PLAN ATHENAGORAS
AL TEN DELE
GEREALISEERD
Metro
Patriarch is de
Joannes
van het Oosten
PAGINA 13
DB LEIDSE COURANT
ZATERDAG 28 MEI 1966
Het. oecumenisch streven Aan Paus Joannes en het
werk van het secretariaat voor de eenheid 7.011 zeker
niet zulke grote resultaten hebben geboekt, wanneer
e>r aan orthodoxe zijde niet een figuur had gestaan
die ten koste van veel moeite en energie zich voor
betere betrekkingen met Rome en voor de zaak
van de eenheid had ingezet. We kunnen de patriarch
van Constantinopel, Athenagoras I, in zekere zin
een tegenhanger van Paus Joannes noemen. Zoals
Joannes door zijn contacten met de orthodoxen
tijdens zijn verblijf in het Oosten de oosterse men
taliteit had leren kennen en waarderen, zo was
T>eze conferenties, die in 1961, 1963
en 1964 werden gehouden, worden soms
niet al te sympathiek beoordeeld. En
daar is op het eerste gezicht misschien
reden voor: re zijn wel eens gehuld ln
een zekere geheimzinnigheid, we weten
niet altijd wat er besproken wordt en
de resultaten lijken soms wat nega
tief. Maar we moeten ons in de beteke
nis van deze bijeenkomsten niet vergis
sen. Wij. katholieken, zijn ervan over
tuigd. dat het concilie een gedurfde stap
la geweest naar de vernieuwing van de
Katholieke Kerk en naar haar aanpas
sing aan de moderne wereld. Maar wij
dienen ons bewust te zijn, dat de con
ferenties van Rhodos evenzeer een op
vallende stap naar de vernieuwing van
de orthodoxie zijn geweest.
Orthodox concilie
Athenagoras door zijn verblijf ln het Westen ver
trouwd geraakt met katholieken en protestanten
en gewonnen voor de oecumenische strevingen, die
steeds groeiende waren. Paus Joannes zette zich
met al zijn krachten in voor zijn levenswerk: het
Vaticaanse concilie. Athenagoras ijverde onver
moeid voor wat hij van gelijke betekenis achtte: de
panorthodoxe conferenties van Rhodos.
Broeders, boven onze be
perkte theologie staat het
Woord van God en boven
onze particuliere Kerken
staat de ene, heilige, Katho
lieke en apostolische Kerk,
die Hij gesticht heeft.
bereiding noodzakelijk is en dat de
juiste voorwaarden geschapen moeten
worden, wil men een theologische dia
loog kunnen beginnen, waarvan resul
taten mogen worden verwacht. Dit
houdt niet in. dat iedere plaatselijke
Orthodoxe Kerk niet \Tij zou zijn om
naar eigen goeddunken dus niet uit
naam van de gehele orthodoxie
broederlijke betrekkingen te onder
houden met de Rooms-Katholieke Kerk.
in de overtuiging, dat langs deze weg
de huidige moeilijkheden overwonnen
kunnen worden. Om dit te bereiken en
nog beter deze heilige zaak te dienen,
verlangt de conferentie, dat onze
plaatselijke Orthodoxe Kerken de de
tails van de dialoog bestuderen vanuit
orthodox standpunt en de resultaten
van hun studie en alle informaties on
derling uitwisselen".
Hoopvol perspectief
Al lijkt deze tekst nogal gereser
veerd en soms zelfs wat negatief, wij
mogen met dit resultaat toch niet onte
vreden zijn. Om haar juist te beoorde-
ij len moeten we bedenken, dat de ver-
'i. tegenwoordigers van de Orthodoxe
1 Kerken voor een uiterst moeilijke op-
gave stonden. Enkelen van hen hadden
I ernstige moeilijkheden met katholieken
ondervonden. Anderen kwamen
landen met een totalitaire en gods-
dienstvijandige regering. Het onderling
contact tussen de afgevaardigden werd
ernstig bemoeilijkt door het verschil
van taal.
dan nog bij, dat men
meen onvoldoende op de
.n de werkzaamheden yan
1 Kerk èn
Wat
Patriarch Athenagoras I van Constantinopel, die beschouwd kan worden als-
een tegenhanger van Paus Joannes XXIII, vooral om zijn streven naar een
herstel van de christelijke eenheid.
