Brandstichting
wapen tegen nationale ramp
ff
n GESTEGEN
SCHADE IN
BEDRIJVEN
600 MILJOEN
Van 32 miljoen
naar 150 miljoen
-Eenvoudig verrukkelijkverrukkelijk eenvoudig eenvoudig verrukkelijk
De andere kant
op met kool
ZATERDAG 5 FEBRUARI 1966
DE LEIDSE COURANT
AMSTERDAM De „Brandstichting" te
Amsterdam, die dezer dagen sterk in de
belangstelling staat, is niet het werk van
pyromanen, maar van een collectieve
tegenvoeter en doodsvijand: het schade
verzekeringsbedrijf. Voluit is de naam
Stichting Technisch Bureau voor Brand
verzekering. Uit welke hoek nu eens niet
de wind waait, maar het bluswater, is
Cijfers, betrekking hebbende op bran
den met een schade van meer dan
20.000 gulden, zetten een vlammend uit-1
roepteken achter dit betoog. In 1955
verteerde in Nederland voor ruim 32
miljoen gulden in rook en as. in 1961
nog slechts voor ruim 58 miljoen gul
den, maar in 1963 schoot de curve op
eens naar de 138,7 miljoen. 1964 leverde
het angstwekkende record op van 150
miljoen gulden en het afgelopen jaar
zal daar niet ver bij achterblijven, als
men rekent, dat de schadethermome-
ter eind november al 130 miljoen gulden
aanwees. En nu praten we alleen over
de directe schade. Wil men berekenen,
hoe de mokerslag van deze ontwikke
ling neerdreunt op onze nationale eco
nomie, dan dient men de op zich al as-
.tronomlsche getallen nog eens met 4 te
vermenigvuldigen en komt men voor
1965 op 600 miljoen gulden.
Opmerkelijk daarbij is, dat niet zo
zeer het aantal branden op zich toe
neemt, als wel het aantal, waarbij de
schade het miljoen te boven gaat. C. en
A. in Amsterdam (25 miljoen gulden)
en V. en D. te Heerlen (15 miljoen gul
den) zijn al lang geen trieste uitschie-
De heer Kraaijeveld: „sprekend over
de verzekering van grote objecten ter
beurze, kan ik zonder overdrijving stel
len, dat wij de afgelopen tijd per jaar
50 pet. meer hebben uitgekeerd dan wij
aan netto premie ontvingen. Langzaam
aan zijn wij gaan inzien, dat de visie,
die de assuradeuren in de na-oorlogse
periode hebben gehad op de brandvei
ligheid van de moderne gebouwen, niet
juist is geweest, en zijn wij overgegaan
tot premieaanpassingen, die in bepaal
de gevallen wel een verhoging van
pet met zich mee brachten. Maar wij
zijn ons ervan bewust, dat dit 'n on
toereikend middel is om de ramp te ke-
!ren. Pas als de brandpreventie op
krachtige wijze ter hand wordt geno
men, is er een kans, dat we de catastro
fale ontwikkeling kunnen stuiten". Vrij
vertaald: de nullen der miljoenen dan
sen de geplaagde assuradeuren als dol
geworden vlooien voor de ogen. Het Ne
derlandse huis moet nodig worden ont-
Een van de oorzaken, waardoor de
heren schadeverzekeraars in zak e:
zijn geraakt is reeds aangestipt:
moderne bouwmethoden. De heer
Kraaijeveld: „Ik denk met name aan
de kunststoffen, die steeds meer wor
den toegepast, zonder dat men zich vol
doende afvraagt, hoe hun gedrag bij
brand is en welk gevaar zij opleveren.
