'tis MET
KERSTMIS
EEN
HEMELTJE
OP AARDE
KERSTNUMMER 1965
Het Is met Kerstmis een hemeltje op aarde. Bij u. Bij ons. Maar
niet overal. Daar zijn honderden gezinnen in onze stad, in onze
parochie waar met kommer deze feestdagen worden afgewacht.
Ouden van dagen, met geen ander inkomen dan wat de liefdadigheid
schaft, huisgezinnen waar de werkeloosheid de nijpendste behoefte
schiep, moeders die hun kleinen slecht gevoed, slecht gekleed, in een
slecht verwarmd vertrek moeten verzorgen, vaders die in balorigheid
de vuisten samenknijpen, omdat ze niet aan de meest bescheiden
behoeften van 't groot gezin kunnen voldoen. Ge kent er allen".
„Ge kent er allen"Een echo uit 1925 deze oproep om „op 't feest
van 't Armste Kind, aan de andere armen goed te willen doen in
Zijn Naam, te Zijner Liefde". Gij van 1965 zult er inderdaad nog
kennen, de ouden van dagen van toen, klem tussen de knip van de
min of meer scheutige medemens, de zorgelijke moeders, de bleekneuzige
kinderen en de balorige vaders. Die ecfoo van 1925 heeft een krachtige
galm en de zachte weelde van 1965, uitgespreid in etalages en
advertenties, is niet zo geluiddempend, dat de middelbaren van nu
de algemene roep om hulp van veertig jaar geleden niet meer zouden
kunnen verstaan. En de jongeren kennen het refrein van het lijflied
der ouderen, beginnend met de woorden „Toen wij nog jong waren
Maar die tijd waarin de ouderen nog jong waren is een rekbaar begrip.
Hij omvat een zekere periode van vóór de eerste wereldoorlog met alle
romantiek van dien tot en met de jaren dertig met hun hoogst-
ongezellige crisis. Het jaar 1925, of de tijd daaromtrent, springt er
er een beetje uit. De eerste wereldoorlog had de rafels aan de
romantiek geschoten, de levensomstandigheden hadden, in alle
betrekkelijkheid overigens, een was rooskleuriger aanblik door een
stijgende tendens in de lonen en het lichte soelaas, dat de op gang
komende sociale wetgeving te bieden had.
De liefdadigheid ondervond daarvan de invloed. Maar in de eerste
jaren na de wereldoorlog deed zich nog een andere ontwikkeling
voor, die de traditionele charitasbeoefenaar van toen nogal beduusd
deed staan. Rector N. de Rooy vertelt daarvan in zijn „Kroniek ener
Eeuw", die de geschiedenis en de ontwikkeling van de St.-Vincentius-
vereniging in Nederland beschrijft: „In de twintiger jaren deed men
een zeer zonderlinge ervaring op: het aantal huisbezoeken slonk op
onverwachte wijze tot dikwijls beneden de helft van het normale.
Dat verschijnsel was niet plaatselijk of landelijk, maar vertoonde
zich in andere landen evenzeer. Ook Parijs klaagt over een
teruggang van ongeveer de helft. Zeker was dit niet te danken aan
de mindere ijver der Vincentianen. Zij ontvingen minder aanvragen,
zodat er geen nieuw werk bijkwam, wanneer bepaalde gezinnen door
bijzondere omstandigheden van de lijst konden worden geschrapt;
soms zelfs werden de bezoekers met bon en bijdrage hardhandig en
met scheldwoorden buiten de deur gezet.Een Vincentiaan ervaart
gewoonlijk nogal veel, maar een dergelijke behandeling was in de annalen
van de vele werkzaamheden wel zeldzaam geweest; nu echter ging
het regelmatig voorkomen".
De hogere lonen en de overheidssteun gaven geen afdoende verklaring
voor de zeer sterke teruggang bij de hulpverlening en zeker niet voor
de hardhandige reactie die deze hulpverlening uitlokte. Men kwam in
Frankrijk en in Nederland tot de conclusie, dat men het gewone
volk kwijt was. In de plaats van het geloof was de ideologie van
van het marxisme gekomen.
Ijlings ging men over tot het ter hand nemen van het jeugdwerk
onder de paupers en proletariërs (het St.-Franciscus Liefdewerk dateert
uit die dagen!) en ging men zich bezinnen op het eigenlijke doel
van de vereniging, dat was het geestelijk heil van de bezochte
gezinnen. In deze tijd ligt dus al de aanzet voor de nieuwe koers, die
met vertraging door de crisis na de tweede wereldoorlog werd
ingeslagen.
