Devaluatie van verre reizen
begint al direct op Schiphol
Missiegebieden niet langer
aanhangsel westerse kerk
LUCHTHAVEN NEEMT DRIFT VAN
AVONTURIER NIET SERIEUS MEER
Miljonaire Caterina Valente heeft geen ster-allures
R 19|j ZATERDAG 9 OKTOBER 1965
DE LEIDSE COURANT
Als een doorboorde voetbal schrompelt onze samen-
feving steeds sneller ineen. Er zijn jaren geweest, dat
de man, die het lef had om naar Amerika te gaan.
bij zijn terugkeer royaal in de adelstand werd ge
hesen, terwijl hij daarnaast kon rekenen op een
fanfarekorps voor zijn deur en een vorstelijke jaar
wedde van staatswege. Eén aarzelend ondernomen
reisje naar een land over zee was echt al ruimschoots
voldoende om de onsterfelijkheid onder handbereik
te krijgen.
Onveranderlijk luisterden de
gebieden, die toen bereisd wer
den, naar de lokkende naam
„den vreemde". Als er iemand
de boot inging, wist iedereen bij
voorbaat, dat hij naar „den
vreemde" ging. want voor ande
re gebieden had men in die tijd
nog geen belangstelling.
da nu eens één dag naar Schip
hol en u bemerkt, dat er sinds
dien veel en ingrijpend ver
anderd is. De wereld smijt u
daar al zijn grenzen in het
gezicht en waar men vroeger
een hoop poeha en een hoge
borat van overhield, is nu nog
slechts een kwestie van instap
pen en moedig afwachten. Na
men van steden, die twintig
jaar geleden nog een huivering
wekkend verre nagalm in onze
oren deden klinken, worden nu
losjes en nassaal omgeroepen
vu. vela luidsprekers. „Willen
de passagiers voor het lijntoe-
stel naar Birma zich onverwijld
naar het platform begeven". En
zia, een oogwenk later ziet men
tien montere dames en heren
met dure hoedjes op, het beton
opdribbelen. Ze gaan naar Bir
ma, dat hebben we toch goed
verstaan, maar geen van hen
wordt door de koningin uitge
leide gedaan. Zij draaien zich
op de vliegtrap nog één keer
die op een ijzeren stoel staat te
wuiven. Dan verdwijnen ze in
het vliegtuig als klanten in een
badhuis.
KAART VEERTIEN
Wat dacht je vroeger niet alle
maal, wanneer er gesproken
werd over Rangoon? Het was
een rode stip op kaart veertien
van de grote Bos-atlas en de
interesse ervoor werd driftig in
stand gehouden door een onder
wijzer met akte, die Rangoon
feilloos wist aan te wijzen met
een aanwijsstok met gummidop.
De man, die tegenwoordig
vliegt, is niet. langer de koene
avonturier, die met een mes
tussen de tanden op nieuwe
horizonten jaagt.
Op Schiphol fluistert een om- j het om de hoek ligt. Alsof hun zijn uitgerust met een mateloos
roepster diezelfde naam nu collectieve neus bloedt. verveelde stem. Als ze spreken
enige malen per week. En dan i 1 over lokkende verten, lijkt het
maken zich enige heren los uit Merkwaardig blijft het. dat de d ze u met grote tegenzin een
de betonnen omarming teneinde j meisjes, die op Schiphol de^e pond spliterwten trachten aan
Rangoon te gaan. Alsof monsterreizen annonceren, allen te smeren. Voor hen is de we
reld wel bijzonder klem ge
worden: niet meer dan een
stofie op hun mouw, dat ze on
geïnteresseerd in de microfoon
blazen.
TVaar is de tijd gebleven, dat
elke luchtreiziger bij terugkeer
kon rekenen op een hartstoch
telijk welkom en een onder
scheiding van regeringswege.