Daar kwam
S^VAhaaans
tie constitutie
decreet over
men we! ker.de was het schema over
de oosterse Katholieke Kerken zonder
de verbeteringen, die in een later sta
dium werden aangebracht; en deze
kennis was niet bepaald in staat om
een orthodox helemaal on zijn gemak
te stellen. Tenslotte ontbraken op de
conferentie do grote orthodoxe theolo
gen uit de emigratie, die niet waren uit-
nodlgd omdat ze riet tot de aange-
Toen op 24 september 1961 de eerste
conferentie van Rhodos geopend werd,
was dit voor de orthodoxe wereld een
gebeurtenis van de allereerste rang.
Er openden zich weidse perspectieven;
binnen afzienbare tijd zou er een ortho
doxe prosynode op moeten volgen en in
het verdere A'erschlet een algemeen
concilie van alle Orthodoxe Kerken. Er
kwam een uitgebreid program ter tafel
voor de vernieuwing van de Kerk en
voor haar aanpassing bij de huidige
tijdsomstandigheden, een program dat
in zeer veel punten overeenkwam met
de agenda van het Vaticaans concilie.
Ook lag het in de bedoeling een grote
re eenheid van inzichten en strevingen
binnen de orthodoxie tot stand te bren
gen. En het probleem van de eenheid al
ler christenen was daarbij zeker niet
op de achtergrond gebleven.
Intussen was op 11 oktober 1962 het
Vaticaans concilie geopend en waren
de Orthodoxe Kerken uitgenodigd Aangezien het laatste punt een beetje gie staat het Woord van God en I
waarnemers naar deze kerkvergade- A-aag, een beetje abstract was gefor- onze particuliere Kerken staat de
ring te sturen. Op de tweede conferen- muleerd en de patriarch het aanknopen heilige. Katholieke en apostolische sloten Kerken behoorden,
tie van Rhodos (26 tot 29 september van een dialoog buitengewoon belang- Kerk. die Hij gesticht heeft".
1963» Moskou had op het laatste mo- rijk vond zo zelfs dat deze zaak Na deze toespraak lazen de vertegen- boodschap van de Paus had onge-
ment zelfstandig al waarnemers naar kortweg het „plan-Athenagoras" werd woordigers van de verschillende Ortho- twijfeld een grote indruk gemaakt en
Rome gezonden werd de uitnodiging genoemd zorgde hij ervoor, dat het doxe Kerken hun „boodschappen" waa 00k met instemming ontvangen,
aan de orde gesteld. De tijd drong, centraal werd gesteld op de derde con- voor. die over het algemeen gunstig Maar volgers ooggetuigen viel er bij t
want de tweede zitting van het conci- ferentie van Rhodos (1 tot 15 november klonken ten opzichte van het plan-A the- beluisteren van deze onverwachte bood-
lie zou binnen enkele weken beginnen en 1964). In zijn openingstoespraak gaf de nagoras. Slechts hier en daar werd 'n schap bij diverse aanwezigen toch een
de eenzijdige actie van Moskou had de an- voorzitter, metropoliet Meliton van Hie- bezwaar geuit of een reserve gemaakt, zekere vrees te cor.s
dere Orthodoxe Kerken enigszins in ropolis. uitdrukkelijk te kennen, dat Dit kan enigszins worden verklaard het machtige Rome
verlegenheid gebracht. naar overeenstemming moest worden door het feit, dat deze zitting openbaar njet te overziene gevolgen van een dia-
gestreefd. hoe moeilijk en hoe vol hin- was en door genodigden, waaronder loog. Wat zou er bijvoorbeeld gebeuren.