Aldus kan men 1925 kenschetsen als een jaar waarin de
liefdadigheidsbecefeivng op haar scharnieren draaide. De deur
ging zachtjesaan ook dicht voor die als vernederend ervaren
vorm van liefdadigheid, die zich uitte in het aankleden van arme
kinderen voor het forum van de weldoeners, in het inspecteren van de
linnenkasten en het verbod tot het hebben van kanariepieten als
in strijd met de zuinigheid, die de arme paste. Althans de arme van
huis uit én niet de nieuwe categorie van behoeftigen. die in de jaren
twintig ontstond en de naam kreeg van „stille armen" oftewel „personen
uit beteren stand. die. door tijdsomstandigheden tot armoede
vervallen, thans een gift moesten aannemen, die zij vroeger zelve
konden uitreiken".
Voor wie in deze tot mijmeren nopende dagen nog even de sfeer
wil snuiven van die dagen, zijn hiernaast wat authentieke feiten,
berichten en verslagen afgedrukt. Een kerststukje anno 1925 bestemd
voor de tafel van 1965. Het had zo'n mooi jaar kunnen zijn, als men
toen maar alles van de welvaart van nu had geweten. Maar ook
zonder die hoop is men blijven leven.
KOOS BOVENS
M in sorvder wert, genoot
I»t wc-k ondersteuning *as»
rr-"f- Hulpbetoon. TYvon dew «lm
nul Ingeivooden waarom wist beklaagde
OM vond hl) hrt nuuir beter In de gevangen*
ftr (Mn zitten Om daar te komen ging hl) om
paar ruiten Inslaan In tv-i gebouw vuo Maat
schappelijk Hulpbetnon Beklaagde Troef, hem
een non «waar mogelijke at rui te geven aan
geulen stjn gezin ondersteuning «nu krijgen
hij tn de gevangenis «at
weldoenster, die na
Jaarverslag het te
kort ran het afgr-
kx>|te«t Jaar volledig
heelt gedekt. met
LMn tna vereenlgkng
ran de H. Fttaa-
beth.
Vandaag onder alle H.H. Mlaaen
Quatertempercollecta voor anae
zeer rele armen. Wegena de vroeg
Ingevallen koude Is er reeds groot
gebrek btj onar arme gealnnm.
Daarom durven we dw nnUreWr
bflmnder aanbevelen.
de hm man. vrouw en der
kinderen fee Herwijnen, werd
drre woning bekomen. Om nu
niet btj 16 graden vorst te
bivakkeren heeft hfl eer» hnt
gebouwd van der palen en
eenlge rieten matten. Een
blikken aeepbus prijkt op het
huisje als schoorsteen Men
kan tM\ een denkbeeld vor
men van de koude, dte de
bewoners lijden, ais men na
gaat. dal de hut zonder
eenlge beschutting van hulaen
of boonvn aan den Waaldijk
la opgetrokken. Een ander ter
rem werd niet beschikbaar
geateld.
Antwoord andere abonné:
..Abonné toont daarin een
enkel geval uit honderden,
misschien wel duizenden,
waarin wederom een groot
gezin in nood verkeert De
salarissen toch zijn tegen
woordig niet meer gebaseerd
op groote gezinnen. Derge
lijke gezinnen schijnen zoo
langzamerhand uit onze mo
derne samenleving te wor
den gebannen. Men moet de
uitlatingen zelf van Katho
lieken hieromtrent maar
eens horen
let» wat veel ouders van
groote gezinnen nog niet
voldoende weten. I» dat
ieder arm schoolgaand
kind aan het hoofd der
school, op een daartoe
door hem verstrekt for
mulier. eenmaal In het
laar een stel boven kleren
en tweemaal In het Jaar
een stel onderkleren aan
de gemeente kan aanvra
gen. liet bestuur .an de
R.-K. Vereenlging voor
Hoofden van Groote Ge
zinnen meende goed te
doen hier nog eens de
aandacht op te vestigen,
omdat er vooral door onsr
Roomse he groote gezinnen
te weinig gebruik van
De ultdeellng aan de arme kleinen was een leder een vreugde
.•n menig bekeerling pinkte zich een traan van aandoening
uit het oog, toen hij hot geluk zag, dat mede door zijn
toedoen, anderen bereid werd. De pakken, die de kleinen
in ontvangst te nemen hadden, waren b|Jna niet te tomen
Met twee armen werden ze omvat en naar vader en moeder
gedragen. Nauwelijks waren ze op hun plaats terug of ze
werden weer naar voren geroepen om krentenbrooden. worsten,
pakjes boter en koffie en kruidenierswaren ln ontvangwt te
De vaders werdgn ook niet vergeten, edele gevers hadden
gezorgd voor een overdaad van tabak De uitdeellng werd
besloten met een bon voor een mud kolen en tot uitbundige
blijdschap van de kleinen tienrlttenkaarten voor de tram
Deze maatregel was niet overbodig, gezien de volgepropte
kuasensloopen en zakken, die men mee te voeren had.
