Plantsoenen en groenstroken
verlevendigen het stadsbeeld
en zuiveren de atmosfeer
Stadshoveniers in hun arbeid bespied
ZWEMBAD DE VLIET VERWACHT DE
lOO.OOOste ZWEMLUSTIGE DIT WEEKEND
100 HECTARE GROEN
VOOR 100.000 LEIDENAREN
Bekerwedstrijden
Leidse Korfbalbond
ZATERDAG 11 JUNI 1966
DB LEIDSE COURANT
PAGINA
Aangetrokken door de grote warmte van de afgelopen
dagen hebben vele Leidenaars de weg weten te vinden
naar het bad op de Voorschoterweg. Aangezien de fiets,
nog steeds het nationale vervoermiddel is, wordt het
zwembad gemarkeerd door enorme rijen fietsen. Met
de kaartjes-verkoop werden enorme omzetten gemaakt.
6 a 7 duizend bezoekers hebben dagelijks een frisse
duik in het bad genomen. De veelgeroemde aardgas
verwarming die het bad op temperatuur moet houden
staat al drie weken uitDe temperatuur van het
water is echter toch 23 graden.
Als het bezoekersaantal in dezelfde stroom blijft door
gaan als de afgelopen week, is het niet uitgesloten dat
in het komende weekend de lOO.OOOste bezoeker een
kaartje zal kopen. Dat is dan ruim anderhalve maand
eerder dan vorig jaar, toen op 4 augustus de man die
het aantal volmaakte, de poorten van het zwembad
de Vliet betrad.
In ieder geval zal, als het weer mee zit, het zwembad
zaterdag en zondag weer een beeld geven als op de
foto's te zien valt.
Binnenkort gaat de Leidse Plantsoenendienst de bloemetjes weer
buiten zetten. Op de Stadskwekerij aan de Nachtegaallaan staan de
corsages van pleinen en straten, de bloembakken gevuld met salvia's
en pelargoniums, reeds enige tijd gereed. Van deze 143 miniatuur-
tuintjes komen er alleen op het Stationsplein al zo'n 70 te staan. Zo
wordt Leiden deze zomer weer een echte bloemenstad. Niet alleen
in het toeristisch drukke hoogseizoen is Leiden echter opgesierd door
fris gekleurde perken en plantsoenen. De plantsoenendienst werkt
het gehele jaar met onvermoeide ijver door. In de winter gebeurt
dat doogaans in het verborgene, in de warme kassen van de stads
kwekerij, in het voorjaar treedt zijn activiteit naar buiten, terzelf-
dertijd als de de boomtakken ontbotten.
STADSKWEKERIJ: COUVEUSE EN
CRECHE VOOR DUIZENDEN PLANTEN
Tussen de St. Annakliniek en kasteel
Poelgeest aan de Nachtegaallaan ligt
de Stadskwekerij. Voor een groot ge
deelte wordt van hieruit de groenvoor
ziening in Leiden geregeld. Deze kwe
ken alleen al niet minder dan 80.000
zomerplanten, die de kwekerijdeur uit
gaan. In de kassen zijn deze plantjes
in het vroege voorjaar gezaaid of ge
stekt en met zorgzame hand periodiek
verspeend en uitgepoot. De meest voor.
komende soorten zijn wel salvia's, pe
tunia's. dahlia's en geraniums. De laatst
genoemde planten blijven vrijwel de ge
hele zomer bloeien en houden stand, tot
de vorst er een eind aan maakt. Op de
z.g. koude grond slaan honderden rijen
kleine heesters, waarvan er niet lang
geleden 55.000 aan de plantsoenendienst
ïtfn afgeleverd. Nu staan er weer 60.000
uitgezet, die ten dele nog dit' najaar,
ten dele in de herfst van het volgend
jaar uitgeplant zullen worden.
Ook de rozenkweek vormt een on
derdeel van het bedrijf. In het voorjaar
van 1965 zijn wilde rozenstokken ter
grootte van een potlood uitgeplant. die
in de zomer warden geocculeerd. en dit
voorjaar zijn ingesnoeid. Nog het ko
mende najaar zullen deze rozenstokken
leverbare struiken opleveren.
De planning van de kwekerij strekt
zich gezien de soms jarenlange "op
slaan" van gewassen, ook over een
aantal jaren uit. De bomen op de kwe
kerij zijn wel de langst blij venden.
Hoewel er op het ogenblik zo'n 4000
jonge bomen staan is dit aantal bij
lange na niet toereikend voor de vraag.
