BEATRIX OF MARGRIET?
A
Kath. caféhouders
fel tegen prijsstop
73 miljoen
nieuwe centen
en toch nog
te weinig
VLASVELD
Uit de weekbladen
GEEN VERENIGD EUROPA
MAAR WERELDPOLITIEK
Toenadering
EVA tot EEG
Haagse Post
Pamfletten
anti-Claus
in Limburg
Aanblijven Nederhorst
een onmogelijke zaak
VRIJDAG 29 OKTOBER 1965
DE LETDSE COURANT
PAGINA T
DEN HAAG (ANP) Ondanks een
eer grotere muntproduktle dan in het
voorafgaande jaar kon ook in 1964 niet
geheel worden voldaan aan de nog
steeds toenemende vraag naar pas
munten. Dit deelt de minister van Finan
ciën mede in het zojuist gepubliceer
de verslag over de toestand van het
Nederlandse muntwezen gedurende liet
Jaar 1964.
Hoewel de produktie van pasmunten
met 160 miljoen stuks ruim 13 procent
hoger lag dan in 1963, kon in 1964 geen
sprake zijn van voorraadvorming van
enige betekenis. De produktie van de
kleine munten is in 1964 door techni
sche redenen achtergebleven bij het
muntprogramma. Er werden 73 miljoen
centen vervaardigd, terwijl er 110 mil
joen op het programma stonden. De
stuiverproduktie beliep daarentegen 21
miljoen stuks of 6 miljoen meer dan het
programma. De produktie van dubbel
tjes bleef 4 miljoen stuks onder het doel
45 miljoen stuks en de produktie
kwartjes was 25 miljoen stuks
groot, d.L 10 miljoen meer dan was be-
RIJSCHOOL
■mm
VOOR ALLE
RIJBEWIJZEN
ROOSEVELTSTRAAT 13*15
LEIDEN TEL. 30704
Massa-executie
in Singapore
SINGAPORE (UPI) In de Changi-
gevangenis van Singapore zijn vanmor
gen voor het aanbreken van de dag acht
tien wegens moord veroordeelde personen
door middel van ophanging terechtge
steld. Het was de grootste massa-executie
in Singapore sinds de terechtstelling van
oorlogsmisdadigers in 1945.
Alle terechtgesteldenvijftien Chine
zen en drie Indiërs, waren lid van de
geheime uiisdadigersgenootschappen voor
dat zij in 1961 naar het strafeiland
Poeloe Senang (gelukkig eiland), 20 km
ten zuiden van Singapore, wei-den ge
zonden. Daar vielen de terdoodveroor-
deelden en verscheidene anderen op 12
juli 1962 hun bewakers en directeur aan,
van wie zij er drie vermoorden en 29
verwondden.
ADVIES OM
MASSAAL
ONTHEFFING
TE VRAGEN
(Van onze correspondent
VENLO Tijdens het landelijke con
gres van de verenigde katholieke café
houders, dat gisteren in Nationaal t«
Venlo werd gphouden, verklaarde voor
zitter A. Spaan, dat de door de minis
ter van Economische Zaken afgekon
digde prijsstop voor de Horecabedrij
ven onverdiend, onrechtvaardig en dis
criminerend is. De llorecabedrijfstak is
de hond geworden, die de klappen van
de stok, die blijkbaar per se eens moest
worden gehanteerd heeft moeten Incas
seren, aldus de heer Spaan.
Hij meende, dat de prijsstop zijn
aanvechtbaar doel enigszins zal voor
bijschieten, wanneer op 1 januari a.s.
de accijnsverhoging op bier en gedistil
leerd van kracht zal worden. Met de
vier procentverhoging, die op 1 oktober
1964 werd toegestaan meegerekend,
komt de prijsverhoging op de borrel
dicht bij een dubbeltje en die op bier
op 5 cent per glas. Wat de minister zich
dan nog van het effect van een prijs
stop voorstelt was de heer Spaan vol
komen onduidelijk.
De bondsvoorzitter stelde, dat er van
een achterstand van de lonen in de Ho
reca ten opzichte van de andere be
drijfstakken geen sprake meer is. Sinds
november 1963 zijn de lonen in deze
branche met 23 procent verhoogd. Ook
op het gebied van de secundaire
arbeidsvoorwaarden is men zeker gelijk
gekomen met het overige bedrijfsleven.
