Johanna Prins Boltini zet in minuten tent op gezond en MODERNE ROZEN Revolutie in circuswereld vijf Straf geëist voor provo's Rozebotteljam schilderde portretten van i ZWAARDEMAKER Schillebeeckx naar Chicago WEGENBOUWPROGRAM VOOR 1966 VERTRAAGD Boomfeestdag kreeg eigen film Stuk Thresher aangespoeld in Ierland Heimelijke veilingen Rhodesische tabak Pierre H. Dubois kreeg prijs literaire kritiek PAGINA 6 DB tETOSE COURANT WOENSDAG SO MAART 1968 w( Patent op arbeidsbesparend systeem (Van een onzer verslaggevers) SOEST. Circus Boltini heeft een uniek systeem van tent opzetten ontwik keld, dat dinsdagmiddag aan de voor avond van het nieuwe seizoen in Soest is beproefd. Toni Boltini heeft een sys teem ontworpen, volgens welke in een minimum van tüd de 17 meter hoge mas ten langs hydraulische weg kunnen wor den geplaatst De heer Boltini heeft reeds patent gevraagd op zijn vinding. In vijf minuten kan de 40 bij 80 meter grote tent worden opgezet Vroeger had men alleen voor de voorbereiding al een dag en 16 man personeel nodig. De bediening van het hydraulisch mas- tenstelsel geschiedt door een man- Aan de masten is ook reeds het dekzeil beves tigd. De metalen masten zijn vervaar digd van Duits dumpmateriaal en zijn on geveer 40 maal zo sterk als de houten palen. Het systeem is ontworpen door de heer Boltini zelf en door eigen personeel vervaardigd. De voorbereiding heeft ander half jaar geduurd. De kosten bedragen ongeveer een half miljoen gulden. De heer Boltini verwacht veel internationale belangstelling voor zijn vinding, vooral tijdens de première die op 7 april in Den Haag wordt gehouden. Boltini is ervan overtuigd dat binnen In Eerste Kamer: (Van onze parlementaire redacteur) DEN HAAG De CHU-senator ir. Knottnerus heeft gisteravond in de Eer ste Kamer bij minister Smallenbrock (Binnenlandse Zaken) aangedrongen op krachtig optreden, snelle berechting en uitdeling van onvoorwaardelijke straf fen ten aanzien van ordeverstorende elementen in Amsterdam. „Het is on toelaatbaar dat een kleine groep de hoofdstad terroriseert", zei Ir. Knott- nerus bij de behandeling van de begro ting van Binnenlandse Zaken. Hij verzette zich tegen de stroom van kritiek van bepaalde zijden op de poli tie. Ir. Knottnerus sprak van een hetze en sprak zijn afkeuring uit over som mige gedragingen voor radio en televi sie, die de oproerkraaiers in de kaart speelden. Wil men dan de chaos? vroeg ir. Knottnerus. Hij bracht namens zijn fractie dank aan de f „gesarde en be schimpte politie" voor de wijze waarop zij aan de agitatie het hoofd had gebo den, ook al is de politie in sommige gevallen misschien minder tactvol opge treden. De liberale senator Van de Vliet Het zich in gelijke zin uit. Hij hekelde de „aanmoedigingen" in radio en t.v. aan het adres van de ordeverstoorders. Hij noemde daarbij in het bijzonder de VARA, maar ook de KRO gaat zijns inziens niet vrij uit. De heer Van Pelt (PSP) meende „na alles wat er de laatste jaren in Am sterdam gebeurd is, namens 'n groot deel van de Amsterdamse bevolking het aftreden van burgemeester Van Hall te moeten eisen". Hij zei, dat burgemeester Van Hall er niet mee is „door uit te huilen aan de boezem van een of andere t.v.