ZEDELIJKHEID GEBOORTENCONTROLE
GEEN KWESTIE VAN TECHNIEKEN
PREMIE SPAARPLAN
Zeshonderd geleerden richten zich tot de Paus
ALLEEN HET TOTALE WELZIJN
VAN DE MENS IS BEPALEND
INFLATIEZORGEN
BIJ BEDRIJFSLEVEN
Meer diensten
ziekenfonds
Robert Kennedy naar
Afrika vertrokken
Boeren hebben
meeste auto's
en huizen
Indonesië komt niet
voor regeling schade
Interesse bij
bedrijfsleven
Sparen in obligaties of aandelen?
Nu extra aantrekkelijk, want... elk jaar
legt het Rijk er 20% premie bij.
DONDERDAG 2 JUNI 1966
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 9
DEN HAAG Ongeveer 600 specialisten op 't
gebied van de medicijnen, sociologie en andere
takken van de wetenschap hebben zich zoals
onlangs gemeld voor de 2de maal met 'n memo
randum over huwel|jk en vruchtbaarheid tot de
Paus en het wereldepiscopaat gericht. Zij geven
als reden van hun tussenkomst aan de vrees,
dat er invloeden aan liet werk zijn, die iedere
voortgang proberen te blokkeren, hetgeen ramp
zalige gevolgen voor de Kerk zou hebben. De
ondertekenaars van het document komen uit Eu
ropa, Noord-Amerika en Latijns-Amerika. On
der hen bevinden zich ook hoogleraren van de
katholieke universiteit van Nijmegen. Gezien 't
belang van de zaak, geven wij hieronder een sa
menvatting van de tekst.
De geleerden constateren allereerst, dat de
passage in Schema 13, die aan 't huwelijk is
gewijd, er in geslaagd is, de christelijke waar
den en de moderne inzichten tot een harmonisch
geheel te verenigen. De concilieverklaring kan
van grote invloed zijn op het pastorele beleid,
indien er tenminste de nodige conclusies uit wor
den getrokken. Op dit laatste punt bestaat bij de
geleerden een zekere bezorgdheid.
OGEN OPEN
Zij menen, dat men in katholieke kring nog niet
voldoende oog heeft voor de werkelijke vraag
stukken, dlè zich op het terrem van de menselijke
vruchtbaarheid voordoen. In dit verband wordt
gewezen op de reëfe drieging van overbevolking
De ondertekenaars zijn het er allen over eens,
dat wezenlijke menselijke waarden in het ge
drang komen, wanneer het menselijke ras niet
paal en perk stelt aan zijn biologische vrucht
baarheid. De grote meerderheid der gehuwden
ziet zich dan ook, dikwijls met tegenzin, ge
dwongen op een of andere manier gedurende 'n
belangrijk deel van het huwelijksleven een ge
boorteregeling toe te passen. Gezien de onbe
trouwbaarheid van de periodieke onthouding is
deze methode zuiver technisch gezien ongeschikt
om als de enig mogelijke oplossing van het pro
bleem naar voren te worden geschoven. Het ge
bruik van contraceptionele middelen hoeft niet
noodzakelijk een uiting te zijn van een hedonis
tische levensinstelling.
De Kerk, aldus het memorandum, kan niet de
verantwoordelijkheid op zich nemen, een van de
voornaamste problemen der mensheid te mini
maliseren. De mensheid verwacht een positieve
bijdrage van een van de grootste geestelijke
machten ter wereld.
EERBIED VOOR DE MENS
Volgens de geleerden moet men bij het zoeken
naar een oplossing uitgaan van de eerbied voor
de menselijke persoon, zoals trouwens reeds het
mag worden gemaakt aan het welzijn van de
menselijke persoon in al zijn aspecten.
Er zijn ook verscheiden objectieve feiten, die in'
dezelfde richting wijzen, en deze moeten in het
morele oordeel worden verdisconteerd. Men
kan hier de menselijke ervaring niet negeren,
met de inzichten, die geleidelijk aan verworven
zijn door andere menselijke en christelijke ge
meenschappen, moet door de Kerk terdege re
kening worden gehouden. Vanuit medisch en we
tenschappelijk standpunt is de stelling, die abso
lute voorrang wil geven aan de biologische vol-
concilie gedaan heeft. Op deze basis kan men een
dialoog aanknopen met de wereld van vandaag.
