Bisschoppensynode
Kardinalencollege
met wetgevende macht
met uitvoerende macht
Aan top
van Kerk
twee
organen
TISSERANT: Wij hebben
behoefte aan ministerraad'
Weer Duitse
mijn dicht
Regeringshulp
voor NVSH
Vaders uit
het zuiden
arm met
de armen
Tweemansbende van
spionnen opgerold
Oostduitsers
beschuldigen
pres. Lübke
Zo schoeisel, zo petten
PAGINA 6
DE LEIDSE COURANT
DONDERDAG 10 FEBRUARI 1966
i
In Rome gonst het van geruchten over
kardinaalsbenoemingen. Eerst waren
het de theologen Congar en de Lubac,
die „het meeste kans maakten", later
de bestuurders Willebrands, Garrone
en Moeller. Bij de eerste dacht men
meer aan 'n benoeming voor persoon
lijke, tijdens het concilie verrichtte
diensten; bij de laatsten vooral aan
de versteviging van hun bestuurlijke
functie. Maar de belangrijkste vraag
heeft in de publiciteit nog weinig aan
dacht gekregen, n.l. de vraag, wat er
uit de komende benoemingen zal zijn
af te leiden omtrent de plannen, die
Paulus VI heeft met het college van
kardinalen als zodanig, met de bis
schoppensynode en met de Romeinse
Zoals bekend heeft Paulus VI een bis
schoppensynode ln het leven geroepen,
die volgend Jaar begint te functione
ren. Hoewel sommigen uit deze daad
meenden te mogen afleiden, dat de
Paus het college van kardinalen nu
wel spoedig zou laten verdwijnen, blijkt
dit allerminst de bedoeling te zijn. In
tegendeel, Paulus VI is sinds zijn
ambtsaanvaarding systematisch bezig
geweest met de versterking van dit col
lege. Kennelijk heeft hij aan de top van
de Kerk twee organen geprojecteerd, het
ene eeuwenoud, het andere nog piep
jong. die ieder op hun eigen manier
hem moeten helpen bij het algemene
bestuur van de Kerk.
Twee machten
De bekende rechtsgeleerde W. Ber
trams heeft ln La Civilta Cattollca zijn
visie op de onderlinge verhouding tussen
beide toporganen gegeven. Hij meent,
dat de bisschoppensynode vooral sal
worden belast met het voorbereiden en
maken van algemene wetten, die voor
heel de Kerk zullen gelden. De synode
werkt op lange termijn, hij kan de tijd
nemen om zich uitvoerig te oriënteren,
gegevena uit de hele wereld te versa-
melen, deskundigen ln te schakelen en
tenslotte een algemene wet of richtlijn
op te stellen. De synode hoeft dan ook
niet permanent ln Rome te zetelen* hij
kan volstaan met enkele zittingen, die
door vrij grote tussenpauzen van el
kaar gescheiden zullen zijn.
Dit heeft natuurlijk wel als conse
quent ie, dat hij zich niet met het da
gelijks bestuur van de Kerk zal kunnen
bemoeien.
Deze komt ln de nieuwe structuur
waarschijnlijk te liggen ln handen van
het Heilig College. Dit wordt dan sa
men met de Paus en onder zijn leiding
de drager van de uitvoerende macht.
Niet alleen ln de persoon van de pre
fecten der verschillende Romeinse con
gregaties (de zogenaamde curiekardi
nalen) maar ook door de effectieve In
schakeling van residerende kardinalen
voor het verrichten van speciale dien
sten (men denke ln dit verband van de
missles van kardinaal König achter het
IJzeren Gordijn en van de reis die Su-
enens indertijd hoeft gemaakt naar de
UNO.
Versleten instituut
Paus Paulus VI heeft op deze ont
wikkeling gezinspeeld toen hij een Jaar
geleden bij de creatie van nieuwe
kardinalen zei: „Het centraal bestuur
van de Kerk wordt steeds zwaarder en
gecompliceerder. Daarom moet uw me
dewerking zich meer doen gevoelen niet
alleen wanneer u in de Romeinse cu
rie een functie hebt maar ook wanneer
gij, buiten Rome over de wereld ver
spreid, door andere zorgen in beslag
wordt genomen".