Ik weet, dat wij met deze opmerking
weer ellenlange brieven van de plastic
industrie uitlokken, maar ik blijf van
mening, dat het standpunt: kunststoffen
zijn weinig brandbaar, onvoldoende is
gefundeerd. Als ik tenminste denk aan
(Van onze correspondent
daarmee wel duidelijk. Rest de vraag:
waarom? De heer J. Kraaijeveld, hoofd
bureau voorlichting schadeverzekeringen,
antwoordt met vuur: „Omdat de verwoes
tingen, die de afgelopen vijf jaar door
brand in de sector handel en industrie zijn
aangericht, de vorm van een nationale
ramp aannemen. Er moet front gemaakt
worden tegen de oprukkende brand
schade. Vandaar, dat een vereniging van
brandassuradeuren een stichting in het
leven heeft geroepen, die tot taak krijgt
onderzoek en speurwerk te verrichten, ge
gevens te verzamelen, adviezen te ver
spreiden, kortom: alles te doen, waardoor
de kennis van het brandgevaar en de
brandbestrijding wordt uitgediept en ver
breid".
hallen en opslagruimten te bouwen,
werpt voor de heren assuradeuren nog
maar meer olie op het vuur. „Geef mij
maar die oude bedrijven", zegt de heer
Kraaijeveld met een vleugje heimwee,
„die begonnen met een loods en lang
zaam uitbreiden. Daar kun je een
een brand tenminste lokaliseren. Maar
als er iets gebeurt in zo'n enorme hal.
kan de brandweer weinig meer doen dan
de belendende percelen nat houden. Nu de mensen keken wel uit. Ze wisten veel overheid heeft zich door de vele opsttj-
praat ik nog maar niet over de steeds j t€) ?oe<jf dat er aan heropbouw niet te i gende rook niet laten verblinden,
meer ingewikkelde en kostbare machi- d deeastrense groei i Een maand geleden schreef de heer
waarop de industrie, gedwongen
Het nathouden van belendende gebouwen is vaak het enige dat de brandweer kan doen.
door het arbeiderstekort, overgEiat. Als
die door brand beschadigd zijn, hoef Je
zelden aan reparatie te denken".
Tijdens de oorlog waren er nauwelijks
branden, zo vertelt de documentatie
van de heer Kraaijeveld. Kunst, zei hij.
Stroom 'jeugdige
vakan tiegangers
uit buitenland
Van de brandbaarheid
kunststoffen weet men nog te weinig af.
de fabrieken van schulmplastic die de
laatste jaren in vlammen zijn opge
gaan, lopen de koude rillingen over
mijn rug. Er zijn duizenden soorten
kunststoffen. Wat weten we precies van
hun gedragingen Ik zie op dit punt een
belangrijke taak voor ons bureau. Niet
voor niets hebben we als directeur een
chemicus aangetrokken.
Misverstand
Een ander misverstand is, dai de
toepassing van op zich onbrandbare
bouwmaterialen als beton en staal, de
schade kunnen beperken, die de vlam
men aanrichten. „Bij een brand in een
fabriek, die hoofdzakelijk uit beton en
staal is opgetrokken", zegt de heer
Kraaieveld met een blik ln de lijvige
documentatie, die zijn betoog van rug-
gegraat voorziet, „kan de schade Juist
zeer omvangrijk zijn, omdat de hitte de
hele constructie verwringt, waardoor
het gebouw in een waardeloze puinhoop
verandert. Bij een brand in een moder
ne havenloods bijvoorbeeld zal ernstige
ontzetting van het gebruikte ijzer op
treden. Ook al is de vuurhaard zelf vrij
beperkt geweest, dan nog zal het vaak
nodig zijn. een groot deel van het ge
bouw te slopen".
UTRECHT (ANP) Bij de NS heeft
het nieuwe toerlstenselzoen zich reeds
aangekondigd. In maart en april wor
den vele extra-treinen verwacht, voor
namelijk met belangstellenden voor de
Keukenhof, Amsterdam, Rotterdam en
Volendam.
Uit Oberhausen komen tussen 1 en
13 maart negen extra-treinen met elk
750 schoolkinderen, uit Keulen worden
tussen 4 en 21 maart zes extra-treinen
met 4500 gegadigden onder meer voor
een strandwandeling in Hoek van Hol-
Ruim 11.000 schoolkinderen uit Parijs
en omgeving komen tussen 18 april en
23 mei voor een schoolreisje van een dag
per trein naar Nederland.
Vorig jaar konden de Franse school
kinderen in Rotterdam bossen bloemen
bestellen, die ze 's avonds konden mee
nemen. Er werd gretig gebruik van ge
maakt. Ruim 14.000 bossen bloemen wer
den verkocht. Een schooljongen verliet
met 22 bossen bloemen ons land. Hij
verkocht ze in Parijs met winst
diende zo zijn reis terug.
