
Normandië veilig gesteld.
Enige jaren later zou Willem de
Franse koning helpen bij het verslaan
van Geoffrey Martel, graaf van Anjou.
maar later in 1054 zou Hendrik I
hem met dezelfde Martel bestrijden in
Mortemer en in 1058 in Varaville. Bij
beide gevechten bleef Willem van Nor
mandië overwinnaar. Spoedig hierna
stierven zijn beide tegenstanders.
In die periode werd Willem gehard
tijdens gevechten en bewees hij zijn
moed bij verschillende gelegenheden. Hij
leerde ook vlugge en goede beeluiten te
nemen en de lessen van de oorlogvoe
ring bracht hij in praktijk door werke
lijke ervaringen te velde.
Overwinningen zag hij nooit als doel, I
maar slechts als middel om zijn ambi
tieuze doeleinden te verwezenlijken. De
hertog voerde de geveohtswaarde van
zijn troepen op tot grote hoogte en gaf
zijn hertogdom het nodige prestige. Hij
was een goed commandant en besteed- 1
de speciale aandacht aan zijn cavalerie
en weinigen durfden zijn ridders op het
slagveld te weerstaan. Ook verplichtte
bi j zijn a/allen tot het verlenen van
bijdragen en diensten aan tie gewapende
macht.
Op 24-jarige leeftijd bracht hij een
bezoek aan Engeland om zijn neef ko
ning Edward de Belijder te bezoeken
-en dit gaf hem een goede indruk van
de politieke en militaire situatie in En
geland. waar de eterke man achter de
schermen graaf Godwin van Essex was
Van Edward kreeg hij de belofte dat
hij de volgende koning van Engeland
zou zijn
Na zijn terugkeer hield hij nauwe
voeling met het Angelsaksische hof en
hield tevens iedere beweging van Ha
rold en Godwin in de gaten.
In Normandië had hij zijn positie ge
consolideerd door de legers van rivalen
in Frankrijk te vernietigen en zijn west
grens met Bretagne tc stabiliseren. Door
zijn huwelijk op 26-jarlge leeftijd met
Mathilda, dochter van de machtige Bald
win van Vlaanderen, stegen niet alleen
zijn kansen op een koningschap, maar
kreeg hij bovendien nog een nuttige
bondgenoot aan zijn oostgrens.
Hét is dan ook niet verwonderlijk dat
Willem en zijn ridders onbevreesd naar
andere gebieden uitzagen en ook hun
aandacht op Engeland richtten.
In 1053 leefde Edward nog steeds
maar nu werd hij bijgestaan door graaf
Harold van Essex, die zijn vader was
opgevolgd. Het toeval speelde hem Ha
rold in handen, toen deze ln 1064 na
een inspectiereis schipbreuk leed op de
Franse kust, waarbij hij gevangen werd
genomen door de graaf van Ponthieu Na
dat Willem de vrijheid voor Harold had
verkregen, ontving hij Harold als z'n
gast op het Normandische hof.
Samen gingen zij op valkejacht en
samen vochten ze tegen de Bretonnen.
Nu zag Willem terecht in Harold een
-potentieel kandidaat voor de Engelse
troon, wanneer deze aanwezig zou zijn
bij het overlijden van Edward de Be
lijder. Daarom sloot Willem e i over
eenkomst met Harold teneinde te be
werkstelligen dat hij en niet Harold
koning van Engeland zou worden.
Of Harold dit van harte deed. is niet
waarschijnlijk, maar zeker is dat hij
een plechtige eed heeft gezworen om af
stand te doen van alle rechten op de
Engelse troon. Zou hij het niet hebben
gedaan, dan had hij Engeland vermoe
delijk nooit meer teruggezien.
Volgens sommige schrijvers werd
deze heilige eed afgelegd boven een al
taar of tafel, waaronder de relieken van
de heilige Edmond waren verborgen om
de eed nog meer kracht bij te zetten.
Op volger
In januari 1066 overleed Edward de
Belijder en ln weerwil van de belofte aan
Wilem gedaan, wees hij Harold, zijn
jonge adviseur en staatsman aan als
zijn opvolger In het begin van het jaar
1066 werd Harold als koning geaccep
teerd en in de Westminster Abdij ge
kroond. Willem ontving "t bericht van de
dood van Tdward tezamen met 't nieuws
vaa de troonsbestijging van zijn rivaal
Harold. De Normandische hertog werd
woedend door dit nieuws en begon on
middellijk met zijn voorbereidingen
voor een invasie van Engeland.
