ED. LELIE: „IK HEB NOG NOOIT EEN VENT
ONTMOET, DIE AAN WERKEN KAPOT GING"
De Gaulle:
troepen uit
Franse
NAVO
IN SOEDAN BEDRIJFT
MEN VOLKENMOORD
Y.N.
Hoogste
beloning
voor
idee
Standbouwer
in zijn hand
stuift met horloge
door de wereld
DINSDAG 22 FEBRUARI 1966
DE LEIDSE GOURANT
PAGINA 5
hoogst nuttig, ook gewoonweg
winter zijn plicht doet. In Okhi, een oliecentrum in het Russische Sakhalin, kan
men al dat moois echter niet hebben. Elke dog moeten palen en leidingen
schoonrespectievelijk weer lelijk gemaakt worden. Anders knapt de zaak af.
K.V.P. laakt
crisis in
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG Waarom stelt de Ne
derlandse regering de volkenmoord, die
in Soedan plaats vindt, niet evenzeer
aan de kaak, als de apartheid in Zuid-
Afrika en Rhodesië? Op deze vraag, op
geworpen in de KVP-commissie voor
Buitenlandse Zaken, die maandag In
Den Haag luisterde naar een inleiding
van mr. J. A. Mommersteeg over de
Ver. Naties, werd geen antwoord gege
ven. Noch de Afrikaanse landen, noch
de westelijke landen hebben er kenne
lijk behoefte aan de rassendiscriminatie,
die ln Soedan, maar ook in Tibet en in
Perzië plaats vindt, even krachtig te
veroordelen en te bestrijden als de
apartheid in landen met een blanke re
gering.
De KVP-commissie, voorgezeten door
prof. Mathon, concludeerde, dat hier
sprake is van meten met twee maten.
Men sprak in dit verband zelfs van een
soort schijnheiligheid. De heer Mom
mersteeg, lid van de Tweede Kamer,
meende dat politieke motieven wellicht
een rol spelen. Hij geloofde niet, dat de
Nederlandse regering het onrecht, dat
honderdduizenden negers in de Soedan
ondergaan, in de vergadering van de
VN openlijk aan de kaak zal stellen.
Misschien zou men via de geheime di
plomatieke kanalen pogingen kunnen
ondernemen er iets tegen te doen.
Deze conclusie was uiteraard 'n zeer
onbevredigende na de inleiding.van mr.
Mommersteeg over de taak van de VN.
Hij had daarin een groots perspectief
ontvouwd van sociale gerechtigheid in
alle landen, omdat men deze niet al
leen voor de eigen staat kan verlangen.
De kloof moet overbrugd worden. De
feitelijke afhankelijkheid van de volke
ren wordt steeds groter. De internatio
nale gemeenschap van de naties moet
een internationale rechtsorde tot gevolg
hebben. De wereld moet, zij het ook
stapvoets, naar een eenheid worden ge
bracht, via gemeenschappelijke spelre-
(Van onze correspondent)
AMSTERDAM. De hoogste belo
ning, ooit In Nederland voor een idee
uitgereikt, ging gistermiddag naar een
Deen De gelukkige was K. E. Jensen,
test-technicus op het I B.M.-beproevings-
lahoratorium in Uithoorn. Hij kreeg
20 procent van de netto-besparing, die
zijn breinbrouwsel gedurende het eerste
jaar zal opbrengen, zijnde 10.400 gulden,
i Tot nu toe werd het record gehouden
I door de PTT, die enkele jaren geleden
«■n employé voor een idee 10.000 uit
keerde.