Paus Paulus wil met andere woorden
het kardlnalencoUege opnieuw tot een
goed werkende equipe rond de Opper
herder maken, niet alleen ln het raad
gevende maar ook ln het uitvoerende
vlak. En daartoe zal hij heel vtat stof
moeten wegblazen. Want van werkelijk
raadgeven en van werkelijk meewerken
kwam onder de vorige Pausen maar
weinig terecht. Wanneer de kardinalen
bij tijd en wijle gevraagd werd „Wat
denkt gij ervan?", dan konden zij ln de
praktijk alleen maar met het hoofd
knikken, ook al hadden ze in hun hart
misschien wel anders gewild. En wat 't
meebesturen van de Kerk betreft, daar
in speelden alleen de curiekardinalen 'n
echte rol en dan nog in die zin, dat er
van echt teamwork onder de effectieve
leiding van de Paus maar heel weinig
sprake zou zijn. Het aanzien van het
college is in de laatste eeuwen schrik
barend gedaald. Zo zelfs, dat een goe
de kenner van het Vaticaan, de auteur
Silvio Negro, durfde zeggen: „De kar
dinalen heten nog altijd prinsen van de
Kerk maar ze zijn niet meer wat ze
vroeger waren. Het Heilig College lijkt
veel op een tehuis voor ouden van da
gen".
In deze toestand wil Paulus VI op
korte termijn verbetering brengen. Op
richting van een bisschoppensynode be
tekent voor hem niet het einde van het
kardinalencollege maar zijn nieuw be
gin. HIJ schijnt te denken aan een klei
ne kring van permanente „ministers"
(hoofden van dienst), die hij tot een
echte equipe wil samensmelten, en aan
een ruimere kring van over de wereld
verspreide „ministers" (zaakgelastig
den) die voor hem links en rechts be- j
paalde gewichtige missies gaan ver
vullen. Iets dergelijks schijnt ook Tisse-
rant te hebben bedoeld, toen hij op de
vraag van een journalist, hoe de top
van de Kerk er straks zou komen uit
te zien, antwoordde: „Het enige, dat
ons ontbreekt, Is een raad van minls-
Ingebouwde zekering
Blijft natuurlijk de moeilijke kwes
tie: hoe zal een vernieuwd kardinalen
college gaan samenwerken met de nieu
we synode? Men is er niet uit door te
stellen, dat de synode zal delen in de
wetgevende en het college ln de uitvoe
rende macht van de Paus. Want voor
een deel overlappen beide organen el
kaar. Paulus VI heeft namelijk gewild,
dat alle prefecten van Romeinse con
gregaties een zetel in de synode zouden
hebben. Kennelijk heeft hij in het nieu
we orgaan, de synode, nog niet voldoen
de vertrouwen, om het helemaal zelf
standig te laten functioneren. De aan
wezigheid van een geconcentreerde
groep curiekardinalen ln de boezem der
synode heeft veel weg van een inge
bouwde zekering.
Hoe het ook zij, men ral de creatie
Kardinaal Tisserant m
gesprek met zomaar
een bisschop. Zij zouden
kunnen worden be
schouwd als personifi
caties van het kardina
lencollege en de bis
schoppensynode, de 2
toporganen, die in de
Kerk een grote rol
zullen gaan spelen.
f
gpi
SS*. w i -1
Si JfflHOng&en j,<wf
van nieuwe kardinalen, die binnenkort
mag worden verwacht, tegen deze ach
tergrond moeten bezien. En zich bij el
ke naam moeten afvragen, welke taak
de desbetreffende persoon in de minis
terraad van de Paus zal kunnen gaan
vervullen, ofwel als vaste assistent in
Rome ofwel als losse medehelper er
gens in de wereld. Bovendien: hoe de
ze persoon zal „liggen" bij de tegenspe
ler van het Heilig College, de bisschop
pensynode. Alleen wie dit doet, zal de
betekenis van de komende benoemingen
volledig kunnen begrijpen. Want die
maken zonder enige twijfel deel uit van
een groot plan, dat Paulus VI al vrij ge
detailleerd in zijn hoofd heeft zitten.