Dit beginsel impliceert 's mensen daadwerkelij
ke verantwoordelijkheid voor het behoud en de
ontplooiing der verschillende menselijke waar
den, ook van die welke liggen in de sfeer van de
lichamelijkheid.
Wie zich op dit standpunt stelt kan niet langer
de totale handhaving van de biologische orde ei
sen als onmisbare voorwaarde voor de mense
lijke juistheid van de huwelijksomgang. Het con
cilie doet dit ook niet: het verwijst naar de per
soonswaarden en onderwerpt deze niet aan de eis
van een permanente en onvoorwaardelijke over
eenstemming met de biologische orde.
Sprekend over de uitspraken, die in het verleden
door het kerkelijke gezag zijn gedaan, merken
de geleerden op, dat deze gesitueerd moet wor
den in 'n bepaalde historische situatie en ver
klaard uit in die situatie heersende opvattingen.
De theologen hebben intussen 'n andere kijk ge
kregen op de z.g. „natuurwet", terwijl de
praktijk der transplantatie tot het inzicht heeft
geleid, dat de biologische integriteit onderschikt
ledigheid van de huwelijksact, onhoudbaar.
Een dergelijke stellingname sluit de medische
parktijk binnen grenzen, die veel specialisten in
goed geweten strijig achten met het totale wel
zijn van de menselijke persoon. Verwezen wordt
ook naar het oordeel van zeer veel vurige en
edelmoedige katholieken, die een oplossing geko
zen hebben, die de veelvoudige doeleinden van
het huwelijk veilig stelt, zonder de fysiologische
volledigheid van de huwelijksomgang als wezen
lijke voorwaarde te stellen.
Het kan derhalve niet bestreden worden, dat wij
heden ten dage staan voor een „open kwestie".
Daarom wordt de tendens afgewezen, die wil
suggereren, dat men simpelweg de oude richtlij
nen zou kunnen handhaven. Een dergelijke op
lossing zou voor de Kerk het ernstige risico mee
brengen. dat zij haar moreel gezag zou verlie
zen en dat er tussen haar en de hedendaagse we
reld een fatale kloof zou ons taan.
CONCLUSIE
Het memorandum formuleert dan de conclusie,
die zij bij wijze van suggestie naar voren zou
willen brengen. En dat is, dat de grote morele
problemen met betrekking tot de menselijke
vruchtbaarheid niet liggen op het niveau van de
technieken. Het om de zedelijke motiveringen.
Daarom vragen zowel de individuele personen als
de gemeenschappen. Om zedelijke motiveringen,
die hen kunnen leiden bij beleving van het hu
welijk en die zin geven aan hun beslissingen.
Dit stelt de Kerk voor een bijzondere taak. Er
is in feite geen andere geestelijke macht, die met
vergelijkbaar gezag de gehuwden zou kunnen
uitnodigen, om hun vruchtbaarheid verantwoord
en in overeenstemming met het algemeen wel
zijn te beleven. De katholieke huwelijksleer, zo
als die op het concilie is geformuleerd, biedt de
gehuwden een hoog ideaal, dat hen in staat stelt
tot trouw aan hun roeping. Door deze boodschap
te verkondigen, zonder om de feiten heen te
draaien en zonder haar te verengen, zou de Kerk
een onvervangbare bijdrage leveren voor een
van de grootste problemen van de huidige
mensheid.
VERTROUWEN
Het memorandum pleit tenslotte voor een dieper
wetenschappelijk onderzoek van de menselijke
vruchtbaarheid en herhaalt de reeds eerder uit
gesproken wens, dat met behoud van de leerstel
lige eenheid het bestaan van verschillende stand
punten aanvaard wordt. Dat er verschillende
standpunten bestaan acht het memorandum van
zelfsprekend, gezien de verschillende wetenschap
pelijke en filosofische benaderingen in deze over
gangstijd.