In wezen leek de uitvinding van de
33-jarige heer Jensen, die in Jutland
geboren is, maar naar Nederland kwam,
toen hij in een jeugdherberg zijn huidige
vrouw ontmoette, dóódsimpel. Tijdens
het testen van een nieuwe elektronische
rekeneenheid stelde hij voor de afzon
derlijke aan- en uitschakelaars van het
apparaat door een enkele druktoets te
vervangen. Hierdoor kon de bedrading
van het schakelmechanisme en de scha
keling zelf aanzienlijk worden vereen
voudigd De verbetering levert de I.B.M.
meteen het eerste jaar al een netto-
besparing van 55.000 op daarvan
gaat dus 20 procent naar de heer Jensen.
gels op verschillende gebieden
Mr. Mommersteeg wees erop, dat de
communistische en Afro-Aziatische
landen regelmatig met elkaar overleg
plegen en met een gezamenlijk stand
punt in de vergadering van de VN ver
schijnen. Hij hekelde het in felle be
woordingen, dat een dergelijk overleg
in de westerse wereld, die door de groei
van het aantal VN-leden, toch al in 'n
minderheidspositie is gekomen, geheel
ontbreekt. Het westerse optreden lijkt
daardoor geheel vrijblijvend, soms
zelfs chaotisch en het heeft vaak geen
enkel resultaat.
De crisis, die de VN heeft beheerst in
1964, is nog steeds niet opgelost. Men
wil de zaak echter niet op de spits drij
ven. Mr. Mommersteeg achtte het nood
zakelijk, dat een duidelijke afbakening
van de bevoegdheden van de verschil
lende organen van de VN nu tot stand
komt. Wanneer die bevoegdheden ge
heel in handen van de algemene verga
dering zouden komen, zou deze een po
litiek gevaarlijk instrument kunnen
worden. Aan de andere kant achtte mr.
Mommersteeg een „wegen" van de
stemmen der landen, naar grootte en-
of inwonertal geen haalbare zaak.
Ontuchtpleger
gearresteerd
BARNEVELD (ANP) Verdacht
van het plegen van ontuchtelijke hande
lingen met een twaalfjarige en een veer
tienjarige jongen in het Schaffelaarse
bos te Barneveld, is de achtentwintigja
rige C. J. uit Lunteren gearresteerd.
DAG IN - DAG UIT - DAG IN - DAG UIT - DAG IN - DAG UIT
„Vijfdaagse
werkweek
heb ik weer
afgeschaft''
Een doodnormale dag uit het
leven van standbouwer en publi-
citeitsman Ed Lelie: dinsdag 8
februari 1966. Om zes uur 's mor
gens duikt hij fors gebrild en
glad geschoren op in zijn atelier
aan de Haagse Kazernestraat.
Hij stookt de kachels op, inspec
teert de werkschema's. „Als
straks de schilders en timmer
lieden komen, kunnen ze tenmin-
ste meteen aan de slag. Doe ik
het niet, dan gaan ze eerst een
kwartier hun handen warmen.
Dat kan ik in mijn zaak niet heb
ben". Tegen zeven uur stapt hij
in zijn zes meter lange Chevro
let en stuift hij door de stille
polders naar Schiphol. De meter
\op het dashboard geeft op een
/gegeven moment 160 kilometer
aan; de maximumsnelheid is 180.
maar deze keer wil hij niet het
onderste uit de benzinekan. Het
vliegtuig naar Berlijn vertrekt
pas om acht uur en hij heeft dus
alle tijd. De tickets zitten sinds
gisteravond in zijn rechterbin-
nenzak. Hij vliegt per jaar voor
een slordige 50.000 gulden. Me
neer vraagt, of het zo goed is.
Om elf uur heeft hij zijn eerste bespre
king ten westen van de Muur, maar
als het vliegtuig grommend uit een
sneeuwstorm op Tempelhof wil landen,
ziet de piloot tot zijn verbijstering 'n
groep sneeuwruimers' vóór hem op de
baan opdoemen. De vier straalmoto
ren spuiten loeiende banieren van vuur
als hij zijn machine ln één verschrik
kelijke seconde loodrecht trekt en over
de hoofden van de sneeuwruimers
jaagt. Ed Lelie pakt op dat moment
een blauwdruk van zijn nieuwe stand
en vouwt hem zorgvuldig op. Dan kijkt
hij op zijn horloge. „Als die kerels nou
-van de baan afgaan", denkt hij, „haal-
ik het nog net". Twee uur later Is hij
©p de terugweg, die hij halverwege zal
onderbreken voor een middagbespre
king in Hamburg. In Berlijn is alles
naar wens verlopen. Hij heeft nuttige
contacten gelegd, een stand verhuurd,
plannen voor een nieuwe expositie
besproken.