Legeroefening kan
vorst niet missen
DEN HAAG (ANP) De Duits-Ne
derlandse legeroefening „Hermelijn",
die de volgende week in Duitsland zou
worden gehouden, is afgelast. De oefe
ning zou volgens de plannen alleen wor
den gehouden wanneer het zou vriezen
Zonder vorst kan „Hermelijn" niet
doorgaan, omdat dan de wegen te veel
zouden worden beschadigd door de I
de brandschade dan ook mede als c- Terpoorten, hoofdinspecteur
brandweerwezen, tenminste nog: In
welvurt.v<TOU|DMl. 1M4 pnf, ölrect0 plua ,„Vtctt
werkt de menselijke onachtzaamheid schade ongeveer 1 pet. van ons bruto
nationaal produkt door brand verloren,
een bedrag van ruim een half miljard
gulden. Dan moet als onherstelbare en
dikwijls niet in geld uit te drukken scha
de genoemd worden het verlies aan do
cumentatie, aan goodwill en dergelijke,
veelal, het resultaat van jarenlange ge
stadige opbouw. Het grootste deel hier-
ongeveer 75 pet. komt voor reke
ning van handel en Industrie, van be
drijven en fabrieken. Het is aanwijs
baar, dat de meest grote en kostbare
branden voorkomen hadden kunnen wor
den. wanneer betere brandpreventieve
middelen getroffen waren..."
En werd in augustus van het vorige
jaar naar Engels voorbeeld niet de op
richting van een Stichting Nationaal
Brandpreventie-instituut bekend ge
maakt een geesteskind van dezelfde
hoofdinspecteur? Maar hard gaat het
van overheidswege niet, getuige 't feit,
dat dit nationaal instituut eerst enkele
weken geleden 'n advertentie plaatste
voor een directeur. Dus hebben de assu
radeuren, die overigens ieder nationaal
initiatief luid toejuichen, zelf maar een
bureau opgericht. „We hopen op die
manier de brand in te sluiten", zegt de
heer Kraaijeveld. Dat Is de eerste
beeldspraak over vuur. die tijdens het
gesprek over zijn zorgelijk geplooide lip
pen komt. Het onderwerp is hem kenne
lijk te ernstig voor luchtig woordenspel.
..Tot nu toe heeft op het stuk van de
brandveiligheid de zorg voor het men
senleven centraal gestaan", zegt hij.
„Daar is alles aan gedaan en terecht.
Maar nu dreigt er een ramp in materië
le zin en die verdient
In de hand. De laatste Jaren constateren
wij een schrikbarende verslapping van
de zorgvuldigheid. Ik denk bijvoorbeeld
aan dat bedrijf, waar een absoluut rook
verbod heerste en waar Iedere vorm
van open vuur taboe was. Toch stond er
ergens een comfoortje, waarop de ar
beiders stiekem koffie zetten. Schade
ruim een miljoen.
De controle na het beëindigen van de
werkzaamheden van bijvoorbeeld schil
ders, lassers, loodgieters en dergelijke
mankeert bijzonder veel en veiligheids
maatregelen laten ln tal van gevallen
te wensen over. Het aantal bedrijven in
ons land, dat is uitgerust met automa
tische sprinklerinstallaties of alarmsig
nalen blijft ondanks de premiekortingen
tot soms wel 65 procent die wij bereid
zijn te geven, onbegrijpelijk laag en een
geregelde nachtcontrole behoort tot de
vrome wensen of ls te gebrekkig opge
zet om voldoende effect te sorteren. Dit
klemt te meer, omdat de meeste bran
den uitbreken na sluitingstijd van de
bedrijven. Neem de catastrofe van C.
A. in Amsterdam. Waarschijnlijk is de
ze een brand ontstaan door kortsluiting
in de lichtinstallaties daar kun je
weinig aan doen maar als er een
nachtwaker in het gebouw was geweest,
zouden de gevolgen beperkt zijn geble
ven tot een simpel binnenbrandje. Het
werd, zols gezegd, 25 miljoen gulden.
En neem die textielfabriek in Twente.