Nu was in de feodale wereld van die
tijd de heiligheid van eden zeer belang
rijk. Tegen eedbrekers werd van kerke
lijke en wereldlijke zijde stelling ge
nomen en dit gebeurde ook tegen Ha
rold. Een ander punt ten nadele van Ha
reed om Ingescheept te worden en ln de
zomer van 1066 verzamelde zich een
sterke vloot van 700 tot 800 schepen
rond St.-Valéry met ongeveer 10 000
man aan boord, gereed om de vermaar
de hertog te volgen en de rijkdommen
van Engeland te verdelen. Ongelukkig
voor Willem waaide de wind echter uit
de verkeerde hoek en dit veroorzaakte
herhaaldelijk uitstel, waardoor de stem
ming er niet beter op werd. Alleen het
vooruitzicht van de rijke buit en de lei-
derseigenschTvpcn van Willem hieldeD
de mensen bij elkaar.
I aan de mond van de Somme nabij St.-
Valéry.
De overtocht verliep voorspoedig Er gin-
I gen slechts een paar schepen verloren
en toen de dageraad van de 28e sep
tember aanbrak, landde de Norman-
j dieche vloot bij Pevensey op de kust
van Sussex, waar geen tegenstand werd
ontmoet, omdat de plaatselijke militie
die dat jaar al viermaal was opgeroe
pen om de kust te bewaken, begin sep
tember naar huis was gezonden
om de oogst binnen te halen.
Parade
Augustus ging voorbij zonder dat ei
iets gebeurde. September bracht al voor.
boden van de herfst en Willems advi-
Conflicten
I Harold had sinds zijn kroning In de
I Westminster Abdij veel problemen ge-
I kend. Interne oonflioten tussen edelen
I en rebellie in verschillende gedeelten
zijn handen had en dit stelde hen weer
gerust. Toen zijn strijdmacht ontscheept
was, verplaatste hij zich naar de omge
ving van Hastings, waar hij een kamp
liet opslaan en wachtte de vijand af I
dicht bij de kust.
De weken daarna organiseerde hij
zijn leger en legde verdedigingswerken
aan om zijn vloot en landingsplaats te
beschermen. Bovendien liet hij plunder
tochten houden in Sussex om zijn voor
raden op peil te brengen.
Harold had reden om bezorgd te zijn j
hoe zijn troepen zich zouden gedragen
tegen een leger dat gezegend was door
de Paus, want de banvloek, die over
hem was uitgesproken, had wel dege- 1
lijk Indruk gemaakt.
Hij realiseerde zich nu ook dat hij voor- I
barig was geweest om zijn vloot van de
zuidkust terug te trekken en dat z'n hoop I
schermd door stelle hellingen en de rug
zijde door zware bossen, zodat hij veilig
kon zijn voor charges in de flanken en in
In het centrum en ln het front van
zijn opstelling plnntste hij ervaren, zwaar
bewapende soldaten, de ..house-carles", de
lijfgarde van koning Harold die een soort
militair gilde vormdr Zij verplaatsten i
zich te paard, maar streden te voet. Zfj
leefden in de omgeving van hun vorst en
onder deze beroepssoldaten heerste 'n zeer
strenge tucht, terwijl een erecode hen
verplichtte de eer van hun meester en
hun makkers te verdedigen
Hun bewapening bestond uit geduchte
strijdbijlen, waarvoor de Normandiërs een
even groot respect hadden nis de Fransen
later voor de goedendag en de Oosten
rijkers voor de hellebaarden der Zwit
sers. Het waren krachtige wapens die ge-
de Engelsen ln het geheel niet verontrus
ten en sverd eveneens teruggeworpen
Toen zette Willem de Veroveraar zijn
cavalerie ln. maar ook deze moest wijken
voor het geweld van de Engels.- verdedi
gers De linkervleugel van de Norman
diërs. ridders en voetvolk uit Bretagne,
trok hierbij in wanorde terug. Het gevolg
hiervan was dut soldaten van de rechter
vleugel van 't Engelse leger zich niet meer
konden beheersen, hun posities verlieten
om de Normandiërs te achtervolgen.