Dr. Alfred van de Weyer.
Bezorgdheid bij
Limburgse
middenstand
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De katholieke Lim
burgse middenstandsbond, verontrust
over de toekomst van het midden- en
kleinbedrijf In Limburg, heeft hierover i
een brief geschreven aan staatssecreta- j
ris Bakker van Economische Zaken.
Dra. Bakker Is speciaal belast met mid-
denstandscaken, toerisme en reglonah*
„Bij de grootscheepse
plannen van de regering c
legenheid in Limburg te verbeteren
moet het midden- en kleinbedrijf nood
gedwongen aan de kant blijven staan.
De voorwaarden voor de subsidierege
ling zijn zo geformuleerd, dat alleen
grote bedrijven op een premie aan
spraak kunnen maken. Van gelijke kan
sen voor het midden- en kleinbedrijf is
geen sprake", aldus de katholieke Lim
burgse middenstandsbond.
De brief wijst erop. dat voor een ge
zonde ontwikkeling de aanwezigheid van
ambachtsbedrijven van grote betekenis
is. Verlaging van de grens van een half
miljoen is dus zeker niet alleen ln het
belang van het midden- en kleinbedrijf,
maar van de gehele Industriële ontwik
keling van Limburg.
(Van onze correspondent)
HEERLEN De minister-president
van Rrjnland-Westfalen, dr. Franz Mey
ers, heeft tijdens zijn wekelijkse pers
conferentie in Düsseldorf meegedeeld,
dat de landsregering van het personeel
te horen heeft gekregen, dat de mijn
Graf Bismarck in Gelsenkirchen met
ingang van 1 oktober as. zal worden
gesloten. Hij had onmiddellijk de Ruhr-
beauftragte van de landsregering uit
Luxemburg teruggeroepen. Deze zal de
opdracht krijgen te bemiddelen bij de
tewerkstelling van de 6700 mijnwer
kers, die na de sluiting vrij zullen ko
men. Ten aanzien van deze wederte-
werk8telling bleek dr. Meyers nogal op
timistisch gestemd. 500 mijnwerkers
zullen meteen kunnen overstappen naai
de cokesfabriek en de elektrische cen
trale van de onderneming. Een belang
rijk bedrijf in het Ruhrgebied, dat geen
kolenbedrijvigheid pleegt, heeft zich be
reid verklaard 1500 werknemers over te
nemen. Voor de rest zag dr. Meyers
plaatsingsmogelijkheid bij de expansie
ve Industrie buiten de mijnindustrie van
het Ruhrbekken.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De Nederlandse ver-
n kostbare enlging voor seksuele hervorming heeft I
de werkge-
8taassecretaris Bartels van Sociale
Zaken en Volksgezondheid het verzoek i
gekregen een nota op te stellen
eventuele praktische hulpverlening bij
geboorteregeling, dit uit oogpunt van
volksgezondheid en maatschappijproble-
matiek. Deze nota moet de basis vormen
voor het overleg tussen dr. Bartels en
staatssecretaris Egas van Maatschap
pelijk Wek enerzijds en een aantal des
kundigen anderzijds.
Staatssecretaris Bartels heeft dit gis
teravond meegedeeld in antwoord op
vragen van het socialistisch Tweede-
Kamerlid mevrouw, mr. Singer-Dekker.
In zijn antwoord geeft dr. Bartels tevens
te kennen, dat de consultatiebureaus
van de NVSH volgens hem ln
hoefte voorzien.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Eerst thans is de
inhoud bekend gemaakt van de
plechtige belofte, die een aantal
bisschoppen van Franse, Belgische.
Spaanse en Italiaanse nationaliteit
op 7 december jJ. ten overstaan
van hun broeders In het bisschops
ambt hebben afgelegd. Het docu
ment. dat reeds „schema 14" wordt
genoemd, heeft betrekking op het
thema „Kerk der armen".