GEDOOFDE SIGAREN
Zo vallen ze bij tientallen uit
de lucht, dag in dag uit, de
aluminium vliegtuigen, die als
gedoofde sigaren op het plat
form staan uitgestald. Ze komen
uit Sydney, Londen en Tokio.
Mensen komen er uit, mensen
gaan erin. Niemand roept
„bravo", geen mens klapt in de
handen van pure verrukking.
Toch plukte de heer, die nu
met zijn tasje langs ons heen
loopt, gisteren nog groene ba
nanen in Manilla. Hij aaide en
passant één van de fraaie
etlandschonen en wiste zich ver
volgens onder het uitspreken
van de woorden „foei, wat is het
warm" het zweet uit de nylon-
boord. Is hij echter ten prooi
aan gezinsbegoochelingGeen
sprake van. Hij wil alleen we
ten. waar de bus naar Amster-
Voor hen, die willen en kunnen
betalen, is de samenleving op
die manier tot een handig zak
formaat teruggedrongen. Reizi
gers, die wij gisteren zagen in
stappen in het lijntoestel naar
Sydney, keken even onbekom
merd als vrouwen, die een mid
dag gezellig gaan winkelen. Ze
misten volkomen de edele trek-
de held,
ALS MIEREN
Nu doet Schiphol ook niets om
de illusie in stand te houden.
Als er weer een vliegtuig is ge
land, komen er bijvoorbeeld
van alle kanten bijzonder kleine
wagentjes toeschieten, die zich
als mieren rondom de reus
scharen. Men kan zich afvragen:
moeten het nu per se zulke
kleine wagentjes zijn? Dat ze
de wagentjes klein houden,
moeten ze zelf weten, maar dit
is overdreven. Nu lijkt het er
net op, of de mensen op Schip
hol het reizen allang niet meer
serieus nemen en de luchthaven
daarom hebben veranderd in
een opgeblazen speelgoedafde
ling van een warenhuis. Alles is
trouwens popperig en als u het
ons vraagt te knus.
BETOVERING
De mensen, die niks te zoeken
hebben in Sydney zitten op het
dakte-ras en kijken over een
kop koffie, vijfenzeventig cent
inclusief. Ze luisteren naar de
namen. Sydney en Rangoon,
Parijs en Brussel. Ze drinken
de betovering van h^t weg
vallen der grenzen gretig in. En
als zij na een uur als moege
speelde kinderen opstaan om de
bus te halen, zeggen ze drome
rig: „Er
die
helemaal naar Sydney moest".
Als de volgende dag het wonder
is gesleten, zullen ze met spijt
overdenken, dat het voor hen
moeilijker is om van huis naar
kantoor te komen dan voor die
man in zijn regenjas om ja,
voor wat in hemelsnaam?
naar Sydney te gaan.
Deze bisschoppen,
hun diocesen slechts
(Van
t conctlieredacteur dr. A. v. d. Weijer)
ROME. Het concilie is overgegaan tot de behan
deling van het voorlaatste schema: over de missio
naire activiteit van de Kerk. En het kan niet anders,
of de ruim duizend missiebisschoppen, die het
concilie telt, spitsen de oren. Wat zal Vaticanum H
voor het zendingswerk gaan betekenen? Zal het
onmisbare feit, dat de Kerk niet langer een westerse
Kerk is, maar een wereldkerk, voor het eerste in
de geschiedenis een echt katholieke Kerk. zijn
Eerlijkheidshalve moet worden erkend,
dat in de stoffen, die tot nog toe behan
deld zijn, het missionaire aspect, me
de dank zij deze missie-bisschoppen,
voldoende benadrukt is. Zij hebbpn het
concilie eenvoudig geen kans gegeven
om een Westerse aangelegenheid te
worden. Steeds weer hebben zij met suc
ces op de eenzijdigheid van bepaalde
ontwerpteksten gewezen en met kracht
van argumenten aangetoond, dat met
neerslag krijgen in het volwaardig document over
het zendingswerk? Of zal Vaticanum II de misaie
blijven beschouwen als een soort aanhangsel en
aldus de Kerk, in het oog van de wereld stempelen
tot de laatste der koloniale machten? Dit zijn de
vragen, waarmee de ruim duizend missiebisschoppen
deze dagen de St.-Pieter betreden. En men mag ervan
verzekerd zijn. dat zij zich zullen roeren met alU
profetische kracht, die er in hen is.