Patriarch Athenagoras wilde 'n uit- dernissen de weg naar dat doel ook zou journalisten, werd bijgewoond De ei- wanneer een van de Kerken-in-dialoog-
spraak van de gehele conferentie over zijn „Wij moeten ons", zo zei hij. „met genlijke onderhandelingen vonden met met-Rome eerder tot eenheid geneigd
dit punt en ook over de mogelijkheid, liefde, geduld, nederigheid en voorzieh- gesloten deuren plaats. Naar later is zou Zjjn dan de andere" Zou dit geen
een dialoog met de Katholieke Kerk tigheid overtuigd houden, dat wij heili- uitgelekt hebben velen toen openharti- 8chade doen aan de innerlijke eenheid
aan te knopen. Op beide punten kreeg ge erfgoederen van geloof en traditie ger gesproken en meer bezwaren of re- der orthodoxie?
hij een positief antwoord. Iedere Kerk. met elkaar gemeen hebben en dat het serves tegen de dialoog met Rome ge-
dl. d.t wild., kon wiuu-non.or. „aar jfmeonsohappolijke van grot.r betek,- maakt. Ondank, al dez, blijken van terug-
Rom. z-nden. De mogelijkheid van een nla Ie dan de onderlinge verschillen houdèndheld en huiver blijft het en
dialoog op voet van gelijkheid werd ln En hij besloot zijn toespraak aldus: Pauselijk telegram winstpunt dat de kwestie van de dia-
hegineel aanvaard. „Broeder,, boven onze beperkte theolo- Xa „Interventie." lul.terde de i00g uitdrukkelijk aan de orde werd ge-
vergadering naar de lezing «Ier tele- steld, ernstig werd besproken en geen
grammen, die door verschillende kerk- negatief antwoord kreeg. Wij kunnen
hoofden naar Rhodos waren gezonden. dan begrijpen, dat Paus Paulus
En toen kwam. totaal onverwacht, de van Zjjn vreugde en tevredenheid ge-
boodschap van Paus Paulus VI. geda- tuigde, toen hem officieel namens de
teerd op 29 oktober 1964. „I 't de grond patriarch de resultaten van de 3e con-
van ons hart zenden wij 11, dierbare ferentie van RhodoS werden meege-
broeders ln hrisfus, onze broederlijke dee]d En dat Athenagoras er in zijn
groet. Terwijl uw broeders van de Ka- kerstboodschap erop blijft aandringen,
tholieke Kerk van Rome. in concilie "t eenmaal begonnen werk af te maken,
verenigd, zich beraden op de wijze, ,,Dan zullen de handen, die van beide
waarop zij zich steeds meer trouw zijden naar elkaar zijn uitgestrekt in 'n
moeten tonen aan het plan, dat God geest van vriendschap, eenheid en sa-
met Zijn Kerk heeft in deze tijd, ille zo menwerking, elkaar drukken Dan zal
rijk is aan mogelijkheden maar ook zo men ernstige en duurzame banden van
vol van bedreigingen en beproevingen, liefde kunnen leggen en komen tot de
bereidt gij u zelf voor. om u in dezelf- eenheid van allen".
de problemen te verdiepen en om
steeds beter te beantwoorden aan de
wil van uw Heer. Diep doordrongen
van het belang van deze bijeenkomst
vragen AviJ voor haar in een \nrig ge
bed het licht van de H. Geest. Wei's er
van overtuigd, dat wij zelf niët het con
cilie en de gehele Katholieke Kerk. met
een bijzondere belangstelling het ver
loop van uw arbeid zullen volgen".
Na herinnerd te hebben aan 't woord
van de apostel Paulus „draagt elkan
ders lasten, want zo zult ge de wet
van Christus vervullen" en de hulp te
hebben Ingeroepen van de Heilige Moe
der Gods. besloot de Paus zijn bood
schap aldus: „Moge de liefde, die ge
voed wordt aan de tafel van de Heer,
ons dagelijks meer bezorgd maken om
de eenheid van de Geest te behouden
door de band van de vrede".