Hij lag eind vorig Jaar ln as, voordat
iemand iets in de gaten had. Schade 10
miljoen. Zeggen de ondernemers wel:
ja, maar het voordeel van de kortingen
- i die jullie geven, weegt niet op tegen de
investeringen, die nodig zijn
goede brandbeveiliging, maar ik vraag
me af of je zo wel mag praten. Ook al
is de schade gedekt, toch blijft iedere
brand van deze omvang een nationale
verspilling.
Deel opbrengst
van Vastenactie
naar Vietnam
(Van een onzer verslaggevers)
UTRECHT De Nederlandse bisschop
pen hebben reeds na besloten een flink
bedrag van de Vastenactie 1966 te be
stemmen voor de slachtoffers van de oor
log ln Vietnam. ZU zullen daarbij samen
werken met de National Catholic Welfare
Conference der Amerikaanse bisschoppen,
die over een efftolënt verdellngsapparaat
beschikken.
Efn en anderblij kt uit een communiqué,
dat de bisschoppen van Nederland aan de
vooravond van de zesde Vastenactie heb
ben uitgegeven Hierin wijzen de bisschop
pen ook op de hulp aan Vietnam door de
katholieke stichting „Mensen in nood",
door de Nederlandse Federatie voor Vluch
telingenhulp en het Nederlandse Rode
Kruis. Aldus krijgen de gelovigen alle ge
legenheid de drang van him hart tot hel
pen ln deze speciale nood van de vluchte
lingen te volgen. De bisschoppen wijzen
daarnaast op de grote nood over heel de
wereld waarop de vastenactie zich richt
volgens haar typisch eigen bedoeling: bij
voorkeur steun geven daar waar geen an
dere steun komt opdagen. Hiervan getui
gen de ruim driehonderd vaak aangrijpen
de en dringende beden om voedsel, medi
cijnen, landbouwwerktuigen, huizen voor
krotbewoners, poliklinieken, sociale centra,
werktuigen voor melaatsen, tehuizen voor
invalide kinderen en dergelijke. De bis
schoppen spreken de hoop uit., dat de stij
gende lijn van het gezamenlijke vasten-
offer (4,5 miljoen ln 1965) zich sterk zal
voortzetten.
Sprongsgewijze
Samenvattend: de deskundigen (en
wie zijn, al was het uit eigenbelang,
meer deskundig dan assuradeuren?)
wijten de sterke, sprongsgewijze stijging
van de brandcljfers sinds 1962 niet meer
aan toëvalUge factoren als strenge win
ter of een hete zomer, maar aan struc-
voertuigen die eraan moesten I turele verslechtering. Zij baseren de-
deelnemen. In totaal zouden ongeveer ze mening mede op liet feit dat de ont-
30.000 militairen voor de oefening ln het wikkeling In heel West-Europa en
De neiging om steeds grotere fabrieks- geweer komen. Noord-Amerika niet anders Is. Ook de
MET kool kun je vele kanten op. De enige
kant, die ik vandaag niet met u insla is de
door en door gaar gekookte kool, gebonden met
een meelsausje en nog wat kruiderijen, al kan
de geur van dit gerecht, wanneer die op een
koude hoek van de straat plots mijn neus krie
belt een fata morgana opgeroepen van heerlijk
heden, zoals de knappend gebraden verse worst
of de varkenscotelet met een bot als een ezels
kakebeen, waar onze vroegste voorouders el-
I kaar mee om het leven plachten te brengen,
j En nu mijn hoofd toch op hol slaat van de geur
van een smeuïge kool, zie ik een batterij met
I flessen koel bier voor me, waar de warmte van
I mijn huis als zweetdruppeltjes op neer slaat.
Rauwe kool
Maar laat ik eerst enigszins voor u waar ma
ken dat je met kool vele kanten op kunt. Om te
i beginnen moet u eens ongekookte kool geven.