Tijd is
Datzelfde gebeurt ook in Hamburg.
Handen schudden, kernachtige volzin
nen aan elkaar rijgen. Loven, bieden
en een uiteindelijke prijs afmaken.
Als hij daarna het vliegveld belt,
hoort hij, dat alle vluchten zijn afge
last. Dat betekent, dat hij morgen om
zes uur de kachel in zijn atelier niet
kan opstoken. Hij gaat vroeg naar bed.
laat zich om zes uur wekken en bere
kent in ijltempo de maten van een
nieuwe stand, die vandaag gebouwd
moet worden. Om zeven uur belt hij
vanuit zijn hotelkamer zijn vrouw. Als
hij om half negen naar het vliegveld
gaat, krijgen zijn medewerkers vier
honderd kilometer verder kersverse i»i-
structies. En het leven gaat door. Tijd
is geld.
Polotrui
van Dralon.
Maten 92-122
v.a. f. 7,95.
Bretelbroek van
wol met nylon.
Malen 1 - 5
v.a. f. 3,75.
Vraag de nieuwe, kleurrijke
"aankleedfolder" van Delana
Bij uw winkelier. Dan kunt u meteen die vele
prachtige modellen bewonderen uit Delana's nieuwe
collectie gebreide kleuter- en kinderkleding!
In het vliegtuig pakt hij zijn Succes
agenda, waar zijn dagen in kleuren
gestalte krijgen. Blauw is de stand
van de ANVV in Parijs. Nog deze
week vertrekken zijn trucs naar
Frankrijk. Opbouwen. onderhouden,
afbreken. Desgewenst levert hij de
charmante bloemenmeisjes er tegen
scherp gecalculeerde prijzen bij. Het
zelfde geldt voor de koffiekoppen (met
schotels), spreekgestoeltes, molens,
kapstokken. Als Lelie wat aanpakt,
doet hij het meteen goed. En in vlie
gende haast. En zonder flauwekul. In
zijn magazijnen staat voor tonnen aan
materiaal, in zijn ateliers werken 18
man. zijn wagenpark yan zeven aur
to's staat dag en nacht klaar om de
verwende, lastige klant op zijn wen
ken te bedienen. „Vrije tijd kennen we
niet", zegt hij met barse nonchalan
ce, „mijn mensen moeten altijd klaar
staan. Daarom heb ik ook die vijf
daagse werkweek weer afgeschaft.
Voortaan werken we gewoon op zater
dag, want dit werk krijg je in vijf da
gen met geen mogelijkheid rond".
Martiaal besnord
Het heilig strijdersvuur, dat hem nu
in jachtig tempo door het etmaal stuwt
heeft hij geërfd van zijn vader, een
martiaal besnorde diamantbewerker,
die later furore maakte als handelaar
in auto-accessoires. „Een geweldig
man", herinnert de zoon zich haar
scherp, „hij was secretaris van Hen
ri Polaken, één van de oprichters van
de beroemde diamantbewerkersbond.
In optochten liep hij ook altijd met zijn
broer voorop. Het was een man met
geweldige idealen, met een groot ge
voel voor recht. Een zakeninstinct,
dat had hij ook. Toen hij in het auto
spul begon, werden de wagens nog
bloot afgeleverd. Een richtingaanwij
zer zat er bijvoorbeeld niet op en dat
had ook geen zin, want het was veel
goedkoper uit, wanneer je je hand uit
stak. Als je dat in Amerika deed, bete
kende het, dat je rechtsaf wilde, maar
in Afrika gingen ze prompt linksaf.
Er was geen touw aan vast te knopen.
Vader begon met de installatie van
carbidlantaarns. Op het moment, dat
hij Nederland vol met carbid had ge
stopt, kwam 't elektrisch gloeipeertje.