De arbeidstijd werd per 1 oktober van
het vorig jaar teruggebracht tot 48 uur
per week. Naast voldoening over de so
ciale vorderingen overvalt de onderne
mers in de Horecasector een gevoel
van bezorgdheid omtrent de vraag op
welke wijze de vorderingen moeten wor
den opgevangen. De minister stelt zich
op het standpunt dat de gestegen loon
kosten betaald moeten worden uit de ge
stegen produktlvitelt. Echte produktivi-
teitsverhoging is, aldus de heer Spaan,
een begrip dat in het dienstverlenende
Horecabedrijf vrijwel tot de onmoge
lijkheden behoort. Bondsvoorzitter Spaan
beklemtoonde, dat naast de gestegen
loonkosten de stijgingen van verschil
lende inkoopsprijzen en overheldstarle-
ven een prijsaanpassing dringend nood
zakelijk maakten.
In plaats daarvan kwam de minister
op 31 augustus met de afkondiging van
een prijsstop, die juist die ondernemers
treft die toch al te vaak zeer beangst
zijn om verantwoorde prijsverhogingen
toe te passen.
Drs. Merk van het bedrijfsschap Ho
reca antwoordde op tijdens deze verga
dering gestelde vragen over het nieuwe
prijsstelsel, dat van regeringswege geen
richtlijn omtrent minimumprijs is te
verwachten. Hij gaf de leden de raad
om tot het ministerie massaal onthef-
fingsaanvragen te richten.
De café Lichtjeeaffaire te Helden kwam
ook ter sprake. Het bestuur was van
mening, dat de betrokken caféhouders
niet tegen het dringende verzoek van
de burgemeester de gekleurde verlich
ting te verwijderen kunnen ageren, om
dat de burgemeester als hoofd van de
plaatselijke politie de macht heeft di
verse gunsten in te trekken.
Leefwarmte!
Vooral om de veiligheid.
'Toen wij vorig jaar in dit bovenhuis kwamen, was haperen, niet opeettl kuren. Hü doet alleen wat-in
hier alleen centrale verwarming. We hebben
meteen een kolenhaard bij genomen, want anders zou
het niet genoeg zijn hier. En doods bovendien. Maar
waarom juist een kolenhaard op een bovenhuis? Ach -
ik ben on-technisch, maar ik vind het gewoon een
rustgevend idee. H(j sist niet en bromt niet en blaast
niet. Hij kan niet omgestoten worden, niet plotseling
doen moet. Stilletjes zorgen voor fijne warmte en
gezelligheid. En dat geeft een veilig gevoel, 't Is echt
een vertrouwde huisgenoot. Waar je zeker van bent.
En dat vind ik een heel ding. Vooral met het oog op
onze kleine Madelon... als die straks groter wordL
Daarom voor ons leefwarmte. En anders niet 1*
S£b3
Alleen len geven leefwarmte
dr. Alting von Geuseau:
TILBURG (KNP) Jhr. dr. F. A.
M. Alting von Geusau heeft gistermid
dag het ambt van gewoon hoogleraar
in het recht der internationale organi
saties aan de katholieke hogeschool te
Tilburg aanvaard. In zijn inaugurele
rede behandelde hij de vraag, welke
functie internationale organisaties kun
nen vervullen in een proces van vreed
zame verandering in de statensamen-
In een kritische beschouwing van de
jonge geschiedenis der internationale
samenleving constateerde hij, dat de
Verenigde Naties in zeer beperkte ma
te kan bijdragen tot vreedzame veran
dering. Voorbeelden hiervoor zijn de
ontspanning in de Oost-West-verhou-
ding en de dekolonisatie.
De Verenigde Naties als organisa
tie is i» staat geweest de politieke cri
ses te overleven. Van de organisatie
die zonodig kan optreden tegen geweld
één van de grondgedachten in het
Handvest is niets overgebleven. In
plaats daarvan is de VN overlegcen-
trum geworden voor collectieve be
middeling in conflicten.
of internationale organisaties langs an
dere weg tot een proces van vreedza
me verandering kunnen bijdragen.