De vergadering. die met aandacht
naar de lezing geluisterd had. toonde
zich diep getroffen. Zij bedankte in
hartelijke woorden de Paus en voelde
zich gesterkt voor het voeren der eigen
lijke besprekingen. Deze duurden twee
weken en verliepen niet zonder moei
lijkheden. Men kon het niet goed eens
Avorden over de formulering van enkele
resoluties en de uiteindelijke tekst, die
op de slotzitting werd voorgelezen,
was sober en nogal gereserveerd.
„De tweede panorthodoxe conferen
tie heeft in principe besloten de Rooms-
Katholieke Kerk een dialoog voor te
stellen op \'oet van gelijkheid. Zij her
nieuwt het reeds eerder uitgedrukte
Deze ikoon.die herinnert aan de ontmoeting 1 on Paulus VI en Athenagoras I verlangen om tot zo'n dialoog t« ko
op 5 januari 1965, stelt de twee broers-apostelen Petrus en Andreas voor. men. Na een meer diepgaande bestu-
Petrus, het hoofd van de apostelen, stichter «:<i»i de set el van Rome. Andreas, dering eiwan Is het de conferentie dul-
de eerst geroepene, stichter van ós set ei van Constantinopel. delijk geworden, dat een grondige voor-
-r- 7.-J-™"'
VAN
ROTTERDAM
GRAAFT ZICH
NAAR
ZIJN EINDPUNT
In de hal van het Centraal Station te
Rotterdam klinkt dagelijks het geraas j
dat de werkzaamheden aan de metro- j
lijn met zich meebrengeij. Vanaf het
Centraal Station zal namelijk de Rot- I
terdamse ondergrondse zijn tocht be- i
glnnen: onder Weena, Coolsingel, en
NieuAve Maas, om vervolgens in Rot-
terdam-Zuid aan het daglicht te komen
op zijn Weg naar het Zuidplein. Dit
jaar moeten de Aoornaamste werk- I
zaamheden zijn voltooid. De Coolsin- j
gel heeft al voor een belangrijk deel
zijn aanzien van Rotterdams voor
naamste boulevard herkregen, de sta
tions Leuvehaven, Beurs en Stadhuis
wachten op de eerste passagiers, en in
Rotterdam-Zuid AA'ordt 't verkeer naar
het zuiden voortdurend omgeleid in
verband met Averkzaamheden aan het
hoogspoor.
Na zijn voltooiing, in 1968. zullen elke
2l2 minuut de treinen van noord naar
zuid en terug rijden. Maximaal 1000 I
passagiers kan elk treintje vervoeren,
die door het grote aantal deuren snel
kunnen in- en uitstappen. De stoptijden
zijn daarom kort: maximaal 10 a 12
seconden. De treinen, gevoed door een
derde rail. zullen met een snelheid van
60 kilometer per uur het traject van 5
kilometer afleggen. De diepte A-an het i
traject A-arieert 8 a 9 meter in het hart
van de stad tot 17,5 meter in het rivier-
kruisend gedeelte.
Met zijn metro treedt Rotterdam in 't
spoor van de grote Avereldsteden. De
voornaamste Europese hoofdsteden als
Parijs en Londen hebben al tientallen
jaren hun ondergronds vervoer: Am-
terdam heeft de noodzaak van goe
de oeververbindingen scdei-t de
oorlog ingezien. De riA'ier vormt het
hart van de stad. verdeelt de stad in
tweeën, maar moet vrij blijven van
bruggen om een ongehinderd scheep
vaartverkeer met zee mogelijk te ma
ken. Vandaar dat tenslotte tot de bouw
van een metro besloten is. nadat de
Maastunnel al in 1956 de capaciteit die
voor 1970 Avas gepland had overschre
den. Na het voltooien A'an de metro
zal Rotterdam beginnen aan het afbre
ken van de oude bruggen, die in de ze
ventiger jaren van de vorige eeuw zijn
gereedgekomen. In plaats \-an de brug
gen worden ook daar tunnels gebouwd.
Alleen de Van Brienenoorclbrug. ten
oosten van Rotterdam, zal als een
zij 't gering obstakel voor het
scheepvaartverkeer blijven bestaan.