-dame". „We zijn er niet met een afkoelingsperiode", aldus de heer Van Pelt Voorts verlangde hij, dat de burgemeesters voortaan gekozen zullen worden in plaats van benoemd. een paar jaar alle circussen zijn arbeids besparend systeem zullen toepassen. Met de nieuwe methode van tent opzetten heeft men ook de capaciteit kunnen opvoeren van 3000 tot. 5500 plaatsen. Leeuwennummer Een tweede noviteit is liet tapijt dat als „vloerbedekking" in de piste dienst doet; geen mengsel van klei en zaagsel dus meer. Dit levert voor het komende seizoen een besparing op van naar schat ting 100.000 gulden. Ter gelegenheid van het 60-jarig bestaan van de V.V.V. te Soest zal zaterdag 2 april in deze plaats de voorpremière worden gehouden. Moge lijk zal hier ook het leeuwennummer in worden opgenomen. De dompteur van Bol tini, de 33-jarige Aad de Vries uit Rotter dam ligt nog in het ziekenhuis te Amers foort. maar er zijn onderhandelingen gaande met "de temmer Jos Uytterlinden uit Wassenaar, die het betreffende num mer kent en dezelfde scholing heeft gehad als Aad de Vries. De 17-jaar oude leeuw Sultan, die de dompteur vorige week aan viel en ernstig aan het hoofd verwondde, zal bij de groep blijven, zulks op uitdruk kelijk verzoek van de dompteur zelf. De kans is niet uitgesloten dat de leeuw ook zal optreden tijdens de première. Advertentie van -. THE ROSE TODAY Geaquarelleerd portret van de Ivory Fashion, een weelderig bloeiendegeurige roosivoorwit van kleur met oranjegele tinten 'hart toe. Een dankbare ■voor de twin van de lief hebber. (Van onze correspondent) NIJMEGEN. Vandaag vertrekt prof. dr. E. Schillebeeckx per vliegtuig naar de Verenigde Staten om deel te nemen aan een symposion over actuele theologische vraagstukken, dat ls ge organiseerd door het Saint Saviour Col lege te Chicago. Hij zal in het Engels spreken over het probleem der ontmythologisering. Verdere spreekbeurten staan niet op zijn programma. Wel blijft prof, Schille beeckx nog enige tijd in de Verenigde Staten voor het houden van een kleine vakantie Aan genoemd symposion wordt deel genomen door vooraanstaande theologen uit West-Europa zoals Congar, Rahner en Metz. Ook de Verenigde Staten zelf zijn vertegenwoordigd o.a. in de persoon van John Courtney Murray. Gevolg van hoge eisen en tekort aan financiën sj (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Minister Suurhoff van Verkeer en Waterstaat heeft er kend, dat het voor 1966 voorgenomen wegenbouwprogramma niet zal kunnen worden gerealiseerd. Als oorzaken noemt hij de omstandigheid, dat reeds zeer vroegtijdig ramingen voor 'n paald jaar moeten worden opgezet dat er nog niet voldoende inzicht in de kosten bestaat, het feit, dat In de loop van de tijd de kosten stijgen en de om standigheid, dat na het opstellen van de eerste plannen de inzichten soms wijzi- ie verkeersontwikkeling plannen nodig kan ma ken. „Als men geen wegen voor het verle den, maar voor de toekomst wil bou wen, moet met steeds hogere eisen re kening worden gehouden", zo zegt de minister in antwoord op schriftelijke vragen van het Tweede-Kamerlid Ja ger (CPN). Sterk kostenverhogend heeft het be sluit gewerkt om alle autosnelwegen bij de aanleg zo te ontwerpen, dat in de toekomst de mogelijkheid open blijft om het aantal rijstroken van 2 x 2 op 3 te brengen. Voorts zijn er njpu- inzichten over de vormgeving invoegstroken uitrijstroken, het be sluit om dadelijk middenbermbeveili ging aan te brengen bij de aanleg van snelwegen en het besluit om parkeer plaatsen om de 10 km te maken. Pas aan het begin van een jaar heeft men een werkelijk inzicht in de kosten (de begroting wordt bijna een jaar eerder opgesteld) en als er dan geen meeval- Iers zijn, moeten bepaalde onderdelen van het programma naar een later jaar worden verschoven. Voor 1966 betekent het „geldgebrek", dat de aanbesteding van verschillende werken naar een later tijdstip moet worden verschoven. Wat de E-8 betreft: de reeds opge dragen werken, met name de verdubbe ling en het gelijkvloers maken van het wegvak Hoevelaken-Terschuur en 't ma ken van de aardebaan en de verhar ding