Dikwijls moeten in de nieuwe wijken
daarom te jonge bomen worden ge
plant, die meer ontvankelijk zijn voor
wind en beschadiging, waarvan par
ticulieren kwekers de leveranciers
^Aangezien de aanvraag van alle
kanten zo groot is, kunnen deze slechts
zeer beperkte hoeveelheden aanbie
den. De kasen vormen een doorgangs
huis voor de kamerplanten. Dat wil
zeggen, dat is het geworden toen de
buitenplanten de couveuse, die de kas
eigenlijk is, verlaten hebben. De stads
kwekerij heeft sinds 1945 ook de zorg
op zich genomen van de kamerplan
ten voorziening. Zij geeft sindsdien
80 openbare gebouwen en scholen in
de gemeente een vrolijk interieur.
Van fabrieksstad
tot parkgebied
De plantsoenendienst heeft eeVi veel
omvattende aak. Een vergelijking met
de zorg voor de groenvoorziening in
het verleden toont aan, hoezeer de
aandacht voor het stadsgroen is ver-
De openbare beplanting was 150 jaar
geleden in Leiden beperkt tot een
oppervlakte van ongeveer 5 ha. (Thans
100 ha). Deze beplanting omvatte des
tijds het Plantsoen langs de Zoeter-
woudse Singel, de wandeling van mo
len „Het Kalf" (Koorevaarstraat) tot
d« Gedempte Koepoortsgracht (Doeza-
straat), een klein bloemperk nabij de
Witte Poort aan het westelijke einde
van de Witte Singel, een plantsoen,
dat zich uitstrekte van de Marepoort
tot de fabriek van Clos en Leembrug
gen en tenslotte de beplanting rond
de Burcht.
Voorts waren de grachten omzoomd
door linden en iepen, die evenwel een
louter economische functie vervulden.
Zodra de houtprijs goed was, gingen
er honderden tegelijk onder de bijl.
Een uitbreiding, van betekenis vormde
de aanleg van het Van der Werfpark,
dat in 1884 tot stand kwam op het ter
rein, dat sinds de ontploffing van het
kruitschip in 1807 een weinig aantrek
kelijke, ruïneuze aanblik had geboden.
Natuurlijk kon men in die tijd ook tal
van buitenplaatsen aantreffen, waar
met zorg aangelegde tuinen eveneens
bijdroegen tot de verlevendiging van
het stadsbeeld.
Organisatie
De organisatie en coördinatie op het
gebied var» de beplanting liet echter
vaak het een en ander te wensen
over. In 1879 werd de eerste tuin
man in vaste dienst aangesteld. Rond
1900 werden er in het seizoen 12 a
Intieme mogelijkheden voor gevogelte
in dichtbegroeid struweel van stads-
15 man aangetrokken, die de gehele
snoeiperiode volop werk hadden.
Geleidelijk groeide Leiden, groeide
ook de oppervlakte van de groenstro
ken. Be halve dat deze dienen tot
verlustiging van het stadsbeeld, heb
ben ze ook betekenis als luchtzuive-
raars, waarom ze ook wel de longen
van de stad genoemd worden. Geen
luxe in de door benzinedampen be
dorven stadsatmosfeer. Met de uit
breiding van plantsoenen en begroei
ing steeg echter ook de behoefte aan
betere planning van de werkzaamhe-
De plantsoendienst heeft de stad
met het oog op een gunstige werk
verdeling verdeeld in vijf wijken:
Zuid-Oost, Zuid-West, Noord-Oost,
Noord-West en het Centrum. Vliegen
de brigades stellen zich voortdurend
op de hoogte van de toestand van ge
wassen en gazons. Vernielingen wor
den op deze wijze onmiddelijk gesig
naleerd, zodat direct maatregelen ge
troffen kunnen worden. Ondanks de
goede wil en het voortdurend streven
naar perfectie wordt het werk van de
dienst door èèn factor sterk belem
merd: 't gebrek aan personeel. Op 't
ogenblik werken de onderscheidene
diensten met een bezetting van slechts
6 vaste hoveniers en 5 medewerkers
van de GSW. In veel gevallen wordt
daarom contact opgenomen met aan
nemers, die werken uitvoeren onder
supervisie van de plantsoendienst.
Flats uit de grond,
boompjes erin
De begroting van de dienst beloopt
jaarlijks een bedrag dat dicht bij het
miljoen ligt. Dit geldt dan nog slechts
de kosten van het gewone onderhoud.
