MAROKKO
laat alles blauw-blauw
ZEG MAAR „JA" TEGEN HET LUIE LEVEN
„Oef
Willem,
wat is
het warm"
NEDERLANDER GERARD V. D. MEER:
hoteladviseur van de koning
ITERDAG 9 JULI 1966
DE LETOSE COURANT
NBBN maar, dus u behoort ook al
tot het snel groeiende heerleger
van Nederlanders, die steeds
nieuwe vakantieplannen maken,
omdat het verderop nog leuker, nog
pittoresker, nog warmer is. U heeft
duizend keer de knoop doorgehakt en
duizend keer tot uw leedwezen aan het
reisbureau laten weten, dat u wegens
droeve familieomstandigheden die
groepsreis van 17 tot 30 juni (van 30-6
tot 15-7, 15-7 tot 3-8) niet zou kunnen
meemaken. In november had u alle
folders van Italië reeds in huis; een
laars vol beloften, een Po vol geneugten.
Vlak vóór Sinterklaas werd het opeens
een sportieve bergvakantie in Oosten-
rijk. Lekker dichtbij, weten wat je eet
en eindelijk eens de gelegenheid om die
vetleren broek te dragen. Half december
hoorde u van een relatie, dat er nog
bungalows~in Bergen-Binnen vrij wareh.
Nog dichterbij, nog meer zekerheid over
het huzarenslaatje en die vetleren broek
liep niet weg. En dat allemaal voor
tweehonderd vijftig gulden, exclusief
licht, water, gas en tuinstoelen, maar
wel inclusief de loerende blik van de
eigenaar, die zich bereid verklaarde
voor uw gerief met zijn zeven kinderen
naar het tuinhuis te verhuizen. Even na
de jaarwisseling kwam de tent voor het
eerst ter sprake. Drie handige canvas-
zakken, dat was alles. Een kind kon de
was doen. U had het bestelbiljet al in
gevuld (doe het nu, stond erboven),
toen u zich bezorgd afvroeg, waar u
straks op de verre camping de was zou
moeten doen. „Nou, in het gemeen
schappelijk lavet natuurlijk", onthulde
uw buurman, die vorig jaar in Duitsland
heeft gekampeerd en alweer aardig her
stellende is van zijn hernia, „mijn vrouw
en ik lootten altijd, wie er in de rij moest
gaan staan". Op dat moment heeft u
definitief besloten cm dit jaar niet op
vakantie te gaan. Of is er misschien toch
nog iemand, die de overvolle vakantie
doos van Pandora voor u kan open
breken? Nou, reken maar. Als u
beschikt over enige liggende gelden (ze
mogen ook hangen of staan, als ze maar
van u zipkunt u de volgende week al
op een modern vliegend tapijt naar
Marokko zweven. De volgende dag
zwemt u in de lauwe Middellandse Zee.
dwaalt u door de witte steenwoestijn
van de Medina, lurkt u aan de grote
waterpijp. Een uniek vakantieproject,
dat zojuist is gestart, vormt uw spring
plank naar de oosterse horizon. Zeg
maar „ja" tegen dit luie leven, waarvan
deze pagina alle duistere sluiers licht.
I De morgenstond in Tanger heeft heel
wat meer in de mond dan het goud van
een overdadige zon. Dat stralende weer
beschouwen de Marokkanen alleen als
een geslaagd binnenkomertje voor de
toeristen. Het is nu eenmaal beloofd in
de folders en daar houden ze zich aan.
Zonder al te veel moeite overigens,
want ze zijn sinds mensenheugenis gewend om alles blauw
blauw te laten. Als u dus 's morgens de slaapkamerluiken in
hotel „Villa de France" openstoot, kunt u erop rekenen, dat u
gelijk oog in oog staat met de koperen ploert. U kunt daar vergif
op innemen, ofschoon niemand erop aandringt.
KRIJTWITTE HUIZEN
EZELS EN MOSKEEëN
GESLUIERDE VROUWEN
EN BEDELAARS VORMEN
EXOTISCHE PARFUM IN
OOSTERS KONINKRIJK
Na gedane toeristenzaken is 't aangenaam rusten op 't terras van Villa de France: zwembad aan de ene
'kant, uitzicht op Kasbah en Medina van Tanger aan de andere kant. Mijn liefje wat wil je nog meer
érard van der Meer: motor, die
toeristenstroom opwekt.
in nu maturen
De Marokkaanse eenheidsmunt is de
Dirham (afkorting DH), die een waarde
heeft van 72 cent. Er zijn biljetten van
100, 50, 20, 5 en 1 DH. Om praktische
redenen en omdat de Dirham in Neder
land niet te koop is, kqn men het beste
zjjn deviezen in dollars en/of traveller-
cheques meenemen.