De bisschoppen verklaarden zich
tijdens het concilie van hun te
korten bewust te zijn geworden en
nemen zich voor:
zich in woning, kleding en ver
voer aan te passen bij de gewone
leefwijze van de bevolking:
af te zien van alle echte en
schijnbare rijkdom in kleding en
onderscheidingstekens;
geen persoonlijk eigendom te
hebben en geen bankconto te
openen;
de financiële beslommeringen
van hun bisdom aan leken-
experts over te dragen;
de titels eminentie, excellentie en
monseigneur te vervangen door
het bijbelse „vader";
alles te vermijden wat op een
voortrekken van rijken en mach
tigen zou kunnen lijken.
bijzonder tijd en aandacht fe be
steden aan de dienst van armen
en zwakken;
de traditionele liefdewerken om
te zetten in sociale ondernemin
gen en alles in het werk te stel
len voor een verbetering der
sociale wetten, structuren en in
stellingen;
de bisschoppen van armenvolken
te helpen en de totstandkoming
ui internationale hulporganen
bevorderen.
De kardinalen betuigen eerbied en
onderdanigheid aan de Paus. ZuUen
zij in de naaste toekomst zijn echte
medewerkers en raadgevers worden t
Westduitser
lokt landgenote
in de val
BERLIJN (UP.L) Een Westduitser
is ln de Bondsrepubliek gearresteerd op
beschuldiging van de arrestatie van een
18-Jarige landgenote ln Oost-BerlUn te
hebben veroorzaakt.
De man, wiens naam niet bekend is ge
maakt, heeft volgens justitiële functio-,
narissen in West-Berlijn het 18-jarige
meisje naar Oo6t-Berlijn gelokt en haar
daar van haar identiteitspapieren beroofd,
die hij voor 3000 mark aan een Oostduitse
wilde verkopen.
Het Westduitse meisje werd op 20 de
cember door de Oostduiters gearresteerd
op beschuldiging van betrokken te zijn in
een ontsnappingsoomplot en verblijft nog
steeds in een Oostduitse gevangenis, aldus
de autoriteiten.
Zij beschreven de beschuldigde als een
„professionele vluchtelingenhelper".
Spoedig derde
kernproef in
rood China
LONDEN (UPI) Communistisch
China Is naar verluidt bezig met de
voorbereidingen voor een nieuwe kern
proef, de derde. De proef zal volgens
welingelichte kringen nog begin dit jnar
worden genomen, mogelijk binnen en
kele weken.
Oorspronkelijk werd verwacht dat de
derde kernproef in China reeds in de
herfst van het vorig jaar zou worden
genomen doch vermoedelijk werd deze
uitgesteld vanwege drukte in verband
met de strijd in Vietnam en de vrees
dat de Amerikanen de kerninstallaties
zouden komen bombarderen.
Nieuwsbureau
ims dekmantel
ZURICH (UPI) De officier van
justitie van Zlirich, (Zw.) Hans Veleff,
heeft bekendgemaakt dat een Oostduit-
auteur en een taxichauffeur uit Zu
rich die een „schertsnleuwsdlenst" leid
den waarachter een politieke en mili
taire spionagedienst ten nadele van ver
scheidene landen schuilging, zijn gedag-
lard om, voor de rechtbank te verschij-
De auteur. Hans von Oettingen schrij-
sr van „De ratten kwamen 's nachts"
l andere novellen had volgens Veleff
de 32-jarige taxichauffeur Richard Bee-
11 aangetrokken om voor hem 't scherts-
nleuwsbureau te leiden. Het diende om
spionage door de Oostduitse geheime
dienst in Oostenrijk, Zweden, Zwitser
land en West-Duitsland, te camoufleren.