Het bedrag, dat jaarlijks wordt uit
getrokken voor nieuwe aanleg wisselt
sterk, maar altijd buiten verwachting
hoog. Toch blijft er bij de dienst steeds
een pakket onvervulde wensen om
dat het beschikbare kapitaal beperkt
is. Zo kunnen de plannen voor het
Wijkpark tegenover het Jeugddorp in
Leiden Zuid-west voorlopig niet ver
wezenlijkt worden.
De plantsoendienst werkt in Zuid-
West en in het Morskwartier gelijk op
met de bebouwing. Zodra er een aantal
flats opgeleverd worden, is het gazon
aangelegd en zijn de eerste bomen ge
plant. Aannemers verzorgen meestal
de nieuwe aanleg, zoals het inbrengen
van zwarte grond en het egaliseren.
Bij de planning wordt niet zozeer re
kening gehouden met het beeld van
het plantsoen op zich, maar men be
ziet de beplanting in samenhang met
z ijn omgeving. Geen landschappe
lijke aanleg meer, zoals dit met het
plantsoen nog het geval is, maar func
tionele en esthetisch verantwoorde
planning van groenstroken in een
wijk tegelijk.
Uitkijken geblazen
Naast deze tuinarchitectonische op
zet moet men bovendien rekening
houden met de natuurlijke gesteld
heid. Staan de bomen niet op tocht-
hoeken, zijn de soorten bestand tegen
de zilte zeewind, kunnen de gewassen
snel door ziekten worden aangetast,
enz. Vooral de zeewind kan soms par
ten spelen. Door een zg. zoutstorm
van enkele jaren geleden begaven
vrijwel alle populieren het.
Door andere oorzaken hebben op
het ogenblik alle Leidse wilgen het
te kwaad nl. door de zogeheten slaap
ziekte. Niet lang geleden moesten de
kastanjes aan de Morssingel worden
gerooid, omdat schijnbaar onschuldige
beschadigingen door het verkeer, ern
stige rottingsverschijnselen hadden
veroorzaakt, waardoor veiligheidshal
ve tot het vellen van de zware statige
bomen moest worden overgegaan.
Ook door baldadigheid kan schade
worden^'aangericht, die een boom de
das om kunnen doen. Wanneer de bast
van een boom in de gehele rondte is
verwijderd, is dit exemplaar onaf
wendbaar ten ondergang gedoemd.
Vooral boompjes, die onder de maat
lijn opgèplant, zijn zeer .kwetsbaar.
In de Onixhof (Morskwartier) worden
op het ogenblik de grondvoorbereidin-
gen getroffen die voorafgaan aan de
plantsoen-aanleg. Zwarte grond wordt
aangevoerd uit de afgravingen bij de
Korte Vliet aan de Voorschoterweg.
Met draglines wordt de minder goede
grond naar onderen gewerkt. Binnen
korte tijd heeft ook deze hof een groen
centrum.
ZO DE DRUKTE IN DE R IJ W IE L S T A L LIN G
EN ZO IN HET ZWEMBAD.
Danstest amateurs
Bij de door S.F.N. in Dansschool
Evert Castelein gehouden Danstest
voor Amateurs slaagden 57 jongelui.
Meer dan 65% slaagden met lof. Alle
graden werden afgenomen, nl. Brons,
Zilver, Goud, Gouden Ster en Gouden
Baar. Voor de le keer werd de Zil
veren graad afgenomen in de Latijns
Amerikaanse dansen. Jury-lid was de
voorzitter van de danstest-commissie
van San Filippo Neri, de heer L. van
Bommel uit Hilversum.
Voor Brons slaagden: de dames A.
Beelen, Hillegom; C. van Kempen,
Leiden; L. Borsboom, Voorschoten,
allen met lof; de heren T. Ooyendijk,
mmw Leiden, J. Bemelman, Lisse, beiden
met lof; W. Koumans, Alphen aan
Voor Zilver slaagden: de dames L.
Berg, Hillegom: A. Clemens, Lisse;
S. Arts, Voorschoten; H. Berg. Hille
gom; R. v. d. Salm, Stompwijk; R.
Westgeest, Voorschoten; J. Olyerhoek,
Oud Ade; L. v. Swieten, Stompwijk;
M, Stokman, Hillegom; P. Westgeest,
Wassenaar, allen met lof.
T. Langbroek, Sassenheim; M. Olvers,
Hillegom; J. Sikking, Warmond; E. v.
d. Voort, Noordwijkerhout; J. v. Seg-
gelen, Oud Ade; R. Zonneveld, Voor
hout; L. Borsboom, Voorschoten; M.