Hierna ging men uiteen, do armen voor wion dit een dag der
dagen was. innig dankbaar en de bekeerlingen, dte de vrucht
van hun werk zagen, stil gelukkig, diep ontroerd
Op 1 Juni 1924 werden 4649 weduwenrenten
e«i 8.110 wezenrenten krachtens de Inralldt-
trtUwet genoten, terwijl op genoetnde da
krachtens artikel 513 dwr wet 44.380
aonen ln het genot verkeerden van een
vrucht hunner verzekering verkregen ouder
domsrente van drie gulden per week. Voorla
genoten 9 166 personen een tnvaltdlteitarsnAe
als bedoeld In art 71 dier wet. Krachtens
de vrijwillige verzekering, geregeld ki de
ouderdomswet 1919 waren op vorengenoemde
datum 92 939 personen ln het genot van
als vrucht hunner verzekering verkregen
ouderdomsrente van drie gulden per
Bezocht werden ongeveer honderd gezinnen. I>e bezoeker»
kwijten zich van hun taak in de geest van de (YincenUuil-
vereeniglng: geestelijke aalmoe» doel. stoffelijke ondersteuning
middel, /.ij geven n.tuwkeurig acht op het vervullen van de
godsdienstplichten door ouders en kinderen. Inzonderheid op
het Mlshooren, zorgen dat de kinderen de katholieke school
bezoeken en trouw ter catechismus komen en dat de grooterc
lid worden van een katholieke jeugdvereenigIng. /.IJ waken
tegen neutrale bladen, zorgen voor een behoorlijke afscheiding
van de slaapplaatsen en manen de huismoeders tot zindelijk
heid en orde in haar huisgezin De conferentie van de
H. Martinu* heeft op hel Kerstleest extra schoenen uitgedeeld
aan de kinderen, die hadden uitgemunt door trouw schooi
en kerkbezoek.
De dames-studen
ten hebben zich
Zaterdagavond zeer
verdienstelijk ge
maakt door aan
eenige honderden
behoeftige leerlin
gen ran dc open
bare en bijzondere
Hik St.-Nicnlaas-
feest te bereiden
in de studentenso
ciëteit. De kinderen
kregen bovendien
een warm klee-
W ie Helpt ter
liefde Gods net
arme gesticht
Groenesteijn
(afdeling meis-
Wordt een huisgezin ter onder
steuning aangenomen, tien tegen
een. dat de menseden, ook al
houden zij hun Paachen. des
Zondags niet geregeld, soms
zelfs weinig naa: de kerk gaan
Dit moet natuurlijk anders wor
den. Maar laksheid, sleur en
omgeving spelen hier zulk een
rol, dat het moeilijk ls den ge-
regelden gang naar de kerk
erin te krijgen en men alleen
met aansporing en vermaan
meestal weinig bereikt, terwijl
men dikwijls ook machteloos
staat tegenover sluwe ontdui
king. Waar het mogelijk was.
hebben de Conferenties een
controlestelsel met penningen
ingevoerd. De bezoekers weten
nu met zekerheid of er mls-
verauim heeft plaats gehad en
wie ouders of kinderen, zich
daaraan hebben schuldig ge
maakt en kunnen meer door
tastend. zoo nodig streng op
treden door bijvoorbeeld, bij ge
bleken onwil de gebruikelijke
ondersteuning voor die week aan
het gezin te onthouden. De vrees
dat de welbekende auoht naar
vrijheid zich verzetten sou tegen
dwangmaatregelen is ongegrond
gebleken. Integendeel, waar het
middel wordt, toegepast, levert
het gunstige resultaten op.
Het Organlseerend Comité
van l'ater Henrtoh» S.J.
geefl voor het eerst dit
jaar met de bekeerlingen
welke zenoenwle pater tot
de Roomaehe Kerk bracht,
een Kerstfeest voor de
stad. GJ) geachte lezers en
lezerrwsen begrijpt, dat
bet voor ons een moeilijke
taak la om voor 25 De
cember self aoo veel hjj
eikaar te krijgen dat w|j
zestig arme kinderen van
kleed Ing en versnaperin
gen kannen voorzien. W||
kennen de milddadigheid
ran vele goede Room
sehen en doen daarom een
beroep op IJ. Kom. stelt
eerste gezamenlijk goed
werk! Wij bekeerlingen
hebben bij Christus nog
aooverl goed te maken. Fr»
gij goede gevers kunt ons
werk aoo er gemak kei Ij
ken. fielden. kleeding.
kousenschoenen, alles Is
Jong
vraagt
beleefd doch
dringend verde
re hulp voor a|)n
studie. Wie helpt
mi) verder,
liefde van Maria
aan het tekort.