Hij heeft geen dag zonder werk geze-
Mij lag dat werk niet. Ik was een vrij
buiter, ik zag meer ln de paarden. Ik
begon ook met het africhten van hon
den. Honden zijn net meósen, je moet
met ze praten en ze goed duidelijk ma-
ken, wie de baas in huis is. Ik heb hier
een hond gehad, waar geen land mee
te bezeilen was. Op straat scheurde hij
de nylons van elk vrouwenbeen en als
er per ongeluk een vent ln zijn vi
zier kwam, zette hij zijn thnden gelijk
in het zitvlak. Ik heb hem op dezelf
de stoel neergepoot, waar jij nou zit.
En ik heb hem aangekeken. „Vuile
dondersteen", heb ik gezegd, „ik geef
je zegge en schrijve nog één kans. Nou
doe je precies, wat ik zeg en als je
"t vertikt, zit je morgen op het abat
toir. Vanaf dat moment heb ik geen
cent pijn meer met hem gehad.
Moord schimmel
Mijn grootste succes is Humpty-Dump-
ty geweest. Een kleine bastaard. Voor
dit werk moet je nooit rashonden ne
men, want die zijn te nerveus. Die
doen het in hun broek, als ze door een
hoepeltje moeten springen. Ik heb met
Humpty ln de beste circussen gestaan,
Bouglione, Strassburger, Hagenbeek.
Allemaal gein. Allemaal grote zaken.
Ik heb de paarden voorgebracht en
voltige gereden. Ballerina presenteer
de ik zonder zweep en ze gehoorzaam
de feilloos. Een moord schimmel. Ik
sprak met d'r als met een mens en
aan de toon hoorde ze, wat er moest ge
beuren. Maar deze zelfde jongen heeft
ook met de paardetent van Mullens
door het land gesjouwd, 's Nachts op
een vijftonner en 's middags op do
tent. Hooggeëerd publiek, onze arties
ten maken nog één dansje, sluit u aan
bij de kassa, de voorstelling neemt wel
dra een aanvang. De grote trom nam
ik en passant ook nog voor mijn reke
ning. En de paarden natuurlijk. Dat
was mijn grootste specialiteit.
Het is geëindigd met ruzie. Ik kan veel
hebben, maar nooit verder dan mijn
keel. Van treiteren houd ik niet. Ik
had Mullens al eens van de trap ge
donderd, maar dat was altijd weer bij
gepraat. Op een gegeven dag vond ik
het welletjes en heb ik de paarden voor
de wagen gespannen, 's Avonds was
Slechts grapje
over Ben Barka
PAKIJS. (A F.P.l JU., 'l'üdens /.(in
persconferentie ln het Flysèe voor ëen
I kleine duizend journalisten, lieert presi
dent De Gaulle gisteren verklaard dat de
Franse strijdkrachten op progressieve
wijze" uit dr NAVO worden teruggetrok
ken. Frankrijk houdt zich aan de grond
slagen van dr NATO. maar meent dat
de uitvoering hiervan onder de huidige
omstandigheden onbevredigend is Voor
1969 „zal Frankrijk beslissen of alle bui
tenlandse militairen en vestigingen op
Frans grondgebied ouder Frans opperbe
vel sullen worden geplaatst.
Verklaarde de president ln de afgelopen
Jaren verscheidene malen dat de NATO
uan een hervorming toe was. ditmaal zei
hij dat het lidmaatschap van de organi
satie onverenigbaar is met de Franse be
langen. Het brengt voor Frankrijk en zijn
Europese bondgenoten het gewaar mee te
worden betrokken in een oonfiict. waar
aan zij geen deel willen hebben. Hiermee
tewft De Gaulle vooral de Verenigde Sta
ter en Canada, die over een aantal
luoht'bases e.d ln Frankrijk beschikken.