Willem reageerde hierop onmiddellijk
en viel de achtervolgers ln de flank non
met zijn cavalerie en na korte tijd waren
deze 6lecht bewapende soldaten tilt de
graafschappen ln de pan gehakt, maar
de grote massa van de Angelsaksische
strijdmacht hield stand.
Toch ontdekte Willem hier de zwakke
plek ln de Engelse defensie In een ge-
vechtspauze hergroepeerde Willem de Ver
overaar zijn troepen en zette een tweede
aanval Ln op de Engelse stellingen, maar
ondanks zware verliezen hielden de En
gelsen stand terwijl de Normandische
troepen die ook ernstige verliezen leden
zich verbaasden over do tegenstand Het
gevecht ging door en nam ln hevigheid
toe. terwijl de middag verstreek, maar een
beslissing bleef uit.
Toen beducht Willem de Veroveraar 'n
krijgslist. Met het voorbeeld van die mor-
I gen voor ogen lanceerde hU een aanval
tegen de rechterflank van de Engelse
troepen en gat zijn commandanten op
dracht in wanorde terug te trekken ten
einde de vijand uit zijn tent te lokken.
De aanval werd uitgevoerd, de terug
tocht volgde en zoals was voorzien verliet
de rechtervleugel vnn de Angelsaksische
troepen hun opstelling om de Normandiërs
te achtervolgen Op het juiste moment
zette Willem zijn i .-servccavalerle ln en
het succes was volkomen.
De Normandische cavalerie rolde de
vijandelijke rechterflank op en richtte
zich naar tiet centrum van de vljande-
j Hjke verdediging, terwijl Normandische
J boogschutters hun projectielen met 'n
boog ln het centrum van de vijand lieten
neerdalen Toch bleven de Engelsen nog
standhouden, ondanks de zeer zware ver-
I liezen totdat koning Harold door een pijl
1 ln zijn oog dodelijk werd gewond Dat be-
I tekende het einde van de slag bij Has-
j tings.
Itecliivaardigiiii!
Het verhnnl van de slag hij Hastings
wordt ons zeer uitvoerig overgeleverd op
het beroemde wandtapijt van Bayeux. dat
men zou kunnen normen een der merk
waardigste documenten van de wereld,
I waarop de gehele tocht naar Engeland en
•V. Soa
?Ua.y
/v oXCoSe* /oéé
Cc opootw*
Harde veelitjjas en bekwaam strateeg
rold was dat hij door de aartsbisschop i
van Canterbury was gekloond, die door
een schismatieke Paus was benoemd.
Willem had het voordeel dat alle ha- j
vens van de Schelde tot aan kaap Finis- j
terre onder zijn cont.ole stonden of in i
handen waren van bondgenoten ol sym
pathisanten. Terwijl 'n Engelse vloot
sinds het voorjaar de Engelse kust be- j
waakte, liet hij in alle rust gedurende
de lente en zomer van 1066 honderden
vaartuigen bouwen voor het transport
van mensen en materiaal.
Willem controleerde zijn 'strijdmacht 1
en schepen bij het riviertje Dives, niet
ver van de omgeving waar de gealli
eerden in 1944 hun landingen zouden
uitvoeren op het Normandische strand.
Hij liet zijn leger ln de buurt van
de havens oefenen om op bevel onmid
dellijk aan boord te kunnen gaan. Deze
oefeningen verhoogden de discipline en
maakten een eenheid van zijn krijgs
macht. Het was geen eenvoudige taak
om van het heterogene leger van rid
ders, boogschutters en piekenlers een
parate gevechtseenheid te maken, of
schoon het enthousiasme van de deelne-
Begin augustus waren de troepen ge-
seurs vreesden dat de herfststormen de
onderneming zouden doen mislukken.
Teneinde raad werden de relieken van
Sint-Edmond uit de kerk van St.-Valéry
erbij gehaald en met militaire en kerke
lijke praal paradeerde men langs de
kust. De volgende dag draaide de
wind naar het zuidwesten. Tegelijker
tijd werd 't bericht ontvangen dat Ha-
lold zijn kustvioot had teruggetrokken.
De Engelse vloot had zich na maan
denlang niets doen en door gebrek aan
proviand opgelost om zich in Londen
te bevoorraden, ook omdat Harold in
de mening verkeerde dat in -de herfst
geen invasie te duchten viel. Waarschijn
lijk wilde Harold de vloot tevens uit 't
Kanaal terugtrekken om het hoofd te
kunnen bieden aan een dreigende inval
van Noorse troepen in het noorden van
Engeland.