op het gedeelte Stroe-Assel (inclu sief viaduct bij Stroe), vinden regelma tig voortgang. Het opdragen van verde re werken aan de E-8 moet voorshands achterwege blijven. Voorts zijn enkele temporiseringen nodig gebleken met betrekking tot de projecten bij Schiphol en bij 'de Bene- luxtunnel, zij het van beperkte aard. De werken, nodig om de Coentunnel omstreeks juni te kunnen openen, wor den niet getroffen. Wel is de voorgeno men aanbesteding van enkele kunst werken in het wegvak tussen de verbin dingswegen Zaandam-zuid en Zaan dam-noord aangehouden tot een later tijdstip in dit jaar. KILKEE (UPI) De politie van de Ierse plaats Kilkee heeft verklaard dat de kust een metalen voorwerp is aangespoeld dat vermoedelijk afkomstig is van de Amerikaanse atoomonder zeeër Tresher, die in 1963 met 129 man lan boord in de Atlantische Oceaan is Het cilindervormige voorwerp met 't opschrift „Amerikaanse marine. Radio actief gevaarlijk Tresher ei gendom van de Amerikaanse regering" werd gisteren door een inwoner van Kilkee, Michael Behal, gevonden. De politie heeft contact opgenomen met de Amerikaanse ambassade in Dublin en bewaart het voorwerp in de plaatselijke politiekazerne. De Tredher zonk op 10 april 1963 tijdens een duikproef op gro te diepte. 350 kilometer uit de Ameri kaanse oostkust. In de daaropvolgende massale opsporingsoperatie werden door de bathyscaaf „Trieste" en door een camera onder een vrachtschip foto's van de duikboot genomen, terwijl cok enige wrakstukken werden gevonden. De Amerikaanse marine-onderzoeks commissie heeft als meest waarschijn lijke oorzaak van de ramp met de Tresher het plotseling vollopen van de machinekamer door een fout in het bui zenstelsel genoemd. Rozenplaten, gedrukt naar oude gravures, zijn momenteel bijzonder geliefd en hangen ook aan de wand in het moderne interieur. Het zijn ouder wetse portretten van ouderwetse rozen, waarvan er nu bijna geen enkele meer gekweekt wordt. Zijn er dan geen kunstzinnige portretten van moderne rozen? Bij L. J. C. Boucher te 's-Graven- hage en tegelijkertijd bij Ariel Press te Londen verscheen het prachtwerk THE ROSE TO-DAY. Het zijn vooral de gravures van tte- douté, gemaakt ten tijde van 't eer ste Franse keizerrijk, die blijven be koren omdat zij de poëzie van de roos weergeven in een compositie die zo geschikt blijkt te zijn als wandver- Johanna Prins heeft in de geest van Redouté gewerkt door zich deze twee voorwaarden als taak te stellen. Maar als model nam zij de moderne roos, enkele van de geheel nieuwe soorten van onze tijd, en als techniek koos zij de aquarel die poëtisch geen gren zen kent. Wie zich aan zulk een ge specialiseerde taak zet, moet wel een rosarium bezitten „Ik heb nu tien rozestruiken in mijn •kleine tuin", zegt mevrouw Hans >van Lanschot-Prins, „maar toen ik hieraan bègon had ik er niet een". jAls meisje haalde zij de tekenakte >N XI en leerde in die opleidingstijd grondig de techniek van het aquarelle- »ren. „Ik heb er altijd een voorliefde 'voor gehouden. Ik schilder ook met l olieverf, maar dat werken met grote kwasten en veel verf, nee, de aquarel is imtiemer". ►Zij trouwde jong, ging naar het bui tenland en het huwelijk betekende voorlopig het einde van de kunstbeoe- 'fening. „Als huisvrouw-alleen is het lmisschien nog te doen, maar als er kinderen zijn moet je ermee ophou- Jden. Je probeert het nog. Je werkt 'n middag en het móét de volgende dag doorgaan, maar dan schikt het niet. ►Je verscheurt de boel. Je stopt er- 'mee tot de kinderen groter worden". Twaalf jaar woonde zij in Parijs, wil- ►de nog wel eens gaan tekenen op de Grande Chaumière, beroemde Parijse .academie, maar