Brieven onder
no. 1743 bur
d. blad
üit een lngeaonden
stuk: ,Jk ken iemand
met negen kleine kin
deern. HIJ verwoont
acht gulden per week
en ontvangt tezamen
en Burg!. Armbestuur
per week 15 gulden Ia
dat nu voldoende? Die
man is zijne weldoe
ner» zeer dankbaar,
muur wat een lijden
en leven door die kin
deren! Oeen kleeren.
geen speelgoed zelfs
wordt dikwijl* de
vanwege het gebrek
Het Hollondnch Heidenkind naar
bekend dit liefdewerk van puter c
nave wezen, toch kan i>.-t /m> BB
licht te stellen nu een nieuwe luk
Jezus' H Hart Hoe over-
r J van Olnneken SJ nok
hebben dit nog even in het
nijverheid door het vak
eatechumrnaai gaat bevelend wórden Men weet, dat ln
grootate steden de atnuitklndertje* met toest.-mming d«-r
moderne heidensche ouders worden ondergebracht ln de
Refnaldaatlchtlng en duur Katholiek onderwijs en opvoeding
ontvangen, totdat ze klaar zijn voor den H Doop welke w m
de stichting ontvangen. Qruoter geworden verbuigen de ouders
van die kinderen, dut «e geld thuisbrengen Hiervoor krijgt men
het vakoaterhumrnunt voor de meisje» waar ze in verschillende
vakken bekwaamheid krijgen en dus iet» verdienen Een vak.
waar men nu mee begonnen t» wilde ik even aanbevelen,
namelijk de machinale bretel n Onder vakkundig, riding der
Een* Zuster» wordt dom uu-tesend werk ge,event Wie dus
genegen is ten wlen dit werg genegen *.|)ir', dit edele
werk te steunen, waar mme» mn hoog*» afkom zelf ft tl»
rrlWnum »r hun «uurbr.-iw.Tk b./,.r
gen aan het huls Hpeciani winkeliers uit de omtrek m dit
liefdewerk aanbevolen
r van de R K. Armen
a Btadgenuoten Hat
traal Bestuur der It.K. P. Armbesturen vestigt uwe .i
dacht op de wlnterinsrhrljvijig. waarvan de biljetten n
hij de Ingeselenrn bezorgd en waarop men In
week vaa 5 tot IS oetoher uw antwoord komt vemen
Onder verwijzing naar de inhoud hunner circulaire
veelt genoemd Bestuur deze collecte to-lrcld doch d
gend In uw bekende liefdadigheid aan.
Ziekte en u
leen ,it| jaa
1 750 aan prafij brood ultgi
vim iIr R K Coöperatie
■oei cc'Hetd die Her ueztn
n Verder u '"en in de
w»t Het betalen i»an ren
namehjt I rem per treek
rreu ran gratis brood bi)
gedurende 20 weten At-
•erd
De txjd heeft de schrijver
goeddeels in het gelijk
gesteld De kerken
zijn nu in IMS nog even
vol als vroeger met
Kerstmis Alleen een
Pasen zijn er taac leoe
plekken
Voor onze arme gezinnen.
Ter liefde Gods vraagt het
Derde Orde-Bestuur uwe
AALMOES (in kleeding.
dekking, levensmiddelen of
in geld). S.V.P. te bezor
gen vóór 15 December.
Wie helpt een netten man. van
onbesproken gedrag, met groot
gezin, gncd mei pwurd en wagen
kunnende omgaan aun een be
trekking? Door slapte ln het
bedrijf, wiuvr hij jarenlang
wcrkmam was. I vee ft htj ontalug
gekregen'. De brute getutgschrlf
'en van ztyn rongen patroon,
•■an anderen en ook van H.H
Geestelijken kan htj overleggen
STILLE ARMEN Een oppaasend katholiek
gezin, met vele jonge kinderen, verkeert buiten
zijn achuld in BITTEREN NOOD. Gedenkt het
in deze dagen, opdat de Kerstklokken, die aan
de geheele wereld de VREUGDE gaan aan
kondigen, ook een DANKGEBED mogen bege
leiden van de lippen dier armen. Gaarne zijn wij
bereid giften voor dit doel in ontvangst te
nemen en te verantwoorden in onze kolommen.
