K
Crisis kloosterleven niet
opgelost door het concilie
Woningbouw zal
snel vrijer zijn
HULP AMBTENAAR
VERLOOPT TRAAG
BINNENHOF
Van echte
doorbraak
geen sprake
Paus kondigt
in St.-Pieter 5
documenten af
„Toekomst zit in
verletbestrijding"
Hul pambtenaar
Yerkeersmonster is
politieman te machtig
DICTATORIALE
MAATREGELEN
NOODZAKELIJK
Levensgevaar
in geijsers van
Nijmegenaren
Veel te gewichtig voor een huis
DONDERDAG 28 OKTOBER 1965
(Van onze concilieverslag gever
dr. A. v. d. Weijer)
ROME. Eén van de stukken
die vandaag plechtig door de Paus
worden gepromulgeerd. handelt
over de aangepaste vernieuwing
van het religieuze leven". Door de
overladenheid van het concilie
programma in de afgelopen weken
hebben wij niet de gelegenheid
kunnen vinden om nader op inhoud
en strekking van dit stuk in te
gaan. Aangezien het over een
gewichtige aangelegenheid gaat,
die velen in hun persoonlijke leven
raakt, willen wij nu enkele ver
klarende kanttekeningen maken.
De noodzaak van een conciliaire uit
spraak over de vernieuwing van het re
ligieuze leven hoeft niet meer te wor
den aangetoond. Al te duidelijk sprin
gen de crisisverschijnselen in het oog,
waarmee praktisch iedere orde of con
gregatie heeft te kampen.
De roepingen lopen terug op soms ca
tastrofale wijze, leden treden uit of val
len af, het gemeenschapsleven komt
onder spanning te staan omdat jong en
oud elkaar niet meer begrijpen, de nog
altijd aanwezige geest wordt bijna ver
stikt door juridische bepalingen uit lang
vervlogen tijden, de overheid toont zich
onzeker in het uitzetten van de koers
en de gemeenschap verliest langzamer
hand zijn gezonde zelfvertrouwen.
Toen Vaticanum n bijeen werd ge
roepen en al spoedig liet zien, dat het
in staat was om lang vergrendelde
deuren open te stoten, herleefde in de
harten van vele religieuzen de hoop.
Misschien zou dit concilie voor de on
geveer twee miljoen paters, broeders
en zusters over heel de wereld de
zet worden van een echt reveil, vai
blijde en enthousiaste vernieuwing. Per
slot van rekening was ruim een derde
van alle concilievaders van huis uit re
ligieus en kwamen zowat alle deskundi
gen uit religieuze kring.
Namen als Congar, Rahner, "Danlelou,
Chenu, De Lubac, Courtney-Murray en
Schillebeeckx zijn er om dit te illustre
ren. Die moesten met zijn allen toch in
staat zijn om over de vernieuwing van
het religieuze leven enkele inspireren
de dingen te zeggen.
Invloed
Het heeft laten we dat meteen
maar vast stellen niet zo mogen zijn.
Degenen, die het eerste ontwerp heb
ben samengesteld, stonden sterk onder
invloed van de congregatie der religieu
zen, die maar het liefst aan de geves
tigde structuren en de gegroeide tradi
tie wilde vasthouden. De inbreng van
de theologen, ook van bovengenoemde
religieuze kopstukken was uiterst ge
ring, omdat zij aan een echte theologie
van 't religieuze leven nooit waren toe
gekomen: zij hadden al hun aandacht
besteed aan de ecclesiologie, sacramen
tenleer en de oecumenische beweging.
Toen het stuk in de concilie-aula kwam
heeft men zich er Bnel van af gemaakt
omdat er belangrijker dingen aan de
orde waren als de vrijheid van gods
dienst en de collegialiteit van het we
reldepiscopaat. De beste inbreng in het
debat werd nog geleverd door enkele se
culiere bisschoppen (noemen wij alleen
maar Suenens, Döpfer en Charue) die
voorstelden tot een ingrijpende operatie
VATICAANSTAD (Reuter) Het
tweede Vaticaanse concilie is vandaag
op de sevende jaardag van de ptrus-
verkieting van wijlen Paus Joannes die
liet concilie bijeenriep en In het najaar
van 1962 opende in plechtige openbare j
sitting bijeengekomen in de Sint-Pleter-
basiliek voor de afkondiging door .Paus
Paulus van v(jf documenten waaraan j
reeds op besloten werkvergaderingen
goedkeuring was gehecht.