Naar voorbeeld
van grootheden
uit Amerika
(Van onze correspondent)
BRUSSEL Ver buiten de bebouwde
kom van de Belgische hoofdstad ligt
de nieuwe t.v.studio. Zelfs een erva
ren Brusselse taxichauffeur wist deze
pas te vinden, nadat een BRT-employé
de weg nauwkeurig had uitgelegd. In
de kleine studiofoyer, die iets weg heeft
van een Bonanza-herberg met klap
deurtjes, zat de 34-jarige Caterina Va
lente een kopje koffie te drinken in de
lunchpauze. De KRO-televisie had haar
lange tijd geleden gecontracteerd voor
een t.v.-show ter gelegenheid van het
40-jarlg jubileum en deze werd nu In
Brussel opgenomen.
Caterina. de Europese Koningin der show
business. veelvoudig miljonaire. zowel
op de zwarte schijf als op haai bank-
conto, bleek nog oiecies dezelfde te
zijn gebleven sinds zij zeven jaar gele
den voor het eerst optrad vooi de Ne
derlandse tv.-cameras eveneens m een
KRO-uiteending. Haai gage ts sindsdien
sterk gestegen maar de charmante Va-
lente vond het tooh prettig met een
bruisende show aan het KRO feest te
kunnen meewerken
„Ik hou van de Neder'anders", verklaarde
ze oprecht en zondei pose. „Dat komt.
omdat uw landgenoten over het alge
meen zo vlot hun moderne talen spre
ken. Zelf heb Ik ook een talenknobbel,
een kostbare -erfenis van mijn ouders
Op 14 januari 1931 werd ik in Parijs
geboren Mijn moeder was een bekende
Duitse musical clown en mijn vader
GuLseppe bezat de Italiaanse nationa
liteit. die op mij overging Als tiener
beheerste ik al het Italiaans, het Duits,
het Frans en het Engels Reeds als
zevenjarig meisje danste ik mee in de
groep van vader en moeder In novem
ber 1952 trouwde ik met de befaamde
jongleur Eric van Aro, die mij ook als
vocalist© had ontdekt Thans is Eric al
dertien Jaar mijn manager, die jong
leert met contracten en de in alle lan
den weer velschillende richtlijnen voor
belastin gopgaven Weet u waarom Ik
nooit langer dan 182 dagen in de Ver
enigde Staten op tournee ben? Dan
moeten wij in Amerika de volle mep
aan belasting betalen
Haar grootste poulariteit kreeg zij in de
States, toen ze het vorige jaar met
Perry Como en Bing Crosby in New
York optrad in 22 televisieshows. De
afgelopen maanden verscheen ze elke
week met Carol Brunett en Art Buch-
wald in een t.v.-serie. „Weet u, dat ik
die tournees door de States en Japan
gewoon niet meer missen kan? Je mag
nog zon goed betaalde en geroutineer
de topartieste zijn in de amusements-
wareld, toch leer je in het buitenland
elke dag weer iets om je internationale
repertoire bij te schaven. Vroeger trok
ik altijd vreemde gezichten en maakte
tijdens het zingen voor de grap vreem
de hoge keelklanken, om even later het
liedje gewoon drie octaven lager te be
ëindigen. Maai' sinds ik beroemdheden
als Danny Kaye, Perry Como. Art Buch-
wqld en vele anderen heb zien werken,
begreep ik dat de entertainment stoelt
op een presentatie en oonfèrence. die
is opgebouwd uit hele simpele bewe
gingen en opmerkingen Daarom Iee6
je nu niet meer op de affiches: „Ca
terina Valente. de beste vrouwelijke
muzikale clown''
KRO-regisseui Fred Rum bon us roept de
medewerkenden naai de studiovloer.