het haalde niets uit. [Terug hier in het land, vestigde zij ,zich te Vught en keerde weer tot de [oude liefde, „de kinderen hebben dat [énig geaccepteerd". De jongste werd 'wel eens meegenomen als zij bulten [ging schilderen, dan zat hij met een penseel en papier in het gras. „Ik voelde me nog altijd amateur of schoon ik wel eens wat verkocht. Maar ik besteedde er wel veel tijd aan, soms vier middagen in de week, dat ging van het huishouden af. Toen vond ik dat ik de liefhebberij reëel moest maken en dacht aan portretten, maar portret maakt me zenuwachtig. Je hebt altijd een andere kijk op de ge lijkenis dan het model..." En op dat ogenblik, de twee oudste kinderen verlieten het huis, de twee jongsten werden groter, noemde ie mand met zakelijke relaties tot kwe kers, Redouté en gaf haar de raad moderne rozen te aquarelleren. Achttien luistervolle levensgrote aquarellen van hedendaagse rozen, geschilderd door Johanna M. C.- Prins, fraai gedrukt in zes en acht kleuren offset door K. G. Lohse te Frankfurt, worden voorafgegaan door een toelichting van Gerd Krüssmann, directeur van de Botanische Tuin te Dortmund en auteur van talloze dendrologische werken. Mevrouw Johanna M. C. van Lanschot-Prins, die de glorieuze rozen schilderde] voor het intematioyiale werk The rose today, onder anderen uitgegeven doorg L. J. C. Boucher, Den Haag. Rozen vandaag „We dachten nog helemaal niet aan een boek. Ik ging eens rondkijken bij beroeps- en amateurkwekers, mensen met rozentuinen. Er zijn zoveel men sen die van rozen hóUden, ze kennen ze als hun kinderen. Er bestaat ook een rozenvereniging, de voorzitter hier van gaf me een lijstje van moderne gangbare soorten. Toen begon lk se rieus en maakte twaalf aquarellen. Ik ging ermee naar een botanicus. En die keurde ze bijna allemaal af. Een klap was het. Hij zag precies als er een doorntje niet goed zat!" Zulke rozeportretten moeten tegelij kertijd nauwkeurig zijn als in een ca talogus, en poëtisch als kunstwerk. Het is bijna aan elkaar tegenstrij dig. Maar de botanicus keurde óók de roos af die alle schilders het hoogst roemden. „Ik ben koppig van aard en het af keuren van die éne roos heeft mij la ten doorzetten". De volgende zending ging naar professor Venema van de Plantensystemathiek in Wageningen, een zeer kunstzinnig man. „Ik durf de niet zelf te gaan, het is of je je eigen kinderen komt presenteren, ik had fiet niet verdragen als ze afge keurd waren. Maar hij vond ze mooi! Toen pas ging ik zelf naar Wagenin gen en daar in zijn rosarium mocht ik zomaar knippen! Als je er 's morgens Het begrip boomplautdag dateert van 1957 toen te Apeldoorn voor het eerst een 1600 kinderen naar een idee van de wereld voedsel- en land bouworganisatie van de Verenigde Naties in deze gemeente hun ei gen bomen gingen planten. De be doeling was belangstelling te wek ken bij de jeugd voor de grote be tekenis van bomen en hossen voor de mensheid. In tien jaar is dit feest uitgegroeid tot een nationale manifestatie, waar aan heden 33.000 kinderen onder toe zicht van een eigen Landelijk Comi té en verspreid over 154 gemeenten liefst 100.000 bomen zullen planten. De boomplantdag is een boomfeest dag geworden. De N.V. Grontmij heeft van dit evenement en ter op wekking bij de jeugd om ook aan de ze landelijke actie mee te doen een 23 minuten durende kleurenfilm op 16 mm laten maken en deze gisteren in Seinpost officieel aan het landelijk comité „Nationale boomefestdag" geschonken. Wat de kwaliteit be treft van dit filmpje, dat in dank door de voorzitter van het comité ir. A. -J. Grandjean werd ontvangen, moeten wij vaag zijn. De koolspits lampen van de 16 mm-projector