Over de Ben Barka-affalre had De
Gaulle verklaard dat Marokko niets heeft
gedaan om te helpen de waarheid aan
het licht te brengen. Niets wij6t er op
dat de Franse contraspionage en de
Frans politie als geheel van de verdwij
ning zouden- hebben geweten en zouden
hebben gezwegen. Op de vraag waarom
tot na de verkiezingen met onthullingen
was gewacht, antwoordde hij onder uit
bundig gelach: ..Omdat ik nog maai zo
weinig ervaring had"
Over Vietnam zei de president dat aan
de oorlog slechts een eind gemaakt kan
worden door een vredesverdrag tussen
alle belanghebbenden van 1954 tijdens de
conferentie van Geneve Er moet een ak
koord op vreedzame wijze bereikt worden,
met als doel een onafhankelijk en neu
traal Vietnam
Nerts richt bloedbad
aan in kippenhok
EDE (ANP) Een van een nertsen-
farm losgebroken nerts heeft een bloed
bad aangericht in het kippenhok van 'n
landbouwer ln Ede. Het bloeddorstige
dier vermoordde 31 jonge leghennen.
de, première, maar toen waren wij al
op weg naar Amsterdam, 's Nachts
sliepen we bij de boeren. We hebben
er twee dagen over -gedaan om vanuit
Emm en thuis te komen. Het is de
mooistetóeht' -van mijn' leven ge-
Buziaukop
Ik durf nou te zeggen, dat ik de show
business ken. Ik heb de reclame ver
zorgd voor Harry Meurs, ik heb met
Willy Derby in de Scala gestaan. En
een jongen als Toon Hermans is bij mij
in het Roxy-theater begonnen. Zelf
ontkent hij het, waarom mag Joost we
ten, maar ik heb een foto, waarop hij
in de vitrine hangt met zijn witte Bu-
ziaukop. Nou heb ik weer een circus.
Circus Lelie. Als mijn twintigtonners
's morgens de straat uitrijden, zeggen
de buren: „het paardespul van Lelie
gaat weer op tournee". Zelf leef ik de
helft van het jaar in vliegtuigen. Ik
heb mijn schetsboek bij me en een te
kenplank en als de kist een tussenlan
ding maakt in Kopenhagen, ben ik de
enige, die er niet er niet uithoeft, want
ik heb geen tijd om in 't stationsres
taurant 'n kop koffie te drinken. Zo'n
zaak als de mijne moet rollen, als
daar geen vaart in zit, kun je wel op
't dak gaan zitten. Ik maak een stand
ln Boedapest en voor de gein zet ik er
2500 tulpen in. Ik ben vier maanden te
voren naar een kweker in Boskoop ge
gaan en ik heb gezegd: „Zet wat bol
len ln de grond, die precies op 9 april
in de bloei staan". Op de dag vóór de
opening kom ik bij de stand en er is
nog geen bliksem te zien. Alleen maar
groene stelen. Dan zweet je modder.
De volgende ochtend moest ik terug,
want er was een andere klus ln Stock
holm. Op de weg naar het vliegveld
ga ik nog even gauw kijken. De lucht
kwam al bij de ingang op me af. Je
rook de stand. Die kwekers zijn ke
rels, waar je van op aan kunt.
Rokende puinhoop
wik voel ook altijd, wat er gaat gebeu
ren als ik wat in mijn kop heb, als ik
er echt achter ga staan, bereik ik het.
Ik heb op het laatst van de oorlog met
het leger van Tito meegevochten. Daar
heb ik dingen gezien, die je nooit meer
loslaten. We marcheerden een dorp
binnen, dat door de Duitsers in een
rokende puinhoop was veranderd. De
hele bevolking was vermoord. Alle
maal mannen en vrouwen boven de zes
tig en kinderen beneden de tien. De
rest vocht ln de bergen, de rest zat
bij ons. ook dat meisje, dat er gewoond
had. Toen we de hoofdstraat bereikten
zat er midden op de weg een baby te
huilen. Laat het één. anderhalf jaar
geweest zijn. Weet je. wat die meid
deed Die is de volgende dag met een
mes tussen d'r tanden op de Duitsers
Von Amsberg-
nummer van
Ned. leeuw
DEN HAAO (ANP) - Ter gelegenheid
van het huwelijk van prinses Beatrix
en de heer Claus von Amsberg zal het
koninklijk Nederlands genootschap voor
geslacht- en wapenkunde een speciaal
Von Amsbergnummer doen verschijnen
van zijn orgaan De Nederlandse Leeuw.