,De ondergang' en
troonredes in pocket
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De kans is aanwezig,
dat het bekende werk van professor dr--
J. Presser „Ondergang" in een pocket-
uitgave verschijnt De Tweede-Kamér-
commissie voor Binnenlandse Zaken
heeft hierover tenminste een vraag ge
steld aan minister Smallenbroek van
Binnenlandse Zaken. Hetzelfde geldt
voor de „Troonredes 18141963", sa
mengesteld door dr. E. van Raalte en
in gewone boekvorm verschenen. De
Kamercommissie wijst erop, dat waar
schijnlijk nog meer „daarvoor in aan
merking komende tijdschriften" te vin
den zijn voor het uitgeven als pocket.
Eredoctoraat
voor prof. J. Nüboer
DEN HAAG (ANP' Prof Johannes
Nuboer, de chirurg van de Nederlandse
koninklijke familie, heeft van de univer-,
siteit van Leeds een eredoctoraat ont
vangen voor zijn talloze bijdragen tot de
chirurgie. Prof. Nuboers promotor, prof.
J. C. Goligher. noemde de promovendus
Nederlands meest vooraanstaande maag
chirurg.
waai* Cor Hermeier een geweldig decor
heeft opgebouwd. Tegen de achterzijde
bevindt zich een suggestieve trap. waar
over Caterina. gekleed in een witte lan
ge nauwsluitende japon, naar beneden
zal schrijden terwijl ze begeleid door
Belgische musici „The most unusual
day" ten gehore brengt.
Naast ons op de tribune, voor het publiek,
zit haar echtgenoot Eric van Aro Hij
vertelt ons hoe hij in 1950 in het Hansa-
Theater te Hamburg de 19-jarige va
riété-artieste Caterina Valente leerde
kennen. Vaak schreven ze elkaar brie
ven, tot Eric in 1952 een telegram
stuurde met de inhoud„Schlusz mit der
Schreiberei. wir heiraten" Makkelij
ker gezegd dan gedaan, want Caterina
was met de groep van haar oudei's
voor maandenlang gecontracteerd. Maar
in november traden zij in het huwelijk,
waarna Caterina haar man. een be
gaafd jongleur, begeleidde om hem als
assistente de ballen in de circuspiste
Toen ze optraden met de beroemde clown
Grook viel er op een avond door ziekte
van een der artiesten plotseling een
programmanummer uit. Grook die Ca
terina vaak met de gitaar in de hand
voor haar woonwagen had horen zin
gen. vroeg haar om in plaats van de
uitvaller enige bekende schlagers ten
gehore te geven.
Reeds de eerste keer ontketende zij daar
mee uitbundige ovaties en voor Cate
rina het besefte was ze een gevierd
circusvocaliste. Radio Zürich liet haar
een proefopname maken en Caterina
zong keer op keer „Maria Dolores" en
Granada" voor de microfoon. Meteen
kreeg ze een contract voor vijftien ra
dio-opnamen. het begin .van een triom
fale wereldcarriere.
Binnen een paar maanden zong zij sa
men met het beroemde orkest van Kuit
Edelhagen. Spoedig volgde de eerste
plaat onder de titel ..Istanbul", maar
toen Caterina de Duitse versie van Cole
Portere „I love Paris' op de zwarte
schijf had vastgelegd, werden in een
paar weken tijd meer dan een half mil
joen platen van ..Ganz Paris traümt
von der Liebe" verkocht. Met het twin
tig Jaar oude liedje „Malaguena" ver
overde Caterina Amerika. Ze prijkte
wekenlang op de hit-parade in de USA.
j Eric van Aro raakt niet uitgepraat over
zijn vrouw. Hij vertelt over haar triotn-
I fén in het Parijse „Olympia". de on
vergetelijke reizen naar Japan en Zuid-
Amerika en in de herfst van 1964 de
I 22 uiteendingen van de Amerikaanse
t.v -shows.