Alle buitenlandse bezoekers moeten in
het bezit zijn van een geldig paspoort
Het land heeft 'n zeer vrij douaneregime.
Alles, wat voor persoonlijk gebruik is,
kan in redelijke hoeveelheid worden mee
genomen.
Marokko telt 300 goede hotels. Naast
de acht le-klas hotels, die door de staat
worden geëxploiteerd in Erfoud, Fes,
Rabat. Tafraout, Tifouttout, Tinerhir,
Zogora en Quarzazate (prijs 38 DH per
nacht voor twee personen) verdient het
voor buitenlanders aanbeveling om al
leen gebruik te maken van de 5-, 4- en
3<terrenhotels. De hotels zijn niet
goedkoop, maar de gast krjjgt voor zijn
geld wel een vooroorlogse service.
Eén van de krachtige motoren, kingstochten door het gigantische
rokko. Daarvoor heeft hij
die in Marokko de toeristenstroom
opwekken, heet Gérard v. d. Meer.
Hij is „made in Holland" en tijdens
een avontuurlijk leven tientallen
malen getest in de beste hotels en
restaurants op dit ondermaanse.
In 1918 stapte deze Amsterdamse litho-
grafenzoon via de deur van het roem
ruchte Beriynse „Lunch" de horeca-
wereld binnen; daarna volgden in snel
tempo engagementen bij het Amstel-
hotel en L'Ëurope in Amsterdam, bij
Piccadilly, Waldorf en Savoy in Londen,
Claridge in Parijs. Des Indes in Den Haag
en Kurhaus in Scheveningen. Zijn eerste
eigen zaak opende hij in 1932: hotel As
toria in Amsterdam, daarna volgde Sa
voy op het Leidseplein en Badhotel in
Baarn, dat door hem werd omgedoopt in
Astoria Chalet. Met dezelfde nerveuze
hinkstapsprong boog hij zijn carrière ln
1948 naar Marokko. Als lid van de Neder
landse delegatie woonde hij het tweede
congres van de Internationale Hotellerie
in Spanje bij en tijdens een vrij weekend
maakte hij het bekende tripje naar Tan
ger. toen nog vrijhandelshaven en goed-
koopte-eiland. Hij was er heengetrokken
om te rieleksen. maar ook daar vertaalde
hij uitrusten vrij in organiseren. Twee
dagen werden een week en aan het einde
van die periode kocht hij Grand Hotel
Villa de France, een begenadigde bouw
val op de grens van oud en nieuw Tan
ger. Zijn vrouw en schutsengel Hélène
herinnert het zioh nog pijnlijk: „Ik huil
de. toen we hier introkken. Het was één
vieze troep, waar we manden met vuil
uit moesten slepen. Toch wisten we: dit
is het slot van Doornroosje, dat alleen
nog wakker moet worden gemaakt. En
dat was juist, wat mijn man wilde. Die
bouwt het liefst een failliete zaak van
dp grond af aan op".
Gèrard van der Meer zette het breek
ijzer van zjjn fantasie in Villa de France
en vertimmerde voor 6 ton. Hij zorgde
voor 35 badkamers, een eigen wasserij,
nieuwe keukens, twee restaurants en een
verwarmd zwembad. Als gastheer pur
sang inspireerde hij zijn 240 personeels
leden tot exclusief dienstbetoon en het
resultaat was. dat het gastenboek lang
zaam maar zeker gevuld werd met aan
tekeningen als „u geeft meer en betere
service dan de zogenaamde eersteklas
hotels in Europa".
Vorig jaar droeg hij de leiding over aan
zjjn zoon en wierp hij zich onvervaard op
een nieuw ambitieus project. Hij leidt nog
wel de uitbreiding van Villa de France
van 40 tot 134 kamers, maar daarnaast
organiseert h(j als directeur-oprichter van
het reisbureau „Nemar" (afkorting van
Nederland-Marokko) goedkope ontdek-
keten van
voortreffelijke hotels tussen Middellandse
Zee en Sahara gesmeed, waarvan de
laatste schakel het paleis van koning
Hassan in Agadir is. Als persoonlijk advi
seur van de Marokkaanse vorst zal hij
aan het einde van dit jaar 200 gasten
kunnen ontvangen in een sprookjekslot
aan zee, dat in zijn oorspronkelijke, weel
derige 6taat zal worden geëxploiteerd.