Hierdoor is het aantal tot dusver door
het concilie voltooide documenten op een
totaal van tien gebracht. Vandaag wer
den afgekondigd decreten over de pasto
rale taken van de bisschop, de ver
nieuwing van het kloosterleven, de op
leiding van priesterstudenten en het
christelijk onderwijs en een verklaring
over de verhouding van de kerk tot de
nlet-christelijke godsdiensten. Als van
groot algemeen belang wordt aangezien
het tienduizend woorden lange stuk over
de taak van de bisschoppen, waardoor
diepgaande hervormingen in het bestuur
van de Kerk mogelijk worden gemaakt,
In een toespraak zei Paus Paulus dat
het „hernieuwde gelaat van de Kerk" ook
zou worden aanschouwd door de volgelin
gen van andere godsdiensten zoals „de
Joden, die zeker geen voorwerp van ver
werping of wantrouwen, maar van eer
bied liefde en hoop zijn". Hij zei zich
getroost te voelen dat hij de mis mocht
concelebreren met bisschoppen van ach
ter het ijzeren gordijn „waar de vrijheid
is beperkt". Hij sprak de hoop uit dat er
in die landen betere tijden zouden aan
breken. 's Pausen concelebranten waren
Stefan kardinaal Visjinski, primaat van
Polen, Jo6eyf kardinaal Slipjy, de Oe-
krainse aartsbisschop die jarenlang in
Russische gevangenschap is geweest. Josef
kardinaal Beran. aartsbisschop van Praag,
en Franjo kardinaal Seper van Joego
slavië.
Waarom niet
direct een
„first class"
aansteker?
S/LVERJHATCH
FIRST CLASS
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG Minister Bogaers van
Volkshuisvesting is van plan op korte
termijn de zaak van het vrijer maken
van de woningbouw In studie te nemen.
Eerst moet de huurwet door belde Ka
mers z|jn aangenomen. Dan komen er
ambtenaren vrjj om zich met de inge
wikkelde problemen van decentralisatie
en liberalisatie intensief te gaan bezig
houden.
Maar reeds begin volgend jaar wil de
minister contact gaan opnemen met de
colleges van Gedeputeerde Staten in
Noord-Brabant. Noord-Holland, Limburg.
Groningen, Friesland en Drente, waar
met het nieuwe beleid een begin zal wor
den gemaakt Tijdens de behandeling
van de begroting door de commissie uit
„Trouw" in ARKA-telegrani aan Juliana
traag behandeld De Tweede Kamer laat
b(j voorbeeld al jarenlang een loópje met
zich nemen voor wat betreft de reorgani
satie van het georganiseerd overleg in
I ambtenarenzaken. Er is meer politieke
druk nodig. Er had In de Kamer meer be
reikt kunnen worden als men er meer
„bovenop" gezeten had.
Dit betoogde de voorzitter van de alg.
r.-k. ambtenaren vereniging mr. G. A A.
M Boot gisteren op de tweede congres
dag van de A.R.K.A. in de Haagse Die
rentuin
Mr. Boot zei, dat de A.R.K.A. prijs stelt
te gaan. Maar dat was niet naai
de zin van de meeste generale over
sten, die met de congregatie van df
religieuzen in de rug voor een voor
zichtige koers pleitten en voop
ding van het ingediende stuk.
Kans gemist
Naar onze vaste overtuiging hebben
de reguliere oversten hier de kans vai
hun leven gemist. Was het hun meren
deels gevorderde leeftijd, die een ro
speelde? Waren 't hun Romeinse instel
ling en opvoeding? Was het hun instinc
tieve afweerhouding tegenover de secu
liere bisschoppen, die naar hun mening
„niets van het religieuze leven begrij
pen?" Was het hun onderlinge ver
deeldheid, die belette tot een krachtige
atellingname te komen?
