DEN HAAG SCHIEP
D
DIT WORDT MOOISTE
IN NEDERLAND
WEG
Aansluiting
op grens
staat
nog niet vast
Ir J. F. Springer:
(Tan aan oneer verslaggever»)
Van de grote verkeerswegen, die momenteel In
ons land in uitvoering zijn, geniet de Holland
Twenteroute, E 8, ongetwijfeld de meeste be
kendheid. Niet het minst als gevolg van de
actie ,,GeEf 8", die uitgedragen door honder
den automobilisten onverdeelde steun onder
vond van het Twentse bedrijfsleven, dat zich
door het rijkswegenplan stiefmoederlijk be-
Om de oprijlaan
heek ter plaatse
het tracé ii
Hin de Oxerhof bij Bathmen te sparen, wordt de Schip
een eindje om" gelegd. Het landschap, gezien langs
oostelijke richting. Op de achtergrond de Oxerhof.
„Het Graf van den Engelschman"Een hoop keien, een vage herinnering
De Engelsman zal moeten wijken voor de E 8, dte vijftien meter beneden
de bedding van het graf zal komen te liggen.
deeld achtte. Vreugde dus in Twente toen het
tracé voor de weg op Twents territoir in hoofd
zaken werd vastgesteld. Vreugde ook, toen
ongeveer een half jaar geleden de eerste
werkzaamheden begonnen ten noordoosten van
Amersfoort. Vreugde, ook al besefte men, dat
het nog wel enkele jaren zou duren voordat
Enschede en „het westen" gerekend naar
de rijtijd wat dichter bij elkaar zouden liggen.
Op de keper beschouwd heeft het ei
echter de schijn van, dat Twente blij
geweest is met een niet èl te levendige
mus. Het zal er zich bij moeten neer
leggen, dat ,,Den Haag" deze route we
llswaar dóór Twente maar niet (alleen)
voor Twente laat aanleggen.
Volgens internationale afspraken, die
in 1952 gemaakt werden, moet de E 8
voorbij Oldenzaal aansluiten op het Duit
se Autobahnplan, zijnde een deel van
de verbinding tussen Londen, Berlijn en
wellicht in de verre toekomst Moskou.
De Bondsrepubliek heeft echter nog
geen stap gezet om de afspraak na te
komen, zodat Rijkswaterstaat in feite in
het duister tast over de plaats waar de
E 8 precies de grens moet passeren.
Mede daardoor zijn tussen de provincia
le weg Holten-Markeloo en Enschede
nog vele wijzigingen van het tracé mo
gelijk en kan men verder oostelijk nog
alle kanten op
De bouw van de nieuwe snelweg be
gon daarom in het westen omdat de mo
dernisering van de verbinding Randstad-
Amersfoort-Apeldoorn zeer urgent is,
gezien de knooppunten met de spoedig
aan ts leggen Rijksweg 30 Amster-
terdam-Arnhem) en de noord-zuidroute
Zwolle-Helmond
Voortvarend
De habituele gebruikers van de weg
naar het oosten des lands zullen met ple
zier gezien hebben, dat er in de provin
cie Utrecht en op het westen van de
Veluwe met voortvarendheid aan de E 8
gewerkt wordt.
De rotonde, westelijk van Hoevelaken,
zal gemoderniseerd worden tot een
„klaverblad" van de omvang van het
(deels nog) toekomstige „klaverblad Ou
denrijn". Momenteel echter balt 't werk
zich nog samen tussen het kruispunt
Hoevelaken cVinkenhoef) en het zeven
kilometer oostelijker gelegen dorp Ter-
schuur. In het klaverbladplan zijn op
genomen een achtbaansviaduct (twee
maal twee banen, geflankeerd door
twee tweebaanswegen i met een
totale breedte van 60 meter en
twee vierbaanswegen beoosten Hoevela
ken en bij Terschuur. die over de nieu
we baan naar Apeldoorn en over de
spoorlijn voeren.
Ter hoogte van laatstgenoemd viaduct
voert nu een merkwaardig zandtrans-
port hoog over de weg: circa 650.000 kub.
meter zand vloeit over een transport
band van 1.300 meter lengte van een
ontgraving van 12 bunder naar de plaats
waar het in de aardenbaan nodig is.
Het Aanschotergat bij Voorthuizen.
De US ontwringt dit recreatieoord
aan de kaarthouders, al zal het heel
wat van charme verliezen.
IlillllSWilüatllliiBniWliWtnUilflirjiilUlKMWlltllHliMWRL'iyWHillBUi
IT wordt de mooiste weg ln Neder
land" zegt waterstaattngenleur <J. F.
Springer als hij zijn gasten langs de
in aanbouw zijnde Holland-Twenterou
te „E 8" voert. Als een wegenbouwer over „mooi"
spreekt, denkt hij meestal aan de technische as
pecten voor het werk, dat hij onder handen heeft.
Maar men leert Ingenieur Springer in het gesprek
kennen niet alléén als een kundig technicus, die
getuige de aard van zijn karwei voor niets
staat. Men ontmoet in hem bovendien een man
met een bijzondere feeling voor natuurschoon en
landschappelijke verhoudingen.