Het wordt bovendien steeds duidelijker, dat in
deze aangelegenheid geen morele richtlijnen ge
geven kunnen worden, die al te zeer in technische
en fysieke details afdalen, zonder tegelijkertijd
een grote gewetenscrisis uit te lokken en de
waardigheid van de christelijke boodschap in ge
vaar te brengen.
De 600 geleerden spreken tenslotte de hoop uit,
dat het kerkelijk gezag vertrouwen zal stellen in
de geestelijke rijpheid der katholieke gemeen
schap. Elk lid van het godsvolk heeft het recht
en de plicht om naar vermogen tot het vinden
van een oplossing bij te dragen.
Sociale wetten
kunnen welvaart
ook aantasten
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Het Nederlandse be
drijfsleven is ongerust over de voort
woekerende inflatie. De economische
situatie wordt naar zjjn mening teveel
door de roze bril van de welvaart be
keken, zoals een dokter de toestand van
z|jn patiënt zou kunnen beoordelen op
de gezonde gelaatskleur. Met name is het
bedrijfsleven bezorgd over de ontwikke
ling van de loonkosten, die de marges
verkleint, rendementen aantast en daar
mee de financiering van de groei (vla
investeringen) bemoeilijkt. Vooral de
middelgrote en kleinere ondernemingen
gaat het minder florissant, waardoor de
waarneembare groei minder evenwich
tig te.
Aan deze bezorgdheid hebben het ver
bond van Nederlandse werkgevers (VNW)
en het centraal sociaal werkgevers ver
bond (CSWV) uiting gegeven ln hun van
daag verschenen jaarverslagen. Deze
twee verbonden hopen dit Jaar tot een
fusie te komen. Nu reeds lopen de jaar
verslagen synchroom alsof de samen
smelting reeds een feit la. De verbonden
menen, dat men de inflatiegolf niet kan
afdoen met te wijzen op het steeds maar
verder lnflerende buitenland, want Ne
derland heeft zich al zo nadrukkelijk
aangepast aan dat buitenland, dat het
zo al geen koploper, dan toch wel mede-
veroorzaker van de Europese inflatie is
geworden.
Het CSWV vindt matiging in de groei
van de particuliere consumptie een eer
ste vereiste. Die matiging kan men niet
bereiken door alleen maar een dekkings
plan tegenover gestegen overheidsuit
gaven te stellen, want zo n dekkingsplan
stimuleert nominale inkomensverlangens,
die bij realisering puur inflatoir werken
en de groei in gevaar brengen. De vak
centrales willen volgens het CSWV de
grote procentuele loonsverhogingen van
jaar tot jaar herhalen. De werkgevers
geven onvoldoende tegendruk (al laten
zij zich volgens het VNW wel beter leiden
door de centrale organisaties), omdat zij
onderbezetting ten koste van alles willen
vermijden. Het CSWV wil dan ook be
paald geen algehele vrijheid voor de
loonontwikkeling Daadwerkelijk ingrij
pen moet mogelijk blijven.
Mede in dit verband heeft het CSWV
becijferd, dat het consumptiepryspei!
sinds 1954 met 43 procent is gestegen en
de gemiddelde loonsom met 166 procent.
Hieruit volgt, dat de reële gemiddelde
loonsom per werknemer in 1966 met on
geveer 86 procent zal zijn toegenomen.
Als men dan nog weet. dat in dezelfde
UTRECHT (ANP) Tal van dienst
verleningen van preventief geneeskun
dige aard, voornamelijk liggend in de
individuele sfeer van mens en gezin,
moeten binnen de actieradius van het
ziekenfonds getrokken worden.
Tot deze conclusie kwam prof dr. P.
Muntendam in een voordracht, die hij
hield op de algemene vergadering van de
centrale bond van onderling beheerde
ziekenfondsen in Utrecht.
Hij meent, dat er een belangrijke uit
breiding van de verstrekkingen zal moe
ten komen, wil het recht op integrale ge
zondheidszorg voor de ziekenfondsverze
kerde inderdaad een inhoud krijgen, die
in overeenstemming is met de ontwikke
ling ln het sociaal-medisch denken en
handelen en met de heersende opvattin
gen over de sociale rechtsbeginselen.
periode de produktie per werkende met
53 procent steeg, dan is het duidelijk,
aldus het CSWV. dat er een aanzienlijke
verschuiving in de inkomstenverdeling is
geweest.