DEN HAAG (ANP) „Ik durf nau
welijks 'n schatting te geven van het
aantal steden, waar de commissaris van
politie of de chef van verkeerspolitie
laat weten, dat 't voor hem 'n onmoge
lijkheid ls om verder de verantwoorde
lijkheid voor de verkeersafwikkeling
in de stad te nemen. Wie op het ogen
blik wat meer achter de schermen In
onze gemeenten kan kijken, valt het op
dat dreigende conflicten tussen de ver
antwoordelijke technische en operatio
nele diensten en de bestuurders steeds
talrijker worden"
Dit verklaarde ingénieur H. M. Goud
appel C.I. hoofd van het adviesbureau
voor verkeersonderzoek en verkeers
planning te Delft, in een voordracht
te 'sHertogenbosch ter gelegenheid
van de studiedagen over verkeersorde-
ning, belegd door het NIRIA (Neder
lands Instituut van reglsteringenieurs
en afgestudeerden van hogere techni
sche scholen).
Ingenieur Goudappel constateerde,
dat wat het verkeer in de steden betreft
op vele plaatsen in de drukke uren toe
standen van volledige verzadiging wor
den bereikt. We staan voor het feit, al
dus lng. Goudappel, dat we op korte
termijn vele maatregelen zullen moeten
nemen om het verkeer in onze steden
gaande te houden. Voor het ter hand ne
men van plannen op lange termijn ia
het al te laat. We zullen op kort zicht
Dat overheden hun kansen voorbij la
ten gaan als het een positieve benade
ring van de verkeerssituatie betreftts
al meer vertoond. Het standaardvoor
beeld is de V.S., waar men zelfs ve
le verkeersplannen in krampachtige
haastacties heeft moeten realiseren om
dat het te laat was. En dat was in een
land waar de motorisering zich nooit zo
snel heeft ontwikkeld als dit thans in
West-Europa het geval is.
Wij zijn dus nu in of nabij een situa
tie waarbij er niets anders op zit dan
nog maar het beste te maken van het
geen we hebben. Enerzijds wellicht een
prettig standpunt, anderzijds een dode
lijke bedreiging voor onze steden en ei
genlijk voor onze maatschappij, waarin
de communicatie zo'n belangrijke rol
speelt. Het gaat er nu n.l. om dat we
eerlijk stellen wat „het beste" onder
de gegeven omstandigheden is en in het
antwoord mag niet alleen de verkeérs-
ontwikkeling worden betrokken.
't Zal blijken, »o betoogde ing. Goud
appel, dat langzamerhand steeds stren
gere maatregelen moeten worden geno
men, die steeds grotere groepen men
sen onder een zekere vorm van dicta
tuur stellen. „Dit zo te stellen lijkt nog
komisch in een land toaar een gemeen
teraad nog een hele avond blijkt te kun
nen debatteren over eenrichtingverkeer I
in een bepaalde straat of ousr een stop- f
verbod.
Hoe democratisch dit ook lijkt, lang
zal dit niet meer kunnen.
Amerika heeft ons geleerd dat
het onmogelijk is de noodzakelijke im
populaire restricties aan weggebruikers
op te leggen of om bepaalde beperkin
gen te stellen ten aanzien van commer
cieel verkeer, winkelbezoek enz. zonder
een bijna dictatoriale macht van een
zgn. traffic commissioner".
hebben geleld, dat de religieuzen de
hand hebben geweigerd, die hun door
een grote groep concilievaders werd toe
gestoken. ZIJ durfden de doorbraak
niet aan. Zij bleven liever in het oude
schuitje varen. En kregen, gezien hun
numerieke sterkte en de gevoerde
campagne, hun zin. Het ontwerp werd
aangenomen, zij het bedolven onder 'n
lawine van amendementen, meer dan
ooit bij enig conclllestuk zijn ingele-
Het uiteindelijke decreet, dat van
daag over de eindstreep wordt gehaald,
is aan de hand van deze amendemen
ten belangrijk uitgebreid, op heel veel
punten verbeterd en bijgeschaafd, maar
de beginfout kon niet meer worden
goedgemaakt. Het is een zielloos stuk
gebleven, door de aankleding heen ziet
men overal het skelet opgebouwd uit 'n
aantal stellingen merendeels van Juri
dische aard. Daar kun je natuurlijk wat
bijbelteksten omheen hangen en daar
kun je wat bruikbare richtlijnen tegen
aan plakken: maar daarmee maak je
het niet tot een Inspirerend concilie
stuk.