ge ven de beelden een te blauwe gloed om een rechtvaardig oordeel over de fotografie te kunnen uitspreken. Regisseur Klaas B. Nannlng richtte zich in zijn „Wij zetten een boom op" in de eerste plaats tot de klnde ren. liet hen via papierfabriek en klompenmakerij zien welk een be langrijke rol hout in ons leven speelt Vervolgens beelden van een boom kwekerij tijdens het veredelen van de soort om te besluiten met twee boomfeestdagen: een in het vlakke Noord-Groningerland, één in het bos rijke Nijmegen. Een film, die kinde ren wel zal aanspreken en ook oude ren wel zal Interesseren al is het commentaar gesproken door Betty van der Laan en Henk van Stlpriaan voor deze laatste categorie wel iets te kinderachtig. M. SALISBURY (UPI) Onder groots te geheimhouding is gisteren de Rho desische tabak.sveiliug in Salisbury be gonnen. De regering van premier lan Smith «11 trachten de miljoenenoogst kwijt te raken zonder door het Britse handelsembargo le worden getroffen. Personen werden slechts tot de twee veilinghallen toegelaten na aan de hand van foto's te zijn geïdentificeerd. De 2.700 Rhodesische tabakskwekers zul len nooit weten wie hun oogst heeft ge kocht en voor hoeveel. Vorig jaar had de oogst een waarde van 34 miljoen pond sterling, waarvan de helft door Engeland werd gekocht. Engeland zal ditmaal op instructie van premier Ha rold Wilson geen blad Rhodesische ta bak kopen. In Salisbury verblijven vol gens berichten vele buitenlandse kopers, die echter hun identiteit verborgen hou den. omdat zij de Britse sancties Unaniem juryoordeel MUIDEN (ANP) De Prijs voor de Literaire Kritiek 1966, die is toegekend de Haagse auteur-journalist. Pierre H. Dubois, is vanochtend aan hem uit gereikt door de vice-voorzitter van de Maatschappij der Nederlandse Letter kunde, prof. dr. P. Minderaa, tijdens 'n bijeenkomst op het Muideralot. Deze tweejaarlijkse prijs (1000 gulden) ls 'n gezamenlijk initiatief van genoemde maatschappij en de Commissie voor de collectieve propaganda van het Neder landse boek. De commissie van advies was una niem van mening dat de prijs aan Du bois toegekend diende te worden. Zij kwam tot deze conclusie op giond van de wekelijkse kolommen van deze criti cus in het dagblad „Het Vaderland" (hij is chef kunstredactie van deze Haagse krant) terwijl zij bovendien in haar be schouwing betrokken heeft zijn bundels „Een houding in de tijd" (1950) en „Voor eigen rekening" (1954). Verder talrijke besprekingen voor het tijd schrift „Het boek van nu" tot de re dactie daarvan in 1962 veranderde en zijn biografische studie over Marcellus Emants (1964). De commissie be schouwt de toekenning van de prijs me de als een erkenning van de betekenis van Dubois' markante persoonlijkheid voor het Nederlandse cultuurleven in onze tijd. Consequente twijfel Als criticus protesteert Dubois, even als Du Perron en Ter Braak vóór hem, tegen al wat de creativiteit verminkt. Soms fel en aggre66ief, al is hij geen polemist. Evenals zij spring hij in de bres voor nauwelijks te definiëren be grippen als menselijke waardigheid en honnêteté aldus de adviescommissie. Dubois' doorlichting vanschrijvers en hun werken geschiedt met een conse quent volgehouden twijfel aan eigen en ander oordeel en een diepgaand onder zoek van hedendaagse en historische letterkundige figuren en verschijnselen. Door zijn veelzijdige kennis, de zelf standigheid van zijn oordelen, zijn ver antwoordelijkheidsgevoel en subtiel on derscheidingsvermogen behoort Dubois tot het geringe aantal critici in ons land, dat in staat is de Nederlandse li teratuur te beoordelen op Europees ni veau. Tevens leverde zijn buitengewone eruditie een