De vooral in West-Europa ge
huldigde opvatting, dat de weg naar 'n
internationale rechtsorde kan gaan -via
de vorming van regionale politieke fe
deraties (de gedachte van een politiek
verenigd Europa) wordt verworpen. De
thans bestaande regionale economische
organisaties zullen eerder fazes op weg
naar mondiale economische samenwer
king, dan stappen op weg naar regio
nale politieke eenwording moeten wor-
Uit een oogpunt van christelijk den
ken over internationale verhoudingen
zullen we echter moeten beseffen, al
dus de hoogleraar, dat het bestaan var
soevereine staten in strijd is met de
gerechtigheid, en dat onze aanvaarding
van die soevereiniteit uitdrukking is
van de verwerpelijke „eredienst'' a*
de collectieve menselijke macht.
Betaalbaarstellingen
Intern. Tel. en Telegraph No 66 f 8.
North Am. Aviation No 65 I 20.88
Paramount Pictures No 61 f 14 94
Cultuurbank C.v.A. No 24 8<ó contaftt
roken, terwijl je zit te
hengelen, is icel het laatste nieuws
op het gebied van rook-genot. Met
deze rookgamituur voor vis en vlees
krijgt men een heerlijk gerookt visje.
Op een schaal onder het rooster
moet men een beetje Scatidinavisch
houtzaagsel strooien, waardoor de
smaak van 't visje na acht i
ongekend pikant is.
KOPENHAGEN (UPI) De minis
ters van de landen van de Europese
vrijhandelsassociatie (EVA) zyn van
morgen vroeg tot 'n compromis geko
men voor wat betreft de toenaderings
pogingen van de EVA tot de EEG, de
Britse extra-invoerheffing en de kwes
tie van de Britse uitvoersuhsidies.
Over het „slaan van een brug"
de EEG werden de ministers het
tijdens een diner in het ministerie van
Buitenlandse Zaken. Er zal geen recht
streekse toenaderingspoging worden on-
ondernomen, maar volgens de Deen
se minister van Buitenlandse Zaken
Per Haekkerup zal vandaag een com
muniqué over de conferentie ook aan
de ambassadeurs van de zes EEG-lan-
den overhandigd worden, waarin de
krachtige wens wordt uitgesproken op
contacten met de EEG.
is verontwaardigd over de brief van drs.
Nederhorst, omdat hierin Elseviers Week
blad met de Telegraaf op één hoop wordt
gegooid bfi de bladen die zouden profi
teren van een koningskwestie:
„Nu staat bereids vast dat men in
P.v.d.A.-kringen lang niet gelukkig is met
de motivering die de heer Nederhorst
over het vorstelijk huweiyjc ten beste gaf.
Doch dit gaat ons niet aan. Ons raakt
dat wij op één hoop geveegd worden met
„reactionaire krachten". Deze ongemoti
veerde, ongefundeerde en ridicule aan
tijging zouden wij negeren, ware ze niet
neergeschreven door een politicus, die
dan toch fractievoorzitter in de Tweede
Kamer van de P.v.d.A. is. Dergelijke
leugens behoorde de heer Nederhorst over
te laten aan het kleine groepje gangsters
dat zich in hoon, smaad en laster heeft
gespecialiseerd."
Met dit groepje bedoelt Elseviers Week
blad kennelijk de redactie van het tijd
schrift „Ratio", waarin de doopceel van
vooraanstaande Elsevierkopstukken wordt
gelicht.
ziet uiteraard kansen voor de P.S.P. nu
de brief van Nederohrst in de openbaar
heid is gekomen. „De leider van de
P.v.d.A. zal niet bijster gelukkig zijn ge
weest met de publikatie van dit schrijven,
dat immers duidelijk tekenen van vrees
voor verkiezingsnadelen verraadt. En hoe
moet het straks in de Tweede Kamer'
Het zal voor Nederhorst toch wel niet
mogelijk zijn om daar in het openbaar
nog eens zijn brief voor te lezen. Maar
veel anders zal hij ook niet kunnen doen,
wil hij zich tenminste niet de dodelijke
hoon van politieke tegenstanders op de
hals halen. Zijn brief betekent een hevige
impuls voor degenen die in de P.v.d.A..
die eigenlijk van de monarchie af willen,
maar dit tot nu toe niet openlijk heb
ben durven zeggen. Met als direct gevolg
dat de inrichting van onze staat straks
Inzet in de verkiezingsstrijd met de P.S.P.
gaat worden, op het ogenblik dat de
P.v.d.A. voor een dergelijke discussie nog
alerminst rijp Ls te achten."