Het VNW ziet in enkele bedrijfsslui
tingen en ontslagen al een teken, dat het
•t bedrijfsleven niet voor de wind gaat.
Weliswaar is hier soms sprake van „sa
nering", maar men moet toch niet te
gauw het woord „marginale bedrijven" ln
de mond nemen. „Een bedrijf, dat in de
spanning tussen ko6ten en opbrengsten
de gevolgen van de inflatie aan de kos
tenkant ondervindt, maar voor markten
werkt die geen speling laten aan de prlj-
zenkant, behoeft niet noodzakelijk onge
zond te zijn.
Over de sociale wetgeving zegt het
CSWV, dat de regering enerzijds herhaal
de betoogt, dat de grens van de sociale
lasten nu wel is bereikt, maar anderzijds
zoveel nieuwe projecten entameert, dat
de grens bl||kbaar zeer elastisch is. Deze
kunnen uiteindelijk zover gaan, dat z|j
de welvaart aantasten.
Bezoeken aan
Tanzania, Kenia,
Ethiopië, Z.-Afrika
WASHINGTON (UPI) Senator Ro
bert F. Kennedy, broer van w|jlen presi
dent John F. Kennedy, is gisteravond ln
gezelschap van z|jn vrouw vertrokken
naar Londen voor een particulier bezoek
dat vooraf gaat aan zijn rondreis door
vier Afrikaanse landen. Na Londen gaan
de Kennedy's naar Partys. waar ze zich
zullen aansluiten b|j het gezelschap dat
op 4 juni naar Johannesburg vliegt. Het
ministerie van Buitenlandse Zaken be
schouwt Kennedy's reis als het belang
rijkste Amerikaanse bezoek aan Afrika
sinds president Johnson in 1961 als vice-
president van wjjlen Kennedy, de onaf-
hankeiykheldsfeesten van Senegal ging
bijwonen
In Tanzania. Kenia en Ethiopië zal
senator Kennedy gesprekken hebben met
respectievelijk president Julius Nyerere,
president Jomo Kenyatta en keizer Haile
Selassie. Of hij in Zuid-Afrika regerings
functionarissen te spreken krijgt, is on
zeker. Kennedy heeft in dit verband ge
zegd dat hij in Zuid-Afrika „zoveel
standpunten als mogelijk ls" wil leren
kennen.
Kennedy heeft rustig gereageerd op
het. besluit van de regering van Zuid-
Afrika om beperkingen op te leggen aan
de praeses van de alle rassen omvattende
studentenbond. die de senator naar Zuid-
Afrika heeft uitgenodigd. Zo mag Kenne
dy zich op zijn reis niet laten vergezellen
door Amerikaanse journalisten, omdat
men niet wenste mee te werken ..aan de
bevordering van Kennedy's presidentiële
Hap uit Hot Line
HELSINKI (UPI) De kwetsbaar
heid van de „hot line", die het Witte
Huis rechtstreeks verbindt met het
Kremlin, is gisteren opnieuw duidelijk
geworden togn om even over half acht
een graafmachine de kabel tussen Hel
sinki en Toerkoe in tweëen hapte. De
verbinding tussen de Amerikaanse en
Russische hoofdstad werd echter vrijwel
onmiddellijk weer hersteld via nood-
ambities". Van de senator, kampioen van
de burgerrechten ln de Verenigde Staten,
mag verwacht worden dat hij er tijdens
of na z|jn bezoek aan Zuid-Afrika op zal
w|jzen dat de Verengde Staten tegen
Zuid-Afrika's apartheidspolitiek z|jn.
DEN HAAG (ANP) Uit de gegevens
verkregen uit een onderzoek, dat bet
CBS in Nederland heeft uitgevoerd blykl.
dat 17 procent van de Nederlandse arbei
dersgezinnen, 20 procent van de em
ploye's en ambtenaren, drie on de vier
boeren en 39 procent van de landarbei
ders over een eigen woning beschikken.