Dit nummer, dat thans in voorbereiding
is. zal nog voor de huwelijksdatum het
licht zien. In 1965 bij de verloving van
prinses Margriet met mr P van Vollen
hoven bracht De Nederlandse Leeuw een
Van Vollenhovennummer.
afgestormd. Tijgers waren we ln die
dagen.
Toen ik in 1945 thuis kwam, had ik al
leen mijn gescheurde uniform en on
dergoed yan het Rode Kruis waar met.
grote letters HARK op gedrukt stond.
Dat betekende Htilp Actie Rode Kruis.
Als je je neus moest snuiten, zag Ie
dereen waar je zakdoek vandaan
kwam. Eu in mijn onderbroek stond
het ook. Uitgerekend in het kruis.
Ik heb een half jaar nodig gehad om
weer in het gareel te komen, om de
draad weer op te nemen. Als ik in die
tijd iemand tegen het lijf liep, die
me niet aan stond, sloeg ik hem gelijk
tegen de vlakte. Zoiets moet slijten. Je
weet, dat je familie is vermoord, je
vader vergast is. Mag ik dan asje
blieft een half jaar op adem komen.
Grote trom
Ik ben die tentoonstellingen ingerold,
omdat er spanning in zit. Je werkt met
het horlógo in je hand, je slaat steeds
op de grote trom, zoals vroeger. Ik
komt in dit vak ouwe mannen tegen, die
wat hardboard op een bakfiets hebben
liggen. En dat noemt zich" dan ook
standbouwer. Maar van het vak begrij
pen ze niets. De beunhazerij is de pest
voor ons vak en daarom vecht Ik erte
gen. Als ik de Pasar Malam opbouw,,
zet ik 60 stands ln twee dagen neer.
Dat is andere koek. Ik werk voor de
regering van Ceylon, van Israel, ik
heb zes tentoonstellingen tegelijk. Dat
betekent opbouwen In Parijs, doorrij
den naar Zuid-Laren, opbouwen, dooi-
rijden naar Keulen, opbouwen, doorrij
den naar Brussel en vandaar direct
door naar de RAI in Amsterdam. In
vier dagen vlieg ik naar Stockholm,
Hanover en Hamburg en onderussen
teken ik in de lucht nog effe gauw een
gloednieuwe stand, die ik in Stockholm
binnen een kwartier verkoop. Dat is
zaken doen, daar is geen woord te veel
van gezegd.
Prijsen bereken ik vrijwel nooit. Goed,
ik calculeer achteraf wel eens wat na.
voor de aardigheid, maar de uitkomst
is toch altijd hetzelfde. Ik voel, wat
een ding moet kosten. Als ik maar wel
eerst de tekening zie. 1250 m2
smijt ik er in zes dagen in. Met
mijn eigen vloerbedekking, met licht
bakken en demonstratrires. De douane
verzegelt de boel bij mij op de bin
nenplaats en aan de andere kant van
de wereld wordt de kar pas weer
opengemaakt. Zoiets noem ik opschie-
Grootste circus
Ik heb nu wel bereikt, wat ik wilde. Ik
wilde de publiciteit van Holiday on Ice-
en ik heb hem gekregen. Door mijn
unieke verkoopsysteem kon ik de heren
bij aankomst al de tonnen geven, die
ik in de voorverkoop had verdiend. Ik
wilde het grootste circus van de wereld
po use ren. Ik heb Ringling zo ver ge
kregen. Waarom Ik heb de macht om
mijn gedachten aan anderen over te
dragen. Ik laat ze zeggen wat ik wil.
In Joego-Slavië wist ik ook precies,
wanneer er op mij gericht werd, als
ze wilden schieten. Dat voel je, dat ls
radar. Ik voel nu weer, dat die zaak
niet verder moet groeien, 't Is goed
In mijn vrije tijd doe ik er nog wat
verbouwingen bij. Die miljonairsclub
van Kees Manders heb ik bijvoorbeeld
helemaal ingericht. En voor de rest
sjouwen we rustig door. Dit jaar staan
Amerika en Japan op het programma.
Allemaal met het horloge in de hand.
En zaterdags rustig doorwerken. En
zondags als het moet.
,Bc heb nog nooit een vent ont
moet, die aan zijn werk kapot ie
gegaan".