De „nieuwsdienst" van de 47-jarige
Von Oettingen en Beeli had lVz jaar
vanuit Zlirich gewerkt, toen beide, in 't
voorjaar van vorig jaar, werden gear
resteerd. Door het „interviewen" van
studenten, zakenlui, leerkrachten en po
litici over politieke en voor een deel
militaire zaken, hoopte de nieuwsdienst
inlichtingen te verkrijgen die voor Oost-
Duitsland van waarde zouden kunnen
Von Oettingen,
zekere Eva
Motie inzake
posttarieven
aanvaard
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG. De Tweede Kamer
heeft bij de voortgezette behandeling
van de P.T.T.-begroting voor 1966, de
door de heer Assmann (K.V.P.) inge
diende motie aanvaard, om de verhoging
van de posttarieven voor tijdschriften en
nieuwsbladen een half jaar uit te stellen
(tot 1 augustus), teneinde daarover eerst
overleg te kunnen plegen met het
bedrijfsleven. Alleen de V.V.D. stemde
tegen deze motie. Verworpen werd de
motie van de heer Tolman (C.H.U.),
waarin gevraagd werd de voorgenomen
verhoging van de posttarieven geheel
ongedaan te laten. De motie-Tolman
verwierf alleen de steun van S.G.P. en
Boerenpartij. De P.T.T.-begroting werd
vervolgens zonder hoofdelijke stemming
aanvaard.
P. v. d. A. viert
20-jarig bestaan
AMSTERDAM Met een grote re
ceptie heeft de PvdA in Amsterdam het
twintigjarig bestaan gevierd. Met minis
ter-president mr. J. M. L. Th. Cals wa
de meeste socialistische ministers
in staatssecretarissen naar de hoofdstad
getogen om aan partijvoorzitter dr. J.
Tans en partijsecretaris E. Meester ge
lukwensen aan te bieden. De voorzitters
de KVP, mr. P. J. M. Aalberse en
de AR, dr. W. P. Berghuis en de se
cretaris van de CHU, mr. J. W. van
Gelder kwamen eveneens hun opwach
ting maken. Voorts waren onder meer
aanwezig de oud-minister-president prof.
W. Schermerhorn en dr. W. Drees, de
■oorzitters van de beide PvdA-kamer-
fracties drs. G. Nederhorst en Ir. H.
Vos. de voorzitters van KRO. VARA en
NCRV, resp. mr. H. W. van Doorn, mr.
W. Burger en mr. A. B. Roosjen, de
burgemeesters van Amsterdam ert Rot
terdam, mr. G. van Hall en W. Thomas-
en de commissaris van de koningin
Noord-Holland, mr. F. Kranenburg.
Partijvoorzitter dr. J. Tans sprak een
kort welkomstwoord tot zijn gasten. Hij
3 er op, dat de PvdA in de achter
liggende jaren een belangrijke bij
drage aan het bestuur van het land heeft
geleverd. Zij hoopt in de toekomst daar-
en beslissende invloed te kunnen
uitoefenen. Namens de „familie" van
de PvdA, namelijk de .Arbeidspers, het
NW, de VARA en de centrale arbei
dereverzekeringsbank bood ir. H. Vos 't
partijbestuur een bedrag van 25.000 gul
den aan.
Wolff die in de aanklacht wordt aange
duid als zijn vriendin, vestigden zich
in 1961 in Zwitserland. Op een reis naar
Spanje contracteerde Von Oettingen de
chauffeur van zijn taxi, Beeli, als
„hoofdredacteur", tegen een maandsa
laris van 1500 Zw. franken.
Beeli „versloeg" ook het CDU-partij-
congres in Hannover in 1964, met als
oogmerk om belangrijke politici aan
het spreken te krijgen. Bij de arresta
tie van Von Oettingen vond de politie
bezwarend materiaal, zoals chemica
liën voor onzichtbaar schrift.
Ludwig Erhard
kandidaat
voorzitter CDU
BONN (D.P.A.) - De Westduitse bonds
kanselier Ludwig Erhard heeft woensdag
officieel laten weten, dat hij van plan
Is zich kandidaat te stellen voor het voor
zitterschap van de C.D.U. Dit verrassende
besluit van de kanselier werd meegedeeld
door regeringswoordvoerder Von Hase.