ONAFHANKELIJK WEEKBLAD
van hoofdredacteur Hiltermann verwacht
*n heftige discussie rond de monarchie. Zijn
oordeel is: „Er is maar één middel waar
mee men kan proberen deze discussie
enigszins in bedwang te houden. Dat mid
del zou de ogenblikkelijke aftreding van
de heer Nederhorst zijn en een verkla
ring van de P.v.d.A. dat ze zich geheel
van de brief van haar fractieleider dis
tantieert. Doet de partij dit niet bliksem
snel. dan zal de brief als wapen tegen
de P.v.d.A. worden gebruikt door haar
tegenstanders van rechts en van links
en zal mede daardoor over het konings
huis een bijzondere banale en ontluiste
rende discussie oplaaien."
weerloos maakt en blootgeeft, maakt van
de ander op een of andere manier een
medespeler. Een sterker appél la niet
mogeifik
tenslotte over een geheel an
der thema. Het blad con
stateert dat niet het moderne
snelverkeer de grootste drei
ging is voor het leven van
de hedendaagse mens, maar
simpelweg de wet van de
zwaartekracht. In 1962 was
het aantal dodelijke «lachtof-
I Ik lit *er8 ten gevolge van een val
I IN It en ^"dere niet spectaculaire
ongelukken ln het huls bijna
even groot als dat by ver
keersongelukken. De Linie heeft uit sta
tistieken enkele behartigenswaardige
waarschuwingen opgesteld voor de lezer:
„Verreweg de gevaariykste dag ln de
week is de maandag. Psychologen schry-
ven dit toe aan „wegebbende moeheid
van het weekeinde". Na de maandag is
vrydag. de poetsdag by uitstek, het ge-
vaariykst. De tyd tussen elf en twaalf
in de morgen en vyf en zes uur ln de
middag, als elke rechtgeaarde hulsvrouw
doende is met het bereiden van de maal
tijd, ls de gevaariykste tyd van de dag.
In de V.S. is uitgemaakt dat de gevaar
iykste ruimten in huis in volgorde zyn:
de keuken, de badkamer en tenslotte de
huiskamer. Na de zwaartekracht ls i
derlief het grootste gevaar. Het sombere
getal van 64 baby's die per jaar stikken
in hun wieg is hiervan het bewys."
stelt een heel ander onderwerp aan de
orde Naar aanleiding van de komende
viering van hervormingsdag, wordt dr.
Bakker, professor aan de theologische
hogeschool in Kampen aan het woord
gelaten, die enige verwachtingen uit
spreekt over de oecumene. Hij ls van
mening dat de Kerken steeds dichter
naar elkaar toe zullen groeien.
„Het meest speetaeulaire voorbeeld K
wel de waarnemers op het coneille. Het
zijn waarnemers en geen concilievaders.
Maar dat is niet het belangrykste Wie
anderen werkelijk zo binnenlaat by de
onderlinge beraadslagingen en menings
verschillen en by het zoeken naa
waarheid als hier gebeurd, die heeft het
daarmee de ander onmogciyk gemaakt
te kritiseren en te oordelen als was hy
er niet zelf bij betrokken. Wie zich
Israëlische raid
op Libanon
TEL AVIV (UPI) Israëlische mi
litairen hebben gisteravond bij een ac
tie op Libanees grondgebied het huis
van de IVIoekhtar (sheriff) In het dorp
Hoelleh en drie waterinstallatles opge
blazen, alduN een militaire woordvoer
der in Tel Aviv.
Volgena de woordvoerder gold het 'n
vergeldingsactie voor drie Infiltratie
pogingen uit Libanon in Israël. De Is
raëlische commando's keerden volgens
hem allen behouden terug.