In samenwerking met Nederlandse
reisbureaus heeft Gérard van der Meer
een vakantieprogramma gemaakt, dat 't
verre Marokko ook voor Nederland onder
handbereik brengt. Oordeel zelf: 14 da
gen uit en thuis Tanger voor f695. Of:
tien dagen Tanger en vier dagen rond
reis door Marokko voor f 825. Dan is er
nog een Atlastoer voor f 870. een Tour du
Sud voor 950 gulden.
Maar er gebeurt meer op dat mo
ment. Uit de witte stad beneden stijgt
een klagelijk gejammer op, dat zich
spontaan vermengt met de blikken
luidsprekerstem, die vanaf de toren
trans van de moskee het volk aanspoort
de blik naar 't oosten te wenden. Enkele
jaren geleden slofte een bejaarde tAn-
peldlenaar nog driemaal daags naar de
top van de minaret, maar sinds men
ontdekt hééft, dat Allahs oproep vla 'n
versterker zeker zo krachtig doorkomt
als door de mond van een toegewijde,
beperkt men zich op de piekuren des
gebeds tot het aanzetten van de bandre
corder.
Versteend mierennest
Ook de kasbah, die als een versteend
mierennest tussen de muren ligt ge
klemd. is overspoeld door de techniek,
die zijn geluidsgolven via duizenden
transistorradio's naar ue hemel zendt.
De Marokkaanse zenders scheiden de
hele dag muziek af, die het midden
houdt tussen kindergeschrei en de kre
ten van een tandartspatiënt, die een ze
nuwbehandeling ondergaat. Nochtans
kunnen deze stations bogen op 'n luis
terdichtheid, die het ethergesnap van
ons eigen piratenschip Veronica tot
goedwillend amateurwerk degradeert.
Kleurige happening
Het leven in Tanger speelt zich voor
namelijk op straat af: het is een kleu
rige happening van licht aangeschroeide
stervelingen, die dag in dag uit ge
prolongeerd wordt. Op de soccos, de
grote en kleine markten, die de grens
tussen oude en nieuwe stad markeren,
zwaaien slagers met hun plumeau naar
de honderden vliegen, die het vlees op
de toonbank als start- en landingsbaan
voor hun hongertochten gebruiken. Zij
doen dat met het lusteloze gebaar van
misdienaars, die al te lang met het
wierookvat omgaan. In een hal verder
op ligt de vis, die vannacht in de net
ten van baardige Marokkanen verstrikt
is geraakt. Er zitten monsters tussen
met kwijlende monden en vlijmscherpe
zagen, met wijdopengesperde ogen en
hangbuiken vol schubben en littekens.
De langsdrenteiende huisvrouwen knij
pen er vrijblijvend in en voeren vanach
ter hun sluiers een verbeten gevecht
met de koopman om de prijs met eni
ge stuivers te drukken.
Afdingen is een nationaal tijdverdrijf
in Marokko en wie zich niet drie keer
door de handelaar laat terughalen om
de zaak verder uit te praten, betaalt
automatisch de schandelijk hoge prijs
voor zijn berusting. De sport is juist
om bij het horen- van de vraagprijs in
hoongelach uit te barsten en daarna
stampvoetend weg te lopen Dat mag
weer niet te vlug gaan, want de koop
man moet immers de gelegenheid krij
gen om de achtervolging in te zetten.
Hij trekt de klant aan zijn mouw terug
naar de toonbank en bezweert bij Allah,
dat de prijs alleszins redelijk was.
Toch wil hij verder gaan, hij hoeft
niets op te verdienen, u mag de vis
het vlees, de poef, de fez) voor h
halve bedrag meenemen. Akkoord f
Ga nu op dit moment niet wankelen,
maar schudt verdrietig het hoofd en
slenter weg. Als u vier meter weg bent.
draait u zich om en roept u luid: „Ik
laat mij niet bedonderen". De meeste
Marokkanen verstaan geen Nederlands,
maar het is merkwaardig, hoe goed ze
u nu begrijpen. Huilend van woede sle
pen ze u voor de tweede maal terug en
noemen ze een prijs, die de markt
waarde al aardig nabij komt. U kunt
dan desgewenst nogmaals dwars gaan
liggen om er helemaal zeker van te zijn
dat u een reële prijs betaalt en niet, wat
in zijn kraam te pas komt. Pas dan
vraagt u om het visje (of het vlees, de
poef, de fez) in te pakken. Een on
geoefende af dinger moet voor dit spel
tenminste een ochtend uittrekken.