Skelet
De Nederlandse deskundige, de kapu-
cijnpater Optatus, heeft het in een pu-
blikatie van het DOC gekwalificeerd
„als een dor juridisch skelet van schijn
baar her en der bijeengeraapte dode
beenderen". Hij noemt het „echt hand
werk, dat ver beneden de conciliemaat
blijft en zijn obscure origine kwalijk
verbergt". Harde woorden, die wij ech
ter menen te kunnen onderschrijven.
Men zal de crisis van het religieuze le
ven niet overwinnen door het plaatsen
van enkele schuchtere opmerkingen en
het geven van losse richtlijnen, die,
omdat ze ieder willen bevredigen, op
honderd manieren kunnen worden uit
gelegd.
Nemen wij maar een» een voorbeeld.
De religieuze armoede zou moeten wor-
den ontdaan van haar juridische forma- i
lltelt en hersteld in liaar oorspronkelij
ke kracht. Het decreet zegt wel een i
paar dingen, (lie aldUH verstaan zouden
kunnen worden, maar besluit zijn uit
eenzetting met de teleurstellende vol
zin: „Ofschoon de religieuze instituten,
overeenkomstig luin regels en constitu
ties, liet recht hebben om alles te be
zitten wat nodig Is voor het tijdelijke
leven en voor liet apostolaat, moeten zij
toch alle schijn van luxe, buitensporig
bezit en opeenhoping van goederen
vermijden". Dit betekent, dal alles bij
het oude zal blijven en dat er op grond
dit decreet geen enkele poging zal
Ifii gedaan om tot een herstel van
de echte armoede te komen.
Nemen wij wat er gezegd wordt over
de gemeenschappen, die 'n gemengd le
ven willen leiden en die graag zouden
willen horen waar ergens zij moeten
ataan tussen de zuiver monastieke en
de zuiver actieve gemeenschappen. Het i
decreet geeft hun de volgende richtlijn:
„religieuze instellingen, die het aposto
lische leven nauw met het koorofficie
en met da monastieke observaties ver-1 Hij
binden, moeten hun levenewijze eo aan I
In feite weinig veranderd
de eisen van een passend apostolaat ver
binden, dat zij hun eigen bestaanswij
ze trouw bewaren als een groot goed
voor de Kerk". Afgezien nog van 't feit,
dat hier helemaal niets gezegd wordt,
waar men enig houvast aan heeft, zul
len de leden van veel gemengde orden
ontkennen dat zij hun apostolische le
ven aan enkele monastieke elemen
ten willen verbinden. Zij willen dat
juist niet. Zij beschouwen de plicht om
het koor-officie te bidden en 0111 monas
tieke observaties te onderhouden Juist
als een historisch bijgroeisel, dat zo
spoedig mogelijk moet worden afgesto
ten. Het decreet heeft daar kennelijk
geen weet van. maar blijft rustig voort
borduren op het oude stramien.
De conclusie is wel duidelijk. Het de
creet, hoe plechtig het ook mag wor
den geprolongeerd, zal geen oplossing
brengen voor de crisis van het religieu
ze leven. Hopelijk komt die oplossing er
toch. Maar Vaticanum II zal zich er
niet op kunnen beroemen, dat hij het is
geweest, die haar tot stand heeft ge-
Staaldocomentairc
bekroond
LUXEMBURG. (U.P.I.) De docu
mentaire „Staal aan zee", die ls Ingezon
den door de Hoogovens, heeft op "t Twee
de Internationale Staalcongres in Luxem
burg de eerste prijs gewonnen in de cate
gorie „Algemene voorlichting en amuse
ment". Een jury beoordeelde documentai
res over de Europese ijzer en staal indus
trie.