Het is niet bekend of er een vuurge
vecht met Libanese militairen heeft
plaatsgehad of dat aan Libanese zij
de slachtoffers zijn gevallen.
Dertig kinderen
door ouders van
bureau gehaald
UTRECHT (ANP) Het is gister
avond opnieuw onrustig geweest in de
omgeving van het Utrechtse stadhuis.
Provocerende belhamels van 14 tot 18
jaar maakten het de politie en burgery
weer lastig. De politie heeft tussen half
acht en half tien dertig kinderen aange
houden wegens het zich onnodig ophou
den in portieken en het ln gevaar bren
gen van de veiligheid van het verkeer
met bromfietsen. De kwajongens ble
ven op het politiebureau tot het moment
dat de ouders ze kwamen afhalen.
(Van onze correspondent)
VALKENBURG Op drie plaatsen
ln Limburg hebben nachts onbeken
den op verkeersborden en gevels anti-
Claus-pamfletten geplakt. In de nacht
van woensdag op donderdag voorzagen
onbekenden verkeersborden In Valken
burg van antl-Claus-pumfletten.
Vroege opstaanders ontdekten aan de
achterkant van enkele verkeersborden
langs de burgemeester Hensslngel ge
drukte pamfletten met in flinke letters
de tekst: tegen de goedkeuringswet
CVA. 's Middags hadden voorbygangers
deze teksten weer verwyderd.
Ook in Maastricht, in de binnenstad,
en in Heerlen waren op bepaalde plaat
sen provocerende pamfletten aange
plakt. De politie heeft tot op heden geen
aanhoudingen gedaan. De pamfletten
zyn verwyderd.
Het is niet bekend of de onbekenden,
die de pamfletten overal aanplakten,
deel uitmaken van een landeiyke groe
pering, die zich tegen het huweiyk van
I Beatrix en Claus heeft gekant.
(Van onze parlementaire redactie
DEN HAAG Hel comité monar
chie. bestaande uit verschillende beken
de verzetsleiders, en zetelend in Leid-
schendam acht de handhaving van het
Oranjehuls voor Nederland noodzake
lijk. Het Is tegen een republiek, maar
vraagt een onverdeelde houding ten
gunste van het vorstenhuis.
Mocht door het huwelijk van prinses
Beatrix tweespalt in het Nederlandse
volk ontstaan, dan moet volgens het co
mité, prinses Margriet als troonopvolg
ster de voorkeur hebben. Het zal daar
voor echter geen actie voeren. Het comi
té legt zich in ieder geval neer bij een
meerderheidsuitsjjraak, die het huwelijk
van prinses Beatrix goedkeurt.
De doelstellingen van het comlté-
Leidschendam lopen parallel met die
van het actiecomité-Duynstee. Leid-
schendani heeft echter nog geen con
tact met de heer Duynstee opgenomen.
Tijdens een persconferentie gister
avond in Den Haag deelden de leden
mee, dat zij dat wellicht nog zullen
doen. Het comité monarchie zou liever
een uitspraak van het Nederlandse volk
willen hebben door middel van een re
ferendum. Dit is onmogelijk en daarom
hebben de leden besloten naar buiten te
treden. Na hun eerste oproep van einde
vorige week zijn 103 brieven binnenge
komen. Daarvan spraken 32 schrijvers
zich uit voor prinses Beatrix en 71
prinses Margriet als troonopvolgster.
Nien^nd van de briefschrijvers (velen
zijn moeders en weduwen van gefusil
leerde verzetsliedenhebben iets ten
nadele van het Duitse volk of van
Claus von Amsberg geschreven. Zij
vrezen allen, dat het huwelijk twee
spalt zal veroorzaken. Een tweespalt,
die zich aldus het comité al scherper
begint af te tekenen. Deze loopt, menen
de leden, dwars door alle politieke par
tijen en alle geloofsrichtingen en juist
dat bezwaart hen.