belangrijke bijdrage tot 'n verheldering van onze inzichten in de veelvormigheid van onze eigen cultuur en vooral ook van de Franse, waaraan hij vele beschouwingen heeft gewijd, aldus de commissie. Deze bestond uit: prof. dr. K. Meeuwesse, dr. C. Rijns dorp en drs. M. B. Teipe. Quaison Sackey vrijgelaten ACCRA (UPI) De voormalige Ghanese minister van Buitenlandse Za ken, Alex Quaison Sackey, is door de nieuwe Ghanese bewindhebber* op vrije voeten gesteld. Quaison Sackey was in beschermen de hechtenis genomen na zijn terugkeer in Accra uit Peking, waar hij met de voormalige president Kwame Nkroemah vertoefde toen diens bewind door de militairen ten val werd gebracht. Samen met Quaison Sackey werden twee andere ex-ministers, Michael Del Anang en Nee Ocansey, vrijgelaten. vroege bent, zie je ze opengaan, ik knipte ze in knop en in alle fazen.^, soms wel tien. Ik reed vroeg v en zorgde om 10 uur weer terug zijn. Dan onmiddellijk aan het werk.J wel tot 6 uur toe. Want bloemen anderen. Soms houden ze zich nietï goed, laten de kopjes hangen. Som^ wordt een roos ineens vervelend, dang wilde ik er niets van maken. Maar detf Ivory Fashion keek mij op een mor-J" gen in die rozetuin zo maar recht a Ik knipte hem en het portret is eens goed gelukt. Hij staat zo in her<51( boek. Hij kijkt me nog altijd aan". Drie zomers is er voor dit boek ge l werkt. Alleen in de rozentijd want de rozen die buiten groeien zijn vrijerg onregelmatiger, ook anders van blad.jj^. dan de kasroos. Ze zijn dichterlijker. „Kasrozen staan op een lange steel zo gelijkvormig aan elkaar, allemaa^^ keurig opgemaakte dames. De compo- sitie van de kasroos is ook moeilijker. Dat zie ik nog altijd aan de Baccara. de enige kasroos uit het boek. Ik heb„ telkens éérst een schets gemaakt in aquarel, dèn pas het portret juiste compositie. De botanische eiserime vi van vorm en kleur werken remmend[d dat is de moeilijkheid". Patent op rozen Van de zesendertig beste portrettere! werden er in overleg met uitgever: en drukkers 18 gekozen, waarbij a^tiken leen nog artistieke waarden telden! „En na toestemming van de uitvtnfcGT O ders van de roos natuurlijk. Jazekeifciioper op rozen ls een patent. Ongevraag| het mag je niets publiceren. Als je roos uitvindt, mag niemand die zonj der toestemming kweken. De eerst^ vier kweker houdt levenslang patent Meilland in Cannes is een lergrootsten en heeft talloze rozen g< kweekt. Er staan er zes van in ht boek. Jackson Perkins in Amerikj is ook zo'n belangrijke". En blad: rend in het boek: „Kijk, dit is de lil] roos, er bestaan er maar drie, mijlpaal in de rozengeschiedenis. Vil de lila roos naar de blauwe. - wordt koortsachtig naar gezocht. H' zou bijvoorbeeld een slag zijn Meilland als Jackson Perkins blauwe het eerst vond..." Dit is de eerste publikatie van Johan na Prins, maar een glorieuze. Losbla dig of vast. teder of fel van kleur, lig elke roos als een juweel op het bla van het boek. Ze worden ook als loss platen verkocht; er is belangstellin voor een Duitse uitgave. „Na dit boek ben ik heel los gaa schilderen, plenzen water en bijna herkenbare bloemen!" Uit-de-ban na zoveel gebondenheid. Op de vleugel staan nog twee origim len, twee oorspronkelijke aquarelle uit het boek. Waar zijn de andere gebleven Verkocht. Twee aan het Provincia Museum in Den Bosch, twee a? Hunt Botanical Library in Pittsbur de rest aan particulieren. „Staat er op het ogenblik weer let groots op stapel?" „Nee, op het ogenblik heb ik mij zoon met vrouw en kind uit het bu tenland over..." En er ligt zowaar een baby als roos in de wieg. 'ustiti

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1966 | | pagina 6