I Op de studiovloer gaan de repetities on
verstoorbaar door. Aan het einde van
de middag, na zes uur repetitie, nestelt
Caterina zich doodmoe in een grote
stoel naast haar man „Een sterke
koffie voor Caterina de Grote", be
veelt KRO-producer Herman Brouwer
Hij wordt op zijn wenken bediend,
want ook in Brussel is de bewondering
voor de talentvolle en hardwerkende
Valente heel groot.
de zgn. „derde wereld" niet voldoende
rekening was gehouden. Maar toen hun
eigen schema aan de orde kwam, voel
den zfl zich bitter teleurgesteld Wij
hoeven er maar even aan te herinne
ren met welk een verontwaardiging zij
vorig jaar de serie stellingen van de
hand hebben gewezen, waarmee de
commissie het missieprobleem wilde
afdoen. Zelfs een pauselijke aanbeveling,
die aan het begin van het debat werd
gegeven, kon daar niets aan verhelpen.
Nog nooit is een schema zo onbarm
hartig duidelijk door een concilie afge
keurd en naar de comissie terug ver
wezen. En volkomen terecht. Het eerste
echte missionaire concilie kon zich niet
tevreden stellen met een slappe, wei
nig zeggende. Westers gekleurde verkla
ring. die de zaak geen stap verder zou
Het schema, dat nu ter discussie voor
ons ligt. ziet er veel beter uit en geeft
reden tot hoop. De eerste commentaren
zijn gunstig, ook al zal men proberen
om bepaalde essentiële punten nog ver
der door te stoten dan thans Is voor
zien. Sommlgeri spreken van de mis
sionaire doorbraak, die zal moeten plaats
hebben en die even revolutionair zal
moeien zjjn als de oecumenische door
braak, welke reeds door een concilie
decreet Is bekrachtigd.
Het eerste, dat de missiebisschoppen
hopen te bewerkstelligen, is het binnen
halen van de missie-gedachte in het
hart van de Kerk. Kerk en zending moe
ten als het ware tot een onscheidbare
eenheid worden verbonden. Tot nu toe
is het dikwijls zo geweest, dat missie
werk werd gezien als iets dat zich af
speelde aan de rand van de Kerk. De
missionaris was een ietwat avontuurlij
missionaris was een ietwat avontuur
lijke man. die zich naar de vreemde
landen" begaf, om daar met het knus in
de hand de Kerk te gaan planten Een
romanticus, een respect afdwingende
zonderling, iemand voor wie Europa te
klein was geworden Een soort Stanley
of Abel Tasman Dc missiegebieden
vormen tesamen een geografisch wel
omschreven stuk van de wereld, dat
door de Propaganda Fide werd bestuurd:
het ging er naar algemene overtuiging
in die gebieden nogal primitief aan toe,
de bisschoppen die ze er hadden, kon
je amper als echt beschouwen, altijd
moest er in die gebieden weer geld en
personeel gepompt worden, kortom, ze
waren onderontwikkeld Ze vormden een
soort aanhangsels van de Kerk. die al
leen In het Westen haar volle ontplooi
ing had bereikt.
Met deze en aanverwante ideeën zal
het concilie voorgoed moeten afrekenen
Het zal duidelijk moeten stellen, dat
heel de Kerk missionair is. omdat zjj
deelt in de zending die de zoon en de
Geest van de Vader hebben ontvangen
God heeft van alle eeuwigheid het plan
opgevat om de mensheid in zijn godde
lijk leven te doen delen Daarom zond
Hjj zijn Zoon in deze wereld met de op
dracht alle mensen van alle tijden voor
zich te winnen en als het nieuwe gods
volk in de schoot van de Drieëenheid te
brengen.