Woningen met minder dan drie ver
trekken komen in Nederland weinig voor.
meer dan de helft van de gezinnen woont
in huizen van drie tot vijf vertrekken.
Dit percentage ls zelfs 70 bij de arbe;-
ders en 74 bij de landarbeiders. Boven
dien woont meer dan 40 procent van de
boeren en van de employe's en ambte
naren in huizen met zes en meer ver
trekken. Het onderzoek heeft uitgewezen
dat 97 procent van de arbeiders in Ne
derland gemiddeld over vijf vertrekken
per huishouding beshcikt. Aangezien het
gemiddelde aantal gezinsleden vier be
draagt. heeft iedere persoon in deze
groep de beschikking over iets meer dan
één vertrek.
In de woningen van employé's en
ambtenaren vindt men het meest com
fort: in 85 procent van hun huizen is een
bad of douche aanwezig, in 55 procent
van de arbeiderswoningen, in 44 procent
van de woningen van de boeren en in
37 procent van de landarbeiderswo-
ningen.
Uit het onderzoek bleek voorts, dat
meer dan de helft van de gezinnen ge
motoriseerd is. hetgeen echter niet al
tijd wil zeggen dat er een auto is. De
boeren staan met één auto per twee ge
zinnen aan de top. de landarbeiders met
één op de elf gezinnen onderaan. Tele
visie vindt men in de eerste plaats b|J de
arbeiders (55 procent!, terwijl de boeren
voor slechts 34 procent naar de beeldbuis
bljjken ba kijken.
August Fexer uit Bamberg heeft
een tijdrovende hobby. Met een
geduld, dat eindeloos lijkt, maaJct
hij van duizenden luciferhoutjes het
ene huisje na het andere. Het zijn
geen fantasieprodukten: August
Fexer wil zijn werkstukken natuur
getrouw hebben.
Luchtlijn tussen
Parijs en Sjanghai
PARIJS (UPI) Vertegenwoordigers
van Frankrijk en communistisch China
hebben in Parijs een overeenkomst on
dertekend waarmee tussen Parijs en
Sjanghai 'n regelmatige luchtverbin-
ding tot stand is gekomen.
Air France, een staatsonderneming
die er aanspraak op maakt het groot
ste luchtwegennet ter wereld te bezitten,
zal vrijwel zeker de Franse route verzor
gen. De Fransen hopen dat de route
tenslotte zal worden uitgebreid tot Pe
king en mogelijk tot Kanton.
Stammenoorlog
Nigeria: 92 doden
KADOENA (RTR) Bij een stam
menoorlog in de noordelijke provincies
van Nigeria zijn tijdens het weekeinde
92 mensen gedood. 506 bewond en 300
gearresteerd, zo is officieel bekendge
maakt. De toestand is er nu rustig.
Leiders uit het noorden bespreken met
de militaire gouverneur kolonel Kataina
hoe een eind aan de twisten kan worden
gemaakt. Men meent dat de regerings
maatregelen inzake afschaffing van het
federale systeem en het ambtenaren
korps direct tot politieke onlust hebben
geleid.
Een felle uitslaande brand heeft gisteravond de gehele kap van de uit het
begin van de vijftiende eeuw stammende 8int-Olofskapel in de oude binnenstad
van Amsterdóm vrijwel geheel verwoest. Met vijftig man personeel ging de
brandweer het vuur in dit cultuurmonument te lijf en slaagde erin na ruim
een uur de vlammen meester te worden. Over de oorzaak van de brand tast
men in het duister. Het vuur is otitstaan in een gedeelte van de kap, recht
boven een werksteiger, die opgericht was in verband met restauratie
werkzaamheden. Hierbij werden lasapparaten gebruikt.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Indonesië op zoek naar
hulp in West-Europa, beschouwt Neder
land als een belangrijke partner b|j de
oplossing van z|jn economische proble
men. De economische missie, die dezer
dagen onder leiding van onderminis
ter Oemardjadl ln Nederland aangeko
men is, gaat hiervan uit b|J haar bespre
kingen met de Nederlandse overheid en
het bedrijfsleven. De missie bl||ft waar
schijnlijk veertien dagen ln ons land. Z|J
wil de opvattingen aftasten over de Ne
derlandse bereidheid tot financiële, tech
nische en wetenschappelijke hulp aan
het vernieuwde Indonesië, dat de econo
mische chaos zo snel mogelijk wil over
winnen. Binnenkort zal dit min of meer
ambtelijk bezoek onderstreept worden
door de komst van de sultan van Djok
jakarta, de minister van Buitenlandse
Economische betrekkingen.