Mogelijk Is het dat Willem van deze
Noorse Inval heeft geweten en zijn lan
ding hierop heeft afgestemd.
Eindelijk gaf Willem de Veroveraar
op 27 september het bevel om te ver
trekken en Ln de nacht van 27 op 28
september ging de vloot onder zeil, met
alle voorraden, wapens en een groot
aantal paarden vanuit een rendez-vous
van zijn koninkrijk had<k-n veel moei- op herfststormen ijdel was geweest. In
lijkheden veroorzaakt. Maar de groot- Londen gekomen liet hij zijn vloot on
tegenslag waa de ontrouw van zijn middellijk zee kiezen om ontsnapping van
halfbroer Tostig, die uit jaloezie met
de Noorse koning Harald Hardrade een
verbond sloot om Engeland vanuit het
noorden aan te vallen. De wraakzuch
tige Tostig arriveerde in Scandinavië
met de laatste berichten over de toe
stand in Engeland.
Aldus werd Harold, die ln Londen
verbleef, geconfronteerd met twee inva
sies, vanuit het noorden en vanuit het
zuiden en het waa nu maar de vraag
welke invasie het eerst zou komen.
Koning Harald van Noorwegen ver
trok eerst naar de Orkney-eilanden om
meer manschappen te verzamelen en
met Tostig voer hij daarna in de late
zomer van 1066 naar de oostkust van
Engeland.
In september 1066 ontving Harold het
bericht dat de Noorse vloot de Humber
was opgevaren, np 20 aeptember plaat
selijke eenheden had verslagen cn bij
Stamford Bridge in de- omgeving van
York een kamp had opgeslagen
de Normandische troepen
voorkomen en om eventuele vers ter kin
gen op te vangen
Zijn adviseurs raadden hem aan met
de opmars naar Hastings te wachten om
zijn vermoeide troepen wat rust te gun
nen en nieuwe soldaten te wenen.
Men adviseerde hem ook de vijand meer
landinwaarts te lokken weg van zijn voor-
raadbasls Harold echter rekruteerde
plaatselijk zoveel mogelijk soldaten voor
zijn leger, dat ook weer op sterkte werd
gebracht door vele ridders uit Wessex en
Kent die hem hulp kwamen aanbieden
met hun huursoldaten
Kaar Hastings
Slechts vijf dagen bleef Harold in Londen
en omdat hij hoorde van de plunderingen
van de Normandische troepen In Sussex
en Kent bracht een mars van 56 mijl hem
na 48 uur In Hastings, waar hij op de
De slag bij Stamford Bi idge eindig- avond van de 13e oktober arriveerde
- met de dood van Harald Hardrade Hij besloot een verdedigende opstelling
en Tostig en vernietiging van de Noorse ln t(, nemen, omdat zijn troepen bui
strijdmacht Hei zou tevens de laatste engewoon vermoeid waren na een maund
poging zijn van een Noors leger om het van vechten en oprukken Bovendien had
Engelse koningschap te bedreigen Toen Willem de Veroveraar cavalerie tot zijn
koning Harold met de zijnen de over- beschikking, terwijl Harold slechts troe-
winning vierde ontving hij het bericht pen te voet had.
dat „Willem de Bastaard" te Pevense> Hij zou zijn Infanterie nooit de vijan-
was geland. delijke cavalerie laten aanvallen, maar
hij zou de vijand laten aanvallen ln een
terrein, dat zo ongunstig mogelijk voor
hem was. Daarom nam het Angelsaksische
leger in de nacht van de 13e oktober een
sterke defensieve opstelling ln op de Sen-
lac-heuvel, 8 mijl ten noorden van Has
tings, die de weg naar Londen arsloot en
vrij steil was aan de voorzijde.