Dat is werkelijk heel goed mogelijk en nog sma
kelijk ook. Ik weet het proefondervindelijk van
rode kool, die ik eens toen ik een helder ogen
blik en niet veel tijd had slechts even mari
neerde in een mengsel van een kopje azijn, een
kwart kopje olie en een half kopje suiker. Na
een dag smaakte dit rauwe gerecht nog lekker
der. En na een week op een koele plaats wordt
dit vuurrode gerechtje alleen maar beter. Het
is sindsdien in ons huis een la maison"-ge-
recht geworden. We eten het bij het brood:
soms als tweede groente bij de warme maaltijd,
ik heb het eens gegeven bij een koude Zuid-
amerikaanse kip (dit is een kip gefruit in olie
met een korstje van bloem en specerijen er rond
om; daarover later eens uitvoerig!). Ik geloof
dat dit het goed zal doen bij alle koude vlees
schotels en u hebt eens iets anders dan wat de
Duitsers u altijd als „gemischter Salat" voor
zetten. Ik was nog vergeten te zeggen dat ik
de rode kool voor hem aan de marinade toe te
vertrouwen in ragfijne slierten gesneden had
Cole Slaw
Mijn rauwe kool heeft iets van de Amerikaanse
Cole Slaw. Die komt u in dat onmetelijk grote
land in allerlei variaties tegen. Op de Ameri
kaanse groentemarkten vindt u wel niet precies
dezelfde soorten als op de Nederlandse veilin
gen. maar de smaak verschilt niet veel. Ook
hier is het geboden de kool ragfijn te snijden.
Daarn? draait men die kluwen in een vochtige
doek en legt men het hele geval in de ijskast
om het vlak voor tafel even een „dressing"
oftewel: kleedje te geven. Wat denkt u van
een Whipped Cream Dressing (oftewel Slag
roomkleedje)? Daartoe moet u een half kopje
slagroom stijf kloppen en vervolgens er lang
zaam een kwart theelepel zout, drie eetlepels ci
troensap, een theelepel suiker en een mespuntje
gemalen peper doorheen roer
den geven de verhoudingen
weeshuis te voeden, dan n
meer. Zeer smakelijk heb ik altijd zulk een Cole
Slaw van witte of spitskool gevonden als er een
Roquefort dressing bij gegeven werd. Die is heel
eenvoudig te bereiden: door twee eetlepels
mayonaise, twee eetlepels goed gekruimelde ro-
quefortkaas roeren en dat mengen met een saus
je van: een halve kop slaolie, twee eetlepels
azijn, wat zout, een snufje peper en een teentje
knoflook door het persje gedrukt of anders aan
ragfijne snippers gesneden.
Mijn hoeveelhe-
an. Hebt
natuurlijk
lk van daagstevoren over heb; al zorg ik daags-
tevoren er wel voor dat die rest behoorlijk is.
Sinds enige tijd de „lijn" ls daar schuld aan
- is bij ons de kool met de dikke gebonden saus
taboe. Ik vreesde het ergste toen zij die mijn
zorgen deelt dat besluit, zij het met mijn in
stemming. genomen had. Maar lk moet u beken
nen, dat het best meevalt en dat een witte kool.
desnoods wat grof gesneden (wij doen dat altijd
zelf) precies gaar gekookt, en dus niet tot moes
maar zodat je er nog een „beet" aan hebt, be
strooid met vers geraspte nootmuskaat en met
een paar druppeltjes maggi besprenkeld, en op
zon- en feestdagen met een klontje boter er op,
een heerlijke groente vormt. Van zulk een ge
recht bewaren we altijd de resten met het kook
nat. En daags daarop timmeren wij daar een
koolsoep van op de navolgende wijze. In het nat
laten we een paar botten van een rund of kalf
een half etmaal trekken tezamen met een ver
sierde ui; dat is een ui waar men een paar
kruidnagels en 'n laurier op vastgeprikt heeft.
In 'n afzonderlijke pan fruiten we een gesnipper
de ui met wat kerrie, voegen daar twee eetle
pels bloem bij en roeren met de bottenbouillon
deze bloemige uisnippers tot een glad papje. Dan
brengen we daarin de koolrestjes op tempera
tuur en maken de soep op smaak af met maggi
en wat parmesaanse kaas. Voor bijzondere ge
legenheden komen daar balletjes bij vén half-
om-half-gehakt met een ei, een geplette beschuit
en alleen wat zout en peper. U ziet dat u met
kool een heel aantal andere kanten op kunt dan
Koolsoep
Koolsoep maak ik alleen maar
tot r
i toe.
P. O. L. Lepelaar