De mtesie-Oemardjadl zal in de ko
mende dagen besprekingen voeren met
de interdepartementale commissie on
der leiding van mr. N. S. Blom over on
der meer de schadeclaims van Neder
land op genationaliseerde eigendom
men in Indonesië.
De Indonesiërs achten een bevredigen
de oplossing noodzakelijk voor verdere
contacten met Nederland.
Wanneer Nederland nadrukkelijk op
deze schaderegeling bl|Jft staan, wordt
verder overleg zeer moeilijk. Volgens
Indonesische kringen is dit thans echter
niet meer het geval. De Nederlandse re
gering althans een deel ervan
schijnt bereid te z|jn deze delicate aan
gelegenheid naar de achtergrond te ver
plaatsen om Indonesië doeltreffender te
kunnen helpen. In de komende dagen
zal blijken, of een dergelijke oplossing
mogelijk is.
De missie-Oemardjadi zal ook bespre
kingen met het Nederlandse bedrijfsle
ven voeren. Verschillende bedrijven zijn
geïnteresseerd in werkzaamheden ln
Indonesië. In het verleden hebben con
cerns als Verolme, en de DAF en finan
ciers als Zwolsman in Indonesië al uit
voerig overleg gepleegd over financië
le en technische hulpverlening. De mis
sie-Oemardjadi zal deze contacten
waarschijnlijk opnieuw opnemen en pro
beren uit te breiden tot andere bedrlj-
Indonesië heeft behoefte aan geld,
maar ook aan goederen en aan techni
sche en wetenschappelijke kennis, die
men behalve in Nederland ook in ande
re Westeuropese landen hoopt te kunnen
vinden.
Een groot nationaal plan gaat het beleggen van uw spaar
gelden stimuleren.het Premie Spaarplan. Het Rijk
geeft u hiermede daadwerkelijke steun om tot waardevol
bezit te komen, jaarlijks kunnen u en uw vrouw 100,—
aan premie krijgen.
Ho»? Door middel van effectenbewijzen kunnen u en
uw vrouw deelnemen aan het Premie Spaarplan.
Hoeveel? Over besparingen van maximaal f 500,—
jaarlijks, in de vorm van aankopen (obligaties, aan
delen en andere effecten), betaalt het Rijk u en uw
vrouwna vier volle kalenderjaren een belasting
vrije spaarpremie van 20%, dus max. f 100,—
Een voorbeeld Als u dit jaar f 500.— aan ef
fectenbewijzen koopt, en deze omzet in effecten,
dan ontvangt u in 1971 de spaarpremie Van 100,De
aankopen mogen natuurlijk ook voor een lager bedrag
gedaan worden, de spaarpremie is altijd 20%. Op die
manier kunt u vanaf 1971 ieder jaar door aankoop van
één of enkele "stukken" de spaarpremie verdienen.
Doordat u ook nog de gebruikelijke dividenden en rentes
ontvangt, groeit uw bezit in de loop der jaren sneller.
Wie?O kunt aan het Premie Spaarplan deelnemen als:
1. uw belastbaar inkomen in het voorafgaande jaar ten
hoogste f 15.000,was;
2. u ten minste 21 en nog geen 60 jaar bent (en
niet reeds deelneemt aan de Zilvervloot).
Waar? Bij de Banken, commissionairs in effec
ten, Spaarbanken. Boerenleenbanken, Raiffeisen-
banken. Hypotheekbanken.
Vraag de gratis brochure!
BASIS VOOR PERSOONLIJK BEZIT