Hij liet plaatselijke mankracht gedu
rende de nacht werken aan het verster
ken van zijn posities. Zijn rechterflank
en linkerflank werden bovendien be-
makkelijk door schilden en andere be
schermingsmiddelen konden dringen
Op de flanken plaatste Harold lichte
Infanterie, bewapend met speren, zwaar
den. hooivorken en staven, terwijl hier
en daar boogschutters waren opgesteld
Zijn verdediging was dus naur alle kan
het
nkke punt wi
Jonge troepen wa-
hij hoopte zouden
Gestruikeld
Willem de Veroveraar zette als eerste
voet aan wal bij Pevensey Bay en, zo
werd vermeld, hij struikelde bij het aan
land gaan. Hij veroorzaakte hiermee
ontsteltenis bij zijn volgelingen die dit
als een slecht voorteken zagen. Maar
de vindingrijke hertog raapte een hand
vol zand op en zei dat hij Engeland al ln
ten beveiligd,
ren de flanken, wi
ren geplaatst, die r
standhouden
Op 14 oktober ln de vroege morgenuren
marcheerde het Normandische leger ln
gedisciplineerde rijen van Hastings naar
de Telhnm-heuvel. ln het zicht van het
Engelse kamp en namen daar hun op
stelling ln.
In het voorste gelid de boogschutters en
lichte Infanterie In het tweede gelid de
zwaardere bepantserde Infanterie, bewa
pend met pieken en korte zwaarden en
ln het laatste gelid, dat door Willem de
Veroveraar werd gecommandeerd, de rid
ders te paard ln hun glanzende harnas
sen en maliënkolders, bewapend met
Strijd knotsen, lansen en zwaarden
Op de Senlac-heuvel wachtte het An
gelsakslsche voetvolk op de aanval De
sterkte van de troepen is altijd een strijd
vraag geweest Moderne opvattingen ver
onderstellen, zoals Churchill het aangeeft
dat aan Normandische zijde r>ooo rid
ders en krijgslieden en 2000 boogschutters
deelnamen tegen acht m tienduizend sol
daten nan Engel» ityda
14 nktubcr
Na een laatste Inspectie gaf Willem de
Veroveraar het sein voor de aanval Het
was 9 uur 14 oktober 1066
Normandische boogschutters trokken op
en lieten een regen van pijlen neerdalen
op de vijandelijke stellingen Toen ze ech
ter binnen het bereik vun de Engelsen
kwamen werden ze onthaald op een re-
gén van projectielen, pijlen, speren, kleine
bijlen en stenen. Zwaar bewapende In
fanterie nam de aanval over. maar kon
de daaraan voorafgegane gebeurtenissen
zijn geborduurd In 70 afbeeldingen. Zo
ziet men om. hierop uitgebeeld «Ie ko
meet van llalley. de Angelsaksische schil
den vol Normandische pijlen en de dood
van Harold. Vermoedelijk Is het wandta
pijt vervaardigd Engel» artiesten
maar het geeft een Normandische versie
van de operatie als een soort rechtvaar
diging van de invasie van Engeland. Want
zo zegt Churchill, zelf* In die dagen had
den aggressors behoefte aan rechtvaardi
ging. Het zogenanmdc tapijt van Raveux
werd door bUMhop "<1" VOD ll.iw wx. blTM
der van Willem de Veroveraar, aan de
domkerk aldaar geschonken.
Willem de Veroveraar gaf tijdens ti>-
slag bij Hastings blijk van onbetwistbare
strategische en tactische eigenschappen
Maar het zou voor hem weinig eerbaar
zijn geweest slechts bevelen te geven. In
dien hU niet tegelijkertijd zijn functie al
ridder had vervuld, zoal* hij gewoon wa*
te doen ln alle veldslagen waaraan hij
deelnam Zo streed hij ook In Hastings
met het /.waard als de „eerste onder «Ie
eersten" en tot driemaal toe werd een
paard onder hem gedood.
D>- slag bu Haitlngi braohi willen de
Veroveraar de overwinning vooral door n
grotere beweeglijkheid en coördinatie van
de Normandische troepen. Bovendien ge
brulkte htj zijn reserve-eenheden met ver
j stand en hield hU 't tljdwlement goed in
HIJ wist ook goed gebruik te maken
vun de twee roekeloze uitvallen vnn de
Engelse troepen en de stootkracht van
de cavalerie te combineren met de pro
Jectlelen der boogschutters, waardoor hij
pen systeem van vuur en beweging ver
kreeg dat In Engeland toen nog onbekend
was
Na de slag bi) Hastings zette Willem de
Veroveraar zijn tocht naar Londen voort,
waarbij hU nog maar geringe tegenstand
ontmoette. Evenals Karei de Grote Het
hU zich op Kerstmis tot koning kronen,
en dit gebeurde op Kerstmis 1066 In de
Westminster AImIii |a LobJob