W EECKELYCKSE CRONYCKE
De sooner is dan eyndelyck gekoomen
al liet z'ons veele jaeren in de steeck.
De sonne schynt er nu alrêe een gantsche weeck
sooals we in jaeren niet en hebben durven droomen.
De treek naer buy ten, naer de see, is al begonne n
de stadsmensch soeckt syn heyl in't warme sand
van duyn en del of aen het heete strand
waer veele blootericken sich aerit bruyn-syn sonnen.
'k En weet niet of de daeghen sullen duuren
nogh langh van deese sonneschyn.
Maer heerlyck isset nu om in de son te syn
en donckerbruyn te worden als de buuren
die-yeder jaer naer 't Europeesche suyden
of verder nogh. gaen voor 't vaekantiefeest
en als se terugh gekoomen syn van wegh geweest
te proncken loopen met hint bruyne huyden.
Voor myn part duurt de soom r tot
dat 't op 't kaelenderblad w nintzr wordt.
Maer in ons kickerlancl dv.ur er di soomer kort
en daerom sal ick dan dat sweeten maer verdraeght
Verhaar, Lisse; J. Pieck, Oegstgeest.
De heren K. v. d. Kraan, Leiden; Sj.
Rosdorff, Leiden; M. Visser, Leiden;
Fr. Lamme, Leiden; P. Walraven,
Warmond; A. de Groot, Leiden; W.
Rynardus, Leiden; J. Belt. Leiden; A.
de Groot. Leiden; H. Slingerland,
Sassenheim, allen met lof; C. Jonk
man, Sassenheim; P. Castelein, Lei
den; A. Verhees, Katwijk; St. Caste
lein, Leiden; T. Ooyendijk, Leiden.
Zilver Latijns Amerikaanse Dan
sen: de heer A. de Groot, Leiden;
mej. I. v. Swieten, Stompwijk, beiden
met lof.
Voor Goud slaagden de dames: A.
v. Nobelen, Lisse; Tr. de Jong, Zoe-
terwoude; J. Karpes, Leiden; L. van
Went, Noordwijk; R. Valentijn, Lan-
geraar, R. v. d. Salm, Stompwijk, al
les met lof; A. Sarneel, Nw. Wetering.
De heren J. Schrader, Stompwijk; H.
Devilee, Voorschoten, beiden met lof.
Goud Ster: de dames M. Hoger-
vorst, Lisse; T. Bakker, Leiden; H.
Schrama, Voorschoten, allen met lof;
de heer P. Klaverweyden, Noordwijk,
met lof.
Voor Gold Bar slaagde mej. Cl.
Verlaak, Leiden.
OPSTELLING U.V.S.
Doel: Vermeer; achter: Buikhoven en
v. d. Kaay, midden: Koren, Linder, Le-
get; voor: Thoeng, Kantebeen, Teske,
Desaar, v. Schoten.
Scheidsrechter: H. Pijper, Rotterdam.
lp de vijfde ronde van de wedstrijden
om de LKB-beker werden ln de afge
lopen week de navolgende resultaten
behaald: WarmondOns Eiland 19;
DanaidenFluks 7 -3: Zuiderkwartier
Crescendo 25; KNSDe Algemene
43. De standen luiden nu: Crescendo
58: KNS 57; Danaïden 46; De
Algemene 56; Ons Eiland 45; Fluks
44: Vicus Oriëntis 44; Zuiderkwar
tier 40; Warmond 50.
De uitslagen van de genoeglijkheids
wedstrijden zijn als volgt:
Afdeling I: Ons EilandNoorder
kwartier 2—0; MadjoeZuiderkwartier
02: DanaidenVicus Oriëntis 5—3: af
deling 2: Crescendo—De Algemene 62;
Fiks—Danaiden 64; Fluks—KNS 2-5.
Standen: afdeling I: Ons Eiland 58;
Zuiderkwartier 5 -7; Danaiden B 55;
Noorderkwartier 5—4; Vicus Oriëntis
54; Madjoe 5—2; afdeling 2: KNS
57; Fiks 57; Fluks 56; Danaiden
A 5—5 Crescendo 5—3; De Algemene
5—2. In afdeling 2 legde KNS door
een hoger doelpuntengemiddelde dan
Fiks beslag op de eerste plaats.
Woensdagavond 15 juni a.s. vindt om
17.15 uur de finalewedstrijd tussen Ona
Eiland en KNS plaata.