Zij bleven tot voor kort anoniem,
door de houding van andere ver-
Comité-Monarchie
voor handhaving
van koningshuis
zetslieden, die het comité verzoekschrif
ten Staten Generaal steunden, hebben
zij zich gedwongen gevoeld van zich te
laten horen als comité-monarchie. De
heer A. Dunnewind uit Leldschendam,
die zich als voornaamste woordvoerder
presenteerde, verklaarde, dat vele ver
zetslieden zich waarschijnlijk van het co
mité verzoekschriften Staten Generaal
zullen afwenden, omdat dit comité geen
alternatief stelt. Andere leden zijn de
heer B. L. Kooiman uit Dordrecht, de
heer P. Doelman uit Naaldwijk en de
heer P. Hoogerwerf uit ZvrijndrechL
(Van c
i parlementaire redacteur)
DEN HAAG De fractievoorzitter
in de AR, de lieer B. Koolvlnk, heeft
zich teruggetrokken van een reis, die
hy volgende week met andere parlemen-
rlër* naar Zweden zou maken. De
zeer moeilijke politieke situatie, vooral
veroorzaakt door de publikatie van de
brief van drs. Nederhorst over het hu
weiyk van prinses Beatrix, la daar
van de directe oorzaak.
De heer Roolvink acht het niet verant
woord, gezien de grote moeilijkheden,
die zich nog kunnen voordoen, het land
voor meerdere dagen te verlaten. Ook
ln socialistische kringen heerst een
koortsachtige activiteit om de gevolgen
van de brief tot een minimum te kun
nen terugbrengen.
Gisteren hebben byna alle ministers
en staatssecretarissen, afkomstig uit
de P.vdA, ln het gebouw van de Kamer
overleg gepleegd met de leiding van de
PvdA-fractie. Men acht het niet uitge
sloten, dat ook zij van mening *yn, dat
Uit aaahtyvea *u dra. Nsdsrfaorst als
fractievoorzitter een onmogelyke zaak
ls geworden.
Het ls overigens opvallend hoe men
ln kringen buiten de socialistische
Tweede-Kamerfractie nog steeds pro
beert de brief en de gevolgen, die de pu
blikatie heeft voor de politieke verhou
dingen, te kleineren. Simmige socialis
ten doen alsof het incident reeds is ge
sloten. In KVP-kringen is men intussen
zeer benieuwd naar het antwoord, dat
de PvdA-fractie zal geven op de duide
lijke vragen, die door de kathollleke
fractie zijn gesteld. Men wil in deze
zaak haring of kult hebben.
In Haagse politieke kringen wordt er
op gewezen, dat de publikatie van de
brief zowel «Ie PvdA in liet. algemeen
als fractieleider Nederhorst In een by
na onmogelijke positie heeft gebracht.
Immers: tegenover de koningin, prin
ses Beatrix, het kabinet en de KVP-
coalitiepartners ls aan een aftreden van
de heer Nederhorst vrijwel niet te ont
komen.
Winnaar dit sou gebeuren, sou de op
positie binnen de PvdA, die het met de
heer Nederhorst eens is. in opstand kun
nen komen. Zou hij daarentegen aan
blijven, dan leidt dit tot een onmogely
ke verhouding met de regering, waar
van de koningin het hoofd is en een
zeer moeliyke met de KVP, die zeer
boos is over de verwyten gericht aan
het adres van de heren de Quay en
Maar ook de voorstanders van het hu
weiyk van prinses Beatrix uit de eigen
PvdA-kring zullen dat moeilijk kunnen
begrypen. Daarbij gaat het vooral om
degenen, die niet in Amsterdam woon
achtig zijn en daarmee niet volgens
de opvattingen van de heer Nederhorst
Mlf bCbOren tot de „intellectuele eli
te" van de partij.
Wanneer men bij dit alles nog voeg!
de grote ontstemming, die heerst in het
kabinet, zowel by de kathollke en an
ti-revolutionaire als by de socialistische
ministers, dan is het duideiyk, dat frac
tieleider Roolvink het beter vindt om
thuis te biyven. Hy wordt vervanger
door dr. C. Boertlen (AR). Deze gaat
met een delegatie uit de Tweede en d-
Eerste Kamer, ln het kader van de ln
terparlemcntalre unie een officieel be
zoek brengen aan Zweden. Dit bezoek
duurt van 1 tot 6 november. De dele
gatie Is deze week ter kennismaking
ontvangen door de Zweedse smbassa