Een tactisch koopman bovendien, die de kool van
landschap en grondbezit zowel als de (vreetgrage)
geit. die zijn weg is, bij voortduring spaart. „Als
men een werk als dit op zich neemt moet men
het tracé van buiten kennen. Dat betekent dat
men de gehele route tijdens de voorbereiding
Kroondomein:
„Daar zijn we bang van'
maar ook tijdens de uitvoering eigenlijk iedere
week een keer moet rijden", zegt hij. En bij zijn
rondleiding geeft hij er blijk van, dat deze stel
ling hem heilig is.
Zonder haperen gidst hij zijn chauffeur naar de
meest markante plekjes langs de toekomstige rou
te. Met een natuurlijke vanzelfsprekendheid vindt
hij de piketpaaltjes zelfs in het dicht beboste ter-
En onderhand vertelt hij over de compromissen,
die hij moest treffen daar, waar hij de natuur
geweld zou aandoen.
Zo voert de E 8 over het Aanschotergat, een
veenmeertje bij Voorthuizen, waar nu nog de vla-
boten aan 't steigertje liggen onder de bordjes:
„Alleen voor vergunninghouders" en „Maat op
de snoek 50 cm", 't Meertje kan slechts gedeel
telijk behouden worden. Maar dan zullen er door
het aanleggen van een rustplaats, niet alleen ver
gunninghouders van kunnen genieten.
Onder Nieuw Milligen breekt de route dwars door
een heuvelrand. Ir. Springer heeft deze richel zo
steil mogelijk uit doen graven en hem met hout
doen beschieten zodat als het ware een poort ont
stond, die niet alleen natuurgenieters op de heu
vel attenderen maar die tevens een herkennings
punt is voor de haastige automobilist, een rust
punt voor hen, die de kilometers tellen.
Met piëteit staat hij stil bij het „Graf van den
Engelschman", een hoop keien op de heuvels bij
de kapel van Assel. De plaats waar naar men
beweert rond 1815 een „onbekende soldaat" te
ruste werd gelegd, ligt precies ln de hartlijn van
de nieuwe weg. „Wat ermee gaat gebeuren, weet
ik nog niet precies, als er inderdaad een stoffe
lijk overschot onder ligt, is het de vraag of een
herbegrafenis enige zin heeft..."
Een markante boomgroep onder Ugchelen levert
een probleem apart: wanneer men de weg er te
dicht langs voert, bestaat de mogelijkheid dat de
bodemstructuur zodanig wordt aangetast, dat de
bomen erdoor verloren gaan. Daarom neigt de we
genbouwer ertoe, zijn werk een eindweegs te ver
leggen.
iillllll|lll|lllllinillli!!lllillllllllil!lll!i:ililllll!iil!!lllllllli
!!lll|l!IUUillllllllllilill!IIIIQIIII!linillllllllllllllllllllll!|l!lllll||l!ll|lllllll!l!!llll:Hll!l!|!lill':'i
Omdat het uitgezette tracé de oprijlaan naar de
Oxerhof bij Bathmen zou doorkruisen zal zelfs de
Schipbeek ter plaatse over enige afstand worden
omgelegd.
De aansluiting op de provinciale weg Apeldoorn-
Ede zal. waar mogelijk, ingegraven worden
omdat de stroom van olie-zwetende wagens en ka
kelbont blik het uitzicht op het heerlijke landschap
ter plaatse zou verknoeien. En evenzo vertelt
de heer Springer wordt de E 8 aan de rand
van de Elsenerveld, een romantische es ten noor
den van Goor, geheel ingegraven om het land
schap zo min mogelijk schade te doen.
Maar het Is niet alleen het landschap, waarmee
hij ln zijn plannen rekening moest houden. Langs
de gehele route moeeten tientallen woningen en
agrarische bedrijven afgebroken of verplaatst
worden. „We hebben zo onderhand wel verstand
van kippen!" spot hij. En op dezelfde toon ver
klaart hij waarom de E 8 het Kroondomein vrij
wel ongemoeid Unks laat liggen: „Daar zijn we
bang van."
De zorg waarmee de heer Springer zijn ontwerp
gemaaki heeft en de kosten, die hij besteed heeft
aan het omzeilen van „imponderabilia", vormen
de grootste garantie aan automobilisten, toeristen
en natuurbeschermers voor zijn belofte: „Dit
wordt de mooiste weg in Nederland".
i!:!;iiiii:i!"!ii'iiiiiii.iirriiiiiiiiiifii'iiiiiiuiiiiiiiiiiiiinii^ii'ii'iii.' i-i'iwuwmwii
Ingrijpend
De bestaande weg Amersfoort-Apel
doorn werd in 1935-1936 gelegd al9 en-
kelb&nige betonweg met de mogelijkheid
van een zuidelijke „wederhelft" langs
de spoorbaan. Deze weg voldeed sinds
lang niet meer aan de behoeften van het
sterk boegenomen verkeer. Daarom
worden nu de eerste zeven kilometer
(Van Vinkenhoef naar de plaats waar de
nieuwe E 8 de oude route verlaat) in
grijpend veranderd.