In de korte verklaring die deze voorlas,
heet het, dat koppeling van beide functies
„de beste oplossing zou zijn". Erhard had
tevoren een gesprek gevoerd met de voor
zitter van de C.D.U.-fractie in de bonds
dag, Rainer Baxzel, die zich een etmaal
eerder bereid had verklaard, het voorzit
terschap van de C.D.U. van Konrad
Adenauer over te nemen.
BONN (UPI) De twee hoofdaankla
gers van Oost-Dultsland, Carlos Foth en
Gerhard Ender, hebben de autoritei
ten in Bonn documenten overhandigd
over het oorlogsverleden van Bondspre
sident Heinrich Lübke.
Uit de documenten zou blijken dat
Liibke verantwoordelijk is voor de
dood van enige honderden krijgsgevan
genen en slavenarbeiders bij het Duitse
raketcentrum te Peenemünde en een
vliegtuigfabriek te Leau Berneburg.
De woordvoerder van de bondspresi
dent noemde de beschuldigen propogan-
da, maar de woordvoerder van de offi
cier van justitie in Bonn onthield zich
van commentaar.
Processen tegen
Jupiter - Delphi
DEN HAAG (A.N.P.). De proces
sen tegen de exploitanten en eigenaren
van de rouletteachtige spelen Jupiter en
Delphi zullen, naar de officier van justi
tie mr. J. J R. Bakker verwacht, eind
maart voor de rechtbank in Arnhem
De statisticus prof. dr. J. Hamaker
heeft vorige week de definitieve rappor
ten over beide spelen ingediend. De
rechter-commissaris, mr. J J. de Zoete,
vond hierin aanleiding om nog enige
getuigen te horen, die feitelijk aan de
spelen hebben deelgenomen Mr. Bakker
veronderstelt nog deze maand de dag-
vaardigingen te kunnen uitbrengen.
Da processen gaan tegen de heer C.
Osse uit Scheveningen, uitvinder-eige
naar-exploitant van Jupiter, dat ln Ze
venaar werd gespeeld, en tegen de heer
Redweller uit Duitsland, eigenaar van
Delphi, en mevr. Sophia Goldberg-Koe-
koek, secretaresee-penningmeesteresse
van de stichting Fortuna, die Delphi ex.
ploiteerde in Berg en Dal.
In de definitieve rapporten van prof.
Hamaker wordt uitdrukkelijk gesteld,
dat zowel bij Jupiter als bij Delphi geen
sprake la van een overwegende invloed
op het spel. Prof. Hamaker distantieert
zich in het rapport met nadruk van alle
andere zogenaamde behendigheidsspelen.
HIJ heeft bovendien afzonderlijke onder
zoeken ingesteld naar Jupiter en naar
Delphi.
Paus ziet licht
in zaak Vietnam
VATICAANSTAD (UPI) Tijdens
zijn wekelijkse audiëntie heeft Paus
Paulus VI, kennelijk doelend op Viet
nam, gezegd, dat „de goede wil van ve
le staatslieden betere perspectieven
schijnt te openen voor een vreedzame
oplossing". Zonder twijfel kan deze
uitspraak van de Paus als een van zijn
meest optimistische op dit punt wor
den beschouwd.
In politieke kringen vraagt men zich
af, welke vorderingen er zijn gemaakt,
die hem tot het doen van deze uitspraak
hebben geïnspireerd.
Overigens noemde de Paus de oorlog
ln Vietnam slechts terloops.
Het grootste gedeelte van zijn rede
was gewijd aan de hongersnood in India
en Pakistan. Hij riep de gelovigen en
heel de wereld op, om effectieve hulp
te bieden. In het bijzonder richtte hij
zijn oproep tot de carnavalvierders, die
letterlijk mensen van de dood kunnen
redden door op hun carnavalsuitgaven
te besnoeien. Ook verwees hij naar de
komende vastentijd als de aangewezen
tijd om door een persoonlijk offer de
medemens ln India en Pakistan te hel-
Schoeisel en pet waren van hetzelfde materiaal bij de modellen op de
schoenenshow in Parijs. Bovenstaande modellen zijn vervaardigd van eohots
geruit linnen en dragen de naam Cambridge.