Exotisch parfum
Met de krijtwitte hulzen en moskeeën,
de ezels en waterdragers, de gesluierde
vrouwen en berustende bedelaars, vormt
deze vermoeiende manier van zaken
doen het zwaar exotisch parfum, dat 't
Marokkaanse leven tot in de kleinste
poriën heeft doordrenkt. Tanger ligt op
twintig minuten vliegen of twee uur va
ren van Gibraltar, maar voor de toerist
gaapt tussen deze Engelse rotstuin en de
poort van het Oosten een oceaan vol
verschillen. Hij merkt dat, zodra hij één
voet op Marokkaanse bodem heeft ge
zet: de aarde is hier als een kameleon
van kleur verschoten, de mensen zijn an
ders gekleed en houden constant een
tempo aan. dat door een schildp is
gedoceerd.
Eu wat de vrouwen betreft: hun
schoonheid is een voldongen feit, dat
men echter ziende blind moet aanne
men. Men ervaart alleen de dodelijke
kracht van hun koolzwarte ogen: de rest
Is afdoende verpakt ln slordige textiel,
Er gaapt een oceaan van verschillen
tussen Gibraltar en haven van Tanger
Het leven in Marokko speelt
zich voornamelijk op straat af:
daar wordt geleden en gebeden,
gehandeld en gedroomd van een
nog luier bestaan.
De uitzondering op deze stoffige regel
vindt men in de tientallen nachtclubs,
waar Marokko zich na de warme maal
tijd op uiterst feestelijke wijze bloot
geeft.
Zondig roversnest
Verbind nu hieraan niet meteen de
conclusie, dat Tanger anno 1966 dus
wel degelijk een roversnest vol zondige
bedrijvigheid Is, want in feite is de stad
even veilig en decent als Stompwljk en
Sexbierum. Voor de ware verhalen over
moordenaars en messestekers, profi
teurs en handelaars in blanke slavin
nen, moet men terug tot 1956, toen
Tanger voorgoed werd Ingelijfd bij het
rijk van koning Hassan. In dat jaar viel
de poel van verderf droog en kwam er
een einde aan het schrikbewind der ban
dieten, die ln deze vrijhandelshaven 36
Jaar rondom het gouden kalf hadden ge
danst. In die periode w d de enclave
Tanger bestuurd door dertig vertegen
woordigers uit acht landen (waaronder
Nederland), die niet konden (of wil
den?) verhinderen, dat de stad het
schuim der aarde als een magneet aan
trok.
De buikdanseressen zijn de enige re
kwisieten, die het faillissement van de
ze internationale schiettent hebben
overleefd, 'n Schamele erfenis voor de
gene, die naar Tanger is getrokken met
een rugzak vol bloederige verlangens.
Men dient hierbij echter wel te beden
ken: een toeristenhand is gauw gevuld.
Blootje om loontje
In de uren, dat blootje niet om haar
loontje komt, biedt Tanger (en de rest
van Marokko) trouwens ander» on-
gedroomde vakantiemogelijkheden, die
elk verlangen naar de oude vrijhaven
bij de wortel afknijpen. Stad (en land)
beschikken over geweldige zandstran
den, een verrukkelijk klimaat, 'n over
weldigend landschap, een keten van
eersteklas hotels. Een onschatbaar
voordeel la, dat u deze hoorn des over-
vloeds niet ln de toeristische topmaan-
den (mei tot september) behoeft te leg
gen om uw dorst naar de horizon te
stillen. Integendeel: de experts raden u
aan om ln de wintermaanden naar Ma
rokko te gaan. In Agadir is de tempera
tuur dan 30 gr. In de noordelijke ste
den ontbijt u ook ln december en januari
op het terras van uw hotel. In overhemd
en alsmaar zeggend: „Oef Willem, wat
is het warm". Ftlge honderden kilome
ters zuidelijker skiet men op t ogen
blik.
Waarachtig: Marokko zit niet
voor één vakantiegat gevangen.
Marokko is een hoorn des overvloede, die de toerist de ene exotische sensatie na de andere bezorgt. Een tocht per kameel door de Sahara
kan één vanx de hoogtepunten zijn in uw ontdekkingsreis door dit rijk van koning Hassan.
Doe zeewater
bij vakantiewijn
Een exclusieve reismogelijkheid
biedt de Engelse scheepvaartmaat
schappij FAO, die een geregelde
dienst Kotterdam-Glbraltar onder
houdt. Op 1 september vertrekt de
IBEKIA, aankomst 4 september,
op 15 november kan men van wal
steken met de ARCADIA, aan
komst 18 november. Enkele reis
va 220 gulden, retour 420 gulden.
Kinderen van 3 tot 12 jaar ó0
procent reductie. Veerdienst Gi
braltar -Tanger v.v. dagelijks
prjjs 15 gulden per persoon. Vlieg-
dienst met Glbalr, eveneens dage
lijks. prjjs 40 gulden per persoon.
Inlichtingen lloyman en Schuur
man In Amsterdam.