De bestaande (noordelijke) beton
weg wordt verbreed tot drie rijstro
ken plus vluchtberm in de nieuwe si
tuatie de zuidelijke, die aan de noord
zijde door zijns gelijke wordt geflan-
Maar omdat de wegen meestal naar
de buitenzijde afwateren, moet de be
staande weg enkele graden om zijn leng
teas kantelen. Hetgeen eerst kan gebeu
ren wanneer de nieuwe evenwijdige weg
gereed is.
Ook aan het weggedeelte tussen Ter-
schuur en Apeldoorn wordt inmiddels
hard gewerkt. Dit stuk van het tracé
bestaat, voor wat de uitvoering van het
werk betreft, uit de vakken Terschuur-
Stroe, Stroe-Ugchelen en Ugchelen-Wilp.
Tussen Stroe en Ugchelen, westelijk
van de vlak Assel. houdt de aanne
merscombinatie „Holland-Twente 8"
iZanen en Krikke), als gevolg van de
geaccidenteerdheid van het terrein, on
geveer 200.000 kub. meter zand over.
Daardoor kon zij van Stroe naar Assel
het „werk met werk klaar maken".
Eerst daarna het overtollige zand over
de nieuwe weg afgevoerd naar Stroe.
waar vier viaducten ln uitvoering zijn,
op de plaats waar de E 8 over Rijks
weg 30 zal voeren.
bossen. Om de weg vrij te maken voor punt waar we in 1970 moeten zijn
bulldozers, scrapers en barber-asfal- als we nog dezelfde minister hebben, ten
teermachines, die hier in een imposante minste!
processie oostwaarts grommen, werden Na de bezichtiging van het karwei dat
50.000 bomen gekapt Kavels hout lig- met zoveel elan vordert, ia deze opmer-
gen overal langs de clearing gereed king bijna een anticlimax. Weliswaar is
voor transport De boomstobben vor- het tracé voor de E 8 door Twente tot
men op verschillende plaatsen, bedol- aan de weg Hengelo-Bome in grote lij
ven onder karrevrachten zand. heuvels nen door de minister van Waterstaat
ten behoeve van de recreatie.
In dit bosgedeelte wordt de midden
berm van de E 8 ulaatselijk 70 meter
Ter hoogte van Assel voert het tracé
over een hoogte In het hos waaruit
door een ontgraving van vijftien metei
diepte drie tot vier miljoen kubieke me
ter zand moet vrijkomen. Men heef
inmiddels berekend, dat dit voldoend*
zal zijn om er dertien kilometer van dr
nieuwe snelweg mee aan te leggen,
waarin de bruggen over alle negen toe
gangswegen naar Apeldoorn. Inclusief
de brug over het Apeldoorn* kanaal.
vastgesteld op voorstel van de plaatse- men van Delden. Goor. Markelo en Hol-
lijke directies van Rijkswaterstaat en ten. kan de verwezenlijking van het
de coördinerende commissies van ver- Twentse deel van de Twenteroute nau-
keer; weliswaar zijn in Schuttebelt Bor- welijks het predikaat ..urgent" ver-
nerbroek) enorme hoeveelheden zand leend worden daar Duitsland nog
uit het Twente-kanaal gezogen en in de- niets heeft gedaan om de afspraak van
pot gelegd voor de sprong over het ka- 1952 met betrekking tot de aansluiting
naai, ondanks het feit, dat het verkeer op de Autobahn voorbij Oldenzaal na ts
zijn kostbare tijd verspeelt ln dorpskom- komen.
Klaverblad
Rimboe
Dicht onder Hoevelaken, nabij de Stoutenb
band cos 1SO0 meter lengte het zand
over alles en iedereen heen.
Men vindt het tracé terug ln de rim
boe van Stroe. Kootwijkerzand en Nieuw
MUllgeni een gigantische kloof ln de
Tot deze kunstwerken behoort ook het
klaverblad, ten oosten van Ugchelen,
voor de aansluiting met de route Zwolle-
Helmond.
Gesteld, dat men voor het graaf
werk bij Assel de beschikking zou krij
gen over 100 vrachtauto's, die acht uui
per dag en vijf dagen per week in be
drijf zouden zijn. dan zou het karwei
bijna drie jaren duren
Het ligt voor de hand. dat de bouwer
van de weg, waterstaatingenieur J. F
Springer, zich althans uiterlijk -
voorlopig meer met dit karwei bezig
houdt, dun met de sprong over de IJsel
tussen Wilp en Epse. Hij neemt ouder
gewoonte de bestaande IJsselbrug en be
reikte door de binnenlanden van Bath
men en Diepenveen een punt, even bui
ten Holten op de weg Holten-Markelo
Daar staat hij stil en zegt: „Dit is het
let karwei op de Veluwe: 50.000 bonden verdwenen om de weg twij te maken voor de imposante processie
uan bulldozers, scrapers sn barber-asfalteermachines, die grommend oostwaarts trekt. De middenberm m
hier 70 meter breed: meti ziet slechts één weghelft.