NIJMEGEN Gisteren ls opschud
ding ontstaan in de Nijmeegse wjjk Ha-
tert. toen daar bleek dat Franse geysers
na ombouw voor aardgas uiterst gevaar
lijk waren geworden. Huis aan huis wa
ren door de openbare nutsbedrijven in
allerijl kennisgevingen verstrekt, waarop
de bewoners gewaarschuwd worden voor
het omgebouwde apparaat.
Meer dan 550 woningen die kortge
leden op het aardgas werden aangeslo
ten. vielen in de gevarensector. De on-1
derdelen voor de ombouw die de Franse
fabriek naar Nederland heeft gestuurd, I
teneinde de door deze fabriek gebouwde
geysers ook voor aardgas te kunnen ge
bruiken. voldoen niet aan de gestelde
eisen. Gelukkig is er geen ontploffings
gevaar. doch er is wei een kans op ver
spreiding van een zeer grote dosis kool-
monoxyde in de woning, die kolen-
dampvergiftiging tot gevolg kan hebben. I
Morgen komen deskundigen van de
Franse fabriek naar Nijmegen om het
probleem te bestuderen. Wanneer het
euvel echter ls opgelost kan men momen
teel nog niet zeggen. Voor de bewoners
die ln verband met de ombouwwerk-
zaamheden de geyser reeds een week
moeeten missen komt deze onverwachte
tegenslag als een dubbele onplezierige I
verrassing. Tbt het moment dat de
geysers weer ln gebruik kunnen worden
genomen .heeft men de bewoners met
klem ontraden het toestel te gebruiken.
op het houden van een zo breed mogelijk
contact met de politiek In dit verband
antwoordde hij op de desbetreffende vraag
uit het congres, dat het inderdaad wel
gebeurt dat K V P -Kamerleden zich door
de A.R.K.A. omtrent ambtenarenzaken
laten informeren. Volgens mr. Boot ge
beurt dit echter tot zijn spijt niet syste
matisch en voldoende genoeg. Het
A R K.A.-hoofdbestuur is omtrent deze
materie nog in briefwisseling met het
KVP.-bestuur
Mi\ Boot zei ln zijn slotwoord tot liet
congres, dat er van nu af aan gedacht
moet worden aan zijn opvolging als alge
meen voorzitter, ln welke functie hij op
het congres zonder stemming herbenoemd
werd. De heer Boot wilde geen termijn
stellen .maar waarschijnlijk denkt mr.
Boot erover kort na het 50-jarig bestaan
van de A R K.A. ln 1967 af te treden. I
Het A.R.K.A.-congres verzond voorts een
telegram aan koningin Juliana, waarin
„toewijding en trouw" betuigd werd. Be- I
paalde hoofdbestuursleden hadden van het
gebruikelijke telegram willen afstappen,
omdat zij het wat al te traditioneel von
den. „maar als wij Juist nu geen telegram
zouden zenden, dan zou men daaruit ver-
keerde gevolgtrekkingen kunnen trekken",
aldus mr. Boot.
de Tweede Kamer zei minister Bogaers.
dat ln de genoemde provlnclet de ge
bieden liggen, die het eerst voor libera
lisatie in aanmerking komen.
De bewindsman wilde het liefst de vrij
making van vergunningen en de deeen
trallsatie aan elkaar koppelen. De be
windsman achtte het bovendien niet. uit
gesloten. dat het vrijere beleid zich ook
tot andere sectoren van de bouwnijver
heid kan gaan uitstrekken. Er zit enig
risico ln. maar Je kunt er niet mee
wachten tot er 100 procent zekerheid be
staat. De minister toonde zich zeer ver
heugd over het feit, dat het stuwmeer
van aanvragen, dat jarenlang ls gestegen,
uiteindelijk zelfs tot een bedrag van
meer dan vijf miljard gulden, voor het
eerst een daling vertoont.
Uitvoerig stond de commissie stil b(j
de kwestie van de vorstverletbestrljdlng.
Kamer en minister hechtten hieraan
zeer grote betekenis. Van de zijde van
de Kamer wilde men weten of de rege
ring de subsidiëring na de komende win
ter geheel zal staken. De heer Andries-
sen KVP) pleitte er voor. dat minister
Bogaers daarmee wacht tot het advies
van de betrokkenen door hem tal *!Jn
ontvangen.