Daarom zond hij ook Zijn Geest in de
Kerk als een vuur dat heel de wereld in
vlam zou moeten zetten, dwars door alle
grenzen van tijd en ruimte heen Her is
deze zending die op de Kerk Is overge
gaan en die haar missionair maakt tot in
het diepst van haar wezen Dat moet dui
delijk worden onderstreept. Hét missie
werk moet worden geplaatst in een Teil-
hardiaans perspectief, groot en wijd en
ruim als de kosmos.
Een dergelijk uitgangspunt heeft ter
stond de grootste consequenties. Bijvoor
beeld op het gebied van de „aanpas
sing" van de Kerk aan de niet Westerss
culturen. Tot nog toe werd die aanpas
sing al te veel gezien als een praktische
concessie welke nodig was om het chris
tendom bij nog niet gekerstende volke
ren ingang te doen vinden. Zij werd dan
ook afgepast met mondjesmaat en be
landde dikwijls in de meest eigenaardi
ge compromissen. Wanneer men door
denkt in de geest die wij boven hebben
proberen te schetsen, komt er een heel
andere aanpassing uit de bus. Dan wordt
het en moet het zijn de steeds nieuwe
incarnatie van Christus in de nieuw*
cultuur, volkomen origineel, volkomen
„einmahllg" volkomen fris als een
pasgeboren kind.
Dat la het dan ook wat de missiebis
schoppen verlangen eindelijk de vrij
heid om onder hun handen het Jong*
christendom te laten groeten zonder
Westerse achablonen en cultuurpatronen
zonder van tevoren te weten wat het
worden zal. Ongeveer zoals Paulus dat.
deed, wanneer hij op zijn toehten een
nieuwe gemeente stichtte, of zoals
Christus zelf, toen hij zijn werk begon
aan het meer van Galllea.
Natuurlijk aanvaarden diezelfde mis
siebisschoppen graag een centrale lei
ding, bijvoorbeeld de leiding van de
Propaganda Fide. Alleen vinden zij dit
apparaat, zoala trouwens heel het mis
sionaire apparaat, niet voldoende aan
dc tijd aangepast. Er heerst een immen
se verwarring en versnippering. Er zijn
wrijvingen en competentiekwesties, er
is een geknoei en geklungel, waardoor
een waarlijk grootscheepse aanpak van
het zendingswerk onmogelijk wordt ge
maakt De missiebisschoppen verlan
gen aan de top een Intensieve samen
werking tussen Propaganda Fidè (waar
van de naam intussen best eens zou mo
gen worden gewijzigd), liet wereldepis
copaat en de missionaire Instituten. De
ze instanties zouden samen heel het mis
siewerk moeten coördineren, de be
schikbare' krachten efficiënt moeten
verdelen, de cruciale problemen diep
gaand moeten bestuderen, om zodoende
eindelijk tot een wereldwijde aanpak
ulingsv
koi
Is. die
Tenslotte verlangen de missiebis
schoppen aan hun werk een meer oecu
menische oriëntatie te geven. De peri
ode van het elkaar vliegen afvangen,
elkaar Ie voetan tapen an afbraken
moet definitief worden beëindigd. AI te
duidelijk immers is gebleken, dat Juist
in het zendingswerk de verdeeldheid
het christendom de grote ergenis
-erkondiglng van het evange
lie oneerlijk en vals doet klinken. Daar
om wil men tot een zo groot mogelijke
samenwerking met de afgescheiden
broeders komen, niet alleen op tijdelijk
gebied, maar ook op het gebied van de
eigenlijke evangelisatie.
Het zijn voorwaar geen geringe wen
sen die de missiebisschoppen op de con-
ilietafel hebben gedeponeerd Maar ze
zijn gerechtvaardigd. En wij kunnen er
nu al zeker van zijn, dat Vaticanum II
ook op missionair gebied een echte
doorbraak tot stand zal brengen.