Drs. Bogaers zei. dat de«tijd6 uitdruk
kelijk was afgesproken, dat het bedrijfs
leven .als de regering de eerste drie jaar
wilde bijspringen, de verletbestrijding
daarmee geheel in eigen hand zou ne
men. Daarop zijn ook de afspraken met
het departement van Financiën geba
seerd. Het bedrijfsleven zou zich een
ernstig brevet van onvermogen geven als
het niet lukt. zei minister Bogaers Hij
erkende, dat in deze verletbestrijding .de
toekomst zit".
Mej. A Kesael en de heer J Maenen.
beiden KVP. boekten succes met een
pleidooi voor verruiming van de moge
lijkheden ln de vrije sector. Minister Bo
gaers beloofde zeer soepel te zullen op
treden als biykt, dat bouwcapaciteit on
benut wordt gelaten. Dit zal echter alleen
betrekking hebben op ongesubsidieerde
huizen. Ook b(j de vrlje-tydbouw zal de
minister niet star vasthouden aan de eis.
dat de bouwers in de bouwvakken werk
zaam moeten zijn
t Advertentie)
anttekeningen
rond het
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG Wanneer de vraag
stukken van de woningbouw ln de
Tweede Kamer aim de orde zijn, denkt
iedereen onmiddellijk aan bekend*
„bouwfiguren" als de KVP'ets Andries-
sen en de socialist Bommer, die het
debat beheersen. Politiek gesproken
moge dat ook zo zijn, in de praktijk van
het wonen zelf zijn het veel meer de
vrouwen, die het hoogste woord zouden
moeten voeren. In de Tweede Kamer
gebeurt dat uiterst zelden. In het
jongste verleden was het een enkele
keer mevrouw ir. A. Kuiper-Struyck
van de VVD, die aan het woningbouw-
debat deelnam, maar zij was teveel de
ingenieur om het huisvrouw*l\)k* aspect
te kunnen laten over
lig heersen. Die eer komt toe
Vrouwen aan mej. Anny Kessel
van de KVP. pas enkele
geven iaren lid "an de Kamer.
Zij vertelde, dat ze (pvr-
-jjjyjpc soonlijk) een enquête had
gehouden onder honderd
••rouwen, die een flat be
woonden. Hierbij was gebleken, dat de
geluidshinder voor deze dames de
grootste ergernis van de moderne (flat-)
woningbouw betekende. Hobby's na
leven, vooral muzikale, is vrijwel on
mogelijk en zo vertelde mej. Kessel
onder grote hilariteit van de Kamer
leden je kunt je ook niet afreageren,
want het hele portiek luistert mee
Terecht voegde zi) er aan toe: iedereen
heeft dat wel eens nodig en als het
gebeurt, gebeurt hel nooit bepaald
zachtjes.
De KVP-afgevaardigde uit Breda was
overigens vol lof voor de eerste schre
den, die minister Bogaers heeft gezet
op het pad om de vrouwen advies te
laten geven. Het is alleen jammer, dat
die adviezen zich tot de keukens be
perken. Uiteindelijk is voor de keuken
slechts maximaal een procent van de
bouwsom, uitgetrokken. Minister Bo
gaers begreep het allemaal wel, HIJ is
een veelgeplaagd minister, niet alleen
op het gebied van de woningbouw, er
zijn bouwwensen in vrijwel alle sec
toren van het maatschappelijk ieuen.
wensen, die niet of nauwelijks tegelii-
ketijd ceruuld kunnen worden. Maar
mej. Kessel ging niet met lege handen
na het debat, naar Breda terug. Ze
kreeg enkele beloften van een welwil
lende minister mee: a. voor wat betreft
de geluidshinder, b. voor het inscha
kelen van vrouwen b(J andere zaken
dan alleen de inrichting van de
En wie weet voelt minister Bogaers, als
h(j straks de handelingen uan de Kamer
nog eens naleest, niet ook veel voor
mej. Kessels idee om een prijsvraag uil
te schrijven onder de huisvrouwen.
Want dan komen de noodzakelijke ver
beteringen, die tot nu toe onder het
mom van de snelle oplossing van de
woningnood niet aan het daglicht ryn
getreden volledig in openbaarheid.
